ΜΕΙΖΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΤΟ 2024: ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ, ΑΣΤΗΡΙΚΤΟΙ ΦΟΒΟΙ

[Ο Δημοκρατικός (και υποστηρικτής του πρώην Προέδρου Μπάρακ Ομπάμα) Ουόρεν Έντουαρντ Μπάφετ είναι ένας υπέργηρος, πολυσχιδής επιχειρηματίας Αμερικανός ολιγαρχης, επενδυτής και φιλάνθρωπος – Εν μέσω της παγκοσμίου οικονομικής κρίσεως του 2008 διετύπωσε τον οικονομικό του αφορισμό : «Να είστε φοβισμένοι όταν οι άλλοι είναι άπληστοι και άπληστοι όταν οι άλλοι είναι φοβισμένοι!» ως θέσμιο οικονομικών και πολιτικών συμπεριφορών]

Το μεγάλο χαρακτηριστικό του νέου έτους 2024 είναι το υπερβολικώς γεμάτο εκλογικό του ημερολόγιο. Εφέτος, σχεδόν τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι σε 76 χώρες θα ψηφίσουν, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων χωρών όπως η Αλγερία, η Ιαπωνία, η Ινδία, η Ινδονησία, η Νότιος Αφρική, η Νότιος Κορέα, η Ρουάντα, η Ρωσία  και βεβαίως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Όλες αυτές οι χώρες ευρίσκονται σε μια φάση ιδιαζούσης πολιτικής προετοιμασίας και ετοιμότητος, κατά την οποίαν ως φαίνεται εν τέλει  θα ληφθούν οπωσδήποτε ελάχιστες μόνον αποφάσεις, ακόμη και αν προκύψουν κάποια νέα ασαφή «οράματα» για το μέλλον, κάτι που βεβαίως πρέπει να παρακολουθείται στενά. Βεβαίως σε ένα τέτοιο πλαίσιο πολιτικής αβεβαιότητος, όσον αφορά στις διεθνείς σχέσεις και στην διπλωματία, θα είναι δύσκολο να εφαρμοσθούν εκτενείς και ακριβείς στρατηγικές.

«Να είστε άπληστοι όταν οι άλλοι είναι φοβισμένοι»

Warren Edward Buffett

Τα πράγματα περιπλέκονται σημαντικώς από το γεγονός ότι στις εκλογές αυτής της ιδιαζούσης «εκλογικής σειράς», τελευταίες είναι οι προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ. Ως αποτέλεσμα, οι οποιεσδήποτε πιθανές πολιτικές αλλαγές θα εφαρμοσθούν χωρίς σαφή κατανόηση των πολιτικών, οικονομικών και γεωστρατηγικών κατευθύνσεων τις οποίες ενδέχεται να υιοθετήσει η κορυφαία παγκόσμιος δύναμη έως το 2025. Εν προκειμένω διακρίνονται   δύο τάσεις:

  • Αφ’ ενός στρατηγική «παράλυση», στην μία πλευρά : Ένα ικανό μέρος του κόσμου (ιδιαιτέρως ο «Δυτικός κόσμος») θα περιπέσει σε μία κατάσταση αναμονής («περιμένουμε να ιδούμε τι μέλλει γενέσθαι») πριν εκκινήσει να ενεργεί και πάλιν με περισσότερα διαθέσιμα στοιχεία.
  • Αφ’ ετέρου, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα λαμβάνονται ολοέν και ολιγότερον υπ’ όψη ως ο κατ΄εξοχήν διεθνής «κομβικός παράγων»: Καθώς το «άλλο μέρος» του κόσμου (δηλαδή οι BRICS και ο «Παγκόσμιος Νότος») θα εκμεταλλευθεί αυτήν τη στάση για να προωθήσει τους ιδικούς του πεσσούς, τα ιδικά του πιόνια, χωρίς να λαμβάνει υπ’ όψη την Αμερική και τον «Δυτικό κόσμο», που είναι επιμόνως  απησχολημένοι αλλού, οι διεθνείς ισορροπίες θα διαφοροποιηθούν έτι περαιτέρω.

Από συστημικήν άποψη, αυτή η διπλή τάση καθιστά δυνατή (με σχετική άνεση) την ακόλουθο πρόβλεψη:

  • Έχουν γίνει σημαντικά βήματα προς τα εμπρός από τους BRICS, οι οποίοι θα θεωρούνται πλέον ως ισχυροί γεωπολιτικοί παίκτες, οι οποίοι διευκολύνουν τις διεθνείς δομικές αναδιαρθρώσεις και εφευρίσκουν νέες μεθόδους παγκοσμίου διακυβερνήσεως.
  • Ένα διευρυνόμενο χάσμα αναδύεται μεταξύ των ηγετών και των πολιτών στις Δυτικές χώρες, χαρακτηριζόμενο από το αίσθημα των πολιτών περί «επείγοντος προβλήματος» σχετικώς με πολλαπλά πιεστικά κοινωνικοοικονομικά ζητήματα, σε αντίθεση με την πιο επιφυλακτική και «εν αναμονή» προσέγγιση που υιοθετούν κατά το πλείστον οι Δυτικοί ηγέτες.

Ως εκ τούτου, η τρέχουσα χρονιά είναι έτοιμη να εκπτυχθεί ως βαθέως πολιτική, χαρακτηριζομένη από σημαντικούς κινδύνους δημοσίας δυσαρεσκείας στα δυτικά έθνη. Ο ουσιώδης ελαφρυντικός παράγων έγκειται στη δυνατότητα ενδεχομένης πραγματικής δημοκρατικής εκφράσεως μέσω ανοθεύτων εκλογών, αν και τέτοιες εκλογές διεξάγονται μόνον σε συγκεκριμένες χώρες και εμπλέκουν ένα μειούμενο τμήμα του πληθυσμού, διανοίγουσες έτσι τον δρόμο για την άνοδο της οιασδήποτε ακροδεξιάς, καθώς ο λαός αντιλαμβάνεται ότι συχνότατα οι κρατούντες παραποιούν επ ωφελεία τους τις επιλογές του και στηρίζουν μόνον τα καθεστωτικά συμφέροντα.

Αντιθέτως, στις χώρες που συνδέονται στενώς με την ανερχομένη δυναμική των BRICS, το επίκεντρον της χρονιάς θα είναι κατά κύριον λόγο γεωπολιτικό. Οι πληθυσμοί σε αυτές τις περιοχές πιθανότατα θα έχουν ελπιδοφόρες προοπτικές, γεγονός που θα τους κάνει να είναι επιεικέστεροι απέναντι σε ορισμένες δημοκρατικές «ελλείψεις».

Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι το δημοκρατικό μοντέλο «δυτικού τύπου» δεν είναι πλέον ένα σπουδαίο, εμπνευσμένο και θελκτικό ιδανικό σε αυτόν τον μεγάλον «άλλο κόσμο», ο οποίος εκουράσθη από τις παρατεταμένες «παραβάσεις» και υπερβολές  του ποικιλομόρφου φιλελευθερισμού.

Ως εκ τούτου, αναμένουμε ένα έτος γεωπολιτικών συναγερμών που μάλλον έχουν σχεδιασθεί για να «ταρακουνήσουν» τα πράγματα, αλλά με ελεγχόμενο και όχι εξεγερσιακόν τρόπο. Οι επιθετικές αντιδράσεις του Δυτικού στρατοπέδου είναι βέβαιον ότι κάθε φορά θα μας τρομάζουν. Αλλά τελικώς, το 2024, περιμένουμε περισσότερον φόβο και ανησυχία παρά ουσιαστικές βλάβες.

Γεωπολιτική: Σημεία αδιεξόδου και επιλύσεως

Τα μείζονα σημεία κρισίμου αβεβαιότητος είναι οι συγκρούσεις της Ουκρανίας και του Ισραήλ, οι οποίες θα ημπορούσαν να διαρκέσουν για έναν ακόμη χρόνο:

  • Το Ισραήλ εκτιμά τις πιθανότητες επιλύσεως της συγκρούσεως έως το 2025, βεβαίως με τους ιδικούς του όρους: θεσμική εξάλειψη της Χαμάς και πιθανώς της Χεζμπολάχ, καθώς και μια Λωρίδα της Γάζης υπό «αραβικήν κηδεμονία».
  • Η Ρωσία επισημαίνει την πιθανότητα να συνεχισθεί η σοβούσα σύγκρουση για άλλα πέντε χρόνια και εκφαίνει έτσι μιαν «απειλή» που ημπορεί να μην δικαιολογεί υπερβολικήν ανησυχία. Αυτό τονίζεται από την ικανήν επιρροή που ασκεί η Κίνα στην Ρωσία. Η ενεργοποίηση της Κίνας (ή άλλου παγκοσμίου παράγοντος) αποτελεί σημαντικόν ζήτημα, ειδικότερον καθώς οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσπούν την προσοχή τους από το ουκρανικόν ζήτημα.
  • Η Ευρώπη περιορίζεται από την μοίρα της Ουκρανίας και η αναζήτηση επιλύσεως της ρωσοουκρανικής συγκρούσεως αναμένεται ως μια κλιμακουμένη τάση που οδηγεί έως τις επερχόμενες αμερικανικές εκλογές, οι οποίες δυνητικώς θα ολοκληρωθούν μέχρι το τέλος του 2024.

Όσον αφορά στα κύρια γεωπολιτικά «σημεία αναφλέξεως»:

  • Η Ταϊβάν μόλις εξέλεξεν έναν Πρόεδρο στο «αντικινεζικό» πνεύμα της απερχομένης προεδρίας, έναν πολιτικό ο οποίος θα υπερασπισθεί την πολιτική κυριαρχία της νήσου απέναντι στις φιλοδοξίες της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, οπότε  πρέπει να αναγκασθεί να «πεισθεί» πως ο ρόλος του πρέπει να διαδραματισθεί αλλιώς.
  • Αυτός είναι ένας ρόλος που προσφέρεται στην Ταϊβάν από τις προκλήσεις της Βορείου Κορέας, τις οποίες έχει συμφέρον να συγκρατήσει εάν θέλει να εκμεταλλευθεί μια σταθερά και ειρηνικήν «γειτονία», με άνθηση του περιφερειακού εμπορίου. Η Κίνα, αλλά και η Νότιος Κορέα (βοηθουμένη από τις  βουλευτικές εκλογές που θα εκφράσουν την επιθυμία για εθνική ενότητα, ενισχυμένη από τις αυξανόμενες ανησυχίες για ενδοκορεατικές αντιπαραθέσεις) και η Ιαπωνία, θα το ιδούν αυτό ως μιαν ευκαιρία να εύρουν μια μόνιμο λύση σε αυτήν  την «ασφαλιστική δικλείδα» για την ειρήνη, ένα από τα πρώτα σημεία της οποίας υπήρξεν η αναβίωση της τριμερούς συμφωνίας CJK (Κίνα, Ιαπωνία, Νότιος Κορέα).

[Σημειωτέον εδώ πως ένα νέο κόμμα, το «Μία Νέα Επιλογή», θα διαγωνισθεί στις νοτιοκορεατικές βουλευτικές εκλογές, με στρατηγικήν παρομοία με αυτήν του γαλλικού μακρονικού κόμματος «Δημοκρατία εν κινήσει» («République en Marche»), που συνίσταται στο να απελευθερώσει τους πολίτες από την δεξιά-αριστερά διαλεκτική. Εάν το κόμμα κερδίσει τις 30 έδρες που διεκδικεί, θα ημπορούσε να μετριάσει την σκληρά πολιτική του σημερινού συντηρητικού προέδρου της χώρας, Γιουν Σουκ-γέολ έναντι της Βορείου Κορέας.]

. Μακράν της αναζωπυρώσεως του ανταγωνισμού σουνιτών-σιιτών, η ανάληψη ευθύνης από το Ισλαμικόν Κράτος για την επίθεση στον τάφο του Στρατηγού των Ιρανών «Φρουρών της Επαναστάσεως» Κασέμ Σολεϊμανί φέρει το Ιράν εγγύτερον κοντά στο περιφερειακό αντιτρομοκρατικό σχέδιο (το αναζωπυρωθέν Ισλαμικόν Κράτος θα είναι ο νέος κοινός εχθρός της ευρυτέρας περιοχής αντί του Ισραήλ).

Όσον αφορά στην γεωπολιτική των μικροτέρων χωρών και των «μικρών βημάτων»:

  • Η Αιθιοπία επέβαλε την πρόσβασή της στην θάλασσα, ενώ η αγανάκτηση της Σομαλίας δεν θα κάνει τίποτα για να το αλλάξει αυτό. Αφ΄ετέρου, η Σομαλιλάνδη, που μέχρι τώρα ανεγνωρίζετο μόνον από την Ταϊβάν, κερδίζει διεθνή αναγνώριση (ιδίως από την Αφρική).
  • Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία ευρίσκονται στον δρόμο της ολοκληρώσεως της περιοχής του Νοτίου Καυκάσου – μόλις η Γαλλία του Μακρόν σταματήσει να προμηθεύει όπλα στους Αρμένιους.
  • Η Βενεζουέλα προσπαθεί να ανακτήσει τα 7/10 της Γουιάνας. Εάν τα καταφέρει, το Σουρινάμ θα ημπορούσε ακολούθως να προσπαθήσει να ανακτήσει την ιδική του διεκδικουμένη περιοχή. Ως εκ τούτου, διακυβεύεται το μέλλον της Γουιάνας και ενδεχομένως  μια υπερπόντιος επιστροφή της Αγγλίας για  υπεράσπιση της πρώην αποικίας της.

Στον τομέα της παγκοσμίου διακυβερνήσεως, οι κρίσιμες προσπάθειες για την μεταρρύθμιση των διεθνών θεσμών όπως τα Ηνωμένα Έθνη και ο ΠΟΕ θα συνεχίσουν να παραπαίουν, συμβάλλουσες στη συνεχιζομένη απαξίωση της «δυτικοκεντρικής διακυβερνήσεως» στο σύνολόν της. Ταυτοχρόνως, νεότεροι μηχανισμοί που εδημιουργήθησαν από την Δύση, ιδίως η G20, παραμένουν υπό την επιρροήν των εθνών των BRICS, με τη Βραζιλία να κατέχει την προεδρία και την Ινδία να έχει προγραμματιστεί ως διάδοχός της.

Οι BRICS, με επικεφαλής την Ρωσία, είναι έτοιμες να προχωρήσουν με σχετικήν ελευθερία, αξιοποιούντες την πολιτικήν αδράνεια στη Δύση και μία περιορισμένη επίγνωση της αυξανομένης απηχήσεως της προτάσεως πολιτικής αξίας που προσφέρει η «άλλη πλευρά». Αυτό θέτει τις βάσεις για μιαν όντως συναρπαστική μετεξέλιξη, με στόχο να επιφέρει μιαν αλλαγήν παραδείγματος.

Η «κλειδωμένη» τεχνολογία και το δημόσιον χρέος δεν αναμειγνύονται

Όσον αφορά στην τεχνολογία, η τάση είναι προς την … δυσπιστίαν. Οι ίδιοι οι μεγάλοι «γκουρού» της τεχνολογίας (όπως π.χ. ο Έλον Μασκ) προειδοποιούν για τους κινδύνους πολιτισμικής μετατοπίσεως που συνδέεται με μια τεχνητή νοημοσύνη που έχει ήδη μεταφερθεί στο παρόν από το 2023, χάρη στο ChaptGPT. [ο Generative Pre-trained Transformer – Παραγωγικός Προεκπαιδευθείς Μετασχηματιστής είναι εφαρμογή τεχνητής νοημοσύνης που επιτρέπει διάλογο και απαντήσεις (chatbot), η οποία εκυκλοφόρησεν από την OpenAI τον Νοέμβριον του 2022]. Όλες οι έννοιες της ελευθέρας προσβάσεως, της ανοιχτής κοινωνίας και η σαγηνευτική αλλά ευχολογιακή «τα πάντα παγκοσμίως» είναι νεκρές και θαμμένες. «Σερφάρουμε» σε έναν ιστό όπου έχουν ανεγερθεί γλωσσικά και εθνικά σύνορα, όπου οι διεθνείς πληροφορίες είναι φραγμένες πίσω από «paywalls», όπου αμέτρητες λέξεις-κλείδες έχουν ευρετηριασθεί, όπου τα μεγάλα μέσα ενημερώσεως και οι θεσμοί έχουν ανακτήσει τον έλεγχον, όπου τα κοινωνικά δίκτυα ευρίσκονται υπό αυξανομένη έντονον επιτήρηση…

Τόσον πολύ έντονον, ώστε τα παλαιά καλά χάρτινα περιοδικά ομοιάζουν και πάλιν με αληθινά «παράθυρα στον κόσμο», παρά την προφανώς στενή τους μερίδα στην ενημέρωση. Το Διαδίκτυο δεν είναι πλέον ένας οξυδερκής και καλώς ανησυχών «πολίτης», αλλά ένας κυνικός «έμπορος». Και οι πλέον ευφυείς  τώρα σχεδιάζουν πληροφορίες, κατανόηση και δράση έξω από αυτό το εικονικό σύμπαν. Το κερασάκι στην τούρτα, (καλή  ή κακή) , είναι ότι ρυθμιστικοί φορείς με υπερδυνάμεις και μεθόδους [κυρίως η Αρχή Ανταγωνισμού και Αγορών του Ηνωμένου Βασιλείου [UK Competition and Markets Authority -CMA)] – «ταρακουνούν» τον κόσμον της τεχνητής νοημοσύνης και της τεχνολογίας γενικότερον. Όλα αυτά ενδεχομένως θα εξυπηρετήσουν κάποιον καλό σκοπό, αλλά και τον τεχνολογικό πόλεμο που διεξάγεται μεταξύ των Δυτικών και των Ασιατών – έναν πόλεμο όπου θα χρησιμοποιηθεί κάθε νόμιμο όπλο των πρώτων σε μια προσπάθεια να επιβραδυνθεί ο ρυθμός καινοτομίας των δευτέρων. Μένει απλώς να ιδούμε πόσον επιτυχημένο θα είναι αυτό το δρώμενο.

Στο πλαίσιον αυτό, ημπορούμε να αναμένουμε με βεβαιότητα ότι οι τεχνολογικές μετοχές θα πληγούν σκληρότατα … σε βαθμόν που μια οικονομική κρίση του Nasdaq το 2024 θα ημπορούσε να διαταράξει τον χρηματοπιστωτικό κόσμο. [Το χρηματιστήριον του Nasdaq, είναι ένα αμερικανικό χρηματιστήριο. Ευρίσκεται στην δευτέρα θέση στον κατάλογο των χρηματιστηρίων με βάση την κεφαλαιοποίηση των μετοχών που διαπραγματεύονται, με πρώτο το Χρηματιστήριον της Νέας Υόρκης (NYSE). Η πλατφόρμα ανταλλαγής ανήκει στην Nasdaq, Inc., η οποία κατέχει επίσης το χρηματιστηριακό δίκτυο της «Nasdaq Nordic» και διάφορες χρηματιστηριακές αγορές συναλλαγών στις ΗΠΑ]. Μάλλον οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εξακολουθήσουν να είναι αρκούντως ισχυρές ώστε να απορροφήσουν ένα «σοκ» το οποίον, από την άλλη πλευρά, θα ημπορούσε να έχει σοβαρότατον αντίκτυπο στην Ευρώπη, η οποία είναι υπερχρεωμένη και ευρίσκεται σε κατάσταση στασιμότητος.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, σχεδόν ένα στα πέντε εταιρικά συμβούλια κινδυνεύει να χρεοκοπήσει. Βεβαίως η κατάσταση δεν είναι πολύ διαφορετική σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, ενώ επειδή επειδή οι κυβερνήσεις διαρκώς «εγγυώνται» κατά της χρεοκοπίας των πόλεων (όπως για παράδειγμα στην Γαλλία) αυτό δεν σημαίνει ότι το δημοτικό χρέος δεν αποτελεί επίσης έναν πολύ σημαντικόν κίνδυνο δημοσιονομικής αναστατώσεως. Υψηλά επιτόκια δανεισμού, εμπορικές και επιχειρηματικές χρεοκοπίες, πτωχοποίηση του πληθυσμού (και συνεπώς μείωση της αποδισομένης φορολογίας), επίπεδα κρατικού χρέους… σε συνδυασμόν με την εκτροπή ξένων επενδύσεων σε αναδυόμενες αγορές (συμπεριλαμβανομένων και των Ηνωμένων Πολιτειών), μεγάλη μείωση της πίστεως στις νεοφυείς επιχειρήσεις και στην καινοτομία, αλλά και η αγκίστρωση ολοκλήρου της ευρωπαϊκής οικονομίας στην ουκρανική κρίση, μας καταδεικνύουν ότι η ευρωπαϊκή οικονομία πρόκειται να διασχίσει ορισμένα ιδιαίτερα επικίνδυνα νερά στην καινούργια χρονιά.

Δεν είναι δυνατόν να πιστεύσουμε αβιάστως και με … περισσήν αφέλεια στις ανακοινώσεις για μειώσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης και των ΗΠΑ, μειώσεις οι οποίες μάλλον εξεφάνθησαν για να δώσουν επ΄ολίγον στις αγορές μετοχών ολίγη περιστασιακήν …. ανάσα. Τα επιτόκια θα παραμείνουν υψηλά καθ’ όλην την διάρκεια του έτους : Οι κυβερνήσεις πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν, να επιβραδύνουν τον ρυθμόν της καινοτομίας (με τον οποίον δεν ημπορούν πλέον να συμβαδίσουν), αλλά και να ελέγξουν τις τιμές, πιεζόμενες από  ένα πλαίσιο εκλογών και λαϊκής δυσαρεσκείας.

Ενώ οι πτωχεύσεις θα συνεχίσουν να πλήττουν τον κόσμο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, τα σχέδια επανεκβιομηχανίσεως θα επικεντρώσουν επάνω τους τις προσπάθειες δημοσίας χρηματοδοτήσεως. Ο Δυτικός κόσμος μεταπολεμικώς το …..έχει φάει το χορταστικό μερίδιό του: Το φθηνό εργατικό δυναμικό του παρελθόντος καταλαμβάνει ένα μέρος της παγκοσμίου παραγωγής καταναλωτικών αγαθών. Για να τροφοδοτήσουν όλους, οι Δυτικοί πρέπει επί τέλους να επιστρέψουν στην εργασία !

Η μετανάστευση ως πηγή κάποιου εργασιακού δυναμικού έχει αμβλύνει κατά τι το πρόβλημα του δυναμικού, αλλά αποτελεί πηγήν άλλων κοινωνικών προβλημάτων και αντικείμενον πολλών αμφισβητήσεων ως προς τον υπολογισμόν του κόστους της για τα δημόσια οικονομικά. Επομένως, οι Δυτικοί θα πρέπει να επιστρέψουν τουλάχιστον στο ….. εργοστάσιο, αν όχι και στους αγρούς. Τα κατακερματισμένα κοινωνικά τους συστήματα, σε συνδυασμόν με το διαρκώς αυξανόμενο κόστος ζωής, συντόμως θα τους πείσουν για το αντίθετον από το νυν ισχύον ψυχοκοινωνικό σύμπλοκο.

Η Αργεντινή δεικνύει τον δρόμο, ολοκληρώνουσα τις περικοπές της στην κοινωνική προστασία για να διασφαλίσει ότι ο πληθυσμός είναι πρόθυμος να προσφέρει το φθηνό εργατικό δυναμικό το οποίον θα επιτρέψει στην χώρα να αντικαταστήσει την Κίνα στην κατασκευή προϊόντων για την ευρωπαϊκή και την αμερικανική αγορά. Όμως ο Ρίσι Σούνακ στο Ηνωμένο Βασίλειο ακολουθεί τον ίδιον δρόμο, περικόπτων τις κοινωνικές δαπάνες αλλά με το πρόσχημα της μειώσεως των φόρων. Βλέπουμε σε αυτή την πολιτική μιαν πραγματική τάση που θα εφαρμοσθεί με περισσότερον ή ολιγότερον απροσχηματίστους τρόπους σε πολλές χώρες της δυτικής ζώνης επιρροής, μιαν ιδιότυπο τάση που θα ημπορούσαμε να ονομάσουμε «αυτοαποικισμό».

Στην Ευρώπη διαφαίνεται εκπτυσσόμενο ένα έτος κοινωνικών εντάσεων

Οι Ευρωπαίοι θα είναι βεβαίως οι πλέον απρόθυμοι να υποκύψουν σε αυτές τις νέες απαιτήσεις της γεωοικονομίας. Σχηματοποιείται ένα «εξεγερτικό» κλίμα που πιθανόν  θα εκδηλωθεί στην ήπειρό μας εντός του 2024. Ειδικότερον στην Γαλλία, οι ανασχηματισμοί του υπουργικού συμβουλίου υπήρξαν μια σαφής ένδειξη ότι ο Μακρόν προσδοκά ένα κοινωνικώς δυσχερές έτος που θα απαιτήσει την σταθερά καθοδήγηση του κρατικού του πλοίου. Στην Γερμανία, οι αγρότες δεν κουράζονται να επιδεικνύουν την οργή τους ενάντια στην εμμονικήν υποστήριξη της κυβέρνησεώς τους στο ελεύθερο εμπόριο, το υποστηριζόμενο από την ΕΕ και τους συμμάχους της. Αλλά, γενικότερον, η κομβική αυτή χώρα ομοιάζει με μια χύτρα ταχύτητος που πιθανόν να εκραγεί το 2024, μεταξύ άλλων σε μάλλον αποτρόπαιες μορφές (όπως για παράδειγμα αναίτιες και ανόητες βίαιες ρατσιστικές πράξεις). Το αυτό ισχύει για την Πολωνία, την Σουηδία και αλλού.

Εντός αυτού του κοινωνικού πλαισίου, οι ευρωπαϊκές εκλογές θα δώσουν μιαν αμυδρά λάμψη δημοκρατίας, η οποία τελικώς θα αντανακλά την απόγνωση των πολιτών ενισχύουσα περαιτέρω την ήδη δρώσα «δεξιά» μεροληψία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ακριβέστερον, η μετεκλογική περίοδος πιθανότατα θα ξεκινήσει, ως συνήθως, με το οδυνηρόν θέαμα της αναποτελεσματικότητας του ευρωπαϊκού διοικητικού συστήματος στην επιλογή του «κολεγίου» των Επιτρόπων. Ωστόσον, αυτήν την φορά, η πιθανή συμμαχία μεταξύ της ακροδεξιάς και της δεξιάς του κοινοβουλευτικού φάσματος θα σώσει από την προοδευτικήν γελοιοποίηση τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, τα οποία θέλουν απεγνωσμένως να αποκαταστήσουν μιαν εικόνα δυνάμεως στον πλανήτη. Πιθανότατα θα δημιουργηθεί μια «λίαν δεξιά» Ευρωπαϊκή Επιτροπή από το Συμβούλιον της ΕΕ.

Το διεθνοπολιτικόν χάσμα διευρύνεται

Το 2024, ένα αυξανόμενον χάσμα θα είναι εμφανές μεταξύ, από τη μία πλευρά, των αρχιτεκτόνων της επερχομένης παγκοσμίου τάξεως, των BRICS και του Παγκόσμιου Νότου. Αυτές οι οντότητες θα σμιλεύσουν τις μελλοντικές τους τροχιές μέσα από μια πολιτική προσέγγιση που δίδει έμφαση στην αποτελεσματικότητα έναντι της εθνικής δημοκρατικής εκφράσεως και συνάμα υιοθετεί μια «πολυπολική» στάση στις διεθνείς υποθέσεις. Από την άλλη πλευρά, η Δύση ευρίσκεται παγιδευμένη στο παρόν και στο παρελθόν της, παλαίουσα διαρκώς με μια σχεδόν γενικευμένη προϊούσα παράλυση, ενώ περιμένει μια κάποια φαντασιακή «νέαν ευμενή αρχήν» οδηγουμένη από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τα Δυτικά έθνη αγωνίζονται να σφυρηλατήσουν μια συνεκτική δυναμική, με ελάχιστες μελλοντικές προοπτικές που περιγράφονται και χαράσσονται αποκλειστικώς από μια πολιτική και οικονομικήν ελίτ. Ωστόσον, αυτές οι προτάσεις αντιμετωπίζουν απόρριψη από έναν αγανακτισμένο πληθυσμό, βαθέως διχασμένον εσωτερικώς.

Εάν το 2024 ο φόβος υπερβεί την ζημία, αυτό θα σημαίνει απλώς μια προσωρινή καθυστέρηση του αποσυνθετικού δρωμένου.

Εφέτος θα γίνουμε μάρτυρες των αρχικών δονήσεων, ειδικώς στα ευρωπαϊκά έθνη, με τις συνέπειες να αντηχούν σαφώς στην περίοδο μετά το 2025. Εν τω μεταξύ, στην παγκόσμιο σκηνή, καθώς η απόκλιση μεταξύ αυτών των δύο πολιτικοοικονομικών συνόλων γίνεται ολοέν και εμφανεστέρα, είναι σκόπιμο να αποφευχθεί η αντιπαράθεση. Επιπλέον, οι διεθνείς προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν στην προώθηση γονίμων λύσεων για τις προκλήσεις της ειρήνης μετά από το έτος 2024.

Αθανάσιος Κωνσταντίνου

tweet
fb-share-icon
Insta
Tiktok