Το παρόν άρθρο εξετάζει τη στρατηγική θέση της Ρωσίας υπό τον Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, μέσα από το πρίσμα του επιθετικού ρεαλισμού, εστιάζοντας στο παράδοξο όπου οι ειρηνικές προθέσεις οδηγούν σε μειωμένη εθνική ασφάλεια. Παρά τις προσπάθειες της Ρωσίας να ενισχύσει τις εμπορικές σχέσεις με την Ευρώπη, κυρίως μέσω των εξαγωγών ενέργειας, οι ενέργειες της διοίκησης Μπάιντεν και των ευρωπαϊκών ελίτ ενίσχυσαν τις εντάσεις μέσω της στήριξης της Ουκρανίας ως εξ αντιπροσώπου εχθρική δύναμη, φέρνοντας τη σύγκρουση στα σύνορα της Ρωσίας. Το άρθρο εξετάζει τις συνέπειες αυτών των εξελίξεων και θέτει το ερώτημα αν η ειρήνη είναι στρατηγικά συμφέρουσα ή αν μια πιο επιθετική προσέγγιση, από οποιοδήποτε κράτος, συμβάλλει στην εθνική του ασφάλεια.
1. Εισαγωγή
Στο αναρχικό διεθνές σύστημα, όπως περιγράφεται από τον επιθετικό ρεαλισμό, οι μεγάλες δυνάμεις επιδιώκουν τη μέγιστη σχετική ισχύ για να εξασφαλίσουν την επιβίωση τους (Mearsheimer, 2001). Η στρατηγική της Ρωσίας μετά τον Ψυχρό Πόλεμο φάνηκε να εστιάζει στην οικονομική ενσωμάτωση με την Ευρώπη, στοχεύοντας στη σταθερότητα μέσω της προμήθειας φθηνής ενέργειας. Ωστόσο, από το 2004, με ορόσημο το 2014 και το σημείο καμπής το 2022, η ενίσχυση της εχθρικής επιρροής από ορισμένους δυτικούς στρατηγιστές στην Ουκρανία και η στρατιωτική στήριξη του Κιέβου αντίστρεψαν αυτή τη λογική, δημιουργώντας ένα περιβάλλον στρατηγικής απειλής για τη Ρωσία.
2. Η Ρωσία ως Πάροχος Σταθερότητας μέσω Ενέργειας
Η Ρωσία έδειξε πρόθεση να λειτουργήσει ως αξιόπιστος εμπορικός εταίρος, εστιάζοντας στην παροχή φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Ο Πούτιν υπογράμμισε επανειλημμένως τη δέσμευση της Ρωσίας για συνεχή ενεργειακή ροή, προσδοκώντας ότι αυτή η εξάρτηση θα λειτουργούσε ως φραγμός στη σύγκρουση (Politico, 2022).
3. Ο Δυτικός Χειρισμός της Ουκρανίας ως Αντιπρόσωπος
Η Δύση, ειδικά υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν, χρησιμοποίησε την Ουκρανία ως μοχλό πίεσης στη Ρωσία. Η αποστολή όπλων, εκπαίδευσης και πληροφοριών ενίσχυσε την αντίληψη ότι η Ουκρανία λειτουργεί ως αντιπρόσωπος των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, όμως υπό τον μανδύα της “κυρίαρχης απόφασης” ή του “κυρίαρχου κράτους”. Η στρατηγική αυτή παρέχει στις δυτικές δυνάμεις εύλογη άρνηση, ενώ επιτρέπει την υπονόμευση των ρωσικών συμφερόντων χωρίς άμεση εμπλοκή από τα κράτη της Δύσης, αλλά από μισθοφόρους και ειδικούς πράκτορες.
4. Η Εύλογη Άρνηση και η Στρατηγική Εκμετάλλευση
Η χρήση “εύλογης άρνησης” επιτρέπει στη Δύση να επιτίθεται στρατηγικά δια μέσου της Ουκρανίας, διατηρώντας παράλληλα την επίφαση της μη άμεσης εμπλοκής. Αυτό περιορίζει τις επιλογές της Ρωσίας και την εγκλωβίζει σε μια σύγκρουση με περιορισμένη δυνατότητα κλιμάκωσης ή αντιποίνων προς τους πραγματικούς υποκινητές.
5. Το Παράδοξο της Ειρηνικής Συμπεριφοράς
Η εμπειρία της Ρωσίας επιβεβαιώνει μια σκληρή αλήθεια: στον κόσμο των μεγάλων δυνάμεων, η ειρηνική συμπεριφορά δεν εξασφαλίζει απαραίτητα εθνική ασφάλεια. Ο επιθετικός ρεαλισμός υποστηρίζει ότι η συσσώρευση ισχύος και η στρατηγική εγρήγορση είναι πιο αξιόπιστα μέσα για την εξασφάλιση της κρατικής επιβίωσης (Mearsheimer, 2001).
6. Συμπεράσματα και Στρατηγικές Συμβουλές
Οι ηγεσίες μεγάλων δυνάμεων δεν μπορούν να εφησυχάζουν σε υποσχέσεις συνεργασίας ή εμπορική αλληλεξάρτηση. Η Ρωσία προσπάθησε να εξασφαλίσει ειρήνη με την Ευρώπη μέσω της ενεργειακής συνεργασίας, αλλά αντί για σταθερότητα, εισέπραξε πόλεμο στα σύνορα της. Η στρατηγική “ειρήνης” δεν απέτρεψε τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό. Συνεπώς, κράτη όπως η Ρωσία πρέπει να ισορροπούν την ειρήνη με στρατηγική προετοιμασία και αποτρεπτική ισχύ.
Πηγές
- Carment, D., & Belo, D. (2025). U.S.-Russia Proxy War in Ukraine: A Case of Deterrence Failure. New Kontinent. https://newkontinent.org/u-s-russia-proxy-war-in-ukraine-a-case-of-deterrence-failure/
- Mearsheimer, J. J. (2001). The Tragedy of Great Power Politics. W.W. Norton & Company.
- Politico. (2022). Putin: Russia ‘intends to continue’ supplying gas. https://www.politico.eu/article/putin-russia-intends-to-continue-supplying-gas/
- https://jamestown.org/program/energy-and-the-russian-national-security-strategy/
