Σε ανάρτηση μας με τίτλο «Η ΕΙΔΙΚΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΤΩΝ ΡΩΣΩΝ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ ΕΛΗΞΕ. ΤΩΡΑ ΞΕΚΙΝΑ Ο ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ» είχαμε αναφερθεί στην επιτυχημένη Σκυθική τακτική της εξάντλησης των στρατευμάτων του Δαρείου με συνεχείς ελιγμούς. Όπως περιγράφει ο Ηρόδοτος: «Ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος και ο στρατός του περιπλανήθηκαν γύρω από τις στέπες της Μαύρης Θάλασσας, προσπαθώντας να δώσουν μια γενική μάχη, αλλά δεν βρήκαν αμοιβαιότητα από τους Σκύθες. Στις επίμονες προκλήσεις του Δαρείου να παραταχθεί για μάχη ή να παραδοθεί, ο ηγέτης των Σκυθών Ιδάνθυρσος απάντησε περιπαικτικά ότι δεν υποχωρούσαν καθόλου από τους Πέρσες, αλλά απλώς περιφέρονταν στις στέπες τους, όπως είχαν συνηθίσει να κάνουν πάντα».

Είχαμε δε σημειώσει στην ανάρτηση μας ότι «οι μάχες στην Ουκρανία έδειξαν ότι ο σύγχρονος ρωσικός στρατός δεν έχει χάσει αυτή την ικανότητα της «σκυθικής τακτικής», δεν έχει βιώσει ούτε μία περικύκλωση, ούτε μία σημαντική ήττα, παρά τις πολλές επιθέσεις στα μετόπισθεν. Για τους Ρώσους η στρατιωτική σκοπιμότητα ανέκαθεν ήταν υπεράνω των πολιτικών σκοπιμοτήτων. Αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί για τους Ουκρανούς, οι οποίοι είναι έτοιμοι να υποστούν οποιεσδήποτε απώλειες για να ικανοποιήσουν πολιτικά σενάρια όχι μόνο του Κιέβου, αλλά και της Δύσης».

Ιστορικά είναι σημαντικό να θυμίσουμε ότι τον Ιανουάριο του 1944, η νεοσυσταθείσα Γερμανική 6η Στρατιά βρισκόταν σε μια επιχειρησιακά καταστροφική κατάσταση στη νότια καμπύλη του Δνείπερου, στην περιοχή Krivoy Rog και Nikopol. Οι Γερμανοί είχαν καταλάβει ένα επικίνδυνο φυλάκιο που προεξείχε απειλητικά στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού. Ευάλωτος σε δύο δυσμενείς πλευρές και αντιμέτωπος με έναν εχθρό ανώτερο σε ανθρώπινο δυναμικό και δύναμη πυρός, κάθε στρατηγός που σέβεται τον εαυτό του θα προσπαθούσε να υποχωρήσει το συντομότερο δυνατό. Ωστόσο σε αυτή την περίπτωση ο Χίτλερ επέμεινε ότι η Βέρμαχτ πρέπει να κρατήσει το φυλάκιο επειδή η περιοχή ήταν η τελευταία εναπομείνασα πηγή μαγγανίου για την Γερμανία (ορυκτό απαραίτητο για την παραγωγή χάλυβα υψηλής ποιότητας). Το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό για τους Γερμανούς. Ένα χρόνο νωρίτερα, τις πρώτες εβδομάδες του 1943, ο Χίτλερ είχε επέμβει σε μια άλλη, πιο διάσημη μάχη απαγορεύοντας στην πρώην 6η Στρατιά να ξεφύγει από τον εγκλωβισμό της στο Στάλινγκραντ. Δεδομένου ότι δεν επιτράπηκε να υποχωρήσει, η 6η Στρατιά εξαλείφθηκε εντελώς. Και στις δυο περιπτώσεις δεν υπήρχε κανένας επιτακτικός στρατιωτικός ή πολιτικός λόγος για να διατηρηθεί η 6η Στρατιά στο Στάλινγκραντ, η πολιτική παρέμβαση στη λήψη στρατιωτικών αποφάσεων ήταν τόσο άσκοπη όσο και καταστροφική.

Ας έρθουμε όμως στο σήμερα και ποιο συγκεκριμένα: Ποιος είναι ο λόγος για την απόφαση της Ρωσίας να αποσυρθεί από την δυτική όχθη του ποταμού Δνείπερου στην περιοχή της Χερσώνας, λίγο μετά την προσάρτηση της περιοχής στην Ρωσική Ομοσπονδία.

Προφανώς η απόσυρση ήταν μια δύσκολη επιχειρησιακή απόφαση, όμως η Χερσώνα εξελίχθηκε σε ένα αναποτελεσματικό μέτωπο για την Ρωσία, καθώς ο ανεφοδιασμός στρατευμάτων κατά μήκος του ποταμού ήταν μια υλικοτεχνική πρόκληση με περιορισμένη χωρητικότητα γεφυρών και δρόμων. Η Ρωσία έχει αποδείξει ότι είναι σε θέση να επωμιστεί αυτό το βάρος (προμηθεύοντας στρατεύματα με προμήθειες κατά τη διάρκεια των ουκρανικών καλοκαιρινών επιθέσεων), αλλά τέθηκε το ερώτημα, 1) για ποιο σκοπό και 2) για πόσο καιρό. Για να το θέσουμε ωμά και ρεαλιστικά: Το προγεφύρωμα στην Χερσώνα ήταν στρατιωτικά αντιπαραγωγικό, καθώς όσο αυτό το προγεφύρωμα κρατιέται, ο Δνείπερος γίνεται αρνητικός πολλαπλασιαστής στρατευμάτων, αυξάνοντας το κόστος συντήρησης προμηθειών και διοικητικής μέριμνας και απειλώντας να αποκοπούν τα στρατεύματα εάν η Ουκρανία καταφέρει να καταστρέψει τις γέφυρες ή να ανατινάξει το φράγμα Kakhovka και να πλημμυρίσει την περιοχή. Ούτως η μετακίνηση στρατευμάτων κατά μήκος του ποταμού γίνεται ένα βαρύ φορτίο χωρίς προφανή οφέλη. Ωστόσο υποχωρώντας στην ανατολική όχθη, ο ποταμός γίνεται θετικός πολλαπλασιαστής δύναμης καθώς χρησιμεύει ως αμυντικό φράγμα. Η υποχώρηση λοιπόν κατά μήκος του ποταμού αυξάνει σημαντικά την δύναμη μάχης του ρωσικού στρατού και μειώνει την υλικοτεχνική προσπάθεια, απελευθερώνοντας πόρους για άλλες περιοχές. Το καθαρό αποτέλεσμα στο μέτωπο της Χερσώνας παραμένει μια ισχυρή ανισορροπία υπέρ των Ρώσων, αφού υποχώρησαν χωρίς ήττα στο πεδίο της μάχης και με άθικτες δυνάμεις.

Η οπισθοχώρηση ανατολικά του ποταμού Δνείπερου είναι σύμφωνη με το γενικό ρωσικό πρότυπο λήψης σκληρών αποφάσεων σχετικά με την κατανομή των πόρων και την εξέλιξη αυτού του πολέμου από την άποψη της βελτιστοποίησης των ποσοστών απώλειας. Σε αντίθεση με τον γερμανικό στρατό στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο ρωσικός στρατός φαίνεται να είναι ελεύθερος από πολιτικές παρεμβάσεις για την λήψη ορθολογικών στρατιωτικών αποφάσεων. Από αυτή την άποψη, η απόσυρση από τη Χερσώνα μπορεί να θεωρηθεί ένα είδος αντι-Στάλινγκραντ. Αντί η πολιτική παρέμβαση να παραλύει τον στρατό, ο στρατός έχει την ελευθερία να λαμβάνει επιχειρησιακές αποφάσεις, ακόμη και αν φέρνει σε δύσκολη θέση τους πολιτικούς. Άλλωστε αυτός είναι ο εξυπνότερος, αν και οπτικά ίσως ταπεινωτικός, τρόπος διεξαγωγής του πολέμου.

Πολλοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι η οπισθοχώρηση είναι μια «παγίδα» των Ρώσων. Αυτή η θεωρία προέκυψε λίγο μετά την ανακοίνωση της απόσυρσης. Προέρχεται κυρίως από Ουκρανούς αξιωματούχους που εξεπλάγησαν από την ανακοίνωση και στην συνέχεια την ειρωνεύτηκαν. Δεν είναι σαφές τι ακριβώς σημαίνει "παγίδα", αλλά υπάρχουν δύο πιθανές ερμηνείες του όρου στην προκειμένη περίπτωση: 1) ένας συμβατικός ελιγμός στο πεδίο της μάχης που περιλαμβάνει μια έγκαιρη αντεπίθεση και 2) μια μη συμβατική ενέργεια όπως ένα τακτικό πυρηνικό ή θερμοβαρικό όπλο.

Είναι ξεκάθαρο ότι δεν υπάρχει αντίδραση στο πεδίο της μάχης, για τον απλό λόγο ότι ο ρωσικός στρατός κατά την οπισθοχώρηση του έχει ανατινάξει όλες τις γέφυρες πίσω του. Χωρίς ρωσικά στρατεύματα στην δυτική όχθη και τις γέφυρες κατεστραμμένες, κανένας από τους δύο στρατούς δεν είναι ικανός να επιτεθεί στον άλλο. Ούτως η πραγματική γραμμή επαφής είναι παγωμένη προς το παρόν. Αυτό αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο η Ρωσία να θέλει να κάνει κάτι αντισυμβατικό, όπως η χρήση πυρηνικής βόμβας χαμηλής απόδοσης ή θερμοβαρικής βόμβας (η χρήση θερμοβαρικής βόμβας δεν αποκλείεται στην εξέλιξη του πολέμου). Εάν η Ρωσία ήθελε να χρησιμοποιήσει ένα πυρηνικό όπλο εναντίον της Ουκρανίας, δεν υπάρχει κανένας λογικός λόγος για τον οποίο θα έπρεπε να επιλέξει μια περιφερειακή πρωτεύουσα που προσάρτησε ως ρωσικό έδαφος. Οι Ρώσοι δεν θα έμπαιναν στον κόπο να εγκαταλείψουν την πόλη τους και να την κάνουν τόπο της έκρηξης και ραδιενεργούς μόλυνσης. Αυτό δεν είναι παγίδα.

Από την πλευρά του Κιέβου, το πρόβλημα είναι ότι η ανακατάληψη της Χερσώνας ενισχύει μόνο την (ψευδή) αντίληψη ότι είναι δυνατή η πλήρης νίκη και ότι η Κριμαία και το Ντονμπάς μπορούν να ανακαταληφθούν πλήρως. Όμως ενώ η κοινή γνώμη ήταν προσηλωμένη στην σχετικά αναίμακτη ανταλλαγή χεριών στη Χερσώνα, η Ρωσία και η Ουκρανία έδωσαν μια αιματηρή μάχη για την Pavlovka, την οποία κέρδισε η Ρωσία. Η Ουκρανία προσπάθησε επίσης να διασπάσει τις ρωσικές άμυνες στον άξονα Svatove και αποκρούστηκε με βαριές απώλειες. Ο πόλεμος συνεχίζεται σε όλα τα άλλα μέτωπα και η Ουκρανία χάνει.

Για αυτό και η Ουάσιγκτον είναι απελπισμένη και προσπαθεί να προσφέρει μια συμφωνία, παρακάμπτοντας τον Ζελένσκι. Επειδή υποψιάζεται ότι στο τέλος του χειμώνα η Μόσχα θα έχει κερδίσει με τους δικούς της όρους, καθώς η επόμενη ρωσική κίνηση θα είναι η διακοπή των οδών ανεφοδιασμού του Κιέβου από τα πολωνικά σύνορα, με πυραυλικά χτυπήματα από την Λευκορωσία. Με την διακοπή των οδών ανεφοδιασμού σφραγίζεται η μοίρα του Κιέβου.

Με ή χωρίς «σκυθικές τακτικές» το καταστροφικό τέλος της Ουκρανίας είναι ορατό.

Γ. Λιναρδής