Πρόσφατα, η Σερβία έχει γίνει μάρτυρας μαζικών διαδηλώσεων που έχουν συγκεντρώσει ένα σημαντικό αριθμό διαδηλωτών στους δρόμους. Η αφορμή για αυτήν την αναταραχή ήταν η τραγική κατάρρευση του σιδηροδρομικού σταθμού του Νόβι Σαντ τον περασμένο Νοέμβριο, που οδήγησε στον θάνατο 15 ανθρώπους. Η κυβέρνηση εκτίμησε ότι 107 χιλιάδες άτομα συμμετείχαν στις διαδηλώσεις στο Βελιγράδι, ενώ ανεξάρτητοι παρατηρητές ανέφεραν έναν πολύ υψηλότερο αριθμό, περίπου στις 325 χιλιάδες. Δεδομένης της κλίμακας αυτών των διαδηλώσεων, προκύπτει το ερώτημα: είναι αυτές οι διαμαρτυρίες μια οργανική έκφραση της λαϊκής οργής ή εντάσσονται στο γνώριμο μοτίβο μιας έγχρωμης επανάστασης που υποστηρίζεται από τη Δύση?
Τα Χαρακτηριστικά μιας Έγχρωμης Επανάστασης
Οι έγχρωμες επαναστάσεις έχουν γίνει ένας γνώριμος μηχανισμός για την επίτευξη αλλαγής καθεστώτος μέσω μαζικών διαδηλώσεων, χειραγώγησης των ΜΜΕ και ξένης χρηματοδότησης. Το εγχειρίδιο είναι καλά τεκμηριωμένο, με παραδείγματα στη Γεωργία (2003), την Ουκρανία (2004 και 2014) και το Κιργιστάν (2005). Αυτά τα κινήματα βασίζονται συχνά σε εξωτερικούς παράγοντες όπως δυτικές ΜΚΟ, μυστικές υπηρεσίες και οικονομικές πιέσεις για την ενορχήστρωση πολιτικών μεταβάσεων που ευθυγραμμίζονται με τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Δύσης (McFaul, 2020).
Η Σερβία δεν είναι ξένη σε τέτοιες παρεμβάσεις. Η ανατροπή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς το 2000 αναγνωρίζεται ευρέως ως μια επιχείρηση που υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ, με οργανισμούς όπως το National Endowment for Democracy (NED) και τα Open Society Foundations να παρέχουν λογιστική και οικονομική υποστήριξη στην αντιπολίτευση (Bunce & Wolchik, 2011). Σήμερα, φαίνεται να εκτυλίσσεται ένα παρόμοιο σενάριο, με τις τρέχουσες διαδηλώσεις να λειτουργούν ως πρόσχημα για την υπονόμευση της κυβέρνησης του Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
Γιατί Στοχεύουν τον Βούτσιτς? Τα Γεωπολιτικά Διακυβεύματα
Ο Πρόεδρος Βούτσιτς συχνά κατηγορείται ως αυταρχικός από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης, ωστόσο η γεωπολιτική του θέση δείχνει ότι δεν ευθυγραμμίζεται πλήρως με τις παγκοσμιοποιητικές ατζέντες. Σε αντίθεση με τους ηγέτες των Βαλκανίων που στηρίζονται από τη Δύση, ο Βούτσιτς αρνήθηκε να επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, διατηρεί ισχυρούς οικονομικούς και ενεργειακούς δεσμούς με τη Μόσχα και αντιτίθεται στην ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου—ένα ζήτημα υψίστης σημασίας για την κυριαρχία της Σερβίας (Gordy, 2018). Επιπλέον, η Σερβία παραμένει εκτός του ΝΑΤΟ, παρά τις σημαντικές πιέσεις από τις Βρυξέλλες και την Ουάσινγκτον να ενταχθεί στη συμμαχία.
Το κύριο ερώτημα, λοιπόν, είναι: ποιος ωφελείται από την αποσταθεροποίηση της Σερβίας?
1. Υποστηρικτές της Επέκτασης της ΕΕ και του ΝΑΤΟ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ επιδιώκουν εδώ και καιρό να εντάξουν τη Σερβία στις δομές τους, ολοκληρώνοντας την ενοποίηση των Βαλκανίων υπό δυτική επιρροή. Η απροθυμία του Βούτσιτς να συμμορφωθεί πλήρως με τις δυτικές επιταγές αποτελεί εμπόδιο σε αυτή την ατζέντα.
2. Δυτικές Μυστικές Υπηρεσίες (CIA, MI6) και ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από τον Σόρος
Όπως φάνηκε στην ουκρανική εξέγερση του Μαϊντάν το 2014, οι μυστικές υπηρεσίες και οι ΜΚΟ παίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και στην κινητοποίηση των αντιπολιτευτικών δυνάμεων. Οι ίδιες τακτικές είναι εμφανείς σήμερα στη Σερβία, με ξένα χρηματοδοτούμενα μέσα να ενισχύουν τα αντιπολιτευτικά αφηγήματα, ενώ δυτικές ΜΚΟ παρέχουν οργανωτική και οικονομική υποστήριξη στις διαδηλώσεις (Sussman, 2022).
3. Η Παγκοσμιοποιητική Ελίτ
Οι παγκοσμιοποιητικοί θεσμοί όπως το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ (WEF) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πιέζουν για πολιτικές που διαβρώνουν την εθνική κυριαρχία υπέρ της υπερεθνικής διακυβέρνησης (Fukuyama, 2021).
Έτσι μια αποδυναμωμένη Σερβία θα ήταν ευκολότερη στην ενσωμάτωση της στο δυτικό οικονομικό και πολιτικό σύστημα, όπως πήγε να συμβεί με την Ουκρανία μετά το Μαϊντάν. Η Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση της Ρωσίας σταμάτησε αυτή την εξέλιξη.
Οι Επιπτώσεις μιας Αλλαγής Καθεστώτος στη Σερβία
Εάν αυτή η έγχρωμη επανάσταση επιτύχει, η Σερβία θα εξαναγκαστεί να ευθυγραμμιστεί με τις δυτικές επιταγές. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει:
- Αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, αποδυναμώνοντας την εθνική ταυτότητα.
- Ένταξη στο ΝΑΤΟ, τερματίζοντας την ουδετερότητα της Σερβίας.
- Οικονομικές πολιτικές που υπαγορεύονται από τις Βρυξέλλες, οδηγώντας σε μέτρα λιτότητας.
- Διάβρωση των πολιτιστικών και θρησκευτικών δεσμών με τη Ρωσία και τον ορθόδοξο κόσμο.
Συμπέρασμα: Μια Τρέχουσα Δοκιμασία για την Εθνική Κυριαρχία της Σερβίας
Η Σερβία βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η ιστορία των έγχρωμων επαναστάσεων δείχνει ότι σπάνια οδηγούν σε πραγματική δημοκρατική πρόοδο. Αντίθετα, λειτουργούν ως εργαλεία για την προώθηση των συμφερόντων ξένων δυνάμεων εις βάρος της κάθε εθνικής κυριαρχίας. Οι Σέρβοι πολίτες πρέπει να αναγνωρίσουν το βαθύτερο παιχνίδι που εκτυλίσσεται και να αντισταθούν στην παγίδα μιας ακόμα κατασκευασμένης επανάστασης.
Πηγές
- Bunce, V., & Wolchik, S. (2011). Defeating Authoritarian Leaders in Postcommunist Countries. Cambridge University Press.
- Fukuyama, F. (2021). Liberalism and Its Discontents. Profile Books.
- Gordy, E. (2018). Guilt, Responsibility, and Denial: The Past at Stake in Post-Milosevic Serbia. University of Pennsylvania Press.
- McFaul, M. (2020). From Cold War to Hot Peace: An American Ambassador in Putin’s Russia. Houghton Mifflin Harcourt.
- Sussman, G. (2022). Branding Democracy: U.S. Regime Change in Post-Soviet Eastern Europe. Peter Lang Publishing.
