Εισαγωγή

Σε πρόσφατες δηλώσεις του για το νέο μαχητικό των ΗΠΑ F-47, ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Ντόναλντ Τραμπ, υπογράμμισε μια θεμελιώδη ανησυχία του επιθετικού ρεαλισμού στις διεθνείς σχέσεις: την απρόβλεπτη φύση των συμμαχιών. Υποστηρίζοντας ότι οι σύμμαχοι των ΗΠΑ θα μπορούν να λάβουν μόνο μια «κάπως απενεργοποιημένη κατά περίπου 10%» έκδοση του F-47 επειδή «κάποια μέρα, μπορεί να μην είναι πια σύμμαχοι μας», ανέδειξε τη ρευστότητα της παγκόσμιας ισορροπίας δυνάμεων. Αυτή η διαπίστωση συνάδει με τις βασικές αρχές του επιθετικού ρεαλισμού, που δίνουν έμφαση στο κρατικό συμφέρον, στο αναρχικό διεθνές σύστημα και στη μεταβατική φύση των συμμαχιών. Το γεωπολιτικό τοπίο μεταβάλλεται ταχύτατα και οι μεσαίες δυνάμεις ανταποκρίνονται δίνοντας προτεραιότητα στην εγχώρια αμυντική ικανότητα για να αποφύγουν ευπάθειες στην τακτική τους φαρέτρα καθώς και στην στρατηγική τους βούληση.

Η Πορεία προς τη Στρατηγική Ανεξαρτησία

Η παγκόσμια αγορά όπλων υφίσταται μετασχηματισμό, λόγω ενός συνδυασμού περιορισμών στις αμερικανικές εξαγωγές όπλων, τεχνολογικών εξελίξεων και αλλαγών στις γεωπολιτικές συμμαχίες. Όλο και περισσότερα κράτη απορρίπτουν την εξάρτηση από την αμερικανική στρατιωτική τεχνολογία, λόγω ανησυχιών για πιθανές απαγορεύσεις, ελέγχους εξαγωγών και υπό όρους πρόσβαση σε προηγμένα όπλα.

Το Τριπλό Πρόγραμμα Μαχητικών Πέμπτης Γενιάς της Τουρκίας

Ένα εντυπωσιακό παράδειγμα αυτής της τάσης είναι η Τουρκία, η οποία προωθεί δυναμικά την ανεξάρτητη αμυντική παραγωγή. Η Άγκυρα έχει αυτή τη στιγμή τρία ξεχωριστά προγράμματα μαχητικών πέμπτης γενιάς σε εξέλιξη: Anka-3, Kaan, και Kizilelma. Και τα τρία έχουν πραγματοποιήσει επιτυχημένες δοκιμαστικές πτήσεις, σηματοδοτώντας τη δέσμευση της χώρας στην τεχνολογική αυτονομία.

Οι τουρκικές αμυντικές πρωτοβουλίες δεν εξελίσσονται σε απομόνωση. Η χώρα συνεργάζεται στενά με το Πακιστάν σε μια παραλλαγή του Kaan, γνωστή ως Iqbal, που πρόσφατα ολοκλήρωσε επιτυχή δοκιμαστική πτήση ενός μικρότερης κλίμακας μοντέλου. Αυτή η συνεργασία υπογραμμίζεται από την παρουσία 200+ Πακιστανών μηχανικών και πιλότων στην Τουρκία, καθώς και από τη δημιουργία κέντρου της TAI (Turkish Aerospace Industries) στο Ισλαμαμπάντ.

Η Κίνα και η Ρωσία ως Εναλλακτικοί Προμηθευτές

Ενώ οι ΗΠΑ και οι δυτικοί τους σύμμαχοι συνεχίζουν να επιβάλλουν περιορισμούς στις εξαγωγές όπλων, η Κίνα και η Ρωσία αναδεικνύονται ως εναλλακτικοί προμηθευτές προηγμένων οπλικών συστημάτων χωρίς πολιτικούς περιορισμούς. Συγκεκριμένα:

• Το J-35 της Κίνας εξελίσσεται σε ανταγωνιστικό μαχητικό stealth για εξαγωγές, με την Πακιστανική Πολεμική Αεροπορία (PAF) να είναι ο πιθανός πρώτος αγοραστής.

After ‘Stealth’ J-35A From China, Pakistan Discusses Acquiring 5th-Gen KAAN Fighters From Turkey: Reports

• Το Su-57 της Ρωσίας εξασφάλισε την πρώτη εξαγωγική του παραγγελία από την Αλγερία, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία και Ινδία για το Su-75 Checkmate.

Algeria Becomes First Export Customer of Russian Su-57 Stealth Fighter

Μελέτη Περίπτωσης: Το Πικρό Μάθημα της Αιγύπτου

Η εμπειρία της Αιγύπτου με τις δυτικές αγορές όπλων αποτελεί ένα ηχηρό παράδειγμα των κινδύνων της εξάρτησης. Παρά την αγορά F-16 και Rafale αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, το Κάιρο διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε να αποκτήσει πυραύλους BVR (Beyond-Visual-Range), καθιστώντας τα αεροσκάφη του στρατηγικά αναποτελεσματικά. Η άρνηση των ΗΠΑ και της Γαλλίας να παρέχουν αυτά τα κρίσιμα όπλα ανάγκασε την Αίγυπτο να στραφεί στα κινεζικά J-10C, εξοπλισμένα με τους πυραύλους PL-15E BVR.

Egypt barred from receiving BVR missiles for F-16 and Rafale

Chinese J-10CE Jets Arrive in Egypt, Marking Shift in Air Superiority Strategy

Η Διαμόρφωση Μιας Πολυπολικής Αγοράς Όπλων

Η παγκόσμια αμυντική βιομηχανία αλλάζει με πρωτόγνωρο ρυθμό. Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είναι πλέον ο μοναδικός κυρίαρχος προμηθευτής προηγμένης στρατιωτικής τεχνολογίας. Η εμφάνιση αξιόπιστων εναλλακτικών επιλογών από την Κίνα, τη Ρωσία και τις αναδυόμενες αμυντικές βιομηχανίες περιφερειακών δυνάμεων σημαίνει ότι τα κράτη έχουν περισσότερες επιλογές από ποτέ. Οι βασικές τάσεις που διαμορφώνουν αυτή τη μετάβαση περιλαμβάνουν:

1. Αυξημένη Αυτάρκεια στην Αμυντική Παραγωγή – Χώρες όπως η Τουρκία, η Ινδία και η Νότια Κορέα επενδύουν δυναμικά στις εγχώριες αμυντικές βιομηχανίες.
2. Διαφοροποίηση των Οπλικών Συστημάτων – Τα κράτη επιδιώκουν να μειώσουν τους κινδύνους αγοράζοντας από πολλαπλούς προμηθευτές.
3. Απόρριψη του Εξωτερικού Ελέγχου – Τα κράτη αρνούνται όλο και περισσότερο να υπόκεινται σε περιορισμούς τελικής χρήσης και σε πολιτικές πιέσεις από τους προμηθευτές.

Συμπέρασμα

Ο επιθετικός ρεαλισμός υποστηρίζει ότι τα κράτη δρουν με βάση το δικό τους συμφέρον, επιδιώκοντας να μεγιστοποιήσουν την ασφάλεια και τη δύναμη τους σε ένα αβέβαιο κόσμο. Η παγκόσμια στροφή μακριά από την εξάρτηση από τις ΗΠΑ στην άμυνα είναι μια άμεση εκδήλωση αυτής της θεωρίας. Με τις εναλλακτικές επιλογές να αυξάνονται, η διεθνής αμυντική αγορά δεν είναι πλέον μονοπολική. Αντίθετα, αναδύεται μια πολυπολική αγορά όπλων, όπου η τακτική δυνατότητα και η στρατηγική αυτονομία είναι ο ύψιστος στόχος.