Το τέλος της επιχείρησης Barkhane δεν σημαίνει το τέλος της εξάρθρωσης του Σαχέλ, καθώς όλοι οι παράγοντες της κρίσης παραμένουν.

Ένα φαινόμενο το οποίο επιδεινώνεται από την εγγύτητα δύο μεγάλων κέντρων αποσταθεροποίησης τα οποία βρίσκονται στην βόρειο Νιγηρία με την Μπόκο Χαράμ και βορειότερα, στην Λιβύη, όπου η εξαφάνιση του κράτους δίνει εξαιρετικές ευκαιρίες σε διακινητές και τρομοκράτες.

Ο χώρος Σαχέλ-Σαχάρας, ένας κόσμος ανοιχτών επαφών, έχει χωριστεί με τεχνητά σύνορα.
Έτσι, το Μάλι έχει περισσότερα από 7000 χλμ συνόρων με 7 χώρες, συμπεριλαμβανομένων 1300 με την Αλγερία, 2200 με την Μαυριτανία, 1000 με την Μπουρκίνα Φάσο, 800 με τον Νίγηρα. Όσο για την Λιβύη, έχει 4500 χλμ με 6 γείτονες.
Ως εκ τούτου, οι κινούμενες τρομοκρατικές ομάδες παίζουν με τα σύνορα τα οποία μοιάζουν για αυτές με κόσκινο.

Πραγματικές «λαϊκές φυλακές», αυτά τα σύνορα αναγκάζουν τους βόρειους κτηνοτρόφους και τους αγρότες του Νότου οι οποίοι βρίσκονται ιστορικά σε σύγκρουση, να ζήσουν μαζί. Ωστόσο, τα εκλογικά εθνομαθηματικά δίνουν αυτομάτως εξουσία στους πολυπληθέστερους, δηλαδή στους αγρότες, κάτι που οι κτηνοτρόφοι δεν αποδέχονται πλέον.

Στις μακρές διαχωριστικές γραμμές του Σαχέλ, προστέθηκαν νέα αποσταθεροποιητικά στοιχεία:

Η περιοχή έχει μετατραπεί σε στίβο σκυταλοδρομίας για τις οργανώσεις της μαφίας οι οποίες ευδοκιμούν μες στην αταξία η οποία επικρατεί, και οι οποίες προσφέρουν θρησκευτική ρητορική για να μπερδέψουν το θέμα.
Η διακίνηση είναι πολυάριθμη: όπλα, οχήματα, τσιγάρα, ανθρώπινα όντα, τοξικά απόβλητα, φάρμακα, πετρέλαιο, με εκθαμβωτική άνοδο στην διακίνηση ναρκωτικών, κοκαΐνης και ηρωίνης, καθιστώντας την ζώνη του Σαχέλ πραγματικό «κόμβο διακίνησης ναρκωτικών».

Η περιοχή έχει μετατραπεί σε γη προς κατάληψη, οι πρώτες ύλες της (ουράνιο, σίδηρος, πετρέλαιο κ.λπ.) προσελκύουν νέους παίκτες όπως η Κίνα, η Τουρκία και η Ινδία.

Η ξηρασία, η φτώχεια, η οικονομική και κοινωνική επισφάλεια απαγορεύουν κάθε προοπτική για έναν νέο που βαρύνεται από την αυτοκτονική δημογραφία.

Όλα αυτά καταδικάζουν το Σαχέλ στο χάος. Ειδικά δεδομένου ότι η πολιτική και οικονομική αποτυχία των κρατών τα οποία δεν μπορούν να αναλάβουν τα χαρακτηριστικά της κυριαρχίας και να αγκιστρωθούν στη νεωτερικότητα, δεν δίνει λόγο για ελπίδα.


Μπερνάρ Λουγκάν