Πριν από μερικές εβδομάδες, είδαμε μερικές μαζικές διαδηλώσεις στην Βουδαπέστη, στις οποίες οι διαδηλωτές εξέφρασαν δυσαρέσκεια για την υποτιθεμένη οικονομική διαφθορά που κυριαρχεί στη χώρα – διαφθορά στην οποία επίστευαν ότι εμπλέκεται η κυβέρνηση ή τουλάχιστον αδιαφορούσε για αυτήν.
Οι διαμαρτυρίες ήσαν τεράστιες, με αποκορύφωμα 100.000 συμμετέχοντες. Από τότε έχουν πραγματοποιηθεί άλλες τέσσαρες ή πέντε διαδηλώσεις, μερικές σε μεσαίου μεγέθους πόλεις, όπου το κυβερνών κόμμα του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν έχει ισχυρά υποστήριξη. Αναλογιζόμεθα παρόμοιες μεγάλες εξεγέρσεις σε άλλες χώρες, όπως στην Γαλλία το 1968, όταν οι διαδηλώσεις, που δεν ημπορούσαν να καταπνιγούν από τις υπηρεσίες ασφαλείας, ηνάγκασαν τον Σαρλ ντε Γκωλ να παραιτηθεί. Στην Βουδαπέστη, οι διαδηλωτές εφαίνοντο πως ήσαν κατά του Όρμπαν, αλλά η αστυνομία γενικώς προσεπάθει να διατηρήσει την ειρήνη, αντί να τους απομακρύνει με την βία.
Εφαίνετο ωσάν ο κρατικός έλεγχος του Όρμπαν να κατέρρεε, δεδομένου ότι δεν υπήρχαν στοιχεία για την ιδική του αντίσταση. Αυτή η επιπολαία εκτίμηση είναι λάθος – κάτι που πρέπει ηθικώς να παραδεχθούμε. Το λάθος ήταν ότι δεν ανεγνωρίσθη η διαφορά μεταξύ της Βουδαπέστης του 2024 και των Παρισίων του 1968. Δεν είναι ότι οι διαδηλώσεις ήσαν ανεπαρκείς, ούτε ότι το θέμα έκλεισε. Μάλιστα, το παρελθόν Σαββατοκύριακο έγιναν περισσότερες διαδηλώσεις στην επαρχιακή πόλη Ντεμπρέτσεν.
Το πιθανόν λάθος μας ήταν να εννοούμε ως αληθές ότι ο Όρμπαν ήταν ένας «ισχυρός άνδρας» που εδιώκει ένα κατασταλτικόν καθεστώς, κυβερνών με τον εκφοβισμόν. Οι αυταρχικοί ηγέτες κυβερνούν με τερατώδη δύναμη και φόβο, επομένως κάθε διαδήλωση που θα ημπορούσε να φαίνεται ότι προκαλεί αδυναμία στο καθεστώς πρέπει να καταργηθεί. Σε μια τέτοια κυβέρνηση, όταν γίνονται τέτοιες διαδηλώσεις, η αστυνομία προσπαθεί να τις συντρίψει με άμεσο δράση και μαζικές συλλήψεις. Ο Όρμπαν δεν έχει κάνει καμία τέτοια κίνηση. Προφανώς δεν είναι χαλαρά προσωπικότης, αλλά έχει κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να δείξει στους πολίτες ότι έχουν το δικαίωμα να εκφράσουν μαζικώς την γνώμη τους. Έχει την άποψη ότι το θέμα θα λυθεί από μόνο του. Οι όντως ισχυροί και εχέφρονες άνθρωποι θα υπεστήριζαν ότι η Ουγγαρία είναι μια πολιτισμένη χώρα. Μέχρι στιγμής, λοιπόν, ούτε οι διαδηλωτές ούτε η κυβέρνηση έχουν γίνει βίαιοι.
Πολλοί στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες που θεωρούν τον Όρμπαν αυταρχικόν ηγέτη ίσως χρειαστεί να το ξανασκεφθούν. Ποτέ δεν τον είχα ιδεί ως τέτοιο είδος πολιτικού, αλλά επερίμενα από αυτόν, στην κατάσταση πανικού που επίστευσα ότι ημπορούσε να ευρίσκετο, πιθανότατα θα ενήργει όπως θα έπραττε κανείς σε αυτήν την κατάσταση. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να επαινούνται οι πολιτικές του. Σημαίνει ότι δεν είναι επιφανειακές. Οι δαίμονες υπάρχουν, αλλά το να δαιμονοποιείς κάποιον με τον οποίον διαφωνείς είναι τόσον επικίνδυνον όσον είναι οι γνήσιοι δικτάτορες. Η απροθυμία του Όρμπαν να χρησιμοποιήσει βία οφείλεται εν μέρει στη φύση της κυβερνήσεώς του και εν μέρει στην επιθυμία του να δείξει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση τον έχει παραποιήσει – και ότι, κυρίως, έχει δίκαιο να κρατά την Ουγγαρία σε μιαν άνετο απόσταση από το θεσμικό ευρωπαϊκό όργανο.
Εν προκειμένω η ευρωπαϊκή διάσταση είναι κρίσιμη. Οι Ευρωπαίοι εθεώρουν τον Όρμπαν ως υπεύθυνο για την αντίθεση της Ουγγαρίας στις ευρωπαϊκές αξίες, υποθέτοντες γενικώς ότι χωρίς αυτόν, η Ουγγαρία θα ησπάζετο τις ευρωπαϊκές αξίες. Παρηκολούθησα αυτό που εφαίνετο από τους διαδηλωτές σε πολυάριθμα βίντεο και είδα ανθρώπους με πινακίδες που καταδικάζουν την διαφθορά. Δεν είδα κανέναν να απαιτεί πρόσβαση μεταναστών στην Ουγγαρία, δικαιώματα ομοφυλοφίλων και άλλες δυτικοευρωπαϊκές αξίες. Έτσι, εάν οι διαδηλωτές είχαν ανατρέψει τον Όρμπαν –ακόμα κι αν αυτό ήταν κάτι που πράγματι επεδίωκαν– φαίνεται απίθανον ότι θα είχαν αλλάξει την τροχιάν της ουγγρικής πολιτικής.
Όλοι όσοι πιστεύουν ότι ο Όρμπαν χάνει την υποστήριξή του κάνουν ένα ευχολογιακό λάθος. Κάνουν λάθος όταν βλέπουν τις διαδηλώσεις ως απόρριψη των ιδεολογικοπολιτικών αρχών του Όρμπαν.
Ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και ο Ούγγρος Πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν ανεκοίνωσαν νέες κινεζικές επενδύσεις στην Ουγγαρία και ενίσχυσαν τις διμερείς τους σχέσεις. Η Κίνα και η Ουγγαρία έχουν αναβαθμίσει την σχέση τους σε μιαν «περιεκτική στρατηγικήν εταιρική σχέση παντός καιρού για την νέα εποχή», όπως ανεκοίνωσε ο Κινέζος Πρόεδρος κατά την διάρκειαν κοινής διασκέψεως με τον Ούγγρο Πρωθυπουργό στην Βουδαπέστη, όπως ανέφερε το πρακτορείον σχολιασμού ειδήσεων Bloomberg στις 9 Μαΐου. Οι δύο χώρες υπέγραψαν επίσης 18 συμφωνίες οικονομικής συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένων σχεδίων ολοκληρώσεως προγραμματισμένων έργων σιδηροδρομικής υποδομής, κατασκευής πετρελαιαγωγού που συνδέει την Ουγγαρία και την Σερβία, από κοινού ανάπτυξη πλατφόρμας υπηρεσιών «cloud» μεταξύ του κινεζικού γίγαντος των τηλεπικοινωνιών Huawei και της ουγγρικής εταιρείας τηλεπικοινωνιών «4iG Nyrt», επίσης δε συμφων.ιαν επεκτάσεως της συνεργασίας στον τομέα της πυρηνικής ενεργείας.
Στην Ουγγαρία, ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ προσεπάθησε να επιβραβεύσει την φιλικήν προς την Κίνα πολιτικήν της Βουδαπέστης εν μέσω των ραγδαίων εμπορικών και πολιτικών εντάσεων ΕΕ-Κίνας, ανυψώνων τους δεσμούς των δύο χωρών σε μίαν από τις υψηλότερες μορφές διμερών σχέσεων του Πεκίνου και ανακοινώνων σχεδόν 16 δισεκατομμύρια ευρώ σε νέες επενδύσεις σε υποδομές στην κεντροευρωπαϊκή χώρα. Με τον τρόπον αυτόν, ο ο Πρόεδρος Σι υπογραμμίζει την σημασίαν της διατηρήσεως της επιρροής της Κίνας στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη και τα πιθανά οφέλη για τις χώρες της περιοχής από την διατήρηση φιλικών σχέσεων με το Πεκίνο.
Η Ουγγαρία, ειδικότερον, αποτελεί βασικό στοιχείον της στρατηγικής «διαίρει και βασίλευε» του Πεκίνου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στρατηγικής η οποία στοχεύει να εκμεταλλευθεί τις υποκείμενες πολιτικές και οικονομικές διαιρέσεις μεταξύ των επί μέρους κρατών μελών της ΕΕ μέσω ενός συνδυασμού στοχευμένου οικονομικού καταναγκασμού και συνεπιλογής που θα σπείρουν ποικιλομόρφους διχασμούς μέσα στο ευρωπαϊκό συγκρότημα. Η Κίνα επιδιώκει να αποτρέψει αποτελεσματικώς το συγκρότημα από το να υιοθετήσει σημαντικούς οικονομικούς περιορισμούς εναντίον της. Η συμφωνία της Βουδαπέστης με την Huawei για την ανάπτυξη τηλεπικοινωνιακής υποδομής στην χώρα θα ημπορούσε να επιδεινώσει τις εντάσεις μεταξύ της Ουγγαρίας και των δυτικών συμμάχων της, δεδομένων των πιέσεων των ΗΠΑ και των συνεχιζομένων προσπαθειών της ΕΕ να αποσύρει σταδιακώς τον κινεζικόν εξοπλισμό από τις κρίσιμες υποδομές του ευρωπαϊκού συγκροτήματος.
Η επίσκεψη του Προέδρου Σι στην Ουγγαρία, υπήρξεν ο τρίτος σταθμός ενός εβδομαδιαίου ταξιδίου του στην Ευρώπη, το οποίον ωδήγησεν επίσης τον Κινέζο ηγέτη στην Γαλλία και στην Σερβία, έρχεται σχεδόν ένα έτος αφ΄ότου η Ευρωπαϊκή Ένωση εξεκίνησεν επισήμως την εκστρατείαν «αποφυγής κινδύνου» έναντι της Κίνας, γεγονός που οδήγησε την Ευρωπαϊκήν Επιτροπή να εκκινήσει πολλαπλές έρευνες κατά των επιδοτήσεων για εισαγωγές κινεζικών «πρασίνων» τεχνολογιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση τους τελευταίους μήνες. Η Ουγγαρία προσεχώρησε στην Πρωτοβουλία Belt and Road (BRI) της Κίνας για την ανάπτυξη υποδομών από το 2015 και τα τελευταία έτη έχει αντιταχθεί συστηματικώς στην κριτικήν της ΕΕ για το ιστορικόν των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Πεκίνου και για την πολιτική του ζητήματος της Ταϊβάν.
Αθανάσιος Κωνσταντίνου
