Σε προηγούμενο άρθρο μας αναλύσαμε τον ορθολογισμό του Επιθετικού Ρεαλισμού, μιας θεωρίας που επιχειρηματολογεί ότι ο ισχυρότερος έχει δίκιο να επιβάλλει την γνώμη του ή να επεκτείνει τα σύνορα του σε βάρος αδύναμων όμορων και μη κρατών με ήπια δύναμη (πολιτικός πόλεμος) ή με ωμή βία (στρατιωτική επέμβαση). Κύριος εκφραστής αυτής της θεωρίας είναι ο Καθ. John Mearsheimer και γενικότερα η αμερικανική σκέψη για τις διεθνείς σχέσεις.

Χρονικά προηγείται μια άλλη σχεδόν ταυτόσημη θεωρία πολέμου, ο Πολιτικός Ρεαλισμός, που προέρχεται από τον ιστορικό και στρατηγό Θουκυδίδη (460 πΧ - 399 πΧ). Στα έργα του ο Θουκυδίδης υποστηρίζει ότι θεωρεί ότι η εξουσία είναι ο πρωταρχικός σκοπός της πολιτικής δράσης, είτε στην εσωτερική είτε στη διεθνή σκηνή. Δηλαδή στα εγχώρια πολιτικά δρώμενα, η θεωρία του πολιτικού ρεαλισμού υποστηρίζει ότι οι πολιτικοί θα πρέπει να προσπαθούν να μεγιστοποιήσουν τη δύναμη τους με κάθε μέσο, ενώ στη διεθνή σκηνή τα εθνικά κράτη θα πρέπει να μεγιστοποιούν την δύναμη τους εις βάρος των όμορων περιοχών ή άλλων κρατών.

Επιπροσθέτως ένα βασικό σημείο των διδαχών του Θουκυδίδη είναι η ανάγκη μιας χώρας για την επένδυση στην αμυντική βιομηχανία και στον σωστό εξοπλισμό του οπλοστασίου της. Χαρακτηριστικά "Έστιν ο πόλεμος ουχ όπλων το πλέον, αλλά δαπάνης. Το πλεονέκτημα στον πόλεμο δεν το δίνουν τα όπλα, αλλά τα χρήματα που δαπανώνται". Επεξηγηματικά ο Θουκυδίδης μας προειδοποιεί ότι ο πόλεμος κρίνεται εν πολλοίς στο προγενέστερο ειρηνικό διάστημα της προετοιμασίας ή της απραξίας.

Επίσης άλλο ένα πολυσυζητημένο επιχείρημα του Θουκυδίδη είναι ότι υπάρχουν σοβαρές πιθανότητες σύγκρουσης όταν ένα ισχυρό κράτος αντιλαμβάνεται την άνοδο μιας άλλης ανταγωνίστριας δύναμης που απειλεί να την επισκιάσει ή να την υποτάξει σε κάθε επίπεδο, από πολιτιστικό έως στρατιωτικό.

Το αποτέλεσμα της ένωσης του Πολιτικού Ρεαλισμού του Θουκυδίδη και του Επιθετικού Ρεαλισμού της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής δίνει την έννοια της RealPolitik, δηλαδή μιας θεωρίας στρατηγικής που υποστηρίζει ότι ο υπέρτατος σκοπός μιας πολιτικής και στρατιωτικής επιχείρησης είναι η νίκη ή αλλιώς η επιτυχία.

Επεξηγηματικά όλες οι ενέργειες για την υποστήριξη της υψηλής στρατηγικής ενός έθνους, από την εσωτερική ασφάλεια έως την κήρυξη πολέμου, πρέπει να εστιάζουν σε επιτυχή αποτελέσματα, δηλαδή σε καταστάσεις που να ωφελούν το λαό, την οικονομία και την ασφάλεια ενός κράτους .

Θεωρία Παιγνίων: Μοντελοποίηση Διενέξεων μεταξύ Κρατών μέσω RealPolitik

Η θεωρία παιγνίων είναι μία μέθοδος μαθηματικής μοντελοποίησης σχεδιασμένη για την εύρεση των βέλτιστων στρατηγικών, τακτικών και επιμελητείας για μια επιχείρηση Πολιτικού Πολέμου ή Στρατιωτικής Διαμάχης. Με απλά λόγια η θεωρία παιγνίων προσπαθεί να αναδείξει τον καλύτερο δρόμο που θα μπορούσε να οδεύσει μια ανάλυση πληροφοριών έτσι ώστε να καταλήξει σε ελέγξιμες υποθέσεις (tested hypotheses) που θα μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα για την λήψη αποφάσεων σε καταστάσεις σύγκρουσης ή συνεργασίας.

Σύμφωνα με τα παραπάνω η μοντελοποίηση της Realpolitik μέσω της θεωρίας παιγνίων προτιμά τις στρατηγικές που αποφέρουν την μέγιστη επιτυχία στο ένα μέρος (πχ οικονομικές οντότητες, εταιρία, πολυεθνική εταιρία, στρατιωτική επιχείρηση) ή συνασπισμό (πχ Ευρωπαϊκή Ένωση) ή μεμονωμένο κράτος αδιαφορώντας πλήρως για το οποιαδήποτε κόστος στα άλλα εμπλεκόμενα μέρη.

RealPolitik στην Οικονομία της Ελλάδος

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της RealPolitik στην οικονομία ήταν η μεταφορά του χρέους της Ελλάδος από ιδιωτικό σε τράπεζες της Γαλλίας, Ιταλίας και Γερμανίας σε κρατικό στα έθνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω ανήκουστων οικονομικών δολοπλοκιών, όπως το European Stability Mechanism (ESM) που δημιουργήθηκε τον Οκτώβριο του 2012 για να εξασφαλίζει την αποπληρωμή αυτών των δανείων από την Ελλάδα, δηλαδή μετά την οικονομική κρίση του 2010-2011. Σε αυτή την περίπτωση οι ξένες ιδιωτικές τράπεζες σώθηκαν από την χρεωκοπία, η Ελλάδα χρωστούσε πια σε κράτη με πολιτική και στρατιωτική ισχύ και σήμερα εκ του αποτελέσματος βλέπουμε πόσο καταστροφική για την Ελλάδα ήταν αυτή η στρατηγική των ευρωπαϊκών χωρών αφού το χρέος της Ελλάδας έχει εκτοξευτεί από τα 300δισ ευρώ το 2010 στα 360 δισεκατομμύρια ευρώ για το τρέχων έτος (2022).

Δηλαδή η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου δεν ήταν η μείωση του χρέους της Ελλάδας αλλά η εκμετάλλευση της προς όφελος των δανειστών, για παράδειγμα μέσω της Ελληνικής Εταιρεία Συμμετοχών & Περιουσίας Α.Ε. (ΕΕΣΥΠ) και του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου Α.Ε. (ΤΑΙΠΕΔ), σχήμα οξύμωρο και μόνο από τον τίτλο του. Είναι δυνατόν η δημόσια περιουσία να είναι ιδιωτική και να μπορεί να ξεπουληθεί για αποπληρωμή δανείων μέσω ανώνυμων εμπορικών εταιριών με μετοχές?

RealPolitik στην Εξωτερική Πολιτική της Ελλάδος

Είναι πιο εύκολο να κατανοήσουμε την RealPolitik εάν χρησιμοποιήσουμε την έννοια του rule-based system, δηλαδή ενός συστήματος κανόνων που χρησιμοποιεί μια χώρα για να υποτάξει μια άλλη. Προφανώς αυτοί οι κανόνες θα ήταν καταστροφικοί για τα δύο εμπλεκόμενα μέρη, γι αυτό και η χώρα που τους χρησιμοποίει δεν τους αποδέχεται ούτε τους ακολουθεί. Δηλαδή υπάρχει έλλειψη της έννοιας του δικαίου αφού για παράδειγμα η επιτιθέμενη χώρα επιβάλλει στην άλλη κανόνες ασιτίας και λειψυδρίας ενώ αύτη απαιτεί να έχει πλεονασμό αυτών των πόρων. Σε αυτό το σημείο ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν χαρακτηριστικά είχε σχολιάσει ότι η Δύση θέλει να επιβάλλει στις άλλες χώρες το δικό της rule-based system που αποτελείται από κανόνες που ωφελούν μόνο αυτή.

Δηλαδή αυτοί οι κανόνες βασίζονται κυρίως σε εκτιμήσεις των σημερινών και βραχυπρόθεσμα μελλοντικών δεδομένων, περιστάσεων και παραγόντων και σε καμία περίπτωση δεν δεσμεύονται από ιδεολογικές έννοιες, ηθικές αναστολές και συναισθηματικές προϋποθέσεις. Άρα είναι λογικό επερχόμενο ότι ο όρος Realpolitik μερικές φορές χρησιμοποιείται για να υποδηλώσει πολιτικές που εκλαμβάνονται ως καταναγκαστικές, αμοραλιστικές ή μακιαβελικές.

Δυστυχώς η Ελλάδα της μεταπολίτευσης βρίσκεται σε ένα κώμα σχετικά με την εξωτερική της πολιτική και ιδιαίτερα στην αντιμετώπιση της άκρας τουρκικής επιθετικότητας. Χαρακτηριστικά η εξωτερική πολιτική ακολουθεί πιστά, ή καλύτερα τυφλά, τις επιθυμίες και τις διαταγές του ΝΑΤΟ που σε αρκετές περιπτώσεις δρουν αντίθετα με τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας (Συμφωνία των Πρεσπών, αποστολή όπλων στην Ουκρανία).

Κλασσικά στρατιωτικά δόγματα, όπως η δημιουργία ελληνικής παραστρατιωτικής εταιρίας μισθοφόρων για ειδικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, όπως η Группа Вагнера (Gruppa Wagnera) της Ρωσίας ή η τουρκική SADAT Ιnternational Defence Consultancy Inc, η εμπλοκή του εχθρού (Τουρκίας) μακρύτερα του γεωπολιτικού κορμού της Ελλάδας με την χρησιμοποίηση συμμάχων για παράδειγμα στην Αρμενία, την Συρία ή στο Κουρδιστάν και η μεταφορά του κάθε είδους πολέμου (πολιτικού, υβριδικού ή συμβατικού) στις περιοχές του αντιπάλου δεν αγγίζονται από το ελληνικό μεταπολιτευτικό καθεστώς.

Επιπροσθέτως είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η εμπλοκή της Ομογένειας από το επίσημο κράτος στην υπεράσπιση των θέσεων της Ελλάδας δεν είναι στα σωστά πλαίσια, αφού υπάρχουν πολλές φορές που ομογενείς έχουν παραπονεθεί ότι αφού οι έλληνες στον τόπο τους δεν φροντίζουν για την ασφάλεια τους τι θα μπορούσαν περισσότερο να συμβάλλουν αυτοί. Άρα υπάρχει ανάγκη για την πιο δυναμική εμπλοκή της Ομογένειας στα εθνικά θέματα της Πατρίδος μας με παράλληλη αποτίναξη πρακτικών που έχουν προσωποκεντρικές ή κομματικές βλέψεις.

Συμπερασματικά οι έλληνες πολίτες θα πρέπει να βγουν από τον μικρόκοσμο που λέγεται Ελλάδα της μεταπολίτευσης και να προσανατολιστούν σε μια Ελλάδα που να συμπεριλαμβάνει και το σημαντικότερο να επεμβαίνει στο ρεαλιστικό διεθνές σύστημα δράττοντας όλα τα πλεονεκτήματα και αντιμετωπίζοντας όλες τις απειλές του.

Θεόδωρος Κωστής