Η ανώτατη διοίκηση του Ισραήλ χρειάστηκε μόλις 12 ημέρες για να δει την ολοκληρωτική νίκη που ισχυρίστηκαν ότι πέτυχαν τις πρώτες ώρες της επίθεσης στο Ιράν να μετατρέπεται σε κάτι που μοιάζει περισσότερο με στρατηγική ήττα. Εξ ου και η τεράστια αρχική απροθυμία του Ισραήλ να τηρήσει την κατάπαυση του πυρός. Κανένας από τους τρεις διακηρυγμένους πολεμικούς στόχους του Ισραήλ δεν έχει επιτευχθεί.
Πρώτον, δεν υπάρχουν ακόμη στοιχεία ότι το πρόγραμμα πυρηνικού εμπλουτισμού του Ιράν έχει «εξαλειφθεί πλήρως», όπως ισχυρίστηκε ο Τραμπ. Το Ιράν είχε χρόνο να μετακινήσει τις συσκευές φυγοκέντρησης και δεν είναι σαφές πού αποθηκεύεται το υπάρχον απόθεμα άνω των 400 κιλών ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού. Εν τω μεταξύ, οι δεκάδες στρατηγοί και επιστήμονες που σκοτώθηκαν τις πρώτες ώρες της επίθεσης αντικαταστάθηκαν γρήγορα. Μια αξιολόγηση από την Υπηρεσία Πληροφοριών του αμερικανικού Πενταγώνου, διαπίστωσε ότι οι στρατιωτικές επιθέσεις των ΗΠΑ στις τρεις από τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν δεν κατέστρεψαν τα βασικά συστατικά του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης και το καθυστέρησαν μόνο για λίγους μήνες.
Δεύτερον, σε 12 ημέρες, το Ισραήλ αντιμετώπισε το είδος των ζημιών σε κατοικημένες περιοχές που πριν μόνο ισραηλινά αεροπλάνα είχαν προκαλέσει στην Γάζα και τον Λίβανο, και αυτό για το εβραϊκό κράτος ισοδυναμούσε με σοκ. Έχουν πληγεί στρατηγικοί στόχοι, συμπεριλαμβανομένου ενός διυλιστηρίου πετρελαίου και ενός σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Το Ιράν έχει επίσης αναφέρει χτυπήματα σε ισραηλινές στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αν και το αυστηρό καθεστώς λογοκρισίας του Ισραήλ καθιστά αυτούς τους ισχυρισμούς δύσκολο να επαληθευτούν.
Και τρίτον, το ιρανικό καθεστώς εξακολουθεί να είναι όρθιο. Αν μη τι άλλο, το καθεστώς συσπείρωσε το έθνος αντί να το διαιρέσει, από εθνικιστική οργή για την απρόκλητη επίθεση του Ισραήλ.
Δεδομένου ότι κανείς σήμερα δεν γνωρίζει με βεβαιότητα τι πραγματικά συνέβη πίσω από τα παρασκήνια για να καταλήξουμε στην κατάπαυση του πυρός, πρέπει να κάνουμε κάποιες εικασίες, αλλά η εικόνα φαίνεται να είναι αρκετά σαφής.
Αρχικά ας αναλύσουμε ποιος ήταν ο στόχος των ισραηλινών επιθέσεων;
Ο Νετανιάχου ήθελε να εξαλείψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και προειδοποιούσε για πάνω από 20 χρόνια ότι το Ιράν θα κατασκευάσει πυρηνική βόμβα σε λίγες εβδομάδες, μήνες ή το πολύ ένα χρόνο. Αυτό δεν συνέβη ποτέ, αλλά κανένας δυτικός δημοσιογράφος δεν αντιμετώπισε ποτέ τον Νετανιάχου με το γεγονός ότι διακηρύσσει αυτές τις ανοησίες για πάνω από 20 χρόνια.
Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι η κατασκευή ατομικών βομβών δεν αποτελεί πλέον μείζον τεχνικό πρόβλημα την σημερινή εποχή. Και το Ιράν είχε αρκετό χρόνο για να συγκεντρώσει το απαραίτητο ουράνιο. Αν το Ιράν ήθελε μια πυρηνική βόμβα, θα την είχε εδώ και πολύ καιρό. Ο Νετανιάχου επιτέθηκε στο Ιράν και ανακοίνωσε ότι στόχος του είναι να εξαλείψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Και ο Τραμπ γνώριζε για το σχέδιο επίθεσης και το υποστήριζε.
Ο στόχος των ισραηλινών επιθέσεων, ωστόσο, προφανώς δεν ήταν καθόλου το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, επειδή το Ισραήλ δεν διαθέτει τα όπλα που θα χρειάζονταν για αυτό. Επιπλέον, το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα υπάρχει για πάνω από 60 χρόνια και ξεκίνησε υπό τον Σάχη με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Έτσι, η απαραίτητη γνώση είναι διαθέσιμη στο Ιράν, μια γνώση που δεν μπορεί να βομβαρδιστεί.
Ακόμα κι αν όλοι στην Δύση το αρνούνται, ο στόχος των ισραηλινών επιθέσεων (που εγκρίθηκαν από τον Τραμπ) προφανώς δεν ήταν το πυρηνικό πρόγραμμα, αλλά η αλλαγή καθεστώτος. Το Ισραήλ ήλπιζε ότι θα κατάφερνε να εκκαθαρίσει αρκετούς Ιρανούς ηγέτες στην πρώτη του επίθεση, για να αποσταθεροποιήσει το καθεστώς και στην συνέχεια να προκαλέσει μια εξέγερση που θα σάρωνε τους λεγόμενους μουλάδες. Αυτό υποστηρίχθηκε επίσης από τις αναφορές των δυτικών μέσων ενημέρωσης από την αρχή των ισραηλινών επιθέσεων, οι οποίες υπέθεταν ενεργά ότι το ιρανικό καθεστώς ήταν μετά την επίθεση αποδυναμωμένο και σύντομα θα πέσει. Ο γιος μάλιστα του πρώην Σάχη είχε καλέσει τον ιρανικό λαό σε εξέγερση με βιντεοσκοπημένο διάγγελμά του και ανακοίνωνε την επικείμενη επιστροφή του στο Ιράν. Αλλά τίποτα από αυτά δεν λειτούργησε, το ιρανικό καθεστώς παρέμεινε σταθερό και ήταν ακόμη σε θέση να αντισταθεί στρατιωτικά στο Ισραήλ και να του προκαλέσει μεγάλη ζημιά.
Το Ισραήλ λοιπόν με τις επιθέσεις του απέτυχε να προκαλέσει ζημιά στο καθεστώς της Τεχεράνης, το πυρηνικό πρόγραμμα των Ιρανών θα μπορούσε να εξουδετερωθεί μόνο με την επέμβαση των ΗΠΑ. Όμως ο Τραμπ δεν ήθελε να εμπλακεί σε έναν μακράς διάρκειας πόλεμο εναντίον του Ιράν, μια χώρα 90 εκατομμυρίων και εξαιρετικά οπλισμένη δεν ηττάται εύκολα, εξ άλλου για τις ΗΠΑ υπάρχει και το προηγούμενο του Βιετνάμ και Αφγανιστάν. Ποια ήταν η διέξοδος για τον Τραμπ;
Ο Τραμπ βομβάρδισε τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν και αμέσως ανακοίνωσε με υπερηφάνεια ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν είχε καταστραφεί. Εν τω μεταξύ, ωστόσο, έχει αναφερθεί ότι το Ιράν μετέφερε το ουράνιό του από την υπόγεια εγκατάσταση στο Φόρντο με πολλά φορτηγά πριν από την επίθεση των ΗΠΑ, κάτι που επιβεβαιώνουν οι δορυφορικές εικόνες. Αν ο Τραμπ ήθελε πραγματικά να καταστρέψει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αυτή θα ήταν η στιγμή για την επίθεση. Αλλά ο Τραμπ περίμενε για να μεταφερθεί το εμπλουτισμένο ουράνιο σε άλλη τοποθεσία.
Ό,τι κι αν συνέβη στο παρασκήνιο, η σημερινή διοίκηση του Λευκού Οίκου έχει προφανώς αποδεχθεί ότι το Ιράν μπορεί να έχει πυρηνικό πρόγραμμα. Ίσως υπήρχαν προειδοποιήσεις ότι το Ιράν θα απαντούσε σε μια ολική καταστροφή του πυρηνικού του προγράμματος με έναν ολοκληρωτικό πόλεμο, συμπεριλαμβανομένης της βύθισης πολλών πολεμικών πλοίων των ΗΠΑ στην περιοχή και ενός μακροπρόθεσμου αποκλεισμού των Στενών του Ορμούζ. Ίσως ο Πούτιν ήταν σε θέση να πείσει τον Τραμπ στα πολλά τηλεφωνήματα που έγιναν ότι το Ιράν δεν αποτελεί στην πραγματικότητα πυρηνική απειλή. Κανείς δεν ξέρει σήμερα τι συνέβη, αλλά κάτι πρέπει να συνέβη επειδή ο Τραμπ προφανώς άλλαξε γνώμη.
Θυμίζουμε ότι ο Τραμπ ανέλαβε καθήκοντα με την υπόσχεση να τερματίσει τους πολέμους στην Ουκρανία και την Μέση Ανατολή. Το γεγονός ότι ο Τραμπ φαίνεται να είναι σοβαρός σχετικά με αυτό μπορεί να φανεί από το γεγονός ότι το Ισραήλ συμφώνησε αμέσως στην κατάπαυση του πυρός που ανακοίνωσε ο Τραμπ, αφού ο Νετανιάχου είχε προηγουμένως επανειλημμένα ορκιστεί μια συνολική νίκη επί του Ιράν ως προϋπόθεση για την παύση των βομβαρδισμών. Ως εκ τούτου συμπεραίνουμε ότι ο Τραμπ άσκησε πίεση στον Νετανιάχου.
Ο Τραμπ προφανώς αναζήτησε μια λύση στην οποία ο καθένας να μπορούσε λίγο πολύ να σώσει το γόητρό του. Έσωσε το δικό του γόητρο του οργανώνοντας μια θεαματική επίθεση στο Ιράν, για την οποία μπορεί να ισχυριστεί στο κοινό ότι κατέστρεψε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, παρόλο που οι ειδικοί και οι μυστικές υπηρεσίες, όπως προαναφέραμε, λένε ότι το πυρηνικό πρόγραμμα έχει διαταραχθεί και καθυστερήσει για λίγο στην καλύτερη περίπτωση.
Ήταν σαφές σε όλους ότι το Ιράν δεν μπορούσε να αφήσει την επίθεση των ΗΠΑ ατιμώρητη, ειδικά ενόψει του πολέμου με το Ισραήλ που ήταν ήδη σε εξέλιξη. Προφανώς, όπως και το 2020 μετά την δολοφονία του Ιρανού στρατηγού Σολεϊμανί, υπήρξε και πάλι συμφωνία μεταξύ του Τραμπ και της Τεχεράνης. Ο Τραμπ επέτρεψε στο Ιράν να ανταποδώσει εναντίον των εγκαταστάσεων των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή, με το Ιράν να εκτοξεύει ακριβώς τον ίδιο αριθμό πυραύλων και βομβών σε αμερικανικές βάσεις όπως οι ΗΠΑ είχαν εκτοξεύσει στο Ιράν. Το Ιράν είχε προειδοποιήσει προηγουμένως τις ΗΠΑ και τις χώρες του Κόλπου που φιλοξενούν αμερικανικές βάσεις για την επίθεση αντιποίνων. Επομένως, οι ζημιές ήταν διαχειρίσιμες και δεν υπήρξαν θύματα.
Το ποιος μεσολάβησε σε αυτή την παρασκηνιακή συμπαιγνία, τα κράτη του Κόλπου ή η Ρωσία, θυμίζουμε ότι ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών επισκέφθηκε τον Πούτιν λίγες ώρες πριν από την ιρανική επίθεση αντιποίνων, δεν έχει σημασία, αλλά είναι προφανές ότι υπήρχε αυτή η συμφωνία. Αν και ο Τραμπ έχει απειλήσει στο παρελθόν με τις σκληρότερες συνέπειες εάν το Ιράν επιτεθεί σε αμερικανικές βάσεις, απάντησε στην ιρανική επίθεση με μια έκκληση για ειρήνη και εκεχειρία. Προκειμένου να σώσει το γόητρό του, τόνισε πόσο αδύναμη ήταν η ιρανική επίθεση, για αυτό και δεν ήταν απαραίτητη η αμερικανική απάντηση.
Ο Νετανιάχου είναι ο de facto μεγάλος ηττημένος, επειδή δεν έχει επιτύχει τους πομπωδώς διακηρυγμένους στόχους του και το Ιράν μοιάζει να είναι ο νικητής της ισραηλινής επίθεσης. Γιατί το Ιράν είναι στρατηγικά ο νικητής αυτού του πολέμου;
Το Ιράν για να επιστρέψει στις ειρηνευτικές συνομιλίες θα χρειαστεί εγγυήσεις ότι το Ισραήλ δεν θα επιτεθεί ξανά, εγγυήσεις που το ίδιο το Ισραήλ δεν θα δώσει ποτέ. Όπως υποστηρίξαμε σε ανάρτησή μας προ ολίγων ημερών, η συμμετοχή στην Συνθήκη για την μη διάδοση των πυρηνικών όπλων δεν εξυπηρέτησε επαρκώς τα συμφέροντα του Ιράν. Θα μπορούσε να αποχωρήσει από την Συνθήκη, έχοντας κάθε κίνητρο τώρα να αναπτύξει μια πυρηνική βόμβα για να σταματήσει το Ισραήλ από το να το ξανακάνει αυτό.
Στην πραγματικότητα, το Ιράν δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα. Έχει ξεπεράσει τις δεκαετείς κυρώσεις μέγιστης πίεσης από την Δύση και έναν 12ήμερο Αρμαγεδώνα με τα πλέον σύγχρονα αμερικανικά όπλα. Δεν χρειάζεται συμφωνία. Μπορεί να ανοικοδομήσει και να αποκαταστήσει την ζημιά που έχει υποστεί σε αυτές τις επιθέσεις, και με την εμπειρία του παρελθόντος θα βγει ισχυρότερο από πριν.
Ο πρώην υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Avigdor Lieberman, μετά την ανακοίνωση της κατάπαυσης του πυρός, σημείωσε: «Παρά τις επιτυχίες του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών του Ισραήλ, το τέλος είναι πικρό. Αντί για άνευ όρων παράδοση, μπαίνουμε σε σκληρές συνομιλίες με ένα καθεστώς που δεν θα σταματήσει να εμπλουτίζει ουράνιο, να κατασκευάζει πυραύλους ή να χρηματοδοτεί την τρομοκρατία. Από την αρχή προειδοποίησα: Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο από ένα πληγωμένο λιοντάρι. Μια κατάπαυση του πυρός χωρίς σαφή συμφωνία θα φέρει μόνο έναν άλλο πόλεμο σε 2-3 χρόνια, υπό χειρότερες συνθήκες. Το Ισραήλ έχει ανταλλάξει τις αυτοσχέδιες ρουκέτες της Γάζας με τους βαλλιστικούς πυραύλους του Ιράν. Έχει ανταλλάξει έναν έμμεσο εχθρό και χορηγό των πληρεξούσιων πολιτοφυλακών, με έναν άμεσο εχθρό, έναν εχθρό που δεν έχει κανένα δισταγμό να στείλει ολόκληρο τον πληθυσμό του Ισραήλ σε καταφύγια».
Μένει να δούμε αν η κατάπαυση του πυρός θα διατηρηθεί. Μένει να δούμε αν αυτό μπορεί να δημιουργήσει σταθερότητα στην Μέση Ανατολή. Και πάνω απ΄ όλα, μένει να δούμε πώς θα συνεχιστεί ο πόλεμος εξόντωσης του Νετανιάχου εναντίον των Παλαιστινίων, τον οποίο ο Τραμπ προφανώς συνεχίζει να υποστηρίζει, κάτι που με τη σειρά του δεν αρέσει στο Ιράν και ως εκ τούτου εξακολουθεί να υπάρχει πιθανότητα σύγκρουσης.
