ΑΡΧΑΙΟΦΟΥΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ – Γ΄

Ο Νιμπίρου Επιστρέφει

 [Αφήστε τον Νιμπίρου να κρατεί τη διάβαση ουρανού και γης] «Ενούμα Ελίς»

Ο όρος Νιμπίρου (επίσης μεταγραμμένος ως Νεμπέρου, Νεμπίρου) στην ακκαδική γλώσσα μεταφράζεται ως «διάβαση» ή «σημείο μετάβασης» (ειδικά ποταμών, δηλαδή διαβάσεων ποταμών ή πορθμείων). Ενώ η φύση της «διάβασης» στην αστρονομία «αποτελεί εδώ και καιρό πηγή σύγχυσης στην ακαδημαϊκή και λαϊκή γνώμη», σε μιαν έκθεση του 2015 για το «Cuneiform Digital Library Bulletin», ο Ιμμάνουελ Φρίντμαν ανέλυσε τα υπάρχοντα σφηνοειδή στοιχεία και κατέληξε στο συμπέρασμα, στην υπόθεση ότι το όνομα Νεμπίρου μπορεί να αποδοθεί σε οποιοδήποτε ορατό αστρονομικό αντικείμενο που σηματοδοτεί μιαν ισημερία και υποστηρίζεται από σφηνοειδή στοιχεία, είναι δηλαδή δηλωτικό μιας λειτουργίας και όχι μιας δομής.

Ρόλος στη βαβυλωνιακή κοσμολογία :  Ο Νιμπίρου ως ουράνιο σώμα, ως πλανήτης, θεωρούνταν η έδρα του «summus deus» (η λατινική φράση «summus deus» σημαίνει «ο υπέρτατος θεός» ή «ο ανώτατος θεός». Η χρήση της, ιδίως σε φιλοσοφικά και θρησκευτικά κείμενα, μπορεί να ερμηνευθεί ως ένδειξη ενός παγανιστικού μονοθεϊσμού, δηλαδή μιας μορφής πίστης σε έναν μόνο θεό, ακόμη και στις αρχαίες παγανιστικές πρακτικές). Ενός θεού που «ποιμαίνει τα αστέρια σαν πρόβατα», στη Βαβυλώνα ταυτιζόμενος με τον προστάτη θεό της πόλης της Βαβυλώνας Μαρντούκ (που σημαίνει «είναι ο “υιός του ήλιου” των θεών», «είναι λαμπερός»). Η ίδρυση του σημείου Νιμπίρου στο στερέωμα  περιγράφεται στην πινακίδα 5 του έπους της δημιουργίας Enûma Eliš (Enūma Eliš, που σημαίνει «Όταν είσαι ψηλά»). Εκεί γράφεται: «Όταν ο Μαρντούκ καθόρισε στον ουρανό τις τοποθεσίες του Νιμπίρου, του Ενλίλ («Κύριος του Ανέμου» ή «Θυελλώδης Κύριος») και του Έα ή Ένκι («Κύριος της Γης» και «Οίκος των υδάτων» – θεός του ύδατος)

Το «Ενούμα Ελίς», είναι ένας κοσμογονικός βαβυλωνιακός μύθος από τα τέλη της 2^ης π.Χ.  χιλιετίας και αποτελεί την μόνη πλήρη σωζόμενη αναφορά της αρχαίας εγγύς ανατολικής κοσμολογίας. Από τον πρωτο χρόνο της αρχαιολογίας των Ανατολικών Λαών στο πανεπιστήμιο υπήρξε για όλους τους φοιτητές σαγηνευτικός! Ανακαλύφθηκε το 1849 (σε αποσπασματική μορφή) στην ερειπωμένη Βιβλιοθήκη του Ασσουρμπανιπάλ στη Νινευή (Μοσούλη, Ιράκ) από τον Άγγλο αρχαιολόγο, ασσυριολόγο, ταξιδιώτη, σφηνοειδογραφαναγνώστη, ιστορικό τέχνης, σχεδιαστή, συλλέκτη, πολιτικό και διπλωμάτη Σερ Ώστεν Χένρυ Λάγιαρντ (Sir Austen Henry Layard, 1817 –1894).

Το Ενούμα Ελίς  αναφέρει: «Ο Νιμπίρου είναι το αστέρι του Μαρντούκ, το οποίο αυτός έκανε να εμφανιστεί στους ουρανούς… [130-131]. Για τα αστέρια του ουρανού, ας χαράξει αυτός ο Νιμπίρου την πορεία τους· ας ποιμάνει όλους τους θεούς σαν πρόβατα».

Ο Νιμπίρου περιγράφεται λεπτομερέστερα σε μια πλήρη σφηνοειδή πλάκα: Ο Νιμπίρου, ο οποίος λέγεται ότι κατείχε τα περάσματα του ουρανού και της γης, επειδή όλοι πάνω και κάτω ρωτούν τον Νιμπίρου αν δεν μπορούν να βρουν το πέρασμα. Ο Νιμπίρου είναι το αστέρι του Μαρντούκ το οποίο έκαναν να είναι ορατό οι θεοί στον ουρανό. Ο Νιμπίρου στέκεται ως στύλος στο σημείο καμπής. Οι άλλοι θεοί λένε για τον Νιμπίρου, τον ουράνιο στύλο: «Αυτός που διασχίζει χωρίς ηρεμία τη μέση της θάλασσας – την άβυσσο (την δρακοντόμορφη και ανθρωποκτόνο  Τιαμάτ), ας είναι το όνομά του Νιμπίρου, γιατί καταλαμβάνει το κέντρο της. Η πορεία των αστεριών του ουρανού πρέπει να παραμείνει αμετάβλητη».

Ο σπουδαίος Ολλανδός Ασσυριολόγος και Εβραϊστής Φραντς Μάριους Τέοντορ ντε Λιάγκρε Μπελ (Marius (Frans ή Franz Theodor de Liagre Böhl, 1882-1976) αποκαλεί το κείμενο «αντικειμενικά το πιο δύσκολο απόσπασμα, αν και έχει παραδοθεί ολόκληρο. Η πινακίδα του Νιμπίρου δεν παρέχει καμία ουσιαστική βοήθεια για την αποσαφήνιση». [F.M.T. Böhl στο άρθρο : «Τα 50 ονόματα του Μαρντούλ» / «Die 50 Namen des Marduk», στο Αρχείο Ανατολικών Ερευνών» / «Archiv für Orientforschung» (AfO) τεύχος 11, 1936, σελίδα 210]

Έτσι τραγουδούσαν τον Νιμπίρου, δημιούργημα του Συμπαντικού Κυρίου, Ταξιθέτη τ΄ουρανού  και φύλακα – προστάτη του Σύμπαντος που ήλθε κι έρχεται για να διαφυλάσσει την Κοσμική Τάξη, ενώ με την ασταμάτητη ορμή του διαπέρασε την τερατώδη σκοτεινή Άβυσσο. Αυτόν που μεριμνά ακόμη και για τους Ουράνιους Θεούς !

Για τους μεγαλύτερους σε ηλικία Ευρωπαίους, μια ή δύο γενιές πριν την τωρινή, που έχουν μεγαλώσει στην ηπειρωτική πνευματική παράδοση, μπορεί να φαίνεται απίθανος ο ισχυρισμός ότι …….η Αμερική έχει επιτέλους αναδείξει έναν φιλόσοφο άξιο του τίτλου του. Ατυχώς και προφανώς, ο ιδιάζων σνομπισμός και η καθωσπρεπική συγκατάβαση των μεγαλύτερων σε ηλικία Ευρωπαίων διανοουμένων, εμπνέονται περισσότερο από τα μεταπολεμικά γεωπολιτικά συμπλέγματα κατωτερότητάς μας παρά από τα πραγματικά μεταπολεμικά πνευματικά τους επιτεύγματα. Αλλά το γεγονός παραμένει πως ο όρος «Αμερικανός φιλόσοφος» εξακολουθεί να θεωρείται ευρέως ως contradictio in terminis («αντίφαση στους όρους», δηλαδή αναφέρεται σε μια δήλωση ή συνδυασμό λέξεων των οποίων οι έννοιες είναι εγγενώς σε σύγκρουση μεταξύ τους.).

Ίσως μάλιστα, δεδομένης της προφανούς προϊούσης άνοιας και παρακμής της Παλαιάς Ευρώπης, πολλοί Αμερικανοί θα μπορούσαν στην πραγματικότητα να θεωρήσουν αυτό το προσόν της «Παλαιάς Ευρώπης» ως τιμητικό σήμα. Σε κάθε περίπτωση, η πραγματική άνοδος ενός αυθεντικού φιλοσόφου στην Αμερική αποτελεί είδηση ! Το αν αυτή είναι καλά ή κακά νέα, θα εξαρτηθεί από το πολιτικό χρώμα και τον πνευματικό προσανατολισμό. Για τους εθνοκεντρικούς-εθνικιστές «κριτικούς», το όνομά του – Τζέισον Ρεζά Τζορτζάνι – μπορεί να ακούγεται «αντι-αμερικανικό», αλλά για τους παραδοσιακούς στοχαστές θα λύσει αμέσως το αίνιγμα: προφανώς η ιδιοφυΐα της περσικής φιλοσοφίας του Παλαιού Κόσμου έχει επανεμφανισθεί με κάποιον μυστηριώδη τρόπο στον Νέο υπερατλαντικό Κόσμο. Δεν σπούδασα ούτε μετεκπαιδεύθηκα στις ΗΠΑ, αλλά γνώρισα αρκετούς Αμερικανούς επιστήμονες με συνείδηση της ευρωπαϊκής τους καταγωγής  και ισχυρή αίσθηση της φυλετικής τους ταυτότητας, που έχουν βιώσει τον ιδιότυπο διαφορισμό με εμάς του Ευρωπαίους «φυλετικούς αδελφούς» τους.

Ο γεννηθείς το 1981 ιδιότυπος, πολυπράγμων και πολυμαθής Αμερικανός, «αντισυστημικός» φιλόσοφος Τζέϊσον Ρεζά Τζορτζανί (αυτοχαρακτηριζόμενος μεταξύ άλλων και ως … «Ιρανός Σιωνιστής»), υποστηρίζει ότι έχουμε γοητευθεί από τα φαντάσματα των αρχαίων Ελλήνων Τιτάνων Προμηθέως και Άτλαντος, των οποίων οι μύθοι προεκάλεσαν την άνοδο της επιστήμης και της τεχνολογίας. Ο Τζορτζανί (στο πρώτο κεφάλαιον του βιβλίου του «Προμηθεύς και Άτλας»-εκδόσεις Arktos, 2016, σελίδες 48-80) περιγράφει την «φασματική επανάστασή» του ως μία διεργασία κατά την οποία η ανθρωπότης αφυπνίζεται σε «διευρημένες διαστάσεις συνειδήσεως», έξω από τον επιστημονικό και τεχνολογικό τομέα. Ειδικότερα, μας προτρέπει στην μελέτη του παραφυσικού. Πιστεύει ότι αν κατανοήσουμε ορθώς την φύση του Προμηθέως και του Άτλαντος, έχουμε την δυνατότητα να καλλιεργήσουμε έναν νέο πολιτισμό, που εγγίζει, τιμά και χρησιμοποιεί τα βάθη του νου στην φύση.

Κατά κάποιον ανεξιχνίαστο, σχεδόν μαγικό τρόπο, ένα μικρό παρακλάδι της φιλοσοφικής ζωής έχει αναπτυχθεί στο ρηχό έδαφος του αντιδιανοούμενου αμερικανικού «χωνευτηρίου» και έχει καταφέρει να επιβιώσει από την καυτή ζέστη του ηδονιστικού «αμερικανικού ονείρου». Κατά έναν απροσδόκητο τρόπο, αυτό αποδεικνύει πως  δεν είναι όλοι οι (εκατοντάδες χιλιάδες) Ιρανοί μετανάστες που έχουν κατακλύσει τη Δύση από την Ισλαμική Επανάσταση και μετά, απατεώνες «ασύλου», οπορτουνιστές «επιχειρηματιών» και γελοίοι «κλώνοι της ποπ κουλτούρας». Ένας Τζορτζανί μπορεί να υπερτερεί του βάρους της ισχυρής ιρανικής μετανάστευσης εκατομμυρίων στη Δύση (τουλάχιστον υποφερτής επειδή οι Ιρανοί τείνουν να είναι μεταξύ των πιο αφομοιουμένων μεταναστών) – αν ο ρόλος του ως πρωτοπόρου φιλοσόφου, ιδεαλιστή θεωρητικού της ταυτότητας και γεωπολιτικού κριτικού γίνει σωστά κατανοητός.

Μπορεί να πρέπει ακόμη να γράψει ευρύτερα το καθοριστικό του έργο και ενδεχομένως να μην έχει κάνει ακόμη όλα όσα μπορεί να κάνει (αν οι ζηλόφθονοι  εχθροί του αφήσουν στο ταλέντο του χρόνο και χώρο για να ευδοκιμήσει), αλλά το πρώτο του έργο, «Προμηθεύς και Άτλας», ήδη εδραιώνει σταθερά τα διαπιστευτήριά του ως πρωτοπόρου φιλοσόφου. Το κύρος του αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά από τον αρχισυντάκτη των εθνικιστικών εκδόσεων Arktos. Το έργο του Τζορτζανί, το οποίο τώρα περιλαμβάνει επίσης τα έργα «Παγκόσμια Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης» και «Οι Εραστές της Σοφίας», βρίσκεται πραγματικά στην αιχμή της σύγχρονης Δυτικής σκέψης.

Η εμφάνιση του στη Δυτική φιλοσοφική σκηνή έρχεται σε μια κρίσιμη καμπή της Δυτικής ιστορίας: Οι εναπομείναντες λαοί της Δύσης, που αντιμετωπίζουν τώρα την τετραπλή πρόκληση της οικολογικής καταστροφής, της δημογραφικής πλημμύρας, της κοινωνικής κατάρρευσης και της υπεράσπισης του μετανθρωπισμού, πλησιάζουν ταχέως τον «ορίζοντα γεγονότων» της Δυτικής ιστορίας. Από μια παραδοσιακιστική οπτική γωνία, η επικείμενη «παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης» σημαίνει ότι, καθώς οι Δυτικοί λαοί αντιμετωπίζουν την τελική δοκιμασία της Ιστορίας, οι αρχαίες δυνάμεις που κάποτε τους δημιούργησαν και τα βυθισμένα αρχέτυπα που κάποτε τους διαμόρφωσαν είναι αναπόφευκτο να επανεμφανιστούν – έστω και μόνον αυτή την «ύπατη στιγμή» την «moment supreme» στην κορυφή του «θριαμβικού τους θανάτου», του mors triumphalis τους. Ο Τζορτζανί  όχι μόνο βλέπει αυτές τις δυνάμεις και τα αρχέτυπα μέσα από το πρίσμα των παλαιότερων στρωμάτων της Αρίας-Ινδοευρωπαϊκής μυθολογίας, αλλά επίσης επισημαίνει την επιστημολογική τους σημασία σε σχέση με τις πρωτοποριακές μετανθρωπιστικές και «υπερφυσικές» τεχνολογίες, με μια ξεκάθαρη αρχαιοφουτουριστική διάσταση. Η μοναδικά εξειδικευμένη γνώση του Τζορτζανί  στην αφηρημένη και εφαρμοσμένη παραψυχολογία του επιτρέπει να τοποθετήσει ιστορικά το πλαίσιο των αναδυόμενων υβριδικών τεχνολογιών της κυβερνητικής, της βιοπληροφορικής, της τεχνητής νοημοσύνης και της ψυχοτρονικής.

Μεγάλο μέρος του περιεχομένου του βιβλίου «Προμηθεύς και Άτλας» του Τζορτζανί είναι αφιερωμένο σε αυτά τα θέματα – και διαβάζεται πολύ καλύτερα από τα περισσότερα λογοτεχνικά έργα επιστημονικής φαντασίας. Σε τελική ανάλυση, αυτή η πρωτοποριακή εξερεύνηση της μετανθρωπιστικής-φουτουριστικής τεχνολογίας μπορεί κάλλιστα να αποδειχθεί το κύριο φιλοσοφικό επίτευγμα του «Προμηθεύς και Άτλας». Ένα σημαντικό δευτερεύον επίτευγμα μπορεί να βρεθεί στον τρόπο με τον οποίον επαναφέρει στους Δυτικούς στοχαστές την ιστορική σημασία της αρχαϊκής Ιρανικής Παράδοσης, την σημασία της για τη Δυτική Παράδοση στο σύνολό της: Το «Προμηθεύς και Άτλας» επαναοικειοποιείται την κοινή τους κληρονομιά, η οποία είχε καταπιεστεί εδώ και καιρό. Ο ικανότατος Τζορτζανί ορθώς θεωρεί την επαναοικειοποίηση αυτής της κοινής ινδοευρωπαϊκής κληρονομιάς – «Άρια» στην αρχική της ετυμολογική έννοια, δηλαδή καθ’ όλα «ευγενή» – ως ζωτική προϋπόθεση για την επίτευξη μιας νέας και βιώσιμης Δυτικής μεταπολιτικής και γεωπολιτικής κοσμοθεωρίας. Αυτή η στάση – η οποία πρέπει να υπερβεί και να ανασκευάσει την ιστορική σύνδεση του «Άριου» αρχετύπου με τα αποτυχημένα πολιτικά πειράματα του 20^ου  αιώνα – σχετίζεται άμεσα με το αναδυόμενο Δυτικό «Κίνημα Ταυτότητας». Το αρχαιοφουτουριστικό αφήγημα «Προμηθεύς και Άτλας» προσφέρει μια πολύτιμη συμβολή στον μεταπολιτικό λόγο αυτού του κινήματος.