Το τελευταίο διάστημα γίνεται προφανές ότι η Μόσχα δεν εντυπωσιάζεται από την άστατη συμπεριφορά του Αμερικανού Προέδρου Τραμπ και τα ήξεις αφίξεις αυτού περί αποστολής όπλων στην Ουκρανία. Οι Ρώσοι συνεχίζουν να κονιορτοποιούν την Ουκρανία, γνωρίζοντας το προφανές: Η ικανότητα των ΗΠΑ να προμηθεύουν μια ποικιλία οπλικών συστημάτων, τόσο επιθετικών όσο και αμυντικών, περιορίζεται από την αδύναμη βιομηχανική ικανότητα να αυξήσουν την παραγωγή. Ας ρίξουμε μια ματιά σε μερικά από τα αμερικανικά οπλικά συστήματα για να καταλάβει ο αναγνώστης τι εννοούμε, ξεκινώντας από τους Patriot.
Είναι αποδεκτό από τους στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες ότι για την αναχαίτηση ενός εισερχόμενου πυραύλου εκτοξεύονται τουλάχιστον δυο πύραυλοι Patriot. Κατά την διάρκεια των τελευταίων ολίγων ημερών, η Ρωσία εκτόξευσε περισσότερους από 1.300 πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία. Η ετήσια παραγωγή των ΗΠΑ και για τις δυο παραλλαγές PAC-2 και PAC-3 (που παράγονται από την Lockheed Martin και την Raytheon), προβλέπεται σε περίπου 740 πυραύλους Patriot το 2025, με σχέδια να αυξηθεί σε περίπου 1.100 ετησίως έως το 2027. Με άλλα λόγια, εάν η Ουκρανία προσπαθούσε να καταρρίψει καθέναν από τους 1.300 πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη που εκτοξεύτηκαν τις τελευταίες ημέρες από την Ρωσία, αυτές οι αναχαιτίσεις θα είχαν καταναλώσει περισσότερα από τρία χρόνια τρέχουσας παραγωγής Patriot στις ΗΠΑ. Όλα αυτά με ποιο κόστος; Το κόστος ενός πυραύλου Patriot εξαρτάται από την παραλλαγή: Ο πύραυλος PAC-2 GEM-T κοστίζει περίπου 4 εκατομμύρια δολάρια, ο πύραυλος PAC-3 MSE περίπου 7 εκατομμύρια δολάρια.
Ας πάρουμε υπόψη μας ένα δεύτερο παράδειγμα, το άρμα μάχης Abrams M1. Το 2024, οι ΗΠΑ παρήγαγαν περίπου 30 άρματα μάχης αυτού του τύπου. Ο αριθμός αυτός ευθυγραμμίζεται με τα σχέδια προϋπολογισμού του αμερικανικού στρατού για το οικονομικό έτος 2024, τα οποία προέβλεπαν την παραγωγή 30 αρμάτων μάχης για το έτος αυτό. Ειρήσθω εν παρόδω, τα περισσότερα από αυτά δεν είναι ολοκαίνουργιες κατασκευές, αλλά μάλλον αναβαθμισμένα ή ανακατασκευασμένα άρματα μάχης, κυρίως μετατροπές παλαιότερων εκδόσεων M1 στις τελευταίες διαμορφώσεις (όπως το M1A2 SEPv3).
Η Ρωσία, αντίθετα, παράγει 10 φορές αυτό τον αριθμό. Το 2024, η Ρωσία παρήγαγε περίπου 280 έως 300 άρματα μάχης T-90M. Ο αριθμός αυτός υποστηρίζεται από πολλαπλές πηγές αμυντικής ανάλυσης, συμπεριλαμβανομένης της Ομάδας Πληροφοριών Συγκρούσεων CIT (Conflict Intelligence Team) και του περιοδικού Military Watch, που αναφέρουν σημαντική αύξηση της παραγωγής σε σύγκριση με τα προπολεμικά επίπεδα. Η αύξηση αποδίδεται στην επέκταση των δραστηριοτήτων στο εργοστάσιο Uralvagonzavod (24ωρο πρόγραμμα τριών βαρδιών) για να καλύψει την ζήτηση εν καιρώ πολέμου.
Ας δούμε ένα τρίτο παράδειγμα, το αντιβαλλιστικό σύστημα THAAD (Terminal High Altitude Area Defence). Οι κυβερνητικές αναφορές και οι ακροάσεις στο Κογκρέσο δείχνουν ότι οι ΗΠΑ παράγουν ετησίως περίπου 60-80 αντιβαλλιστικά συστήματα THAAD. Αυτή η εκτίμηση βασίζεται σε ιστορικούς ρυθμούς παραγωγής και πρόσφατες αυξήσεις της ζήτησης λόγω αναπτύξεων στην Μέση Ανατολή και νέων παραγγελιών από συμμάχους. Το Ισραήλ φέρεται να εκτόξευσε πάνω από 90 πυραύλους THAAD εναντίον ιρανικών βαλλιστικών πυραύλων κατά την διάρκεια του πολέμου των 12 ημερών. Κάθε πύραυλος κοστίζει 13 εκατομμύρια δολάρια, πράγμα που σημαίνει ότι THAAD αξίας 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων δαπανήθηκαν σε μια άκαρπη προσπάθεια να αποτραπούν οι ιρανικές επιθέσεις.
Ένα τέταρτο παράδειγμα, τα βλήματα HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System). Το 2024, οι ΗΠΑ παρήγαγαν περίπου 14.500 πυραύλους HIMARS, συγκεκριμένα τους πυραύλους Guided Multiple-Launch Rocket System (GMLRS), οι οποίοι είναι τα κύρια πυρομαχικά που χρησιμοποιούνται από τον εκτοξευτή M142 HIMARS. Το κόστος ενός πυραύλου HIMARS είναι περίπου 220.000 δολάρια. Στην Ουκρανία χρησιμοποιήθηκαν το 2024 εναντίον ρωσικών στόχων τουλάχιστον 7.000 πύραυλοι (σύμφωνα με το Forbes), ήτοι περίπου το ήμισυ της ετήσιας παραγωγικής ικανότητας της αμερικανικής αμυντικής βιομηχανίας.
Πέμπτο παράδειγμα, το ΤΟΜΑ Bradley. Το 2024, οι ΗΠΑ ανέθεσαν στην BAE Systems την παραγωγή περισσότερων από 200 νέων εκσυγχρονισμένων Bradley, συγκεκριμένα των εκδόσεων A4 (M2A4 και M7A4). Αυτή η αύξηση της παραγωγής ανταποκρίνεται στην ανάγκη αναπλήρωσης των οχημάτων που αποστάλθηκαν στην Ουκρανία και εκσυγχρονισμού του στόλου του στρατού. Αυτά τα ΤΟΜΑ αναβαθμίζονται κυρίως από παλαιότερες εκδόσεις και δεν είναι εντελώς νέες κατασκευές, αντανακλώντας τις τρέχουσες στρατηγικές προμηθειών και εκσυγχρονισμού του αμερικανικού στρατού. Το εκσυγχρονισμένο M2A4 Bradley κοστίζει σήμερα περίπου 4,35 εκατομμύρια δολάρια ανά όχημα. Μόνο τον Ιούλιο 2025, η Ρωσία κατέστρεψε ή αιχμαλώτισε τουλάχιστον 140 Bradley (κυρίως στην περιοχή Κουρσκ) που παρασχέθηκαν στην Ουκρανία από τον Φεβρουάριο του 2022, σύμφωνα με την ομάδα πληροφοριών Oryx και πολλαπλές εκθέσεις αμυντικής ανάλυσης. Αυτός ο αριθμός περιλαμβάνει οχήματα που επιβεβαιώνονται οπτικά ως κατεστραμμένα, εγκαταλελειμμένα ή αιχμαλωτισμένα στην μάχη. Αυτό σημαίνει απώλεια περίπου 600 εκατομμυρίων δολαρίων στην Ουκρανία, μόνο τον Ιούλιο.
Έκτο παράδειγμα, οβιδοβόλα των 155mm. Το 2024, οι ΗΠΑ παρήγαγαν περίπου 200-250 νέα οβιδοβόλα των 155 χιλιοστών. Τα κύρια οβιδοβόλα των 155 χιλιοστών του αμερικανικού στρατού είναι το M777 (ρυμουλκούμενο) και το M109A7 Paladin (αυτοκινούμενο). Ο ρωσικός κατασκευαστής μη επανδρωμένων αεροσκαφών ZALA ισχυρίζεται ότι σχεδόν 200 αμερικανικά οβιδοβόλα M777 που παραδόθηκαν στην Ουκρανία έχουν καταστραφεί από ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη Lancet από τον Φεβρουάριο του 2022. Το 2024, οι ΗΠΑ παρήγαγαν λιγότερες από 30 κάννες αντικατάστασης ανά μήνα για το οβιδοβόλο M777, συνολικά λιγότερες από 360 κάννες ετησίως. Η μοναδική μονάδα παραγωγής των ΗΠΑ, το Watervliet Arsenal, δεν ήταν σε θέση να ανταποκριθεί στην «άνευ προηγουμένου ζήτηση» που δημιουργήθηκε από το υψηλό ποσοστό πυρών πυροβολικού της Ουκρανίας, το οποίο οδήγησε σε ταχείες φθορές των καννών και επείγουσα ανάγκη για αντικαταστάσεις. Το κόστος μιας κάννης αντικατάστασης (σωλήνας πυροβόλου M776) για το οβιδοβόλο M777 είναι περίπου 690.000 δολάρια.
Όπως μπορούμε να συμπεράνουμε από αυτά τα παραδείγματα (υπάρχουν και άλλα πολλά), η αμερικανική παραγωγή των οπλικών συστημάτων είναι αναιμική και δαπανηρή. Επιπλέον, η ζήτηση για αυτά τα συστήματα δεν περιορίζεται στην Ουκρανία. Το Ισραήλ, η Ταϊβάν και άλλοι σύμμαχοι των ΗΠΑ χρειάζονται επίσης αυτά τα όπλα, καθώς και οι ΗΠΑ που παρέχουν προμήθειες για τις δικές τους ένοπλες δυνάμεις. Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες υπολογίζουν ότι ΗΠΑ και ΝΑΤΟ-Ευρώπη δαπανούν σχεδόν 15 φορές περισσότερα για εξοπλισμούς από την Ρωσία, της οποίας η αμυντική βιομηχανία είναι κρατική ή κρατικά ελεγχόμενη, χωρίς λομπίστες και μίζες για γερουσιαστές ή βουλευτές. Η Ρωσία μπορεί να παράγει περισσότερα όπλα από ό,τι ολόκληρο το ΝΑΤΟ μαζί, συμπεριλαμβανομένων όπλων υψηλής τεχνολογίας που η συλλογική Δύση μπορεί μόνο να ονειρευτεί, όπως το νέο αποτρεπτικό όπλο Oreshnik.
Ο υπερ-υπερηχητικός πύραυλος Oreshnik αναπτύσσει ταχύτητες άνω των 10 Mach (12.250 χλμ/ώρα) επιβιώνει από θερμοκρασίες επανεισόδου 4.000 βαθμών Κελσίου και εξαπολύει μια κινητική ενέργεια που δεν είναι σε καμία περίπτωση κατώτερη από τα τακτικά πυρηνικά όπλα. Με την ανάπτυξή του, η Ρωσία έχει ξαναγράψει τους κανόνες της στρατηγικής αποτροπής, όχι με μια κλιμάκωση που παραβιάζει οποιαδήποτε εν ισχύ συνθήκη, αλλά με κάτι δυνητικά εξίσου αποφασιστικό όπως ένα πυρηνικό όπλο.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα δεδομένα και τις παρατηρήσεις των εμπειρογνωμόνων, ο Oreshnik φέρει μια διεισδυτική κεφαλή τύπου cluster, η οποία πιθανώς αποτελείται από πολλά υπο πυρομαχικά υψηλής πυκνότητας. Η έκρηξη συμβαίνει μόνο αφού το ωφέλιμο φορτίο έχει διεισδύσει στον στόχο, δηλαδή έχει σχεδιαστεί για να προκαλεί μέγιστη ζημιά στις οχυρωμένες στρατιωτικές υποδομές. Ένα από τα κρίσιμα χαρακτηριστικά του συστήματος είναι η ικανότητά του να διατηρεί υπερ-υπερηχητική ταχύτητα κατά την τελική φάση της πτήσης. Σε αντίθεση με τις συμβατικές βαλλιστικές κεφαλές, οι οποίες επιβραδύνονται κατά την κάθοδο, ο Oreshnik φέρεται να διατηρεί ταχύτητες πάνω από Mach 10, πιθανώς Mach 11, ακόμη και σε πυκνά ατμοσφαιρικά στρώματα. Αυτό του επιτρέπει να προσκρούει με τεράστια κινητική ενέργεια, αυξάνοντας την διείσδυσή του και το θανατηφόρο αποτέλεσμα χωρίς την ανάγκη μεγάλου εκρηκτικού φορτίου. Σε τέτοιες ταχύτητες, ακόμη και μια μη πυρηνική κεφαλή γίνεται στρατηγικό όπλο.
Μια συγκεντρωμένη πρόσκρουση υψηλής ταχύτητας είναι αρκετή για να καταστρέψει καταφύγια διοίκησης, τις εγκαταστάσεις ραντάρ ή τα σιλό πυραύλων. Η αποτελεσματικότητα του όπλου δεν εξαρτάται από την ακτίνα έκρηξης, αλλά από την ακτινοβολία υψηλής ενέργειας. Αυτό καθιστά τους Oreshnik κάτι που είναι πολύ δύσκολο να εντοπιστεί όσο και αδύνατο μέχρι στιγμής να αναχαιτιστεί.
Από στρατιωτική άποψη, ο Oreshnik αντιπροσωπεύει μια νέα κατηγορία οπλικού συστήματος, ήτοι έναν μη πυρηνικό στρατηγικό βαλλιστικό πύραυλο. Κινείται μεταξύ συμβατικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και πυρηνικών διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων, με αρκετό βεληνεκές, ταχύτητα και αποτέλεσμα για να διαμορφώσει το πεδίο μάχης χωρίς να περάσει το πυρηνικό κατώφλι. Με ελάχιστη εμβέλεια 800 χλμ. και μέγιστη εμβέλεια σχεδόν 5.500 χλμ., ο Oreshnik, που θα σταθμεύει και στην Λευκορωσία, θα μπορεί να πλήξει σχεδόν όλη την Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. Για την Ρωσία, αντιπροσωπεύει ένα μη πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο. Για το ΝΑΤΟ, αντιπροσωπεύει ένα νέο είδος απειλής που είναι πολύ γρήγορο, μεγάλης ακρίβειας και δύσκολο να αναχαιτιστεί, αλλά εξακολουθεί να παραμένει κάτω από το όριο των πυρηνικών αντιποίνων.
Για δεκαετίες, ο όρος «στρατηγικό όπλο» ήταν συνώνυμος με τα πυρηνικά όπλα, ήτοι όπλα έσχατης ανάγκης που χρησιμοποιούνται όχι για χρήση αλλά για αποτροπή. Ο Oreshnik αλλάζει αυτή την εξίσωση. Συνδυάζοντας διηπειρωτικό βεληνεκές, υπερ-υπερηχητική ταχύτητα και διείσδυση ακριβείας, το σύστημα εισάγει μια νέα κατηγορία όπλων: Είναι κάτω από το πυρηνικό όριο, αλλά πολύ πάνω από το συμβατικό πυροβολικό μεγάλου βεληνεκούς ή τους πυραύλους cruise. Σε αντίθεση με τις πυρηνικές κεφαλές, οι Oreshnik μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς να προκαλέσουν παγκόσμια καταδίκη ή να διακινδυνεύσουν ανεξέλεγκτη κλιμάκωση. Ωστόσο, το καταστροφικό δυναμικό τους, ειδικά εναντίον οχυρωμένων στρατιωτικών στόχων ή κρίσιμων υποδομών, τους καθιστά ένα αξιόπιστο στρατηγικό διαπραγματευτικό χαρτί.
Αυτό βρίσκεται στον πυρήνα αυτού που σήμερα αποκαλεί η Ρωσία ως «δόγμα μη πυρηνικής αποτροπής». Σε αυτό το αναδυόμενο πλαίσιο, ο Oreshnik δεν είναι απλώς ένας πύραυλος, είναι ένα πρωτότυπο της μελλοντικής λογικής του πολέμου: Με μεγάλη ταχύτητα για να χτυπήσει πριν από τον εντοπισμό του, επιβιώσιμος για να αποφύγει την αναχαίτιση και αρκετά ισχυρός για να επηρεάσει τις αποφάσεις πριν καν ξεκινήσει ο πόλεμος.
Αυτός ο νέος τύπος ρωσικού πυραύλου έχει καταστήσει την παραδοσιακή αεροπορική υπεροχή των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ άνευ σημασίας. Αυτό σημαίνει ότι τα κέντρα διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνίας των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, όπως η αμερικανική βάση Ramstein στην Γερμανία ή η αμερικανική αποθήκη πυρηνικών όπλων στο αεροδρόμιο Büchel (Eifel), είναι εντελώς ανυπεράσπιστα.
Οι νηοπομπές των πλοίων που υποτίθεται ότι εν καιρώ πολέμου θα μεταφέρουν στρατιωτικές προμήθειες από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη είναι επίσης ανυπεράσπιστες απέναντι στους νέους ρωσικούς πυραύλους. Τα 68 αμερικανικά αντιτορπιλικά κλάσης Arleigh Burke, ειδικά σχεδιασμένα για την προστασία τέτοιων νηοπομπών, είναι ξαφνικά παρωχημένα λόγω των νέων ρωσικών υπερ-υπερηχητικών αντιπλοϊκών πυραύλων. Αν και τα αντιτορπιλικά είναι εξοπλισμένα με υπερσύγχρονα αντιπυραυλικά συστήματα για την κατάρριψη βαλλιστικών πυραύλων ή πυραύλων cruise κατά πλοίων που πλησιάζουν σε μικρό ύψος αλλά γραμμικά, δεν μπορούν να κάνουν τίποτα εναντίον των νέων ρωσικών πυραύλων, οι οποίοι κατευθύνονται προς τον στόχο με συχνές εναλλαγές κατευθύνσεων αντί για ευθεία γραμμή και με υπερ-υπερηχητικές ταχύτητες. Λαμβάνοντας υπόψη ότι όπλα όπως o πύραυλος Kinzhal και Kalibr μπορούν να βυθίσουν ένα αεροπλανοφόρο κλάσης Nimitz αξίας 13-14 δισεκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίοι κοστίζουν μόνο ένα μικρό κλάσμα ενός αεροπλανοφόρου, τότε μπορεί κανείς δικαίως να μιλήσει για μια στρατιωτικό-τεχνική επανάσταση. Αυτοί οι πύραυλοι έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στην Ουκρανία και έχουν αποδειχθεί πολύ αξιόπιστοι και είναι επίσης διαθέσιμοι σε επαρκείς αριθμούς για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης εναντίον χωρών του ΝΑΤΟ.
Τα νέα ρωσικά όπλα ανατρέπουν εντελώς τις στρατηγικές μάχης του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ. Στο επίκεντρό τους ήταν πάντα οι ομάδες επίθεσης αεροπλανοφόρων ως πλωτές αεροπορικές βάσεις. Κάθε αεροπλανοφόρο κατηγορίας Nimitz, για παράδειγμα, μεταφέρει 80 μαχητικά αεροσκάφη, 52 από τα οποία είναι μαχητικά-βομβαρδιστικά. Αλλά τώρα μια ντουζίνα φτηνών πυραύλων Kinzhal μπορεί να καταστρέψει ή τουλάχιστον να καταστήσει ανίκανα μονομιάς όλα τα μεγάλα πλοία της ομάδας επίθεσης.
Τα νέα ρωσικά όπλα επηρεάζουν επίσης τη στρατηγική μάχης του αμερικανικού στρατού, ο οποίος, όπως και οι σύμμαχοί του στο ΝΑΤΟ, πάντα υπέθετε ότι τα κέντρα διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνίας του προστατεύονται καλά από αεροπορικές και πυραυλικές επιθέσεις και ότι ο εφοδιασμός από τις ΗΠΑ και οι οδοί επικοινωνίας στην Ευρώπη είναι εξασφαλισμένες. Η συνειδητοποίηση ότι όλοι αυτοί οι στόχοι είναι sitting ducks ενάντια στους φθηνούς ρωσικούς πυραύλους πρέπει να είναι ένα δυνατό ξάφνιασμα για τους νατοϊκούς στρατηγούς.
Η μετατόπιση του συσχετισμού των στρατιωτικών δυνατοτήτων υπέρ της Ρωσίας αναγνωρίζεται από πολλούς στρατιωτικούς αναλυτές και μη συστημικά think tanks, η μετατόπιση αυτή δείχνει γιατί ούτε οι ΗΠΑ/ΝΑΤΟ ούτε η ΕΕ είναι σε θέση να απειλήσουν την Ρωσία ή να την αναγκάσουν να συμβιβαστεί στο ζήτημα της Ουκρανίας. Τα καλά νέα είναι ότι η παρακμή του νεοφιλελευθερισμού και η «βασισμένη σε κανόνες διεθνής τάξη» της Δύσης των μη αξιών δεν μπορούν πλέον να σταματήσουν.
Τα κακά νέα είναι ότι δεν υπάρχει ακτίνα ελπίδας για την χώρα μας. Ανεξάρτητα από τους τομείς εξωτερικής πολιτικής ή στρατιωτικής επάρκειας που εξετάζει κανείς, παντού υπάρχει τρομακτική ηλιθιότητα σε συνδυασμό με την αντιπαθητική αλαζονεία της πολιτικής εξουσίας που βλέπει τον εαυτό της ως ηθικά ανώτερη επειδή βασίζεται στο διεθνές δίκαιο. Το οποίο όμως δεν έχει σώσει ποτέ καμία χώρα από την καταστροφή.
