Το 2022 η Ουκρανία έλαβεν περισσοτέρα βοήθεια εντός ενός έτους από οποιανδήποτε άλλη χώρα από τότε που ήρχισαν τηρούμενα τα συμφυή αρχεία, αν και μέρος αυτής εδαπανήθη για πρόσφυγες εντός της ΕΕ.
Τα 29 δισεκατομμύρια δολάρια [27,8 δισεκατομμύρια ευρώ] που έλαβεν η Ουκρανία το 2022 από την «Επιτροπήν Αναπτυξιακής Βοηθείας» (DAC) [γνωστήν αρχικώς ως Ομάδα Αναπτυξιακής Βοηθείας (DAG)] τον σύνθετον οργανισμόν 24 χωρών μελών και άλλων πολυμερών θεσμών ήσαν τα περισσότερα που έχει λάβει ποτέ μια χώρα σε έναν χρόνο. Η Ουκρανία εξακολουθεί να ευρίσκεται σε πόλεμον με την Ρωσία, σχεδόν δύο έτη μετά την εισβολήν της, τον Φεβρουάριον του 2022. Η DAG αυτοχαρακτηρίζεται ως ο «τόπος και η φωνή» των μεγάλων ανά τον κόσμον χορηγών -χωρών.]
Ωστόσον, αυτό το ποσόν επεσκιάσθη από τα 31 δισεκατομμύρια δολάρια που εδαπανήθησαν για το κόστος των χορηγών προσφύγων στην χώρα, που ισοδυναμεί με το 14,6 τοις εκατόν της συνολικής βοηθείας, συμφώνως με τον Οργανισμόν Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ) που εδρεύει στο Παρίσι. Το μεγαλύτερον μέρος αυτών των δαπανών προωρίζετο για την κάλυψη του κόστους υποστηρίξεως των εξ εκατομμυρίων Ουκρανών προσφύγων σε όλην την Ευρώπη. [Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (Ο.Ο.Σ.Α.) είναι διεθνής οργανισμός συνιστάμενος εξ εκείνων των ανεπτυγμένων χωρών που υποστηρίζουν τις αρχές της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας και της οικονομίας της ελευθέρας αγοράς. Εδημιουργήθη το 1948 ως «Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας» (Organisation for European Economic Co-operation – OEEC), με σκοπόν να διαχειρισθεί το σχέδιον Μάρσαλ για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά τον Β΄ Μεγάλον Πόλεμο. Αργότερον η ιδιότης του μέλους επεξετάθη και σε μη ευρωπαϊκά κράτη, ενώ το 1960 μετεσχηματίσθη στον Οικονομικόν Οργανισμόν Συνεργασίας και Αναπτύξεως.]
Εν τω μεταξύ, η απάντηση στον πόλεμο στην Ουκρανία και οι νέοι κανόνες για τον τρόπον ταξινομήσεως της βοηθείας ωδήγησαν σε μείωση της βοηθείας προς την Αφρική κατά 7,4% το 2022.
Οι 20 χώρες της ΕΕ που είναι μέλη της ΕΑΒ στον ΟΟΣΑ ανέφεραν επίσημον αναπτυξιακή βοήθεια ύψους 87 δισ. ευρώ, ήτοι υπήρξεν αύξηση σχεδόν 19 τοις εκατόν σε σύγκριση με το 2021. Τα εν λόγω δεδομένα επαρουσιάσθησαν σε διαδικτυακήν εκδήλωση την Τρίτη 22 Ιανουαρίου.
Ο Κάρστεν Στάουρ, ο πρόεδρος της DAC, περιέγραψεν τα νέα στατιστικά στοιχεία ως ένα σενάριον «το ποτήρι γεμάτο περισσότερο από το μισό», αλλά εξέφρασεν την απογοήτευσή του για τη μείωση της βοηθείας προς τις πτωχότερες χώρες της Αφρικής και του λοιπού κόσμου, γνωστές ως «Ολιγότερον Ανεπτυγμένες Χώρες» (Law Developed Countries -LDC). «Δεν πρέπει να είναι έτσι», είπεν ο Στάουρ [εμπειρότατος Δανός διπλωμάτης (γεννηθείς στις 9 Νοεμβρίου 1954) που προεδρεύει της Επιτροπής Αναπτυξιακής Βοηθείας του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως από το 2023. Προηγουμένως υπηρέτησεν ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Δανίας στον ΟΟΣΑ στο Παρίσι. Πριν από αυτό ήταν Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Δανίας στα Ηνωμένα Έθνη στην Γενεύη (2013–2018) και πριν από αυτό Μόνιμος Αντιπρόσωπος στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη (2007–2013)].
Έχει επίσης αναφερθεί από τον ΟΗΕ και από άλλες υπηρεσίες ανθρωπιστικής βοηθείας μία αυξανομένη κόπωση «παροχής βοηθείας», με δεσμεύσεις χρηματοδοτήσεως όσον αφορά στην Υεμένη, στο Σουδάν και στην Αιθιοπία, χώρες που αντιμετωπίζουν εμφύλιον πόλεμο και λιμόν, ενώ υπολείπονται κατά πολύ των απαιτουμένων οικονομικών δεσμεύσεων.
«Δεν κάνουμε ολιγότερα για την Ουκρανία, κάνουμε περισσότερα για άλλους – αυτή είναι η πολιτική πρόκληση που αντιμετωπίζουμε», είπεν ο Στάουρ.
Οι νέοι κανόνες βοηθείας του ΟΟΣΑ, οι οποίοι συνεφωνήθησαν από τις χώρες δωρητές και εισήχθησαν τον Δεκέμβριον του 2022, σημαίνουν ότι το κόστος των εγχωρίων προσφύγων ημπορεί να καταγραφεί ως ΕΑΒ για τους πρώτους 12 μήνες. Επιτρέπουν επίσης ως ενίσχυση και χορηγία την ταξινόμηση έργων που σχετίζονται με τον έλεγχον της μεταναστεύσεως και τις επιστροφές παρανόμων μεταναστών.
Το 2022, η Σουηδία, το Ηνωμένον Βασίλειο εκτός ΕΕ και η Δανία ανακατένειμαν μεγάλον μέρος των προϋπολογισμών βοηθειάς τους για να στηρίξουν τους Ουκρανούς πρόσφυγες — στην περίπτωση της Σουηδίας σχεδόν έως το 20%. Η δαπάνη 31 δισεκατομμυρίων δολαρίων για το κόστος των προσφύγων εντός της χώρας αντεπροσώπευεν αύξηση 150%.
Εάν εξηρείτο το κόστος για τους πρόσφυγες στις χώρες- δωρητές, τα επίπεδα ΕΑΒ θα επαρουσίαζαν απότομον πτώση σε 12 χώρες.
Οι αλλαγές στον κανόνα έχουν προκαλέσει έντονο κριτικήν από ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, ισχυριζόμενες εν πολλοίς ότι η ακεραιότης της βοηθείας έχει διακυβευθεί.
«Όχι μόνον υπάρχουν ολίγα στοιχεία για να πανηγυρίσουμε για τα σημερινά τελικά στοιχεία της ΕΑΒ για το 2022, αλλά είναι και εξαιρετικώς προβληματικόν το γεγονός ότι οι χώρες- δωρητές συνεχίζουν να στρέφονται προς τα εσωτερικόν τους και να γίνονται αποδέκτες της ιδικής τους βοηθείας, ακόμη και σε αυτήν την περίοδον πολλαπλών και αλληλενδέτων κρίσεων», εδήλωσεν η Μαρία Χοσέ Ρομέρο, η διευθύντρια πολιτικής και υπερασπίσεως για την αναπτυξιακήν χρηματοδότηση στο «Ευρωπαϊκόν Δίκτυον Χρέους και Αναπτύξεως» («European Network on Debt and Development» – Eurodad). [Το Eurodad είναι ένα δίκτυον 53 μη κυβερνητικών οργανώσεων και επτά «θεσμικών» συμμάχων τους από 29 ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό και τα μέλη του αποτελούν ένα δίκτυον που ερευνά και επεξεργάζεται θέματα σχετιζόμενα με το χρέος, την χρηματοδότηση της αναπτύξεως και την μείωση της πενίας.] Και προσέθεσεν η κυρία Ρομέρο: «Χρειαζόμεθα επειγόντως μεγαλυτέρα φιλοδοξία και πολιτικήν βούληση για να διατηρήσουμε την ακεραιότητα της ΕΑΒ και να εκπληρώσουμε την μακροχρόνιο δέσμευση να διατεθεί το 0,7 τοις εκατό του ΑΕΕ στην ΕΑΒ.»
[Η «Επίσημος Αναπτυξιακή Βοήθεια» (Official development assistance – ODA) είναι μια ταξινομική κατηγορία που χρησιμοποιείται από την Επιτροπήν Αναπτυξιακής Βοηθείας (DAC) του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Αναπτύξεως (ΟΟΣΑ) για την μέτρηση της εξωτερικής βοηθείας. Η DAC υιοθετήθη για πρώτη φορά ως ιδέα το 1969. Χρησιμοποιείται ευρέως ως δείκτης της ροής διεθνούς βοηθείας. Αναφέρεται σε υλικούς πόρους που δίδονται από τις κυβερνήσεις των πλουσιοτέρων χωρών για την προώθηση της οικονομικής αναπτύξεως των πτωχοτέρων χωρών και της ευημερίας των λαών τους. Μία κρατική υπηρεσία κράτους δωρητή ημπορεί να εκταμιεύσει τέτοιους πόρους στην κυβέρνηση της αποδεκτρίας χώρας ή μέσω άλλων οργανισμών. Το μεγαλύτερον μέρος της ΕΑΒ έχει την μορφήν επιχορηγήσεων, αλλά σε ορισμένες μετράται ως η ευνοϊκή αξία σε δάνεια προσφερόμενα στον αποδέκτη, με ευνοϊκούς όρους (χαμηλού τόκου).]
Το Ακαθάριστον Εθνικόν Εισόδημα (ΑΕΕ) – gross national income (GNI), -παλαιότερον γνωστόν ως Ακαθάριστον Εθνικόν Προϊόν (ΑΕΠ) – gross national product (GNP) – είναι το συνολικόν εγχώριον και εξωτερικόν προϊόν που διεκδικούν οι κάτοικοι μιας χώρας, το οποίον αποτελείται από το ακαθάριστον εγχώριον προϊόν, συν τα εισοδήματα των συντελεστών παραγωγής από κατοίκους εξωτερικού, μείον το εισόδημα που αποκτάται στην εγχώριο οικονομία από μη ομοεθνείς κατοίκους. Η σύγκριση του ΑΕΕ με το ΑΕΠ καταδεικνύει τον βαθμόν στον οποίον το ΑΕΠ μιας χώρας αντιπροσωπεύει την εγχώριο ή την διεθνή δραστηριότητα. Το ΑΕΕ αντεκατέστησε σταδιακώς το ΑΕΠ στις διεθνείς στατιστικές. Ενώ είναι εννοιολογικώς πανομοιότυπον, υπολογίζεται διαφορετικώς. Το ΑΕΕ είναι η βάση υπολογισμού του μεγαλυτέρου μέρους των εισφορών στον προϋπολογισμόν της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, μόνον το Λουξεμβούργον, η Σουηδία, η Νορβηγία και η Γερμανία, επέτυχαν τον στόχον του ΟΗΕ να δαπανήσουν το 0,7% του Ακαθαριστου Εθνικού Εισοδήματος για βοήθεια. Ο μέσος όρος ήταν μόλις 0,37 τοις εκατόν σε ολόκληρο το ευρωπαϊκόν μπλοκ.
Τα προκαταρκτικά στοιχεία για τις δαπάνες για την βοήθεια για το 2023 πρόκειται να δημοσιοποιηθούν από τον ΟΟΣΑ τον ερχόμενον Απρίλιο.
