Με πληροφορίες από το "Βήμα" της 28ης Νοεμβρίου 2022, πολύ πρόσφατα πέντε σημαντικά μέσα μαζικής ενημέρωσης ανά τον κόσμο, για την ακρίβεια οι εφημερίδες New York Times (ΗΠΑ), η Guardian (Ηνωμένο Βασίλειο), η El Pais (Ισπανία), η Le Monde (Γαλλία) και το περιοδικό Der Spiegel (Γερμανία) έχουν ζητήσει να αποσυρθούν οι κατηγορίες της αμερικανικής κυβέρνησης εναντίον του ιδρυτή των wikileaks δημοσιογράφου Julian Assange.

Αναλυτικά οι παραπάνω εφημερίδες, που αδιαμφισβήτητα έχουν μεγάλη αναγνωσιμότητα και ασκούν αρκετή πολιτική επιρροή στην κοινή γνώμη, υποστήριξαν στην αρθογραφία τους ότι "η δημοσίευση δεν αποτελεί έγκλημα" ενώ παράλληλα κάλεσαν την αμερικανική κυβέρνηση να αποσύρει τις κατηγορίες εναντίον του ιδρυτή των wikileaks Assange για την μαζική διαρροή εγγράφων που είχαν φέρει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ.

Υπενθυμίζουμε ότι ο Assange διώκεται στις ΗΠΑ, όπου αντιμετωπίζει ποινή κάθειρξης 175 ετών, επειδή το 2010 είχε δημοσιεύσει μέσω του ιστότοπου wikileaks περισσότερα από 700 χιλιάδες εμπιστευτικά έγγραφα για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, τις διπλωματικές ενέργειες και τις δραστηριότητες των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ.

Βέβαια η αρχική δίωξη για τον Assange ήταν περί σεξουαλικής επίθεσης στην Σουηδία επειδή με αυτό τον τρόπο, στα πλαίσια του Πολιτικού Πολέμου, το πρόσωπο-στόχος χάνει την ηθική αξιοπιστία του στα μάτια της παγκόσμιας κοινής γνώμης και η περαιτέρω εξουδετέρωση του καθίσταται πολύ πιο ευκολότερη.

Τώρα για να αποφύγει αυτή την σύλληψη και περαιτέρω έκδοση σε αυτή την σκανδιναβική χώρα, που σίγουρα θα τον εξέδιδε στις ΗΠΑ, ο Assange είχε καταφύγει για επτά χρόνια (2012-2019) στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο, μιας και η τότε κυβέρνηση αυτής της χώρας ήταν φιλική σε άτομα που διώκονταν για πολιτικούς λόγους.

Προς απάντηση αυτής της αμυντικής κίνησης του Assange οι βρετανικές αρχές είχαν αρνηθεί να του επιτρέψουν ασφαλή έξοδο από το Ηνωμένο Βασίλειο και είχαν φτάσει ακόμη και στο σημείο να απειλήσουν την ανάκληση του διπλωματικού καθεστώς της πρεσβείας του Ισημερινού, απειλή που τελικά είχε αποσυρθεί.

Όμως το 2019 αυτή η διάθεση άλλαξε και οι προξενικές αρχές του Ισημερινού κάλεσαν την βρετανική αστυνομία να εισέλθει στην πρεσβεία και να τον συλλάβει. Η αιτία αναφέρεται σε σχετική έρευνα του CNN της 13ης Απριλίου 2019, όπου η απόφαση του Ισημερινού να σταματήσει να βοηθάει τον Assange προήλθε από πράξεις του ιδίου που ερχόντουσαν σε αντίθεση με τα συμφέροντα της χώρας-οικοδεσπότη του.

Αναλυτικά λίγες μέρες πριν την έξωση του Assange το wikiLeaks είχε δημοσιεύσει μια ανάρτηση στο twitter που εφιστούσε την προσοχή σε μια έρευνα για διαφθορά (INA Papers) του προέδρου του Ισημερινού Λενίν Μορένο αλλά και άλλα έγγραφα σχετικά με την ιδιωτική του ζωή.

Επιπροσθέτως ο Assange είχε ασκήσει νομική αγωγή κατά της κυβέρνησης του Ισημερινού κατηγορώντας την ότι είχε παραβιάσει τα δικαιώματά του με την εφαρμογή αυστηρότερων νέων κανόνων για τη διαμονή του στην πρεσβεία. Επίσης ο Assange είχε δηλώσει υποστήριξη στο κίνημα ανεξαρτησίας της Καταλονίας με το υπουργείο Εξωτερικών του Ισημερινού να τον επιπλήττει καλώντας τον να απόσχει από δηλώσεις που θα μπορούσαν να βλάψουν τις σχέσεις του Ισημερινού με άλλες χώρες, όπως σε αυτή την περίπτωση της Ισπανίας.

Σήμερα ο Assange κρατείται σε φυλακή υψίστης ασφαλείας κοντά στο νοτιοανατολικό Λονδίνο εν αναμονή της εκδίκασης της προσφυγής του κατά της απόφασης της βρετανικής κυβέρνησης να τον εκδώσει στις ΗΠΑ.

Η δική μας ανάλυση για τον Assange είναι ότι αποτελεί μεν την επιτομή του ανεξάρτητου δημοσιογράφου αλλά από την άλλη πλευρά δεν φρόντισε να αμυνθεί σωστά στις επιθέσεις πολιτικού πολέμου που αναπόφευκτα θα εξαπέλυαν εναντίον του οι υπερδυνάμεις που είχε θίξει τα συμφέροντα τους, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Πολιτικός Πόλεμος με έμφαση στον πληροφοριακό πόλεμο μέσω δημοσιογραφίας
Κοιτώντας αυτή την υπόθεση πιο σφαιρικά στο πεδίο του πολιτικού πολέμου με έμφαση στον πληροφοριακό πόλεμο μέσω δημοσιογραφίας, μπορούμε να ανιχνεύσουμε τις εξής κατηγορίες που ασκούν την δημοσιογραφία ως βιοποριστικό μέσο, χωρίς να εξαντλούμε αυτό το θέμα: Ανεξάρτητοι Δημοσιογράφοι (Independent Journalists), Αρχισυντάκτες (Chief Editors), Πράκτορες (Agents), Συγχυστές (Obfuscators) και Προπαγανδιστές (Propagandists).

Ανεξάρτητοι Δημοσιογράφοι (Independent Journalists)
Ο ανεξάρτητος δημοσιογράφος έχει καθήκον να συλλέγει και να διαδίδει νέα και πληροφορίες χωρίς κάποια επιρροή ή εξάρτηση από τρίτα συμφέροντα. Η βιοποριστική πηγή του είναι οι πωλήσεις κάποιας έντυπης εφημερίδας ή/και συνδρομής σε κάποιο ιστότοπο στο διαδίκτυο καθώς και έσοδα από δωρεές και διαφημίσεις που όμως δεν πρέπει να προέρχονται από ιδιοτελή πολιτικά συμφέροντα.

Αυτή είναι η πιο ευάλωτη οικονομικά κατηγορία δημοσιογράφων και είναι πολύ δύσκολο να διατηρήσει τον βιοπορισμό της με αυτόν τον τρόπο, δηλαδή χωρίς καθόλου έσοδα από πολιτικά συμφέροντα. Όμως ένας τρόπος ενδυνάμωσης αυτής της λειτουργίας είναι η σύσταση μιας ομάδας ανεξάρτητης και ερευνητικής δημοσιογραφίας, όπως το International Consortium of Investigative Journalists.

Αρχισυντάκτες (Chief Editors)
Ο ρόλος τους είναι η επιλογή και η έγκριση της δημοσιοποιήσεως των ειδήσεων που προσφέρουν οι άλλοι συντάκτες, αφού είναι υπεύθυνοι για κάποιον δημοσιογραφικό οργανισμό.

Σίγουρα είναι ευεργετικοί για την κοινωνία οι αρχισυντάκτες που προσφέρουν την σφαιρική πλευρά των πραγμάτων που απασχολούν την κοινή γνώμη, ιδιαίτερα σε θέματα πολιτικής, διεθνών σχέσεων και στρατιωτικών εξοπλισμών.

Βέβαια υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις που ο περιορισμός της δημοσιοποιήσεως των ειδήσεων είναι ευεργετικός για την εθνική ασφάλεια μιας χώρας και έχει συμβεί σε πολλές περιπτώσεις αφού σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να προκαλούσε μια καταστροφική αναστάτωση στην κοινωνία και αντίστοιχα υπάρχουν πάλι πολλές τρανταχτές περιπτώσεις φίμωσης της αλήθειας ενώπιον της κοινής γνώμης για τον περιορισμό των ελευθεριών του κοινωνικού συνόλου.
Σε αυτή την περίπτωση το κέντρο βάρους αυτής της πληροφοριακής επιχείρησης είναι ο έλεγχος της διάδοσης των ειδήσεων είτε σε περιεχόμενο είτε σε χρονική στιγμή.

Πράκτορες (Agents)
Δρώντες που αρχικά παρουσιάζονται στην κοινή γνώμη ως ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι ή ως αντικειμενικοί πολιτικοί αναλυτές αλλά ο πραγματικός σκοπός τους είναι η προώθηση μιας ιδιοτελούς ατζέντας σε ένα ακροατήριο-στόχο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα σε αυτό τον τομέα είναι η πλαισίωση ενός ατόμου πρώτα ως δημοσιογράφο ή παρουσιαστή ειδήσεων και σε επόμενο χρόνο την μεταπήδηση του σε υποψήφιο βουλευτή και ιδανικά ως εκλεγμένο πολιτικό πρόσωπο.

Σε αυτή την περίπτωση το κέντρο βάρους αυτής της πληροφοριακής επιχείρησης είναι η αύξηση της δημοσιότητας (έκθεση στο κοινό) και δημοτικότητας (αναγνώριση, αποδοχή, διασημότητα, φήμη) ενός ατόμου με ένα μέσο που να παρέχει συχνή επαφή με την κοινή γνώμη, όπως το οικονομικό και πολιτικό ρεπορτάζ, η εκφώνηση ενός δελτίου ειδήσεων ακόμη και ο υπέρμετρος ακτιβισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Επιπροσθέτως σε πολλές περιπτώσεις αυτού του είδους η δημοσιογραφία χρησιμοποιείται στα πλαίσια του πολιτικού πολέμου ως αρνητική επιρροή πληροφοριακού πολέμου προς μια άλλη αντίπαλο χώρα, ενδεικτικά με τον συνδυασμό ψευδών ειδήσεων και πολιτικής πίεσης ή άρθρων που να χαμηλώνουν το ηθικό μιας αντίπαλης χώρας με απώτερο σκοπό την άσκηση καταναγκασμού σε εθνικά θέματα.

Συγχυστές (Obfuscators)
Η κύρια λειτουργία τους είναι η σύγχυση της κοινής γνώμης έτσι ώστε ο μέσος πολίτης να μην θέλει να πάρει μέρος στα κοινά θέματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ομάδες δημοσιογράφων και πολιτικών που αποτελούν τα πάνελ στις συχνότητες της τηλεοράσεως όπου δεν γίνεται μια λογική και εποικοδομητική συζήτηση αλλά αντιθέτως υπάρχει μια χάβρα επικαλυπτόμενων ομιλιών σε μεγάλη ένταση φωνής και ένας εσκεμμένος υποβιβασμός του διαλόγου με απώτερο σκοπό την αποστροφή των πολιτών από τα φλέγοντα πολιτικά θέματα.

Σε αυτή την περίπτωση το κέντρο βάρους αυτής της πληροφοριακής επιχείρησης είναι η εμφύσηση στην κοινή γνώμη ότι η πολιτική κατάσταση δεν αξίζει μεγάλου ένδιαφέροντος και σημασίας από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.

Προπαγανδιστές (Propagandists)
Ένας δημοσιογράφος αναφέρει μια είδηση, μια κατάσταση ή μια πολιτική θέση και αφήνει την κοινή γνώμη του γενικότερου ακροατήριου ελεύθερη να αποφασίσει εάν συμφωνεί ή διαφωνεί, αντιθέτως ένας προπαγανδιστής αποφασίζει για την κοινή γνώμη ενός στοχευόμενου ακροατήριου πώς πρέπει να είναι μια κατάσταση και γιατί πρέπει να συμφωνεί η κοινή γνώμη μαζί του. Για παράδειγμα ένας προπαγανδιστής χρησιμοποιεί ψευδο-επιχειρήματα όπως "κάθε δημοκρατικός πολίτης προφανώς συμφωνεί με τις θέσεις του, που μπορεί να είναι κάθε άλλο από δημοκρατικές" και ψευτο-διλήμματα όπως "όπλα ή βούτυρο και Rafale ή νοσοκομεία".

Σε αυτή την περίπτωση το κέντρο βάρους αυτής της πληροφοριακής επιχείρησης είναι η προώθηση μιας ιδεολογίας ενάντια σε μια άλλη μέσω ενός αφηγήματος με ψευδο-επιχειρήματα και ψευτο-διλήμματα για την τελική επικράτηση των θέσεων του προπαγανδιστή που γενικά είναι ευεργετικές μόνο για αυτόν και την πολιτική ομάδα του και καθόλου για το γενικό κοινωνικό σύνολο.

Συμπεράσματα
Εν κατακλείδι η επιρροή της κοινής γνώμης είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση επειδή επιτρέπει σε πολιτικούς παράγοντες να αποκτούν την εξουσία μέσω της εκλογικής διαδικασίας. Η εκλογική διαδικασία είναι πολύ σημαντική επειδή επιτρέπει την νομιμοποίηση του κυβερνητικού προγράμματος του πρώτου κόμματος, οποιαδήποτε και αν είναι αυτή.

Η δημοσιογραφία επιτρέπει τον επηρεασμό της κοινής γνώμης στον μέγιστο βαθμό, έχει μεγάλη σχέση με την πολιτική και άρα οι πολίτες θα πρέπει να είναι σε θέση να ξεχωρίζουν τους ανεξάρτητους δημοσιογράφους και ακέραιους αρχισυντάκτες από αυτούς που χρησιμοποιούν τον μανδύα της δημοσιογραφίας ως πράκτορες, συγχυστές και προπαγανδιστές.

Θεόδωρος Κωστής