Οι προεδρικές εκλογές της Γαλλίας αποτελούν ανεμοδείκτη των πολιτικών τάσεων στην Ευρώπη. Αυτή την φορά οι άνεμοι δεν είναι ευνοϊκοί για την Δημοκρατία, δείχνουν όμως ιδιαίτερα ικανοί να βγάλουν από τα μάτια των πολιτών τα τυφλοπάνια της αυταπάτης. Αλλά ας πάμε δυο χρόνια πίσω στον χρόνο.

Τον Δεκέμβριο του 2020, ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν είχε προβεί σε μια δήλωση την οποίαν οι προσεκτικοί παρατηρητές της γαλλικής πολιτικής θεώρησαν το λιγότερο περίεργη και κάποιοι αποκαλυπτική.

Στην συνέντευξή του της 4ης Δεκεμβρίου 2020, στο διαδικτυακό μέσο «Brut», η οποία διήρκεσε δυο ώρες, καλύπτοντας θέματα αστυνομικής βίας, συνταγματικών ελευθεριών και την υγειονομική κρίση, και σε μια τυπική ερώτηση για τις εκλογές του 2022, ο Γάλλος πρόεδρος έριξε μια δήλωση-βόμβα:
«Δεν αποκλείω τίποτα... Θα έρθει, αν πρέπει να έρθει, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Και ίσως να μην μπορώ να είμαι υποψήφιος. Ίσως θα έπρεπε να κάνω πράγματα τον τελευταίο χρόνο, τους τελευταίους μήνες, δύσκολα, γιατί θα το απαιτήσουν οι περιστάσεις, και θα κάνουν αδύνατον να είμαι υποψήφιος... Κατά μία έννοια, είμαι υποψήφιος από την πρώτη μέρα γιατί κατασκεύασα τον εαυτό μου για να πείσει και να πετύχει αποτελέσματα, αλλά δεν είμαι σε θέση να είμαι υποψήφιος γιατί δεν θα έπαιρνα πια το ρίσκο, δεν θα έπαιρνα πλέον τις σωστές αποφάσεις. Δεν είναι δημοφιλές αυτό που έχω ξεκινήσει να κάνω».
Οι περισσότεροι υπέθεσαν ότι επρόκειτο για μια μετριοπαθή στάση του Προέδρου, ο οποίος δεν θα ήθελε να βρεθεί στην θέση του προκατόχου του Φρανσουά Ολάντ, του πρώτου Γάλλου προέδρου ο οποίος ουσιαστικά εξαναγκάστηκε να μην είναι υποψήφιος για δεύτερη θητεία.

Δυο χρόνια και μερικούς μήνες μετά, γίνεται φανερό ότι ο πρόεδρος Μακρόν και το περιβάλλον του ενδεχομένως -έως πιθανόν- απεργάζονται την αναβολή των προγραμματισμένων για τον Απρίλιο, προεδρικών εκλογών στην Γαλλία.

Και μια και μιλάμε για προεδρικό περιβάλλον, ας δούμε τι πιστεύει επ’ αυτού του ζητήματος ο «Σύμβουλος όλων των Προέδρων», ο δαιμόνιος και πολυσχιδής θεωρητικός της οικονομίας και της κοινωνίας, Ζακ Ατταλί. Στις 11 Φεβρουαρίου, ο γκουρού της Γαλλικής ελίτ, έγραφε στην εφημερίδα Λεζ Εκό: «..η εξουσία πάνω στα πράγματα δεν είναι πλέον στο Μέγαρο των Ηλυσίων… Πάρα πολλοί Γάλλοι ακόμα, προσποιούνται ότι πιστεύουν πως οι εκλογές θα είχαν σημασία». Ο ίδιος, στις 12 Φεβρουαρίου, στον λογαριασμό του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης ειδοποιούσε: «Στη δεκαετία του ‘20 του προηγούμενου αιώνα, μια μεγάλη πανδημία ακολούθησε έναν πολύ μεγάλο πόλεμο. Στη δεκαετία του ‘20 αυτού του αιώνα, ένας πολύ μεγάλος πόλεμος μπορεί να ακολουθήσει μια μεγάλη πανδημία…». Δαιμόνιες προρρήσεις.

Το περιβάλλον Μακρόν έχει κτίσει την αναμονή του κοινού με χολλυγουντιανό σασπένς. Πριν είκοσι μέρες, ερωτηθείς σχετικά με την υποψηφιότητά του, στο αεροπλάνο το οποίο τον μετέφερε από την Μόσχα στο Κίεβο, ο Πρόεδρος της Γαλλίας δήλωσε ότι δεν θέλει να κάνει πράγματα με άκαιρο τρόπο.

Στην πιο πρόσφατη κίνησή του, ανακοινώθηκε, μια μόλις εβδομάδα πριν το κλείσιμο των υποψηφιοτήτων, ότι η προαναγγελθείσα ομιλία του στην Μασσαλία, στις 5 Μαρτίου, στην οποία αναμενόταν να ανακοινώσει επίσημα την υποψηφιότητά του, αναβάλλεται.

Δυο χρόνια και λίγους μήνες μετά την συνέντευξη του Δεκεμβρίου 2020, τα γεγονότα τα οποία διαδραματίζονται στην Ουκρανία, ρίχνουν άλλο φως σε εκείνη την δήλωση. Όχι δηλαδή πως ο πρόεδρος Μακρόν δεν θα ξανακατεβεί στις εκλογές, αλλά πως δεν θα είναι υποψήφιος γιατί δεν θα γίνουν εκλογές. Όχι όπως τις γνωρίζουμε.

Τις περασμένες μέρες, δημοσιογράφοι και προσκεκλημένοι σε γαλλικούς τηλεοπτικούς σταθμοί αφήνουν κλιμακούμενα να εννοηθεί ως πιθανότητα ή λένε ευθέως ότι η στιγμή «ίσως να μην είναι κατάλληλη για εκλογές» για λόγους «εθνικής ενότητας». «Αλλάζουμε προέδρους σε μια εποχή τέτοιας έντασης; » ή «Θα έπρεπε να αγνοήσουμε αυτή την προθεσμία του 2022 και να δείξουμε εθνική ενότητα που θα ακύρωνε αυτές τις εκλογές».

Ο υποψήφιος για την Προεδρία, συντηρητικός βουλευτής Νικολά Ντυπόν-Αινιάν ήταν καταιγιστικός στο ζήτημα αυτό. Εξερχόμενος του μεγάρου Ματινιόν όπου προσκλήθηκαν για ενημέρωση από τον Πρωθυπουργό, τον υπουργό Εξωτερικών και τον Αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων, οι υποψήφιοι οι οποίοι έχουν συγκεντρώσει πάνω από 300 υπογραφές αιρετών (από τις 500 απαραίτητες) για την υποψηφιότητά τους, ο Γάλλος πολιτικός δήλωσε μεταξύ άλλων, αναφερόμενος στις εκλογές ότι «εάν δεν υπάρχει συζήτηση, πράγμα που πολύ εξυπηρετεί τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος είμαι απόλυτα σίγουρος, θέλει να κλέψει τις εκλογές από τους Γάλλους, για να αποφύγει να δώσει λογαριασμό για την προεδρία του, σας λέω , αγαπητοί συμπολίτες, υπάρχει ένας τεράστιος κίνδυνος».

Λίγο νωρίτερα, σε ανάρτησή του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης κατέκρινε την πολιτική της ΕΕ και της κας φον ντερ Λάιεν, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σημειώνοντας:
«Όποια και αν είναι η γνώμη μας για τη σύγκρουση στην Ουκρανία, βάσει ποιας συνθήκης η επιτροπή των Βρυξελλών ανακοινώνει τις παραδόσεις όπλων και την απαγόρευση των τηλεοπτικών καναλιών που αποτελούν θέμα εθνικών αποφάσεων; Είτε είναι σινεμά είτε πραξικόπημα κατά των εθνών!»

Το περί πραξικοπήματος είχε νωρίτερα υποστηρίξει με ανάρτησή του και ο πρώην σύμβουλος της Μαρίν Λε Πεν, κος Φλοριάν Φιλιππό: «πηγαίνουμε από πραξικόπημα σε πραξικόπημα», έγραψε χαρακτηριστικά. Ενώ στις 27 Φεβρουαρίου σημείωνε: «Η τυραννία δεν θέλει πια να ασχολείται με εκλογές! Το νιώθαμε να έρχεται για μήνες».

Παρέμβαση έκανε και ο πρώην Πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ ο οποίος σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα Λιμπερασιόν, δήλωσε ότι «Η προεδρική εκστρατεία αναπόφευκτα θα κλονιστεί. Οι Γάλλοι θα λάβουν μια πιθανή απογοήτευση».

Προς Συνταγματικό «πραξικόπημα»;

Παράλληλα, ένα άλλο θρυλούμενο «πραξικόπημα» σχετικά με τις εκλογές, φαίνεται να είναι σε εξέλιξη. Το Συνταγματικό Συμβούλιο της Γαλλίας φαίνεται πως θέλει να λογοκρίνει τους υποψηφίους οι οποίοι θεωρούνται «ακραίοι», αν και οι θεματοφύλακες του Συντάγματος, θα πρέπει να επιδεικνύουν πλήρη ουδετερότητα. Αυτή τη φορά, όμως, δείχνουν ότι σκοπεύουν να παίξουν το δικό τους χαρτί στην προεδρική εκστρατεία.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο πρόεδρος του Συμβουλίου, πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας, Λοράν Φαμπιούς, διαβεβαίωσε ότι δεν θα δίσταζε να μπλοκάρει τα προγράμματα ορισμένων υποψηφίων. Προφανώς στοχοποιημένοι είναι η Μαρίν Λεπέν, ο Ερίκ Ζεμούρ και ο Ζαν-Λικ Μελανσόν, οι οποίοι έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό των προγραμμάτων τους την επιθυμία προσφυγής σε δημοψήφισμα, το πλησιέστερο εργαλείο της άμεσης δημοκρατίας, για θέματα π.χ. μετανάστευσης ή αναθεώρηση του Συντάγματος. Εν μέσω της προεδρικής εκστρατείας, ο σοσιαλιστής πρώην πρωθυπουργός, φαίνεται να ανασύρει νομικά επιχειρήματα προκειμένου να δικαιολογήσει αυτό που είναι στην πραγματικότητα πολιτική θέση. Στο Σύνταγμα της Γαλλίας, δύο άρθρα αφορούν το δημοψήφισμα, το άρθρο 11 και το άρθρο 89. Το πρώτο χρησιμοποιήθηκε από τον στρατηγό Ντε Γκωλ το 1962 για να θεσπίσει την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με καθολική ψηφοφορία. Το δεύτερο απαιτεί ομόφωνη ψηφοφορία της Βουλής πριν παρουσιαστεί το δημοψήφισμα στους πολίτες. Ο Φαμπιούς υποστήριξε εμμέσως ότι το άρθρο 11 δεν μπορεί πλέον να εφαρμόζεται, και ότι κάθε δημοψήφισμα πρέπει πλέον να βασίζεται στο άρθρο 89. Με άλλα λόγια, το μόνο που μένει από το δημοψήφισμα είναι το όνομα.

Για τους υποψήφιους με προγράμματα «ρήξης», τα εμπόδια δεν θα σταματήσουν, όμως, μετά τις προεδρικές εκλογές, εάν υποτεθεί ότι εκλογές πραγματοποιούνται και εκλέγεται ένας ή μία εξ αυτών. Γιατί η δήλωση Φαμπιούς σημαίνει έμμεσα, ότι κανένα δημοψήφισμα δεν μπορεί να λάβει χώραν χωρίς την έγκριση της Εθνοσυνέλευσης και κυρίως της Γερουσίας. Η διευκρίνιση του επικεφαλής του Συνταγματικού Συμβουλίου είναι πρωτοφανής επί της Πέμπτης Δημοκρατίας, σύμφωνα με τον Ζαν-Φιλίπ Ντεροζιέ, καθηγητή Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Λιλ, αφού αυτό το σκεπτικό είναι αμετάκλητο νομικά, ακόμη κι αν «θέτει ένα πραγματικό δημοκρατικό πρόβλημα».

Τι σημασία πρέπει να δώσουμε σε αυτή την δήλωση του Προέδρου του Συνταγματικού Συμβουλίου; Την υψηλότερη. «Όσοι, όπως ο στρατηγός Ντε Γκωλ το 1962 με την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας με καθολική ψηφοφορία, πιστεύουν ότι μπορούν να βασιστούν στο άρθρο 11 και στο δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του Συντάγματος έχουν όλοι λάθος», είπε ο Φαμπιούς. «Δεν γίνεται όποιος θέλει, στρατηγός Ντε Γκωλ».

Αυτό που είναι βέβαιον είναι ότι οι βόμβες τις οποίες ρίχνει ο Πρόεδρος Πούτιν στην Ουκρανία, προκαλούν τσουνάμι στα όζοντα ύδατα της παγκόσμιας πολιτικής!

Μελιτίνη Δοντά