Είναι γνωστό ότι στην Τουρκία πίσω από όλα τα στρατιωτικά πραξικοπήματα οι ΗΠΑ ήταν αυτές που κινούσαν τα νήματα, κάτι βεβαίως που πολύ καλά γνωρίζει ο Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 2016 εναντίον του, που εξυφάνθηκε με προτροπή και γνώση της Ουάσιγκτον, αισθάνεται εξαπατημένος και περιθωριοποιημένος από τους Αμερικανούς, αυτά δε τα αισθήματα του οξύνθηκαν μετά τα αρνητικά αποτελέσματα του αμερικανικού σχεδίου «Αραβική Άνοιξη» στην Συρία. Στην «Αραβική Άνοιξη» είχε επενδύσει ο Ερντογάν για να προωθήσει τους νεοοθωμανικούς του σχεδιασμούς στην Μέση Ανατολή, η υποστολή σημαίας από την Ουάσιγκτον και η πρόσκαιρη συμμαχία της με τους Κούρδους της Συρίας ξεχείλισε το ποτήρι της ανοχής του.

Είναι προφανές, ιδιαίτερα μετά την στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας στην Ουκρανία, ότι η Τουρκία έχει μεταβληθεί σε ένα πεδίο εξουσίας μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, ο Ερντογάν κινείται μέχρι στιγμής με περισσή ικανότητα και σθένος σε αυτό τον αγώνα εξουσίας, δίνοντας την σκυτάλη πότε στην Δύση και πότε στην Μόσχα.
Η Ρωσία εκμεταλλεύεται την όλη κατάσταση, για την Μόσχα δεν έχει σημασία ο Ερντογάν και οι απειλές του στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο, αλλά η πολιορκία της Ρωσίας από το ΝΑΤΟ, μια πολιορκία στην οποία τα τελευταία χρόνια συμβάλλει και η Ελλάδα χωρίς απολύτως κανένα όφελος. Η σύγκρουση της Τουρκίας με τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ χρησιμεύει στην Ρωσία για την πολιτική της στην Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειο.
Η Μόσχα αντιδρά ήρεμα και εσκεμμένα στην ευέξαπτη και επιθετική πολιτική του Ερντογάν στην περιοχή, εμβαθύνει με στωικότητα και γαλήνη τις σχέσεις της με την Άγκυρα και παρακολουθεί τα γεγονότα υπογραμμίζοντας την φιλία μεταξύ των δυο χωρών, προσβλέποντας βέβαια και στην μετα-Ερντογάν εποχή.

Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ γνωρίζουν ότι είναι δυνατόν να χάσουν έναν σημαντικό στρατηγικό εταίρο στην νοτιοανατολική πλευρά της Ευρώπης, κακά τα ψέματα η Ελλάδα δεν μπορεί να αναπληρώσει αυτό το κενό. Το μόνο που απομένει στην δυτική συμμαχία είναι η δύναμη του κεφαλαίου με το οποίο θα προσπαθήσουν να αναγκάσουν τον Ερντογάν να μείνει μακριά από την Ρωσία. Το αν το διεθνές κεφάλαιο θα επιτύχει τον στόχο του ή αν η Τουρκία θα μετατοπιστεί προς ανατολάς παραμένει προς συζήτηση. Η λύση πάντως για τους Τούρκους πολίτες φαίνεται να βρίσκεται στην Ανατολή, ο τουρκικός λαός αισθάνεται πιο κοντά στην Ρωσία απ’ ότι στις ΗΠΑ ή στην ΕΕ.

Ο Ερντογάν από την ανάληψη του προεδρικού θώκου είναι πλέον ο τελετουργικός αρχηγός κράτους, επικεφαλής της κυβέρνησης, αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και των μυστικών υπηρεσιών, δικαιούται να κυβερνά με διατάγματα, να διορίζει δικαστικούς και να απομακρύνει όποιους θέλει από κυβερνητικές θέσεις χωρίς να χρειάζεται έγκριση του Κοινοβουλίου. Ουσιαστικά πρόκειται περί ενός προεδρικού συστήματος που ομοιάζει με το ηλιακό σύστημα: Κυβέρνηση, στρατός, δικαιοσύνη, θεσμικά όργανα, επιτροπές, σύμβουλοι και τρείς αντιπρόεδροι ως πλανήτες κινούνται γύρω από τον ήλιο-Ερντογάν και τις κατευθυντήριες γραμμές της πολιτικής του.

Στο όλο πλέγμα όμως αυτής της διαρθρωτικής μετεξέλιξης του συστήματος διακυβέρνησης της Τουρκίας, σημαντική σημασία καταλαμβάνει η αυξανόμενη παλίρροια του Ευρασιανισμού, κάτι που μέχρι στιγμής δεν έχει λάβει την απαραίτητη προσοχή από πολλούς αναλυτές των τεκταινομένων στην Τουρκία. Η πολιτική του Ευρασιανισμού κερδίζει έδαφος στο πολιτικό και στρατιωτικό κατεστημένο της Τουρκίας, την ίδια ώρα που η Δύση βλέπει ως μοναδικό κίνδυνο στις σχέσεις της με την Τουρκία τον «αυταρχικό» Ερντογάν και κάνει προσπάθειες κατευνασμού του. Μετά την απομάκρυνση του Αχμέτ Νταβούτογλου από τον Ερντογάν και το κόμμα AKP το 2016, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας μετατοπίστηκε σημαντικά υπέρ του Ευρασιανισμού. Η Άγκυρα φαίνεται να δίνει προτεραιότητα στην Ευρασία, οι αποφάσεις της σε πληθώρα διαπραγματεύσεων με την Μόσχα το τελευταίο διάστημα, συμπεριλαμβανομένης της σύμβασης για τους ρωσικούς S-400, δείχνουν μια ουσιαστική απομάκρυνση από την αυτοαποκαλούμενη Δύση και την προσπάθεια πλήρους αποκατάστασης των καλών σχέσεων με την ηγέτιδα δύναμη της Ευρασίας Ρωσία.

Ο Ευρασιανισμός σφυρηλατείται στην Τουρκία από μια πληθώρα πνευματικών και κοινωνικών τάσεων, όπως ο ισλαμισμός, ο Κεμαλισμός, ο τουρκικός εθνικισμός, ο σοσιαλισμός, σφυρηλατείται ακόμη και από τον ριζοσπαστικό κοσμικό χαρακτήρα που ενέπνευσε το νεοτουρκικό κράτος τον 20ο αιώνα. Το «κίνημα» του Ευρασιανισμού ξεκίνησε στην Τουρκία την δεκαετία του 1990 από τον Οζάλ και κεμαλιστές στρατιωτικούς και αποτελείται από τρεις βασικές συνιστώσες: Την αντιιμπεριαλιστική ανάγνωση της δυτικής καπιταλιστικής ανάπτυξης και τον σκεπτικισμό έναντι της παγκοσμιοποίησης, την συνωμοτική πεποίθηση ότι η ενότητα της Τουρκίας απειλείται από τις πολιτικές των δυτικών δυνάμεων και την προοπτική για το μέλλον της Τουρκίας ως μέρος του ανατολικού μπλοκ, ιδιαίτερα της Ρωσίας και της Κίνας, καθώς η Δύση σταδιακά χάνει την σημασία της σε όλο τον κόσμο.

Οι Ευρασιανιστές κατάφεραν με αξιοσημείωτο τρόπο να επανερμηνεύσουν τον νεο-οθωμανισμό του κυβερνώντος κόμματος AKP ως μέρος του τουρκικού εθνικισμού. Το καλύτερο παράδειγμα για αυτή την μετατόπιση είναι η πολιτική έναντι των Κούρδων. Ενώ ο αρχιτέκτονας του νεο-οθωμανικού οράματος Νταβούτογλου υποστήριζε την μουσουλμανική αδελφότητα μεταξύ Τούρκων και Κούρδων, οι Ευρασιανιστές αντιλαμβάνονταν το κουρδικό ζήτημα ως θέμα εθνικής απειλής και ασφάλειας και προετοίμασαν τον δρόμο για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στην βόρεια Συρία. Παρ’ όλο που ο νεο-οθωμανισμός του Νταβούτογλου και ο Ευρασιανισμός θεωρητικά είναι αντικρουόμενες απόψεις, το αλληλεπικαλυπτόμενο χαρακτηριστικό των δυο, η συγκολλητική τους ουσία, είναι ο αντι-δυτικός, αντι-αμερικανικός λόγος που συχνά τροφοδοτεί το ένα το άλλο. Η εχθρότητα προς τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ βρίσκεται σε άνοδο στην Τουρκία και η αντιδυτική ρητορική περικλείεται στις γραμμές όλων των τουρκικών κομμάτων. Δεδομένο είναι ότι το ευρασιατικό όραμα έχει βάση σε όλα τα μεγάλα πολιτικά κόμματα όπως το AKP του Ερντογάν, το κεμαλικό CHP, το κόμμα των Γκρίζων Λύκων MHP και σε πολλές άλλες τουρκικές πατριωτικές ενώσεις. Οι Ευρασιανιστές υποστηρίζουν σθεναρά την προσέγγιση με την Ρωσία και την περαιτέρω δέσμευση της Τουρκίας στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σαγκάης SCO, ως γεωπολιτικό εναλλακτικό μονοπάτι προς την Δύση και τους οργανισμούς της ΝΑΤΟ και ΕΕ.

Η αυξανόμενη απόκλιση της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ και την ΕΕ είναι λάθος να απεικονίζεται ως προσωπική «εκδικητική» πολιτική του Ερντογάν και ως προσωρινή στρέβλωση της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας. Τέτοιες αναλύσεις παραλείπουν να εξετάσουν τους μετασχηματισμούς στην τουρκική κρατική μηχανή από την δεκαετία του 1990, μετασχηματισμούς και μετατοπίσεις που εκμεταλλεύεται η Ρωσική εξωτερική πολιτική με επιτυχία. Η απομάκρυνση της Τουρκίας από την Δύση είναι διαρθρωτική και ξεπερνά το πολιτικό πλέγμα του Ερντογάν. Η Δύση για την Τουρκία δεν είναι πλέον η «ηγέτιδα του ελευθέρου κόσμου» (γιατί να είναι άλλωστε), την θέση της παίρνει με τάχιστους ρυθμούς η Ευρασία και ο Ευρασιανισμός. Η Τουρκία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1952 με την προοπτική να προστατεύσει την νοτιοανατολική πτέρυγα της Συμμαχίας έναντι της Σοβιετικής Ένωσης.
Η Σοβιετική Ένωση δεν υπάρχει, η Ρωσία δεν είναι πλέον ο κομμουνιστικός μπαμπούλας αλλά μια χώρα που αντιστέκεται στην Νέα Παγκόσμια Τάξη και για την Τουρκία τα εθνικά και οικονομικά συμφέροντα είναι πιο πρωταρχικά απ’ ότι τα συμφέροντα του ΝΑΤΟ, το οποίο έχει εξελιχθεί σε ιδιότυπο μισθοφορικό στρατό των ΗΠΑ.

Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα
Τον 21ο αιώνα τα γεωπολιτικά, γεωστρατηγικά, γεωοικονομικά και γεωπολιτισμικά συμφέροντα της Τουρκίας έχουν αλλάξει ριζικά, η Τουρκία ψάχνει για τον νέο ρόλο της στην Ευρασία. Αυτός ο «στρατηγικός διάλογος» αποτελεί μια πρόκληση για την τουρκική και διεθνή πολιτική ασφαλείας, αποτελεί όμως και πρόκληση για την πολιτική ασφαλείας της Ελλάδας στο άμεσο μέλλον. Η Ελλάδα πρέπει να συνειδητοποιήσει τα όρια και τον κίνδυνο του μετασχηματισμού και της ιστορικής μεταμόρφωσης της Τουρκίας και να αναγνωρίσει ότι το τουρκικό πολιτικο-στρατιωτικό κατεστημένο του 21ου αιώνα κλείνει μια «παρένθεση» 100 ετών και τερματίζει την ένταξη του στην δυτική σφαίρα επιρροής. Η Ελλάδα θα πρέπει να καταλάβει ότι με την «πολιτική ορθότητα», με την επίκληση του Διεθνούς Δικαίου ή του κράτους-μέλους στο ΝΑΤΟ, με τον τυφλό «πασιφισμό» δεν μπορεί να αποφύγει την «σύγκρουση των πολιτισμών», αφού το άλλο μέρος δεν είναι δεκτικό σε αυτό το είδος του διαλόγου, κάτι που έχει αποδειχθεί περίτρανα τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα τις τελευταίες ημέρες.

Βρισκόμαστε σε μια επικίνδυνη ιστορικά στιγμή της σύγχρονης ιστορίας μας και η αποτρεπτική μας άμυνα δεν φαίνεται να πείθει τον εχθρό να μην προχωρήσει στους σχεδιασμούς του που όλοι γνωρίζουμε. Τυχόν «μυστικές» διαβεβαιώσεις των ΗΠΑ ή της Γαλλίας περί «προστασίας», καλό θα ήταν να μην εκλαμβάνονται ως ειλικρινείς.
Η ιστορία έχει διδάξει πόσο εννοούν οι «προστάτες» αυτά που υπόσχονται. Αν εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε αυτή την χώρα, την κυριαρχία της, τα δικαιώματα της και τον πολιτισμό της δεν πρόκειται να μας στηρίξει κανένας «φίλος» την ώρα της κρίσης.

Ας προετοιμαζόμαστε λοιπόν για την σύγκρουση και ας πάψουμε να διαπραγματευόμαστε την αξιοπρέπεια του Ελληνικού Έθνους με τους νεοταξίτες Μπάιντεν, Στόλτενμπεργκ και τους λοιπούς της λέσχης εγκληματιών πολέμου.

Γ. Λιναρδής