Η πρόσφατη επίσκεψη του προέδρου Μπάιντεν στην Σαουδική Αραβία έδειξε ότι οι ΗΠΑ έχουν χάσει την υπεροχή τους στην Αραβική Χερσόνησο. Ας εξετάσουμε γιατί συμβαίνει αυτό και τι ακριβώς σημαίνει.

Είναι γενικά αποδεκτό ότι η ηγεμονία των ΗΠΑ δεν ήταν ποτέ ιδιαίτερα δημοφιλής στην περιοχή. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για αυτό. Κυρίαρχος λόγος είναι η άνευ όρων υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ, το οποίο σύμφωνα με την άποψη των Αράβων καταπιέζει αιματηρά και βάναυσα τους μουσουλμάνους αδελφούς, τους Παλαιστινίους.
Στον αραβικό κόσμο ήταν επίσης περισσότερο από αντιδημοφιλές το γεγονός ότι «οι άπιστοι» με την παρουσία τους «ατιμάζουν» τους «ιερούς τόπους» της Σαουδικής Αραβίας, σε αυτό προστίθεται η αλαζονεία των ΗΠΑ να επιβάλλουν τις πολιτικές και τις «αξίες» τους στον αραβικό κόσμο, αξίες οι οποίες είναι ασύμβατες με το Ισλάμ και τον μουσουλμανικό πληθυσμό της περιοχής.

Η υπεροχή των ΗΠΑ στην Αραβική Χερσόνησο φαινόταν να έχει παγιωθεί από τότε που οι ΗΠΑ ξεκίνησαν την δεκαετία του 1970 το πετροδολάριο, με την υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας και των άλλων εμιράτων της Αραβικής Χερσονήσου. Στην δεκαετία του 1990, μετά την εισβολή στο Ιράκ, οι ΗΠΑ εγκαταστάθηκαν στρατιωτικά στην περιοχή, γεγονός που εδραίωσε περαιτέρω την εξουσία τους. Για πολύ καιρό, τίποτα δεν συνέβαινε στην περιοχή χωρίς την έγκριση των ΗΠΑ. Τώρα αυτό φαίνεται να ανήκει στο παρελθόν.

Η Σαουδική Αραβία και τα άλλα εμιράτα του Αραβικού Κόλπου ενεπλάκησαν με τις ΗΠΑ ως εταίροι για καθαρά ρεαλιστικούς λόγους. Οι ΗΠΑ προσέφεραν στις σουνιτικές αραβικές χώρες προστασία από το αναδυόμενο σιιτικό Ιράν, το οποίο απαιτεί μια θέση ισχύος στην περιοχή. Τις τελευταίες δεκαετίες οι ΗΠΑ έχουν προμηθεύσει σε αυτές τις χώρες όπλα τελευταίας τεχνολογίας σε αντάλλαγμα για το γεγονός ότι οι χώρες διαπραγματεύονται το πετρέλαιο τους μόνο σε δολάρια, επιτρέποντας έτσι την γιγαντιαία παγκόσμια ζήτηση για δολάρια, κάτι που επιτρέπει στις ΗΠΑ να ασκούν τις ελλειμματικές οικονομικές πολιτικές τους.

Οι βασιλικές δικτατορίες του Κόλπου με αυτή την πολιτική σκότωσαν με ένα σμπάρο δυο τρυγόνια. Από την μία πλευρά, επέτρεψαν στους πληθυσμούς τους να απολαύσουν τόσο μεγάλη ευημερία που ούτε καν σκέπτονται αυτοί οι πληθυσμοί να επαναστατήσουν ενάντια στις βασιλικές οικογένειες. Από την άλλη, προμηθεύτηκαν όπλα state of the art με τα οποία εξασφαλίζουν την ηγεμονία τους σε περίπτωση εξεγέρσεων ή απειλών. Η συμφωνία των βασιλικών δικτατοριών του Κόλπου με τις ΗΠΑ δεν ήταν ποτέ μια ερωτική σχέση, ήταν μια ρεαλιστική σχέση που εξασφάλιζε ευημερία και εξουσία για τους κυβερνώντες τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.

Οι συνθήκες στον κόσμο όμως έχουν αλλάξει σημαντικά. Η οικονομική κυριαρχία των ΗΠΑ ανήκει πλέον στην ιστορία, για πολλές χώρες η Κίνα είναι εδώ και καιρό ο σημαντικότερος οικονομικός εταίρος. Και η Κίνα έχει ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα έναντι των ΗΠΑ. Τουτέστιν, όταν οι ΗΠΑ συνάπτουν οικονομικές σχέσεις με κάποιον, θέλουν πάντα να ασκούν και πολιτική επιρροή. Ειδικά στις χώρες της Ασίας, της Αφρικής και στις ισλαμικές χώρες, αυτό γινόταν δεκτό ένεκα έλλειψης εναλλακτικών λύσεων. Από την άλλη πλευρά, η Κίνα δεν ενδιαφέρεται για την εφαρμοζόμενη πολιτική άλλων χωρών, ούτε θέλει να επιβάλλει τις «αξίες» της σε κανέναν, μηδέ θεωρεί τον εαυτό της ηθικά ανώτερο, ούτε θέλει να υπαγορεύσει σε άλλες χώρες πως να ζήσουν.

Την ίδια ακριβώς πολιτική ακολουθεί και η Ρωσία. Αποδέχεται και σέβεται κάθε χώρα, πολιτισμό, κυβέρνηση και οικονομικό σύστημα και δεν παρεμβαίνει στις εσωτερικές τους υποθέσεις, συμπεριλαμβανομένης της οργάνωσης πραξικοπημάτων. Τέτοιες πολιτικές είναι copyright της Δύσης και η αιτία της αστάθειας, της φτώχειας και των πολέμων στον κόσμο. Η Ρωσία επικρίνει την παγκοσμιοποίηση εδώ και χρόνια ως άδικη και αντικοινωνική, ως εργαλείο της Δύσης για την εκμετάλλευση του υπόλοιπου κόσμου. Η Ρωσία υποστηρίζει δίκαιες και ισότιμες σχέσεις που βασίζονται στον σεβασμό με άλλες χώρες και στην αναζήτηση συμβιβασμών, ενώ η Δύση απειλεί κάθε χώρα που δεν υποτάσσεται στη βούληση της με κυρώσεις και πολύ χειρότερα.

Η σημερινή αδυναμία των ΗΠΑ, η οποία γίνεται πλέον ολοφάνερη στους πυλώνες της ΝΑΤΟ και ΕΕ, οδηγεί πολλές χώρες να αποστασιοποιούνται από την Δύση, μεταξύ αυτών και οι χώρες της Αραβικής Χερσονήσου, αναμένοντας ότι η νεο-αποικιακή πολιτική της φτάνει επιτέλους στο τέλος της. Πολλές χώρες βασίζονται πλέον στην Ρωσία και την Κίνα, επειδή η Κίνα ακολουθεί την ίδια προσέγγιση με την Ρωσία, διαχωρίζοντας την οικονομία και την πολιτική μεταξύ τους.

Ειδικά η Σαουδική Αραβία είναι εξαιρετικά θυμωμένη με τις ΗΠΑ για έναν άλλο λόγο. Όταν οι ΗΠΑ άρχισαν να γίνονται ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου και φυσικού αερίου (μέθοδος fracking), όχι μόνο σταμάτησαν να αγοράζουν πετρέλαιο από την χώρα, αλλά και ανταγωνίστηκαν την Σαουδική Αραβία στις παγκόσμιες αγορές. Έτσι, η Κίνα μαζί με την Ρωσία έχουν γίνει σημαντικοί εμπορικοί εταίροι των Σαουδαράβων και οι ΗΠΑ έχουν χάσει την επιρροή τους στους Σαουδάραβες χωρίς καν να το καταλάβουν.
Εξ ου και η νέα αυτοπεποίθηση στο Ριάντ, η οποία προκάλεσε έκπληξη στην Ουάσιγκτον στην πρόσφατη επίσκεψη του Μπάιντεν στο Ριάντ.

Κατά την διάρκεια της επίσκεψης έγινε σαφές ότι οι ΗΠΑ έχουν χάσει την ηγεμονία τους, καθώς οι Σαουδάραβες δεν συμφώνησαν να αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου, κάτι που θα σήμαινε συμφωνία εκ μέρους τους στις δυτικές κυρώσεις έναντι της Ρωσίας. Η Δύση, κυρίως η ΕΕ, θέλει να πορευτεί χωρίς ρωσικές πηγές ενέργειας.
Για να είναι αυτό ρεαλιστικό, αν και απίστευτα δαπανηρό, η ΕΕ χρειάζεται τις χώρες της Αραβικής Χερσονήσου.
Οι προσπάθειες του Μπάιντεν να βοηθήσει την ΕΕ απέτυχαν παταγωδώς, σίγουρα όμως βοήθησαν στην αύξηση της τιμής των σχιστολιθικών προϊόντων ενέργειας των ΗΠΑ. Η Γερμανία έχει επίσης αποτύχει να συνάψει μια συνεργασία με το Κατάρ για αύξηση της παραγωγής πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Η Δύση δεν μπορεί να κερδίσει την αντιπαράθεση με τη Ρωσία και την Κίνα χωρίς το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, τα οποία μπορεί να πάρει σε επαρκείς ποσότητες μόνο από την Σαουδική Αραβία και τα εμιράτα του Κόλπου.
Ωστόσο οι Άραβες δεν είναι πλέον διατεθειμένοι να υποταχθούν στην αλαζονεία της Δύσης. Η ιμπεριαλιστική αυτή αλαζονεία με την οποία αντιμετωπίζει τον υπόλοιπο κόσμο εδώ και δεκαετίες σκάει τώρα στα μούτρα της,
καθώς η Ρωσία και η Κίνα προσφέρουν στον κόσμο ένα εναλλακτικό μοντέλο παγκόσμιας τάξης.
Μια παγκόσμια τάξη στην οποία αντιμετωπίζονται όλοι οι εταίροι επί ίσοις όροις και με σεβασμό.

Η Δύση δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει αυτό με ένα ελκυστικό μοντέλο, ειδικά επειδή δύσκολα γίνεται πιστευτή στον υπόλοιπο κόσμο λόγω των εμπειριών του παρελθόντος. Οι εξελίξεις στον αραβικό κόσμο, στον οποίο οι ΗΠΑ ήταν (αναγκαστικά) πιστές, το δείχνουν ξεκάθαρα.

Λ. Ιουστινιάνης