Μέρος 2
«Ξέρετε, υπάρχουν διαφορετικοί άνθρωποι στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες, διαφορετικοί άνθρωποι με διαφορετικές απόψεις. Υπάρχουν άνθρωποι που βλέπουν 25, 30 έτη εμπρός, σκέπτονται τις προκλήσεις που θα προκύψουν στο μέλλον. Και έχουν διαφορετική στάση απέναντι στην Ρωσία. Υπάρχουν όμως και μερικοί που ζουν μόνον από εκλογές σε εκλογές και σκέπτονται μόνον τα ιδικά τους πολιτικά συμφέροντα.»
Συνέντευξη στον Όλιβερ Στόουν -10 Μαΐου 2016
Ο Πρόεδρος Πούτιν καταλαβαίνει και αισθάνεται τους ανθρώπους πολύ καλύτερον από τον Γκορμπατσόφ και τον Γέλτσιν, αλλά ταυτοχρόνως τους φοβάται. Δεν τους πιστεύει μέχρι τέλους. Όταν ο λαός ήρχισε να εξεγείρεται στην Ομοσπονδιακή Πολιτεία της Νέας Ρωσίας και εξεκίνησεν η καλουμένη «Ρωσική Άνοιξη», τότε ο Πούτιν κατετρόμαξε : Είδε στους απλούς Ρώσους, στους πατριώτες ήρωες του Ντονμπάς, [στην ιστορική, πολιτιστική και οικονομική περιοχή της ανατολικής Ουκρανίας, με την σύνθετη ονομασία Λεκάνη του Ντονέτσκ – Ντονέτσκι Μπασέϊν (Донецкий бассейн), αναφερομένη στον ποταμό Ντονέτς που διέρχεται διά μέσου της] αυτήν την πολεμόχαρη αποφασιστικότητα που του εφάνη άκρως επικίνδυνη για τους συμβιβασμούς σκοπιμότητος (στους οποίους βασίζεται το μοντέλο εξουσίας του). Η κινητοποίηση του ρωσικού λαού που ενεφανίσθη την περίοδο της Ρωσικής Ανοίξεως προφανώς επροβλημάτισε τον Πούτιν. Αντελήφθη πληρέστατα ότι θα ήταν δυσχερές να κυβερνήσει αυτόν τον αληθώς αφυπνισμένο λαό. Αυτός ο λαός θα έπρεπε να αντιμετωπισθεί ως ενεργό ιστορικό υποκείμενο. Δεν είναι η Κρατική Δούμα με τους ….. κολυμβητές και γυμναστές βουλευτές. Είναι ένα ιστορικό, ισχυρό και εν μέρει αυτόβουλο μόρφωμα. Ο Πρόεδρος Πούτιν είναι Ρώσος και ως εκ τούτου γνωρίζει και αισθάνεται τον ρωσικό λαό στον ίδιον τον εαυτόν του.
Καταλαβαίνει όμως ότι αυτό το ιδιότυπο εθνοφυλετικό μόρφωμα είναι εξόχως δυναμικό. Εάν αυτός ο χειμαρώδης λαός αφυπνισθεί πλήρως υπό ορισμένες συνθήκες, ημπορεί να του ειπεί : «Πρόεδρε δεν είμεθα πλέον ικανοποιημένοι με τους συμβιβασμούς σου. Δεν μας επιτρέπεις ούτε να ενεργήσουμε αποφασιστικώς, ούτε καν να αφήσουμε χώρο σε αυτόν που θα είναι ικανός να το πράξει !»
Οι άνθρωποι του λαού που έδρασαν στην Νέα Ρωσία / «Νοβορωσία» αφηφούντες τον θάνατο, δεν έσπευσαν στον αγώνα με κάποιαν άνωθεν εντολή, αλλά με την κλήση της ψυχής τους. Ο Πούτιν ήκουσε ευκρινέστατα αυτήν την κληση στην ιδική του ψυχή. Και τότε, σε αυτήν την κρίσιμο κατάσταση, απεφάσισε να μην βασισθεί στους λαϊκούς ανθρώπους. Ημπορούσε να κλίνει προς το μέρος τους και εν μέρει είχε την τάση να το πράξει, όμως εν τέλει έκανε μια διαφορετική επιλογή. Ο Πούτιν συνειδητοποιεί λίαν ευκρινώς ότι απεφάσισε να παραμείνει με τους αξιωματούχους και τους ολιγάρχες που ευρίσκονται μεν μακράν του ρωσικού λαϊκού στοιχείου, αλλά έως τούδε τελούν υπό τον απόλυτον έλεγχόν του.
Ηφνιδιάσθη όντως από την ικανοτάτη ιστορική κλίμακα των μεγεθών της αναδυθείσης Νοβορωσίας και οπισθοχώρησε. Αλλά ταυτοχρόνως συμπάσχει εν μέρει με το πηγαίον κύμα του πατριωτικού ρωσικού λαού. Σε αντίθεση με την ελίτ του, δεν είναι ρωσόφοβος. Αισθάνεται ότι είναι ο εαυτός του. Επομένως, δεν κινείται ώστε να εξαλείψει την πατριωτική αρχή. Προσπαθεί να την καταστείλει μερικώς, σε περιορισμένες δόσεις, με επιτηδείους συμβιβασμούς, ώστε να μην καταστραφεί αυτό το ρωμαλέο συστατικό στοιχείο του ρωσικού έθνους.
Ο Πούτιν υπήρξεν -και ακόμη είναι- ένας σκληρός ηγεμών. Με αυστηρά σταθερότητα διατηρεί το ρωσικό πολιτικό σύστημα σε μιαν ελαχίστη λειτουργική αρμονία. Από την αρχή της εξουσίας του εσχοινοβάτησε πλειστάκις και ισορρόπησεν επιτυχώς. Όμως όσον μακροτέρα η σχοινοβασία τόσον περισσότερον η κατάσταση καθίσταται πλέον επικίνδυνη. Βεβαίως, έως τούδε έδειξε σαφώς πως είναι ασταμάτητος και απρόβλεπτος, είτε ανοικονόμητος είτε ευμενής. Συνεπώς είναι πολύ δύσκολο να ειπούμε σε τι ημπορεί να οδηγήσει η δυναμική ιδιοπροσωπία του, η ισχυρά «ιδεοπεριστροφή» του υπό συνθήκες μιας σοβαράς παγκοσμίου αντιπαραθέσεως, όταν εκ των πραγμάτων ελκυόμενες οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν θα επιτρέπεται να ζήσουν ειρηνικώς.
Ο Πούτιν δεν είναι σε θέση να κάνει πράξη αυτό που οι Ευρωπαίοι Εθνικιστές θα επεθύμουν και ενδεχομένως θα του προέτειναν να κάνει τώρα. Όμως, είναι ούτως ή άλλως, εθνικός ήρως για την πατρίδα του. Έσωσε την χώρα από την πλήρη καταστροφή. Και έκτοτε επέδειξεν αρκετήν ακαμψία και συνάμα αρκετήν απαλότητα. Ο Πούτιν έπαιξε έναν λαμπρόν ρόλο στην ιστορική του λειτουργία. Αυτός είναι ένας πραγματικός Ρώσος ήρως και τούτο είναι ένα πραγματικό δώρο της μοίρας. Διότι ανώρθωσε μια παράλυτο Ρωσία, διαβεβρωμένη από τον φιλελευθερισμό, τον ηθικό εκφυλισμό και την βουλιμική καταλήστευση του εθνικού πλούτου, στα πρόθυρα της αβύσου και του αφανισμού.
Όταν, σχεδόν τυχαίως, αφήρπασε και ανέλαβε την εξουσία από τα χέρια των ανθρωπομόρφων τεράτων που κατέσχισαν και κατεσπάραξαν την Ρωσία, εχρησιμοποίησεν αυτήν την εξουσία για να σώσει την χώρα, το κράτος και τους ανθρώπους. Προς τούτο εισήλθεν στην ρωσική ιστορία ως εξέχουσα ηρωική προσωπικότης. Αυτό όμως που έπραξε και συνεχίζει να πράττει είναι απλώς μοναδικό. Φαίνεται πως δεν ημπορεί να πράξει περισσότερα. Έχει εκπληρώσει την ιστορική του αποστολή.
Τίθεται λοιπόν ένα εύλογο ερώτημα : Τι θα συμβεί μετά τον Πούτιν; Θα παραμείνουν όλα όπως είναι τώρα ή μήπως η Ρωσία θα κινδυνέψει να επιστρέψει στο χάος της δεκαετίας του 90; Οι πατριώτες λέγουν ότι όλα θα είναι ακριβώς όπως τώρα, ενώ οι φιλελεύθεροι λέγουν ότι τα πράγματα θα είναι όπως υπό τον Ντμίτρι Ανατόλιεβιτς Μεντβέντεφ, αλλά καλύτερα θα ήσαν όπως στην περίοδο του αλκοολικού τολμητία Μπόρις Νικολάγεβιτς Γέλτσιν. Αυτό είναι όλο το διαδεδομένο ρωσικό παραπολιτικό αφήγημα.
Στην πραγματικότητα όμως δεν υφίστανται δύο διέξοδοι, αλλά τρεις. Η τρίτη διέξοδος δεν είναι απλώς μια ομάς αγωνιστών να σταματήσει στην άκρη της αβύσσου, να εγκαταστήσει εκεί ένα απόρθητο στρατόπεδο και να το μετατρέψει σταδιακώς σε μια εύτακτο ρωμαλέα πόλη, ακριβώς εκεί στην άκρη της αβύσσου. Το κατ΄εξοχήν ζητούμενο είναι να κινηθεί αποφασιστικώς η ομάς αυτή προς την αντίθετο της αβύσσου κατεύθυνση. Κατά την διάρκειαν της Ρωσικής Ανοίξεως, οι Ρώσοι πατριώτες ευρέθησαν εγγύτατα του σημείου τερματισμού της παρατεταμένης ιστορικής στάσεως. Αλλά εσταμάτησαν και πάλιν, επιστρέφοντες στο «στρατόπεδο» – στην άκρη της αβύσσου.
Το όλον δρώμενο υπενθυμίζει στον νου την εικόνα ενός ορειβάτη αναρριχητή, ο οποίος διενεργεί μια δυσχερεστάτη κάθετο ανάβαση. Έχει ήδη διαδράμει το ήμισυ της διαδρομής και εμπρός του ευρίσκεται το υπόλοιπον ήμισυ. Για να μην καταρρεύσει από υπερπροσπάθεια, υπάρχει ανάγκη να καθυστερήσει και προσωρινώς να μην ανέλθει περαιτέρω. Μάλιστα δε όσον περισσότερον διαρκεί η στάση, τόσον ολιγότερον ενθυμείται πού έχει ανέλθει. Εδώ εκκινεί ο προβληματισμός για την επομένη κίνηση : να αρχίσει την κατάβαση ή να εδραιωθεί εκεί όπου ευρέθη; Ανάλογος είναι ο προβληματισμός του ρωσικού έθνους.
Και ουδείς αναφέρει πλέον την ανοδική κίνηση ! Προφανώς είναι απαραίτητο να ανέλθει στην ιστορική κορυφή του, να προχωρήσει περαιτέρω προς την κατεύθυνση που εσκιαγράφησε και επεσήμανε ο Πούτιν, αλλά ο ίδιος δεν θέλει ή δεν δύναται πλέον να την ακολουθήσει.
Βεβαίως ο δρόμος της ανόδου δεν έπαυσε να είναι πιθανός, καθώς είναι ένας αυτονόητος δρόμος κοινωνικής και πολιτιστικής αναβιώσεως του ρωσικού έθνους και άλλων ευρασιατικών λαών ως φορέων ενός κυριάρχου πολιτισμού. Για του Ρώσους πατριώτες είναι δρόμος ανασυνθέσεως μιας μεγάλης αυτοκρατορίας. Αυτός υπήρξεν ο τρόπος της Ρωσικής Ανοίξεως : Ο Εθνικός τρόπος. Θα πραγματωθεί και θα ολοκληρωθεί μόνον όταν η Ρωσία τελειώσει τους συμβιβασμούς, τόσον με την φιλελευθέρα-ολιγαρχική πλουτοκρατία όσον και με την σοβιετική περίοδο, αλλά και με την ηλιθία χωρίς νόημα νοσταλγία περί αυτήν. Αυτό το όραμα των ρωσικών συνειδητοποιημένων πατριωτικών κύκλων «να κρατήσει το έθνος το πεπρωμένο στα χέρια του» συνίσταται στην αναγέννηση του ρωσικού λαού και στην δημιουργία από αυτόν ενός απαρτιωμένου ρωσικού εθνικού κράτους. Επιστροφή στην Αυτοκρατορία και συγκρότηση μιάς μεγάλης Ευρασιατικής δομής στο πλαίσιον ενός πολυπολικού κόσμου.
Τώρα αυτή η κατεύθυνση δεν εκφράζεται σαφώς από κανέναν. Φαίνεται ότι δεν υπάρχει η αναγκαία ισχύς για αυτήν. Αλλά, όντως ο ρωσικός λαός είναι καθηλωμένος … σε μια τεραστία γέφυρα, και έχει στρατοπεδεύσει εκεί. Μάλιστα η γέφυρα κατά καιρούς ταλαντεύεται. Εάν το ερώτημα είναι : Οι Ρώσοι ή να επιστρέψουν στο παρελθόν ή να μείνουν εκεί που ευρίσκονται, τότε και οι δύο αυτές επιλογές είναι λανθασμένες. Ο Πρόεδρος Πούτιν καταδεικνύει ότι πρέπει να προχωρήσουν. Γράφει σχετικά υπαινικτικά άρθρα και το υπονοεί σε συνεντεύξεις του. Αλλά… ο ίδιος δεν κινείται προς τα εκεί !
Φαντασθείτε μιαν εμφανή οδική πινακίδα που δηλώνει ότι σε συγκεκριμμένη, σχετικώς εγγύς απόσταση υπάρχει χώρος αναπαύσεως και εστιάσεως … Αυτό δηλώνει η πινακίς. Αλλά βεβαίως από μόνη της δεν συνιστά αυτόν τον τονωτικό και ευφορικό χώρο … Αναλόγως, ο Πρόεδρος Πούτιν είναι ένα κατευθυντήριο σήμα, μια πινακίς που ορίζει την ορθή κατεύθυνση. Είναι ο δρόμος, αλλά όχι ο στόχος !
Εδώ ευρίσκεται το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο. Μετά τον Πούτιν, είναι πιθανόν ένα τρίτο σενάριο, πέραν της ατέρμονος καθηλώσεως ή της επιστροφής στο χάος. Αυτό το σενάριο θα ήταν πιθανότατα το πλέον τελεσφόρο για το ρωσικόν έθνος, οπότε ο ακατάβλητος Πρόεδρος θα έπρεπε να επικεντρωθεί σε αυτό. Μην επικρίνεται όμως ελαφρά τη καρδία ο Πούτιν για το τάδε ή το δείνα που δεν θέλει να κάνει και για κάτι που δεν ετελείωσε. «Δόξα τω Θεώ» για αυτό που έκανε. Ήταν όντως πολύ καλό για την πατρίδα του, αλλά και για το παγκόσμιο δρώμενο του παιγνίου ισχύος. Δεν χρειάζεται να «μαλακώσει» ή να «σκληρύνει» την στάση του. Άλλωστε δεν ημπορεί πλέον να κάνει πολλά. Και, καλώς ή κακώς, θα κάνει μόνον ό,τι κάνει, όπως ακριβώς πιστεύει αυτός. Επομένως, είναι αδύνατον να τον επηρεάσουν ουσιωδώς κάποιοι τρίτοι. Είναι παράταιρο και παράλογο να αναμένεται από αυτόν δημιουργία ρηξικελεύθων θέσεων είτε «εκτίναξη» προς τα άνω. Είναι ο κυβερνήτης ενός στρατοπέδου που έχει στηθεί στο μέσον μιας γεφύρας, στο μέσον μιας καθέτου αναβάσεως ή στο ακρον μιας αβύσσου.
Την περίοδον 1978-1989 υπήρξεν στην Κίνα ένας παρόμοιος ηγέτης, ο Ντενγκ Σιάο Πινγκ, (γνωστός στους Κινέζους και με το παραδοσιακό του «αβρό παρωνύμιο ύφους» Ζιξιάν – χαρωπό παρόν), που καθωδήγησε και έφερε την πατρίδα του στο προσκήνιον της επιστημονικής και τεχνολογικής προόδου. Εστηρίχθη όμως αποκλειστικώς στο κόμμα. Και εκεί το κόμμα είναι ένας τεράστιος μηχανισμός πολιτικοκοινωνικής κινητικότητος και κινήσεως με αφθόνους «ανελκυστήρες» και «κυλιομένους διαδρόμους», τον οποίον δεν ημπορούμε καν να ονειρευθούμε. Από εκεί προέρχονται τα μεγαλεπίβολα στρατηγικά σχέδια της Λαϊκής Δημοκρατίας.
Ο Πρόεδρος Πούτιν εμπνέεται από το ρωσικόν εθνικό παρελθόν το οποίον θαυμάζει, όμως δεν είναι ένας Ρώσος αρχετυπικός ήρωας «μπογκατύρ» (богатырь), ούτε ένας μεσαιωνικός ιππότης «βίτης» (Ви́тязь) στο Πριγκηπάτο του Κιέβου. Ακριβώς όπως η τρέχουσα ρωσική πραγματικότης δεν είναι ένα επικό λαϊκό ποίημα «μπυλίνα» (были́на), αλλά ένα διαλείπον πολύπρακτο θέατρικό έργο εκτελούμενο από έναν θίασο δολίων καμποτίνων.
Ο Μωυσής οδήγησε τον λαό του έξω από την Αίγυπτο, τον οδήγησε στην έρημο του Σινά, αλλά τελικώς ένας άλλος ηγέτης τον έφερε στη Γην της Επαγγελίας – ο Ιησούς του Ναυή – Γιεχωσούα. Επί μακρόν οι Ρώσοι περιπλανώνται επίσης στην ιδική τους «έρημο του Σινά». Το 2014, ευρέθησαν εγγύς της ιδικής του Γης της Επαγγελίας, την είδαν εκ του μακράν, είδαν πόσον υπέροχη ήταν και … επέστρεψαν στην έρημο. Ο Πρόεδρός τους λοιπόν (τηρουμένων επιφυλακτικώς των ιστορικών και ψυχολογικών αναλογιών και μεταφορών) είναι μάλλον ένας «σύγχρονος Μωυσής» που έχει διαφορετικό πεπρωμένο από τον ιδικόν του Ιησού του Ναυή – Γιεχωσούα. Ο Μωυσής έμελλε να αποθάνει στην έρημο. Ο λαός του έφθασεν στην Γην της Επαγγελίας με ένα άλλον ηγέτη.
Προ της εμπλοκής του με την επιβίωση και σωτηρία του έθνους του ο Μωυσής κατείχεν υψηλή θέση στο κρατικό σύστημα της Αιγύπτου ως Πρίγκηψ Χοσασρέφ, οπότε για τους Εβραίους ήταν σύμβολο του κακοβούλου και πολεμίου τους φαραωνικού βασιλείου, του κράτους του Σατανά. O Πούτιν σε ηλικία 23 ετών κατέστη αξιωματικός της περιβοήτου «Επιτροπής Κρατικής Ασφαλέιας» Κα-Γκε-Μπε, ισχυροτάτου βραχίονος του σοβιετικού κράτους και κατ΄ουσίαν πρωτεύοντος οργάνου ελέγχου και καταστολής του λαού. Όταν αποτιμώνται «τα έργα και οι ημέρες» του Πούτιν, αρκετοί επικριτικοί …. απολογητές του επισημαίνουν ως ένα του ιδιαίτερο μειονέκτημα, το ότι είναι ανίκανος να διενεργήσει ακόμη μεγαλύτερες και σπουδαιότερες πράξεις, αυτή δε η προσέγγιση συνάδει και πάλιν με την ιστορίαν του βιβλικού Μωυσέως ! Μήπως δεν θα ήθελεν ο ίδιος ο Μωυσής να πατήσει στην «Γη της Επαγγελίας», προς την οποίαν ωδήγησε τον λαό του με τεραστία επιμονή και χαλύβδινο θέληση ; Αλλ’ όμως υπήρξε κάτι στην λογική της «ιεράς ιστορίας» που τον απέτρεψε.
Φαίνεται αναλόγως ότι ο Πούτιν καταλαβαίνει επίσης τα όρια της αποστολής του. Αυτά τα όρια δεν σχετίζονται με την ηλικία του, με το γεγονός ότι δεν γνωρίζει κάτι ή δεν θέλει κάτι, αλλά μάλλον με το γεγονός ότι προέρχεται από ένα σύστημα που αφ΄ εαυτού, εκτός από την σήψη, την φθορά και την κλιμακωθείσα … «άνοιά» του δεν θα ημπορούσε να επιφέρει οτιδήποτε δημιουργικό στην δεκαετία του ’80, πολλώ δε μάλλον στην δεκαετία του ’90. Ο Πούτιν όλες αυτές τις αντιληπτικές του ελλείψεις και φραγές, τις ψυχικές του αναστολές, τις εκληρονόμησε κοινωνικώς και πολιτισμικώς ως μιμίδια, ως επιγενετικούς χαρακτήρες, ων κατ΄ουσίαν (παιδιόθεν) ένα μικροπαράγωγο του σοβιετικού κρατικού μηχανισμού και του περιβάλλοντος «ανυπάρκτου σοσιαλισμού» του.
Ο οξυδερκής Μωυσής – Πούτιν αναζητεί τον ιδικόν του Ιησού του Ναυή – Γιωσούα, άξιον διάδοχόν του. Προανεφέρθη μία εν μέρει σωστή παλαιοδιαθηκική αναλογία, κατά την οποίαν ο Μωυσής παρέδωσε στον Γιεχωσούα την αποστολή του. Εν μέρει όμως σωστή, διότι τώρα δεν υπάρχει κανείς για να του παραδώσει την εθνοσωτήριο αποστολή ο Ρώσος αρχηγός. Η «Ηνωμένη Ρωσία» είναι ένα αβαθές προσομοίωμα, το περιβάλλον είναι … κουρασμένο και ασχολείται μόνον με την προσωπική ευημερία, η ολιγαρχία είναι σηπτική και προδοτική. Δεν φαίνονται ηγέτες ικανοί να διαδεχθούν τον ηγέτη. Υφίσται μια σοβαρά αντίφαση. Ο Πρόεδρος φαίνεται μοναδικός και μοναχικός. Υφίσταται το ιδικόν του «Φθινόπωρο του Πατριάρχη», του οποίου ο συγγραφεύς Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες περιέγραψεν ως «ποίημα για την μοναξιά της δυνάμεως». Δεν υπάρχει κανείς για να στηριχθεί επάνω του.
Θυμηθείτε την αστεία φράση του : «Μετά τον θάνατο του Μαχάτμα Γκάντι, δεν υπάρχει κανείς με τον οποίο να μιλήσουμε», που είπε κατά την διάρκεια μιας συνομιλίας του με δημοσιογράφους από τις χώρες του G8 την παραμονή της Συνόδου Κορυφής του 2007 στο Χάϊλιγκενταμ της Γερμανίας. Σήμερα, αυτός ο αστεϊσμός έχει πλέον αποτυπωθεί σε ένα πραγματικό κενό γύρω από τον Πούτιν, ο οποίος αναγνωρίζεται στην Δύση ως ο μεγαλύτερος πολιτικός του 21ου αιώνος. Εδώ υπάρχει μία ενδογενής αντίφαση. Ποία είναι δυνητικώς η διέξοδος της Ρωσίας από αυτό το αδιέξοδο;
Ημπορεί κάποιος να φέρει ως συγκριτικόν παράδειγμα την υπέρβαση των πολιτικοκοινωνικών αδιεξόδων στην Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, όμως αυτή παριστά είναι ένα ολοσχερώς άλλο πολιτειακό και πολιτικό σύστημα, που δεν ημπορεί να συγκριθεί με εκείνα της Ρωσίας και της Ευρώπης. Ο Ντενγκ Σιάο Πινγκ εξεκίνησεν μεν όπως ο Μιχαήλ Σεργκέγιεβιτς Γκορμπατσώφ, αλλά κατέληξεν κατά πολύ ισχυρότερος. Ενεπιστεύθη περισσότερον τις κρατικές δυνάμεις ασφαλείας. Όμως και αυτός εν τέλει εδίστασεν.
Είναι σαφές ότι οι μεταρρυθμίσεις στην ΕΣΣΔ ήσαν ώριμες εκείνη την εποχή, αλλά δεν έπρεπε να πραγματοποιηθούν όπως τις υλοποίησε ο Γκορμπατσώφ, ίσως δε ούτε καν όπως ο Ντενγκ Σιάο Πινγκ. Ήταν απαραίτητος η αλλαγή της ιδεολογίας και η διατήρηση της Αυτοκρατορίας, του κράτους και του λαού. Μόνον ο «Ευρασιανισμός» ήταν εξόχως κατάλληλος για αυτήν την μετάπτωση. Κατά το μάλλον δε είναι και τώρα η μόνη πρόσφορος και κατάλληλος πρόταση – βεβαίως ήδη κατά πολύ δυσχερεστέρα και επωδυνοτέρα- για την οριστική σωτηρία και καθολικήν αναβίωση του ρωσικού πολιτισμού.
[Ο Ευρασιανισμός (γεβραζίιστβο – евразийство) είναι ένα αρκούντως διαδεδομένο ιδεολογικοπολιτικό κίνημα στην Ρωσία (ενώ παλαιότερον σε αυτό επίστευαν κυρίως Ρώσοι μετανάστες που ήσαν μέλη του φιλομοναρχικού κινήματος) το οποιον πιστεύει ότι ο Ρωσικός πολιτισμός δεν ανήκει στην μόνον Ευρωπαϊκή ή στην Ασιατική κατηγορία, αλλά είναι αρρήκτως συμφυής με την γεωπολιτική έννοια της Ευρασίας. Ανεπτύχθη κυρίως κατά την δεκαετίαν του 1920, ενώ ως κίνημα υπεστήριζεν μεν την Μπολσεβικική Επανάσταση αλλά αντετίθετο σφόδρα στην εφαρμογή του κομμουνισμού, θεωρούν την Σοβιετική Ένωση απλώς ως ένα βήμα στην διαδρομή δημιουργίας μιας νέας εθνικής ταυτότητος αντανακλώσης τον μοναδικόν χαρακτήρα της γεωπολιτικής θέσεως της Ρωσίας. Το ευρασιανικό κίνημα ενεφάνισεν αναβίωση και αναζωπύρωσή του μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ (τον Δεκέμβριον του 1991).]
Από τον Ιούνιον του 2004 δεν ήταν δυνατόν να αγνοηθούν ή να παρερμηνευθούν οι εξελισσόμενες ιδεολογικοπολιτικές ζυμώσεις εντός της Ρωσίας, όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος Πούτιν είχεν αποσαφηνίσει στόχους και προτεραιότητες, oμιλών σε ένα συνέδριον στο Πανεπιστήμιον «Λέβ Γκουμίλεφ» στην Αστάνα, πρωτεύουσα του Καζακστάν, ενώπιον των περισσότερων ηγετών των πρώην σοβιετικών δημοκρατιών, δεν είχεν «εξωραϊσει» τον λόγο του, τονίζων : «Οι ιδέες του Γκουμίλοφ που είχεν πρώτος διατυπώσει την αρχή του νεο-Ευρασιατισμού, ιδεέες οι οποίες αποβλέπουν στην ένωση των κρατών της Ευρασίας εναντίον της υπερ-Ατλαντικής Δύσεως σήμερον κινητοποιούν πλέον τις μάζες των χωρών μας. Η προστασία από εξωγενείς απειλές και από τον αυξανόμενο παγκόσμιο ανταγωνισμό ημπορεί να πραγματοποιηθεί μόνον μέσω ενωτικών και αποφασιστικών κινήσεων. Η Ευρασία είναι ο μοχλός για την επίτευξη αυτών των στόχων. Και η Ρωσία αποτελεί την καρδία της Ευρασίας. Οι επι μέρους εθνικισμοί όπως και οι ανόητες προσωπικές φιλοδοξίες ημπορούν μόνον να αποτρέψουν την προσπάθειά μας. Αλλά δεν είμεθα ανόητοι : Έξυπνοι λαοί του κόσμου, ενωθείτε!»
Στην Κίνα, με την «ταραχώδη αταραξία» της, δεν ετέθη βαθύ ζήτημα ιδεολογικής μεταπτώσεως, καθώς η κατάσταση διεσώθη από την ακλόνητο βαθεία παράδοση του κινεζικού λαού, η οποία απεδείχθη πολύ ισχυροτέρα της ρωσικής. Οι συνεκτικοί δεσμοί των Κινέζων με τις αρχαίες παραδόσεις και τελετουργίες τους, οι οποιες δεν επηρεάσθησαν από τον κομμουνισμό, ο εσωτερικός παραδοσιακός χαρακτήρ της κινεζικής κοινωνίας, απεδείχθησαν εξόχως αξιόπιστος υποστήριξη. Όταν μάλιστα ποικίλοι υποστηρικτές ή «πράκτορες» της δυτικής διεισδύσεως και επιρροής εξεδιώχθησαν ή εφονεύθησαν, οι Κινέζοι συνεφώνησαν ! Υπεστήριξαν αυτήν την εκκαθάριση. Στην συνέχεια υπήρξεν η διαδικασία εμπλοκής της Κίνας στον δυτικό φιλελευθερισμό και στην παγκοσμιοποίηση, αλλά ταυτοχρόνως επραγματοποιήθη με αυστηρά συνεκτίμηση των κινεζικών εθνικών συμφερόντων. Οι Κινέζοι έλαβαν από την παγκοσμιοποίηση μόνον ό,τι ήταν επωφελές για αυτούς, αυτό το οποίον τους κατέστησεν ισχυροτέρους. Την ηκολούθησαν προσεκτικώς εκ του σύνεγγυς, παρά το ότι και στην Λαϊκή Δημοκρατία υπάρχει ένα παγκοσμιοποιητικό, φιλελεύθερο λόμπι και διάσπαρτες ολιγαρχικές πολιτικοκοινωνικές φατρίες. Επίσης και εκεί δεν έπαυσαν να υπάρχουν βαθείες εσωτερικές αντιφάσεις και σκληροί πόλεμοι θέσεων εκδηλούμενοι στο δίπολο πατριώτες και παγκοσμιοποιητές.
Βεβαίως, το ιδιαζόντως και εντόνως πατριωτικόν Κομμουνιστικό Κόμμα Κίνας κατέστη το όργανον και συνάμα το κοινωνικόν περιβάλλον το οποίον διατηρούν την εξουσία, έδωσε στην χώρα ακλόνητον εθνική κυριαρχία και έφερε την Κίνα στο υψηλότερο παγκόσμιον επίπεδο, το οποίον μόλις τώρα κατέστη σαφώς ορατό. Αυτήν την στιγμή βλέπουμε την ισχυρά Κίνα, η οποία έχει διέλθει από τα δυσκολότερα στάδια, να ίσταται σήμερον ως ένας απολύτως κυρίαρχος πόλος. Αλλά πριν από αυτό είχαν προηγηθεί πάμπολλοι ελιγμοί και δισταγμοί. Στην πορεία υπήρξαν πολλές παγίδες τις οποίες υπερέβη η Κίνα χάρη στο κόμμα. Αυτή είναι μια ιστορία που πρέπει να μελετήσουμε διεξοδικώς και λεπτομερώς και να κατανοήσουμε πώς κατορθώνουν οι Κινέζοι σε τόσο δύσκολες συνθήκες να υπερασπιστούν και να ενισχύσουν περαιτέρω την ταυτότητά τους. Επ΄αυτού είναι οι κατ΄εξοχήν ιστορικοί πρωτοπόροι, μακράν των άλλων εθνών.
Μελετώ επισταμένως την νεοτέρα κινεζική ιστορία μέσω διαθεσίμων αγγλοφώνων και γερμανοφώνων πηγών και ειλικρινώς στέκω ενεός εμπρός στο πολυεπίπεδο και πολυσύνθετο σύστημά τους, αποκαλούμενο κατ΄ αυτούς «Σοσιαλιστική Συμβουλευτική Δημοκρατία». Το κύριο μετεπαναστατικό επίτευγμά τους στην Κίνα είναι το ίδιο το ιδιόμορφο και συνάμα λειτουργικό πολιτειακό και πολιτικό τους σύστημα, το οποίον λειτουργεί σε πολλαπλά διαφορετικά επίπεδα. Αντιθέτως, στην Ρωσία με το πρωσοποπαγές υπερσυγκεντρωτικό σύστημα, όλοι και όλα εξαρτώνται από ένα άτομο, τον Πρόεδρο Πούτιν, που ευτυχώς για τον ρωσικό λαό απεδείχθη ιδιαιτέρως ευσυνείδητος και εξόχως δραστήριος.
Επι πλέον, ο Πρόεδρος συναισθάνεται μεν περισσώς, αλλά δεν υπολογίζει ως ασφαλές και επαρκές στήριγμά του τον ρωσικό λαό. Αυτός ημπορεί να είναι και ο κρισμότερος ιστορικός περιορισμός του. Και στην Εκκλησία βλέπει, μάλλον, ένα θεσμό παρά μια πνευματική-μυστικιστική αρχή. Όμως ταυτοχρόνως ελκύεται εσωτερικώς από τους ανθρώπους του έθνους του, από την Ορθοδοξία και την Αυτοκρατορία.
Εν τούτοις αυτά είναι μόνον τα πρώτα βήματα προς την μεγάλην ιστορικήν αλλαγή. Είναι σαφές ότι αναζητεί κάποιον συνεχιστή του που θα εξαγάγει την Ρωσία από το αδιέξοδον αυτό. Αλλά δεν θα είναι πλέον αυτοπροσώπως ο απελευθερωτικός τελικός κριτής, ο ιστορικός λύτης. Αυτό είναι το σημαντικό : Δεν ημπορεί να το κάνει και αυτό ! Η λειτουργία του, η ιστορική του αποστολή, είναι διαφορετική.
Ωστόσον, υπό ορισμένες συνθήκες, ημπορεί ακόμη και ο ίδιος να καταστεί εμπόδιον στο δρόμο του επερχομένου Ρώσου Γιωσούα, όταν θα πρέπει να του ειπεί: «Έκανα το έργο μου, αλλά εσύ θα κάνεις περισσότερα !». Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη στιγμή, διότι ο Πούτιν επέτυχεν όντως εξαιρετικά αποτελέσματα. Είναι πολύ δύσκολον ένας κυβερνήτης, ένας πολιτικός αρχηγός να ειπεί στον διάδοχό του : «Εγώ έχω κάνει πολλά, αλλά εσύ πρέπει να κάνεις ακόμα περισσότερα, να αποδειχθείς ευφυέστερος και σπουδαιότερος εμού». Είναι πολύ δύσκολο για έναν ηγέτη, είναι επίσης δύσκολο για έναν άνδρα. Ο άνθρωπος είναι ένα υπερήφανο και εγωιστικό πλάσμα. Εξ ου και οι δυναστικές συγκρούσεις. Στην ιστορία, παρατηρούμε διαρκώς στο όνομα της ισχύος και της δόξης, παιδιά να σκοτώνουν τους γονείς τους, πατέρες τους υιούς τους, αδελφός τον αδελφό του. Αυτός ο εφιάλτης της συνεχούς επιθετικότητος συνδέεται με την σκέψη ότι ο ερχόμενος μετά από εσας θα είναι καλύτερος από εσάς.
Επίσης ο διάδοχός του βεβαίως δεν θα ημπορεί να ειπεί οξυμώρως στον Πούτιν: «Μην ανησυχείς Βλαντιμήρ Βλαντιμήροβιτς, θα είμαι …. χειρότερος από εσένα. Συνεπώς .. πρέπει να ανησυχείς !». Ο Πούτιν, ενδομύχως, πιστεύει πιθανότατα ότι «κάποιος θα έλθει, πιθανόν καλύτερος από εμέ, οπότε εγώ θα γίνω μια άτονη φαιά παρουσία στο παρασκήνιο του, κάτι που θα είναι προσβλητικό. Διότι, εγώ διέσωσα την πατρίδα μου από την πλήρη καταστροφή, σχεδόν την ανέστησα και την ανανέωσα». Ευλόγως λοιπόν αυτή η πιεστική αμφιθυμική κατάσταση «προσμονής – απορρίψεως» είναι σοβαροτάτη και εξαιρετικώς δραματική από ψυχολογικήν άποψη.
Στην τρέχουσα κατάσταση ένα κόμμα όπως η νικήτρια των εκλογών «Ηνωμένη Ρωσία», ουδεμία υπάρχει δυνατότης να πάει πουθενά με αυτήν την κενή περιεχομένου, γραφειοκρατική πρόσοψη. Αυτό είναι όντως ένα πολιτικοϊστορικό αδιέξοδο. Βεβαίως το κόμμα αυτό έχει και τα … «καλά» του. Δεν ενοχλεί κανέναν. Ο Πούτιν εσφύριξε …. και οι υπήκοοι το έκτισαν. Και αυτό εφάνη βολικό, ήπιο, «καλό». Οι οσφυοκάμπτες ακόλουθοι αφέθησαν να καθίσουν στα έδρανα της Δούμας. Με καλοραμμένα κοστούμια, με μη ελκυστικά και ανέκφραστα πρόσωπα, «κοσμούμενα» μερικές φορές από το επιπόλαιο χαμόγελο ενός παίκτη χόκεϊ ή το απειλητικό μέτωπο ενός αρσιβαρίστα…. Ούτως ή άλλως δεν εμφανίζονται ιδιαιτέρως στις … καλώς σκηνοθετημένες παραστάσεις δίχως δευτεραγωνιστές, όπου υπάρχει μόνον ο πρωταγωνιστής και οι μαζικοί συνοδευτικοί του «χοροί».
Η Κεντρική Εφορευτική Επιτροπή των εκλογών της 20/9 τρέχοντος έτους επροχώρησε σε κάποιους νεωτερισμούς, όπως τριήμερον εκλογική διαδικασία και διαδικτυακή ψήφο, η οποία διευκόλυνε πολλούς Ρώσους να ψηφίσουν από την οικία τους μετά την αιφνιδία δεινή επιδείνωση του καιρού, (όπως άλλωστε και τον ίδιο τον Πρόεδρο Πούτιν, ευρισκόμενο σε αυτοαπομόνωση, μετά από πληθώρα κρουσμάτων κορωνοϊού στο Κρεμλίνο). Συμφώνως προς την Εφορευτικήν Επιτροπή το κόμμα του «Ηνωμένη Ρωσία» αν και σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκλογές έχει απωλέσει αρκετήν τη δύναμή του ώδευσεν ακωλύτως προς την νίκη και θα κυβερνήσει με απόλυτον πλειοψηφία, λόγω των αμέσων εδρών που προσεπορίσθη από τις εκλογικές περιφέρειες.
Με καταμετρημένο άνω του 99% των ψηφοδελτίων των εκλογών, νικητής ανεδείχθη το κυβερνών κόμμα της «Ηνωμένης Ρωσίας» με 49,82%, ακολουθούμενο από το Κομμουνιστικόν Κόμμα που συνεκέντρωσε 19%. Τους «νεομπολσεβίκους» του Γκενάντι Αντρέγιεβιτς Τζιουγκάνοφ ακολουθούν το υπερεθνικιστικό «Φιλελεύθερον Δημοκρατικό Κόμμα» του Βλαντιμήρ Βόλφοβιτς Ζιρινόφκσι – Εντελστάϊν με 7,49%, ο κεντροαριστερός συνασπισμός «Δικαία Ρωσία-Πατριώτες για την Αλήθεια» υπό τον Σεργκέϊ Μιχαήλοβιτς Μιρόνοφ με 7,42% και οι φιλελεύθεροι «Νέοι Άνθρωποι» του Αλεξέϊ Γκενάντιεβις Νετσάγιεφ με 5,35%.
O «Γραμματεύς Τύπου» και εκπρόσωπος του Ρώσου Πρόεδρου, τουρκολόγος Ντμίτρι Σεργκέγιεβιτς Πεσκόφ εδήλωσεν σχετικώς με τις διεξαχθείσες βουλευτικές εκλογές ότι ο Πρόεδρος «τις εξετίμησεν θετικώς», θεωρών ότι αυτές υπήρξαν «διαφανείς, ανταγωνιστικές και ακέραιες». Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου ανέφερεν : «Αναμφιβόλως για τον Ρώσο Πρόεδρο, το κύριο ήταν και παραμένει η ανταγωνιστικότης, η διαφάνεια και η ακεραιότης των εκλογών που διεξήχθησαν. Βεβαίως σέ αυτό το πλαίσιον, αξιολογούμε ως ιδιαιτέρως θετική την διεξαχθείσα εκλογική διαδικασία»
Ουδείς ημπορεί να ειπεί πόσον δίκαιες και ελεύθερες ήσαν πράγματι οι ρωσικές εκλογές αυτήν την φορά: Ο «Οργανισμός για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη» δεν απέστειλε παρατηρητές. Ο Αλεξέϊ Ανατόλιεβιτς Ναβάλνι, πασίγνωστος επικριτής του Προέδρου, ευρίσκεται στην φυλακή και κανείς εκ των ομοϊδεατών του δεν έθεσεν υποψηφιότητα. Ο Λέονιντ Μιχαήλοβιτς Βολκόφ, εταίρος του Ναβάλνι, ανέφερε : «Η «Ηνωμένη Ρωσία» έχασε εκεί όπου οι καταμετρήσεις έγιναν με δίκαιον τρόπο. Δεν έλαβε μόνον ολιγότερες ψήφους από ότι προ πενταετίας, δεν εχειροτέρευσε μόνον την θέση της, αλλά έχασε απέναντι στους υποψηφίους συμφώνως προς την εκλογική στρατηγική του Smart Voting». Η ανεξάρτητος οργάνωση «Golos», έκανε λόγο για περισσότερες από 3.000 περιπτώσεις καλπονοθείας.
[O πρώην «Σύνδεσμος Γκόλος» (Голос, που σημαίνει «ψήφος» ή «φωνή») και νυν «Κίνημα για την Υπεράσπιση των Δικαιωμάτων των Ψηφοφόρων “Γκόλος”», είναι μία οργάνωση που ιδρύθη το 2000 για την προστασία των εκλογικών δικαιωμάτων των πολιτών και την προώθηση της κοινωνίας των πολιτών. Από το 2008, η οργάνωση καλύπτει 40 ρωσικές περιφέρειες. Είναι ο μόνος ανεξάρτητος από την ρωσική κυβέρνηση εκλογικός παρατηρητής που δραστηριοποιείται στην Ρωσία.]
Σχολιάζων (κατά παράκληση των δημοσιογράφων) τα εκλογικά αποτελέσματα των κομμάτων ο εκπρόσωπος Πεσκόφ είπε : «Το κομμουνιστικόν κόμμα εβελτίωσεν πράγματι το ποσοστόν του. Υπάρχουν και νέα κόμματα, τα οποία επίσης επήγαν αρκετά καλά. Κατ’ αυτόν τον τρόπον οι ψηφοφόροι εκφράζουν τις προτιμήσεις τους στις εκλογές. Παρ΄όλα ταύτα βλέπουμε ότι η κυρία προτίμηση των ψηφοφόρων είναι το κυβερνών κόμμα η “Ηνωμένη Ρωσία”».
Με τις δυνάμεις του ενισχυμένες στις πρόσφατες εκλογές, το Κομμουνιστικόν Κόμμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας εδραιούται από τούδε ως κομβικόν κόμμα της αντιπολιτεύσεως, (ανεκοίνωσεν δε ότι προγραμματίζει συγκεντρώσεις σε ολόκληρο την Ρωσία, ώστε : «να εκτιμηθούν τα αποτελέσματα στον δρόμο», αλλά και ως διαμαρτυρία για τα κατά την άποψή του «απαράδεκτα και ύποπτα αποτελέσματα της διαδικτυακής ψηφοφορίας στην Μόσχα, η ανακοίνωση των οποίων ανεβλήθη αρκετές φορές και τελικώς αυτά εφάνησαν να ευνοούν το κυβερνών κόμμα»).
Ο πολιτικός επιστήμων, Γενικός Διευθυντής του «Κέντρου Αναπτύξεως Περιφερειακής Πολιτικής» (Центра развития региональной политики – ЦРРП) που εδρεύει στην Μόσχα και έγκριτος εμπειρογνώμων σε θέματα Ρωσίας Ίλια Γκρασένκοφ, εσημείωσε την σημασία της νέας νίκης για τον Ρώσο Πρόεδρο : «Ο ρόλος της νέας Δούμας είναι να στηρίξει τον Πούτιν στις προεδρικές εκλογές του 2024. Μέχρι τότε ο Πούτιν θα πρέπει να αποφασίσει, εάν μετά από 22 χρόνια στην προεδρία, με διακοπή 4 ετών ως πρωθυπουργός, θέλει να συνεχίσει ή εάν θα ορίσει διάδοχο. Αλλά για να εκλέξει η Δούμα τον διάδοχον της αρεσκείας του, πρέπει να του είναι απολύτως αφοσιωμένη, χωρίς διενέξεις με τον Πρόεδρο και χωρίς να προτείνει ιδικόν της υποψήφιο».
Όσον αφορά στην πραγματική μεταφορά εξουσίας, το μοντέλο στην ρωσική ιστορία είναι δυναστικό : Σε γενικές γραμμές, όλα εξαρτώνται από το ποιόν θα αποδεχθεί και σφραγίσει ο Πούτιν. Αν χρειασθεί να πάει στον παράδεισο, θα υποδείξει τον Ρώσον Ιησού του Ναυή. Αλλά εάν αίφνης υποστεί μία απρόβλεπτο σπασμωδική κρίση και καταδείξει τον δρόμο για την κόλαση ; «Περί ορέξεως ουδείς λόγος!» Και τότε, πάλιν θα ευρεθεί ο τρόπος για την κόλαση !
Μήπως εμμέσως και σαφώς αποδεικνύεται ότι τα τελευταία 20 έτη της μετασοβιετικής περιόδου ήσαν μια περίοδος «καταψύξεως», μια φάση «ακινησίας» πριν από την τελική καταστροφή, διότι …. «είναι ο καπιταλισμός ηλίθιοι!» ;
Θεωρητικώς, ο Πούτιν ημπορεί να το πραγματοποιήσει και αυτό. Είναι ο κυρίαρχος. Στην πραγματικότητα, αυτή είναι η ελευθερία του. Κανείς δεν θα του απαγορεύσει να κάνει την οποιανδήποτε επιλογή. Αυτή είναι επίσης μια ενδιαφέρουσα και μερικές φορές τραγική πλευρά του μοναδικού «ρωσικού μοναρχισμού». Κανείς δεν ημπορεί να εμποδίσει τον Πρόεδρο Πούτιν να προβεί τόσον στη μεγαλυτέρα και σπουδαιοτάτη όσον και την πλέον ηλιθία και καταστροφικώς μοιραία πράξη. Κανείς και τίποτα. Σε αντίθεση με την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας, η Ρωσία δεν έχει κανένα σταθερό πολιτικό σύστημα, κανένα χαλύβδινο κόμμα (μηδέ του ΚΚΡΟ εξαιρουμένου, που καμαρώνει για την πρόσφατο εκλογική του αναλαμπή, αλλά ουσιαστικώς αποτελεί αναιμικό λαθροβιωτικό κακέκτυπο του άλλοτε κραταιού ΚΚΣΕ).
Αυτήν ακριβώς την στιγμή της απολύτου ελευθερίας του Ρώσου «μονάρχη» αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ο χρόνος καθίσταται τόσον γεμάτος νόημα, τόσον τεταμένος, τόσον έμφορτος υπαρξιακώς. Ζούμε άπαντες στην σκιάν αυτής της δυσχερεστάτης και σχεδόν απροβλέπτου αποφάσεως ενός και ατόμου. Μιας αποφάσεως που δεν έχει ληφθεί ακόμα καταφανώς.
Ο Πούτιν, με την ισχύν που διαθέτει ως το κατ΄ εξοχήν κυρίαρχο πρόσωπο στην Ρωσία, ισχύ που πλησιάζει την απόλυτο εξουσία, πρέπει να επιλέξει μεταξύ καλού και κακού, σκότους και φωτός, μεταξύ του Είναι και του Απόλλυσθαι.
Ευλόγως, μια τέτοια τρομερά επιλογή καθίσταται πράγματι ενοχλητική για το πρόσωπο που καλείται να την υλοποιήσει. Επί πλέον, μερικές φορές το σκότος ομοιάζει δολίως με φως το δε ον έχει τις ρίζες του στην άβυσσον της ανυπαρξίας
«Πάντα υπάρχει ελπίς. Μέχρις να είναι έτοιμοι να μας μεταφέρουν στο νεκροταφείον για να μας θάψουν !»
Συνέντευξη στον Όλιβερ Στόουν – 10 Φεβρουαρίου 2017
Αθανάσιος Κωνσταντίνου
