Στις 15 Ιουλίου 2025, η αποκάλυψη από το LBC για μια σημαντική παραβίαση δεδομένων από το Υπουργείο Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου (MoD) έφερε στο φως μια από τις πιο σοβαρές κρίσεις που σχετίζονται με την ασφάλεια προσωπικών δεδομένων και τη μετανάστευση.
Η παραβίαση αυτή, που εξέθεσε τα προσωπικά στοιχεία περίπου 100.000 Αφγανών συμμάχων, είχε κρατηθεί μυστική για σχεδόν δύο χρόνια μέσω μιας σπάνιας νομικής εντολής, γνωστής ως υπερ-διάταγμα (super injunction).
Η υπόθεση συνδέεται με ένα μυστικό σχέδιο ύψους 6 δισεκατομμυρίων λιρών για τη μετεγκατάσταση χιλιάδων Αφγανών στο Ηνωμένο Βασίλειο, αποκαλύπτοντας ζητήματα διαφάνειας και διαχείρισης πόρων αλλά και ταυτόχρονα σημαντικής ανικανότητας των υπηρεσιών.
Παράλληλα, τα επίσημα στοιχεία από το πρόγραμμα Afghan Relocations and Assistance Policy (ARAP) δείχνουν ότι μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2024 είχαν μετεγκατασταθεί 17.956 άτομα, ενώ η ξαφνική αύξηση των μετεγκαταστάσεων λόγω της παραβίασης υποδηλώνει μια σημαντική αλλαγή πολιτικής, με πιθανή υποεκτίμηση του κόστους, δεδομένου ότι 800 εκατομμύρια λίρες έχουν ήδη δαπανηθεί για 6.900 άτομα.
Η ιστορική προοπτική, όπως καταγράφεται σε μελέτη του 2021 στο Journal of Refugee Studies, υπογραμμίζει ότι τα προγράμματα ταχείας μετεγκατάστασης συχνά αντιμετωπίζουν δημόσια αντίδραση λόγω έλλειψης διαφάνειας.
Η παραβίαση δεδομένων συνέβη τον Φεβρουάριο του 2022, όταν ένας αξιωματούχος του Υπουργείου Άμυνας δημοσίευσε κατά λάθος ένα σύνολο δεδομένων που περιείχε προσωπικές πληροφορίες περίπου 19.000 αιτούντων του προγράμματος ARAP, συμπεριλαμβανομένων ονομάτων, στοιχείων επικοινωνίας και πληροφοριών για τα μέλη των οικογενειών τους.
Το πρόγραμμα ARAP, το οποίο ξεκίνησε τον Απρίλιο του 2021, είχε ως στόχο τη μετεγκατάσταση Αφγανών που συνεργάστηκαν με τη βρετανική κυβέρνηση ή τις ένοπλες δυνάμεις και κινδύνευαν από αντίποινα μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία τον Αύγουστο του 2021.
Υπολογίζεται ότι η παραβίαση επηρέασε μεταξύ 80.000 και 100.000 ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των μελών των οικογενειών των αιτούντων, οι οποίοι θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν κινδύνους όπως παρενόχληση, βασανιστήρια ή ακόμα και θάνατο, εάν τα δεδομένα τους έπεφταν στα χέρια των Ταλιμπάν.
Το Υπουργείο Άμυνας δεν αντιλήφθηκε την παραβίαση παρά μόνο τον Αύγουστο του 2023, όταν αποσπάσματα του συνόλου δεδομένων δημοσιεύτηκαν ανώνυμα σε μια ομάδα στο Facebook!!! Αυτή η καθυστέρηση ενός έτους στην ανίχνευση του προβλήματος υπογραμμίζει σοβαρές ελλείψεις στη διαχείριση δεδομένων και την ασφάλεια πληροφοριών.
Ως απάντηση, το Υπουργείο προχώρησε στη δημιουργία ενός νέου (!!!) μυστικού προγράμματος μετεγκατάστασης, του Afghanistan Response Route, τον Απρίλιο του 2024, με σκοπό τη μετεγκατάσταση όσων κινδύνευαν περισσότερο λόγω της παραβίασης. Μέχρι τον Μάρτιο του 2025, περίπου 4.500 άτομα—900 αιτούντες και 3.600 μέλη των οικογενειών τους—είχαν ήδη μεταφερθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο ή βρίσκονταν σε διαδικασία μεταφοράς, ενώ προβλέπεται ότι ακόμα 600 άτομα και οι οικογένειές τους θα μετεγκατασταθούν πριν το κλείσιμο του προγράμματος.
Ένα από τα πιο ανησυχητικά στοιχεία της υπόθεσης είναι η χρήση ενός υπερ-διατάγματος, μιας σπάνιας νομικής εντολής που απαγορεύει όχι μόνο τη δημοσίευση πληροφοριών για την παραβίαση και το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, αλλά και κάθε αναφορά στην ύπαρξη του ίδιου του διατάγματος.
Το Υπουργείο Άμυνας εξασφάλισε αυτό το διάταγμα τον Αύγουστο του 2023, όταν ανακαλύφθηκε η παραβίαση, με το επιχείρημα ότι η δημοσιοποίηση της διαρροής θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων, εάν οι Ταλιμπάν αποκτούσαν πρόσβαση στα δεδομένα. Ο δικαστής Chamberlain, ο οποίος αρχικά ενέκρινε το διάταγμα τον Νοέμβριο του 2023, δήλωσε ότι η διαρροή θα μπορούσε να οδηγήσει σε «σοβαρές συνέπειες», συμπεριλαμβανομένων δολοφονιών ή τραυματισμών, εάν οι Ταλιμπάν μάθαιναν για το σύνολο δεδομένων.
Ωστόσο, τον Μάιο του 2024, ο ίδιος δικαστής αποφάσισε ότι το διάταγμα έπρεπε να αρθεί, υποστηρίζοντας ότι υπήρχε «σημαντική πιθανότητα» οι Ταλιμπάν να γνώριζαν ήδη για τη διαρροή, και ότι η απόκρυψη αποφάσεων που αφορούσαν χιλιάδες ζωές και δισεκατομμύρια λίρες δημοσίου χρήματος ήταν «θεμελιωδώς αντίθετη» στη διαφάνεια.
Η απόφαση αυτή ανατράπηκε από το Εφετείο τον Ιούνιο του 2024, το οποίο έκρινε ότι δεν είχαν ληφθεί υπόψη επαρκώς οι συνέπειες της άρσης του διατάγματος. Τελικά, μετά από μια ανεξάρτητη έρευνα που διεξήχθη από τον συνταξιούχο δημόσιο υπάλληλο Paul Rimmer τον Ιανουάριο του 2025, το Υπουργείο συμφώνησε στις 4 Ιουλίου να άρει το διάταγμα, επιτρέποντας την αποκάλυψη της υπόθεσης στις 15 Ιουλίου 2025.
Η χρήση του υπερ-διατάγματος, το οποίο θεωρείται το μακροβιότερο και πιο εκτεταμένο στο είδος του, έχει εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την ελευθερία του Τύπου και τη δημοκρατική λογοδοσία.
Ο Υπουργός Άμυνας John Healey, σε δήλωσή του στη Βουλή, εξέφρασε τη δυσφορία του (πόσο συγκινήθηκα) για την αδυναμία του να συζητήσει την παραβίαση λόγω του διατάγματος, ακόμα και όταν ήταν σκιώδης Υπουργός Άμυνας. Η απόκρυψη της υπόθεσης εμπόδισε το Κοινοβούλιο και το κοινό να ελέγξουν τη διαχείριση της κρίσης και τη δαπάνη τεράστιων ποσών δημοσίου χρήματος.
Το μυστικό πρόγραμμα Afghanistan Response Route, που δημιουργήθηκε ως απάντηση στην παραβίαση, έχει ήδη κοστίσει 400 εκατομμύρια λίρες, με προβλέψεις ότι το συνολικό κόστος θα φτάσει τα 800-850 εκατομμύρια λίρες. Ωστόσο, ορισμένες αναφορές, όπως αυτή του LBC, υποδηλώνουν ότι το συνολικό κόστος της μετεγκατάστασης μπορεί να φτάσει τα 6-7 δισεκατομμύρια λίρες, αν συμπεριληφθούν οι μακροπρόθεσμες δαπάνες για την υποστήριξη των μεταναστών. Μέχρι τον Μάρτιο του 2025, περίπου 36.000 άνθρωποι είχαν μετεγκατασταθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω του ARAP και άλλων προγραμμάτων, αλλά το πρόγραμμα ARAP έκλεισε για νέες αιτήσεις μετά από αλλαγές στους κανονισμούς μετανάστευσης τον ίδιο μήνα.
Επιπλέον, η κυβέρνηση είχε αρχικά σχεδιάσει ένα πρόγραμμα αποζημίωσης για όσους επλήγησαν από την παραβίαση, με εκτιμώμενο κόστος μεταξύ 120 και 350 εκατομμυρίων λιρών, χωρίς να περιλαμβάνονται τα διοικητικά έξοδα. Εκατοντάδες νομικές προσφυγές για παραβίαση δεδομένων αναμένονται, με μια δικηγορική εταιρεία στο Μάντσεστερ να έχει ήδη εκατοντάδες πελάτες που ετοιμάζονται να κινηθούν νομικά.
Το πρόγραμμα ARAP, που ξεκίνησε μετά την επέμβαση στο Αφγανιστάν το 2001, δεν είχε ανώτατο όριο στον αριθμό των μετεγκαταστάσεων, γεγονός που επέτρεψε τη μαζική μεταφορά Αφγανών που συνεργάστηκαν με τις βρετανικές δυνάμεις. Ωστόσο, όπως σημειώνεται σε μια μελέτη του 2021 στο Journal of Refugee Studies, τα προγράμματα ταχείας μετεγκατάστασης συχνά αντιμετωπίζουν δημόσια αντίδραση λόγω της έλλειψης διαφάνειας και της απουσίας δημόσιου διαλόγου. Η κριτική αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνεται στην παρούσα περίπτωση, καθώς η μυστικότητα του προγράμματος Afghanistan Response Route και η χρήση του υπερ-διατάγματος εμπόδισαν κάθε δυνατότητα δημόσιας ή κοινοβουλευτικής εποπτείας.
Η παραβίαση δεδομένων του Υπουργείου Άμυνας και η επακόλουθη μυστική μετεγκατάσταση χιλιάδων Αφγανών στο Ηνωμένο Βασίλειο αποκαλύπτουν μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα: από την κακή διαχείριση ευαίσθητων δεδομένων μέχρι την έλλειψη διαφάνειας και την καταστολή της ελευθερίας του Τύπου μέσω υπερ-διατάγματος.
Η υπόθεση αυτή εγείρει ερωτήματα για την ισορροπία μεταξύ εθνικής ασφάλειας και δημοκρατικής λογοδοσίας. Εγείρει επίσης ερωτήματα για την ανικανότητα εκείνων που διαχειρίζονται τέτοια ποσά και τις τύχες των ωφελουμένων αφού έπρεπε ένα χρόνο μετά και λόγω Facebook να καταλάβουν την γκάφα τους.
Φυσικά κανείς δεν πιστεύει ότι ένα πρόγραμμα μετεγκατάστασης περίπου 100.000 ατόμων από το Αφγανιστάν (μόνο από το Η.Β. σίγουρα θα υπάρχουν αντίστοιχα και στις άλλες χώρες π.χ. ΗΠΑ, Γαλλία) είναι μυστικό για να μην καταλάβουν οι Ταλιμπάν ότι «εξαφανίστηκαν» 100.000 Αφγανοί συνεργάτες του ΝΑΤΟ! Είναι μυστικό για να μην μάθουν οι Βρετανοί πολίτες ότι εκτός από την μνημειώδη ήττα στο Αφγανιστάν επωμίζονται και 100.000 τεμπέληδες.
Τελικά στις «Δημοκρατική Ευρώπη» κυρίαρχοι δεν είναι οι λαοί, αλλά σκιώδεις υπηρεσίες γεμάτες ανθρωπάκια που πονάνε στο φως, που αποφασίζουν χωρίς εμάς, χωρίς λογοδοσία, χωρίς εθνική συνείδηση, προωθώντας τα συμφέροντα «κάποιων» αλλά σίγουρα όχι τα δικά μας.
Εμείς σαν καλές εξημερωμένες αγελάδες, απλά είμαστε εδώ για το άρμεγμα.
