Σε όλη την στρατιωτική ιστορία, ο πόλεμος έχει μεταμορφωθεί από καινοτομίες όπως η πυρίτιδα, τα τανκς, τα αεροσκάφη και τα πυρηνικά όπλα. Σήμερα, γινόμαστε μάρτυρες μιας μετασχηματιστικής αλλαγής που κυριαρχείται από την έννοια της αυτονομίας που τροφοδοτείται από την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) στα οπλικά συστήματα. Τα συστήματα που βασίζονται στην ΤΝ μπορούν να επηρεάσουν όλα τα επίπεδα πολέμου, από τη συλλογή πληροφοριών, την επιτήρηση και την αναγνώριση έως την λήψη αποφάσεων μέσω θανατηφόρων αυτόνομων οπλικών συστημάτων (LAWs, Lethal Autonomous Weapons). Τα LAWS μπορούν να εμπλέξουν στόχους βάσει προκαθορισμένων αλγορίθμων, μειώνοντας έτσι την ανάγκη για άμεση ανθρώπινη συμμετοχή στην απόφαση χρήσης βίας.
Την τελευταία δεκαετία, οι στρατοί σε όλο τον κόσμο έχουν επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε πλατφόρμες όπλων που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη, όπως τα σμήνη drones και τα μη επανδρωμένα θαλάσσια, χερσαία και εναέρια αυτόνομα οχήματα. Η έκθεση «Artificial Intelligence in Military Global Market Report 2024» προβλέπει ότι η ΤΝ στην παγκόσμια στρατιωτική αγορά θα αυξηθεί από 8,45 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 σε 9,86 δισεκατομμύρια δολάρια το 2024 με σύνθετο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 16,6%. Αυτή η αύξηση των στρατιωτικών δαπανών δείχνει μεγάλη αύξηση της απόκτησης οπλικών συστημάτων που βασίζονται στην ΤΝ. Αντικατοπτρίζει επίσης έναν παγκόσμιο αγώνα δρόμου για την κυριαρχία σε αυτήν την τεχνολογία. Κατά συνέπεια, η τεχνητή νοημοσύνη έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος των στρατιωτικών στρατηγικών των μεγάλων και μεσαίων δυνάμεων.
Η συγχώνευση μεταξύ πολιτικών ψηφιακών υποδομών και πολέμου, μεταξύ εταιρειών τεχνολογίας και εξοπλισμών, μεταξύ αλγορίθμων και τεχνητής νοημοσύνης θα είναι τα κύρια χαρακτηριστικά στους πολέμους του 21ου αιώνα. Οι δήθεν αβλαβείς αλγόριθμοι για στοχευμένη διαφήμιση χρησιμοποιούνται ήδη σήμερα για τον εντοπισμό υποτιθέμενων νόμιμων στρατιωτικών στόχων, με σημαντικές «παράπλευρες απώλειες». Χαρακτηριστικά: Μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου από την Χαμάς, ο ισραηλινός στρατός χρησιμοποίησε στην Γάζα ένα σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που ονομάζεται Lavender (λεβάντα) μεταξύ πολλών άλλων συστημάτων, το οποίο δεν προβάλλει διαφημίσεις αλλά βάζει αυτόματα τους ανθρώπους σε μια λίστα δολοφονιών μόλις τα μοτίβα δεδομένων που συλλέγονται μέσω παρακολούθησης ταιριάζουν με τα μοτίβα δεδομένων των υποτιθέμενων μαχητών.
Η χρήση του Lavender και άλλων συστημάτων που υποστηρίζονται από TN στον πόλεμο του Ισραήλ στην Γάζα εισήγαγε μια άνευ προηγουμένου εικόνα στον σκιώδη κόσμο του αλγοριθμικού πολέμου. Στην περίπτωση του Ισραήλ, η βάση για αυτό είναι τα δεδομένα που συλλέγονται εδώ και πολλά χρόνια από την μαζική παρακολούθηση του παλαιστινιακού πληθυσμού. Συστήματα ΤΝ όπως το Lavender συγχωνεύτηκαν στην συνέχεια με τα δεδομένα υποτιθέμενων γνωστών μελών της Χαμάς και στην συνέχεια έδωσαν βαθμολογία σχεδόν σε κάθε άτομο στη Γάζα, με την πιθανότητα να ήταν υποστηρικτές μιας μαχητικής ομάδας. Έως και 35.000 ταυτότητες αναγνωρίστηκαν ως τρομοκράτες και υποτιθέμενοι νόμιμοι στόχοι. Ο ανθρώπινος έλεγχος ουσιαστικά συνίστατο στην σύντομη ακρόαση αρχείων ήχου που συνδέονταν με αυτές τις ταυτότητες για να επιβεβαιωθεί ότι το εν λόγω άτομο ήταν άνδρας. Εάν συνέβαινε αυτό, ξεκινούσε αεροπορική επιδρομή στο εν λόγω άτομο, κατά προτίμηση στο ιδιωτικό διαμέρισμα του θύματος. Στην περίπτωση απλών υπόπτων μελών της Χαμάς, τα οποία αναγνωρίστηκαν μόνο βάσει της βαθμολογίας τους, έως και είκοσι απώλειες αμάχων θεωρήθηκαν ανεκτές. Ο ισραηλινός στρατός υπέθεσε ένα ποσοστό σφάλματος δέκα τοις εκατό, κάτι που χαρακτηρίστηκε επίσης ως ανεκτό.
Για την συλλογή στοιχείων, ο ισραηλινός στρατός στηρίχτηκε σε εμπορικούς παρόχους cloud, ειδικά στην Microsoft, την Google και την Amazon. Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, η συνεργασία με την Amazon Web Services (AWS) ήταν και είναι ιδιαίτερα στενή. Οι ιδιωτικοί πάροχοι έχουν δύο πράγματα να προσφέρουν: Έναν σχεδόν ανεξάντλητο όγκο υπολογιστικής και αποθηκευτικής ικανότητας από την μία πλευρά και προηγμένες εφαρμογές ΤΝ που υποτίθεται ότι είναι ανώτερες ακόμη και από τις εφαρμογές ΤΝ του ισραηλινού στρατού. Το 2021, το Ισραήλ υπέγραψε σύμβαση με την Google και την Amazon για 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια, οι οποίες στην συνέχεια δημιούργησαν κέντρα δεδομένων στο Ισραήλ με ταχύτητα αστραπής, στα οποία έκτοτε έχουν αποθηκευτεί σχεδόν όλα τα δεδομένα για τον παλαιστινιακό πληθυσμό. Σημειώνεται ότι η συγχώνευση του στρατού, των εξοπλισμών και της βιομηχανίας πληροφορικής δεν είναι μια νέα διαδικασία ή μια διαδικασία που περιορίζεται μόνο στο Ισραήλ.
Ο δικτυοκεντρικός ή άλλως ψηφιακός πόλεμος αλλάζει τα δεδομένα που γνωρίζαμε έως τώρα για τους πολέμους. Οι εταιρείες τεχνολογίας θα διαδραματίσουν συγκρίσιμο ρόλο στον 21ο αιώνα, όπως έκανε η Lockheed Martin τον 20ο, προέβλεψε ο διευθύνων σύμβουλος της Google Eric Schmidt το 2013. Την ίδια χρονιά, η Amazon Web Services έλαβε σύμβαση ύψους 600 εκατομμυρίων δολαρίων για την παροχή υπηρεσιών cloud στην CIA. Το 2020, αυτή η σύμβαση αντικαταστάθηκε από το έργο Commercial Cloud Enterprise, στο οποίο συμμετείχαν και άλλες σημαντικές εταιρίες εκτός από την Amazon, όπως Google, Microsoft, Oracle και IBM. Ωστόσο, εκτός από τους γνωστούς μεγάλους παίκτες της πληροφορικής, οι νεοσύστατες επιχειρήσεις εισέρχονται όλο και περισσότερο στην αγορά και έχουν συμπεριληφθεί, για παράδειγμα στο «Project Maven», στο οποίο το αμερικανικό Πεντάγωνο έχει αναπτύξει τεχνολογίες που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση βίντεο drone σε μεγάλη κλίμακα χρησιμοποιώντας ΤΝ. Υπήρξαν επίσης παρόμοια έργα για την αναγνώριση φωνής, την αναγνώριση προσώπου και χειρονομιών από κάμερες παρακολούθησης και την συγχώνευση διαφορετικών πηγών δεδομένων που υποστηρίζονται από ΤΝ για την δημιουργία προφίλ και την παρακολούθηση ατόμων ή δικτύων. Εταιρείες όπως η Palantir και επιχειρηματίες όπως ο Elon Musk καυχιούνται για τον κεντρικό ρόλο τους στον πόλεμο της Ουκρανίας, δίπλα-δίπλα με κορυφαίους στρατιωτικούς αξιωματούχους σχετικά με τον πόλεμο που τροφοδοτείται από την ΤΝ στον 21ο αιώνα.
Η τεχνητή νοημοσύνη με απλά λόγια μπορεί να προσδιοριστεί ως ένα υπολογιστικό σύστημα που μπορεί να εκτελέσει γνωστικές λειτουργίες ενώ ταυτόχρονα προσαρμόζεται και αυτοβελτιώνεται, ώστε να γίνεται αποτελεσματικότερο. Η ΤΝ εξομοιώνει την ανθρώπινη νοημοσύνη αλγοριθμικά, χρησιμοποιώντας σύμβολα και λογικούς κανόνες υψηλού επιπέδου, αναπαράγοντας με εκθετική αύξηση την ανθρώπινη ευφυία και έχοντας την δυνατότητα να λαμβάνει αυτόνομες αποφάσεις. Η επιστήμη της ΤΝ τεχνολογικά είναι της ιδίας βαρύτητας με την διάσπαση του ατόμου και τα πυρηνικά όπλα.
Αλλά η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι σαν ένα πυρηνικό όπλο. Δεν είναι ένα μεγάλο απτό πράγμα που μπορεί εύκολα να εντοπιστεί, να παρακολουθηθεί ή να απαγορευτεί. Είναι μια επιστήμη, όπως η φυσική ή τα μαθηματικά. Οι εφαρμογές της ΤΝ θα οδηγήσουν όχι μόνο σε σταδιακές βελτιώσεις στην ικανότητα των οπλικών συστημάτων, αλλά θα απαιτήσουν έναν θεμελιώδη επανυπολογισμό του τι συνιστά αποτροπή και στρατιωτική ισχύ. Για παράδειγμα, ο συνδυασμός στοιχείων ΤΝ, όπως οπτική αναγνώριση, γλωσσική ανάλυση, αυτοματοποιημένη εξαγωγή τοπικών ιεραρχιών (ή οντολογιών), έλεγχος συστημάτων με ενισχυτική μάθηση, πρόβλεψη βασισμένη σε προσομοίωση και προηγμένες μορφές αναζήτησης, με υπάρχουσες τεχνολογίες και πλατφόρμες, μπορεί γρήγορα να αποφέρει εντελώς νέες και απρόβλεπτες δυνατότητες. Η ενσωμάτωση της ΤΝ σε μια υπάρχουσα πλατφόρμα αποτελεί έκπληξη από μόνη της. Αλλά οι πολύπλοκες αλληλεπιδράσεις τέτοιων πλατφορμών με άλλες σαν αυτές μπορούν να δημιουργήσουν εκθετική, ανυπέρβλητη έκπληξη. Ποιο σημερινό συμβατικό αμυντικό σύστημα αποτρέπει μια τέτοια δημιουργία ΤΝ; Κανένα.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα οδηγήσει στις πιο σημαντικές δυνατότητες και τεχνολογίες που έχει κατασκευάσει έως σήμερα η ανθρωπότητα και η αποτυχία κατανόησης της φύσης της ΤΝ θα μας κάνει να μείνουμε πίσω όσον αφορά την αξιοποίηση όλων όσων έχει να προσφέρει βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Το διακύβευμα είναι υψηλό πέρα από κάθε περιγραφή.
