Τα γεγονότα στην Μέση Ανατολή εξακολουθούν να παραμένουν απρόβλεπτα, με τον Τραμπ να σχεδιάζει να εκδιώξει τους Παλαιστίνιους από την Γάζα, γεγονός που ασκεί μεγάλη πίεση στον αραβικό κόσμο και έχει στρέψει σχεδόν ολόκληρο τον κόσμο, ακόμη και ορισμένα κράτη της ΕΕ, εναντίον των ΗΠΑ.
Τι κρύβεται πίσω από τις πομπώδεις εξαγγελίες του Τραμπ να κάνει την Γάζα «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής» και να απελάσει τους Παλαιστίνιους στις αραβικές χώρες; Είναι σοβαρός ή πρόκειται για άλλη μια προσπάθεια να γίνει μια «συμφωνία» στην οποία ο Τραμπ θέλει να εισέλθει σε διαπραγματεύσεις με υψηλές απαιτήσεις, μόνο για να υποχωρήσει εδώ και εκεί, αλλά να επιτύχει περισσότερα από ό, τι ήταν πραγματικά εφικτό;
Η πρόταση, η οποία ισοδυναμεί με εθνοκάθαρση της Λωρίδας της Γάζας, είναι να μετατραπεί η Γάζα σε μια πολυτελή «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής». Η πρόταση όχι μόνο δείχνει την συνεχιζόμενη αδιαφορία για τις ζωές και τα θύματα των Παλαιστινίων, αλλά επιβεβαιώνει επίσης την βαθιά ριζωμένη υποστήριξη για το σιωνιστικό σχέδιο στους πολιτικούς κύκλους της Ουάσιγκτον.
Για 75 χρόνια, οι Παλαιστίνιοι αντιστέκονται στις προσπάθειες εξάλειψής τους από το έδαφος της ιστορικής πατρίδας τους, των πατρογονικών εδαφών τους. Τώρα, μετά από 15 μήνες πολέμου, η ανθεκτικότητα των κατοίκων της Γάζας έχει αναγκάσει το Ισραήλ να αναγνωρίσει την νέα πραγματικότητα στο πεδίο της μάχης. Η πρόταση του Τραμπ στοχεύει να διασπάσει αυτή την αντίσταση απεικονίζοντας την εθνοκάθαρση ως επενδυτική ευκαιρία και ενισχύοντας τον συντονισμό ΗΠΑ-Ισραήλ εις βάρος των αραβικών κρατών.
Αυτό που είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό είναι ότι ο Τραμπ τοποθετεί τον εαυτό του ως αρχιτέκτονα μιας συνολικής περιφερειακής αναδιοργάνωσης στην οποία τα κράτη της Μέσης Ανατολής στερούνται οποιασδήποτε αυτονομίας. Η προσπάθειά του να απεικονίσει τον μαζικό εκτοπισμό ως μέρος μιας «ειρηνευτικής πρωτοβουλίας» δείχνει μια ευρύτερη στρατηγική: Να πιέσει τα αραβικά κράτη να συνεχίσουν να συμμορφώνονται με τις «Συμφωνίες του Αβραάμ» του 2020 για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ, αγνοώντας εντελώς το παλαιστινιακό ζήτημα.
Ακόμη και στις ίδιες τις ΗΠΑ, πολλοί έχουν αποκαλέσει την πρόταση του Τραμπ για μετεγκατάσταση δύο εκατομμυρίων ανθρώπων από την Γάζα μια «τρελή» ιδέα. Και στην Ιορδανία και την Αίγυπτο, η συγκλονιστική δήλωσή του αντήχησε εκκωφαντικά, τροφοδοτώντας φόβους για αναγκαστικό εκτοπισμό Παλαιστινίων, κάτι που όμοιό του δεν έχει παρατηρηθεί εδώ και δεκαετίες. Η Σαουδική Αραβία, η οποία πολλοί πιστεύουν ότι θα είναι η επόμενη χώρα που θα εξομαλύνει τις σχέσεις της με το Ισραήλ εάν συνεχιστούν οι πρωτοβουλίες του Τραμπ, καταδίκασε έντονα την Ουάσιγκτον.
Για τους Παλαιστίνιους και μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, το σχέδιο του Τραμπ φαίνεται να είναι μια προσπάθεια να θρυμματίσει το κίνημα αντίστασης της Χαμάς στην Λωρίδα της Γάζας, το οποίο, μετά από 15 μήνες αμείλικτου πολέμου, όχι μόνο αντιστέκεται στην υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ ισραηλινή πολεμική μηχανή, αλλά έχει επιβάλει τους δικούς του όρους σε ένα σενάριο «επόμενης ημέρας». Η Χαμάς βγήκε από τα χαρακώματα με τα όπλα υψωμένα, αναγκάζοντας τους Ισραηλινούς να αναγνωρίσουν την δύναμή της.
Την περασμένη εβδομάδα στον Λευκό Οίκο, ο Τραμπ και ο Νετανιάχου μίλησαν με αξιοσημείωτη αδιαφορία για το μέλλον της Λωρίδας της Γάζας και των κατοίκων της. Αλλά ακόμη και ο Νετανιάχου φάνηκε να έχει αιφνιδιαστεί από τον ριζοσπαστισμό του οράματος του Τραμπ για μια υπό αμερικανική ηγεσία κατάληψη παλαιστινιακών εδαφών.
Ο αραβικός κόσμος βλέπει την απεικόνιση της κατάστασης στην Λωρίδα της Γάζας από τον Τραμπ ως τίποτα λιγότερο από μια ξεδιάντροπη προσπάθεια να στερήσει από τα κράτη της Μέσης Ανατολής την εναπομείνασα πολιτική επιρροή τους. Η Σαουδική Αραβία, η οποία προσπαθεί εδώ και καιρό να διατηρήσει την εντύπωση της δέσμευσης στην λύση των δύο κρατών, βρίσκεται τώρα σε μια κατάσταση όπου η διπλωματική της θέση έχει υπονομευθεί εντελώς. Οι επανειλημμένες δηλώσεις του Ριάντ ότι ένα παλαιστινιακό κράτος αποτελεί προϋπόθεση για την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ έρχονται όλο και περισσότερο σε αντίθεση με εκείνες των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Ο Τραμπ έχει αυξήσει αυτή την πίεση λέγοντας ότι η Σαουδική Αραβία επιδιώκει την ειρήνη με το Ισραήλ χωρίς να θέτει ως προϋπόθεση την παλαιστινιακή κρατική υπόσταση. Ο Νετανιάχου επιβεβαίωσε γρήγορα αυτή την δήλωση με σαρκασμό, υποδηλώνοντας ότι οι Σαουδάραβες «μπορούν να δημιουργήσουν ένα παλαιστινιακό κράτος στην Σαουδική Αραβία. Έχουν πολλή γη εκεί». Αυτή η αμερικανο-ισραηλινή συμπόρευση υπογραμμίζει μια επικίνδυνη τάση: Την αυξανόμενη πίεση στην Σαουδική Αραβία, η οποία μέχρι στιγμής έχει αντισταθεί σε όλες τις εκκλήσεις των ΗΠΑ για εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ. Δεδομένου του συμβολικού και στρατηγικού ρόλου του στον μουσουλμανικό κόσμο, το Ριάντ βρίσκεται σε ένα δύσκολο δίλημμα, επειδή η εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ χωρίς παλαιστινιακό κράτος θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την νομιμότητα του Οίκου των Σάουντ.
Εν τω μεταξύ, η οικονομικά αδύναμη Ιορδανία βρίσκεται σε ακόμη λιγότερο αξιοζήλευτη θέση. Ο Τραμπ έχει κατονομάσει την Ιορδανία και την Αίγυπτο ως πιθανές χώρες προορισμού για τους εκτοπισμένους Παλαιστίνιους, προκαλώντας μια αναταραχή διπλωματικής δραστηριότητας στο τρίγωνο Κάιρο-Ριάντ-Αμάν. Εν τούτοις, η ιστορία δείχνει ότι οι αραβικές διπλωματικές αντιδράσεις συχνά έρχονται πολύ αργά. Μια αραβική «έκτακτη σύνοδος κορυφής» για την επίλυση της κρίσης έχει προγραμματιστεί για τις 27 Φεβρουαρίου, η οποία δύσκολα μπορεί να περιγραφεί ως ένα βιαστικά συγκληθέν γεγονός. Το Κάιρο, φοβούμενο τις ενέργειες του Τραμπ, έχει προειδοποιήσει την Ουάσιγκτον, τους Ευρωπαίους συμμάχους και το Ισραήλ ότι η 50χρονη ειρηνευτική συνθήκη Αιγύπτου-Ισραήλ θα τεθεί σε κίνδυνο εάν ξεκινήσει η αναγκαστική επανεγκατάσταση. Ο Ιορδανός υπουργός Εξωτερικών Αϊμάν Σαφάντι προχώρησε ακόμη περισσότερο, αποκαλώντας κάθε προσπάθεια επανεγκατάστασης των Παλαιστινίων «κήρυξη πολέμου».
Ωστόσο, παρά την σκληρή ρητορική, τόσο το Κάιρο όσο και το Αμάν παραμένουν ευάλωτα. Η ικανότητα του Τραμπ να χρησιμοποιήσει την οικονομική βοήθεια ως μοχλό πίεσης θα μπορούσε να κάνει την Ιορδανία ακόμη πιο εξαρτημένη από την Σαουδική Αραβία. Η Αίγυπτος, η οποία βρίσκεται ήδη σε οικονομική κρίση, αντιμετωπίζει παρόμοια έλλειψη χρημάτων.
Ο πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Σαουδικής Αραβίας, πρίγκιπας Τούρκι Αλ Φαϊζάλ, δήλωσε στο CNN ότι αναμένει από τις αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, καθώς και από άλλα έθνη, να θέσουν το θέμα προς συζήτηση στον ΟΗΕ για να δείξουν ότι ο κόσμος απορρίπτει το «παράλογο σχέδιο εθνοκάθαρσης». «Είναι φαντασίωση να πιστεύουμε ότι η εθνοκάθαρση στον 21ο αιώνα μπορεί να γίνει αποδεκτή από την παγκόσμια κοινότητα, η οποία κάθεται πίσω και δεν αντιδρά σε αυτήν. Το πρόβλημα στην Παλαιστίνη δεν είναι οι Παλαιστίνιοι. Το πρόβλημα είναι η ισραηλινή κατοχή. Και αυτό είναι σαφές και κατανοητό για όλους», δήλωσε ο πρώην επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, προφανώς κατόπιν συνεννόησης με τον ηγέτη της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Ο Τούρκι Αλ Φαϊζάλ προχώρησε ακόμη περισσότερο, γράφοντας μια ανοιχτή επιστολή προς τον πρόεδρο Τραμπ στην εφημερίδα των Εμιράτων The National, δηλώνοντας: «Οι περισσότεροι από τους κατοίκους της Λωρίδας της Γάζας είναι πρόσφυγες που εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους στο σημερινό Ισραήλ και την Δυτική Όχθη από τη γενοκτονία του Ισραήλ το 1948 και το 1967. Εάν επανεγκατασταθούν από την Λωρίδα της Γάζας, θα πρέπει να τους επιτραπεί να επιστρέψουν στα σπίτια τους και στους πορτοκαλεώνες και τους ελαιώνες τους στην Χάιφα, την Γιάφα και άλλες πόλεις και χωριά από τα οποία έφυγαν ή εκδιώχθηκαν βίαια από τους Ισραηλινούς».
Ο ισραηλινή εφημερίδα Haaretz έγραψε σχετικά: «Έως τώρα, οι χώρες της Μέσης Ανατολής έχουν κατηγοριοποιηθεί ανάλογα με τον γεωπολιτικό τους προσανατολισμό: Ο μετριοπαθής σουνιτικός άξονας ή ο φιλοαμερικανικός άξονας, ο σιιτικός άξονας ή ο λεγόμενος ιρανικός άξονας του κακού. Τώρα ο Τραμπ εισήγαγε μια νέα κατηγορία: Τον «άξονα του φόβου». Ωστόσο, η εφημερίδα προβλέπει ότι το Κάιρο και το Αμάν θα μπορούσαν να αισθανθούν την οργή του Τραμπ για την στάση τους και ότι η Σαουδική Αραβία δεν θα είναι σε θέση να τους υποστηρίξει πραγματικά.
Σε διεθνές επίπεδο, η πρόταση του Τραμπ έχει συναντήσει ευρεία καταδίκη. Από τον ΟΗΕ ως τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και την Μόσχα, το Πεκίνο και τον Παγκόσμιο Νότο, κανείς δεν υποστήριξε την ιδέα του προέδρου των ΗΠΑ για την Γάζα. Η Τεχεράνη γελοιοποίησε το σχέδιο, προτείνοντας ότι αν ο Τραμπ είναι τόσο πρόθυμος για τις εκτοπίσεις των Παλαιστινίων σε αραβικές χώρες, θα μπορούσε αντ’ αυτού να στείλει Ισραηλινούς στην Γροιλανδία «για να σκοτώσουν δύο πουλιά με ένα σμπάρο», αναφερόμενη στα σχέδια του Τραμπ σχετικά με την απόκτηση εδάφους από την Δανία. Αν και ο Τραμπ προσπάθησε να υποβαθμίσει την σημασία του σχεδίου του ενόψει της αυξανόμενης κριτικής, αποκαλώντας το «μη επείγον», η ζημιά έχει ήδη γίνει. Πάντως οι αναλυτές πιστεύουν ότι τις αραβικές δηλώσεις πρέπει να ακολουθήσουν μεγαλύτερα και πιο αποφασιστικά μέτρα. Τα αραβικά κράτη πρέπει να προχωρήσουν πέρα από τις απλές διπλωματικές δηλώσεις και να βρουν τρόπους να αντιμετωπίσουν το σχέδιο των Τραμπ-Νετανιάχου, οι οποίοι θέλουν να εφαρμόσουν τις ιδέες του σιωνιστικού λόμπι, μέσω συντονισμένης δέσμευσης με την Μόσχα, το Πεκίνο και τον ισλαμικό κόσμο.
Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας έχει ήδη δώσει εντολή στον στρατό να καταρτίσει το δικό του σχέδιο για να «διευκολύνει» τους Παλαιστίνιους να εγκαταλείψουν την Λωρίδα της Γάζας «εθελοντικά», μια προσπάθεια να απεικονίσει την εθνοκάθαρση ως ανθρωπιστική πρωτοβουλία. Προφανώς ανθρωπιστική πρωτοβουλία ήταν και οι δολοφονίες δεκάδων χιλιάδων παιδιών και αμάχων κατά της διάρκεια του 15μηνου πολέμου.
Η Γάζα είναι ερείπια, κατεστραμμένη από την πολεμική μηχανή του Νετανιάχου, ο οποίος κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο. Αντί να καταστήσει την κυβέρνηση Νετανιάχου υπόλογη, ο Τραμπ προτείνει ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία της επανεγκατάστασης και της εξομάλυνσης, μια πολιτική που ρεαλιστικά δεν μπορεί να υλοποιηθεί, καθώς όπως είπε ο Μπίσμαρκ: «Πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού» . Και ο Τραμπ ως επιτυχημένος επιχειρηματίας θα έπρεπε να γνωρίζει τι είναι εφικτό και τι δεν είναι στην Μέση Ανατολή.
