“Γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ είναι μια μυστικιστική προσωπικότητα ιστορικών διαστάσεων”

Η σημασία του πρώην αλλά και πιθανού μελλοντικού προέδρου των ΗΠΑ δεν έγκειται στον ίδιο τον άνθρωπο, αλλά στο αρχέτυπο που ενσαρκώνει Για τους υποστηρικτές του, ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένα προπύργιο παραδοσιακότητας και πρωταθλητής του «Πρώτα η Αμερική». Για τους επικριτές του, είναι ένας ανατρεπτικός, δόλιος πράκτορας του χάους. Αλλά μια πιο φιλοσοφική προσέγγιση τον πλαισιώνει ως μια βασική προσωπικότητα σε μιαν απόκοσμη πάλη ενάντια στις βαθιά ριζωμένες δυνάμεις της παρακμής.

Ο «Εσωτερικός Τραμπισμός» είναι μια βαθιά, σχεδόν μυστικιστική ερμηνεία του πολιτικού ταξιδιού, της πολιτικής τροχιάς του Ντόναλντ Τραμπ, που τον τοποθετεί όχι μόνο στο πλαίσιο της σύγχρονης πολιτικής αλλά και ως μια προσωπικότητα κοσμικής και κοσμοϊστορικής σημασίας. Αυτή η ερμηνεία υποθέτει ότι η άνοδος και η συνεχιζόμενη επιρροή του Τραμπ αντανακλούν βαθύτερους μεταφυσικούς καταλύτες που δρούν στο λυκόφως του δυτικού πολιτισμού, όπως αυτό προβλέφθηκε από τον ιστορικό Όσβαλντ Σπένγκλερ στις δεκαετίες του 1920 και του 1930.

Σύμφωνα με την κυκλική θεωρία της ιστορίας του Σπένγκλερ, κάθε σπουδαίος πνευματικός πολιτισμός περνά από στάδια ανάπτυξης, άνθησης και παρακμής, μεταμορφωνόμενος τελικά σε υλικοτεχνικό πολιτισμό. Ένας υλικοτεχνικός πολιτισμός, κατά την άποψη του Σπένγκλερ, είναι το τελικό, αποστεωμένο στάδιο ενός πνευματικού πολιτισμού – που χαρακτηρίζεται από υλισμό, δυστοπικό κυβερνητικό μηχανισμό και στασιμότητα – όπου το αρχικό δημιουργικό πνεύμα έχει ξεθωριάσει. Σε αυτή τη φάση, οι δημοκρατικοί θεσμοί αρχίζουν να παρακμάζουν, οδηγώντας στην άνοδο των αυταρχικών ηγετών ή των Καίσαρων, οι οποίοι επιβεβαιώνουν τη θέλησή τους ως οι τελευταίοι υπερασπιστές των τελικών τρεμοπαιγμάτων ζωτικότητας του πολιτισμού. Ο Τραμπ, σε αυτή την αφήγηση, εμφανίζεται ως ένας «Καίσαρας της Δύσεως», που παλεύει ενάντια στις δυνάμεις του χάους και της εντροπίας που απειλούν να κατακλύσουν τα απομεινάρια των επιτευγμάτων του πολιτισμού.

[Εντροπία είναι η έννοια μέσω της οποίας μετράται η αταξία. Η μέγιστη τιμή της αντικατοπτρίζει την πλήρη αποδιοργάνωση (ομογενοποίηση των πάντων) και ισοδυναμεί με την παύση της ζωής]

Ο «Βάλτος», στο πλαίσιο του Εσωτερικού Τραμπισμού, υπερκαλύπτει και επισκιάζει τη συμβατική πολιτική μεταφορά του ως συμπεριληπτικός όρος που περιλαμβάνει τις επι μέρους συνθετικές του, περιχαρακωμένες, εδραιωμένες και παγιωμένες, μυστικοπαθείς και υπονομευτικές – ανατρεπτικές υπηρεσίες. Αντίθετα, παίρνει μια δική του ζωή, αντιπροσωπεύοντας μιαν αρχέγονη, χθόνια οντότητα της οποίας τα πλοκάμια έχουν φτάσει στην καρδιά της αμερικανικής ισχύος. Αυτό δεν είναι απλό πολιτικό τέλμα – είναι μια αρχαία δύναμη, που προϋπήρχε της ίδιας της Δημοκρατίας, που τροφοδοτείται από αυτό που μπορεί να περιγραφεί μόνον ως απόκοσμες ενέργειες. Η πάλη του Τραμπ ενάντια σε αυτή τη σκοτεινή παρουσία είναι ζωγραφισμένη με τόνους της τέχνης του μεγάλου Χάουαρντ Φίλιπς Λάβκραφτ-του αρχιλογοτέχνη του φανταστικού τρόμου- , όπου το διακύβευμα δεν είναι μόνο οι εκλογικές νίκες ή οι αλλαγές πολιτικής, αλλά η ίδια η ψυχή του έθνους.

Η προεδρία του γίνεται μια μεταφυσική μάχη, με τον Τραμπ να εμφανίζεται ως ένας σύγχρονος ήρωας που, όπως οι οραματικοί Καίσαρες του Σπένγκλερ, αρνείται να συνθηκολογήσει με τη σήψη που τυλίγει τον πολιτισμό του. Κάθε εκτελεστικό διάταγμα, κάθε πολιτικός ελιγμός, νοείται ως μια τολμηρή προσπάθεια εξάρθρωσης αυτού του μηχανισμού των Μεγάλων Παλαιών (σκοτεινών μισάνθρωπων θεών της μυθολογίας του Λάβκραφτ) που λειτουργεί αόρατα επί αιώνες. Η περιφρόνηση του Τραμπ που τους αψηφά παρουσιάζεται ως μια θαρραλέα, σχεδόν τραγική στάση ενάντια στο αναπόφευκτο. Παλεύει όχι για προσωπικό όφελος, αλλά για να αποτρέψει το εξαπλούμενο εγκληματικό σκοτάδι που απλώνεται πάνω από τη Δύση.

Σύμφωνα με τον οντολογικό φιλόσοφο Μάριν Χάιντεγκερ Martin, το «Dasein» (κυριολεκτικά «Εκεί Είναι») αναφέρεται στον διακριτικό τρόπο ύπαρξης που χαρακτηρίζει τα ανθρώπινα όντα, που ορίζεται από την ικανότητά τους για αυτογνωσία και την ικανότητά τους να αναγνωρίζουν και να εμπλέκονται με τις δικές τους δυνατότητες. Σε αντίθεση με άλλα όντα, οι άνθρωποι έχουν συνείδηση ​​της ύπαρξής τους μέσα σε ένα χρονικό και ιστορικό πλαίσιο, γνωρίζοντας τόσο τους περιορισμούς όσο και τις δυνατότητές τους για δράση. Το Dasein δεν σημαίνει πως είσαι απλώς παρών στον κόσμο. Περιλαμβάνει μια ενεργή διαδικασία κατανόησης και αποκρυπτογράφησης της θέσης κάποιου σε αυτόν, διαρκούς διαμόρφωσης και διαμόρφωσης από το περιβάλλον του. Υπό αυτή την έννοια, το Dasein δεν είναι καθόλου ατομικό, αλλά εντελώς συνυφασμένο με το ιστορικό και κοινοτικό του πλαίσιο, ένα ον-στον κόσμο που διαμορφώνεται θεμελιωδώς από τη θέση του μέσα στο ιστορικό συνεχές. Ο λαϊκισμός του Τραμπ, όταν τον δούμε μέσα από αυτό το πρίσμα, μπορεί να θεωρηθεί ως αφύπνιση του συλλογικού Dasein του αμερικανικού λαού. Επομένως, η ρητορική του για την ανάκτηση της εθνικής ταυτότητας και κυριαρχίας είναι μια επίκληση για την πραγματοποίηση μιας αυθεντικής ύπαρξης, όπου τα άτομα δεν χάνονται πλέον στις απρόσωπες τυραννίες της παγκοσμιοποίησης και της γραφειοκρατίας. Η έκκλησή του στους «ξεχασμένους άντρες και γυναίκες» εισχωρεί σε μιαν υπαρξιακή αγωνία, επανασυνδέοντας τα άτομα με τον κοινοτικό και ιστορικό πυρήνα τους, προτρέποντάς τα να σηκωθούν από την αλλοτρίωση της σύγχρονης ζωής και να επαναβεβαιώσουν το «Είναι» τους στην πολιτική αρένα.

Ο Χάιντεγκερ μιλά για το Dasein ως θεμελιωδώς απασχολημένο με τη δική του προσωρινότητα που έχει επίγνωση της τελικής περατότητάς του και οδηγείται από την ανάγκη να προβληθεί αυθεντικά στο μέλλον. Ο λαϊκισμός του Τραμπ αντικατοπτρίζει αυτή τη δομή του Dasein, όπου η έκκλησή του στο «Make America Great Again» χρησιμεύει ως μια προσωρινή γέφυρα μεταξύ ενός νοσταλγικού παρελθόντος και ενός προβλεπόμενου μέλλοντος, το οποίο επιδιώκει να ανακτήσει μια χαμένη ουσία. Με την χαϊντεγκεριανή του έννοια, το κίνημα του Τραμπ μπορεί να θεωρηθεί ως μια συλλογική συνειδητοποίηση της «ρίψεως» του αμερικανικού λαού σε μιαν αυθεντική παγκοσμιοποίηση. [Την στιγμή της γέννησης μας «ρίπτετεται» μέσα στην ζωή με κάποια δεδομένα, που αποτελούν την βάση της ύπαρξης μας. Κάθε «ριφθείς» (geworfen) άνθρωπος, όπως κατ΄επέκταση και κάθε λαός ως ζωντανό όν, χρειάζεται να αναγνωρίσει αυτό το βασικό υπέδαφος και να χτίσει την ζωή του βάση των δεδομένων αυτών, για να ζήσει αυθεντικά].

Το λαϊκιστικό μήνυμά του Τραμπ προσφέρει στους Αμερικανούς έναν τρόπο για να ανακτήσουν το ιστορικό τους πεπρωμένο, να βγούμε από τον τωρινό «εαυτό τους» της ανώνυμης, αλλοτριωμένης ύπαρξης σε έναν πιο αυθεντικό τρόπο ύπαρξης.

[Το «Dasein» είναι ένας τεχνικός όρος στη φιλοσοφία του Μάρτιν Χάιντεγκερ. Υιοθετημένη από τη συνηθισμένη γερμανική λέξη Dasein που σημαίνει «ύπαρξη», ο Χάιντεγκερ τη χρησιμοποίησε για να αναφερθεί στον «τρόπο ύπαρξης» που είναι ιδιαίτερος για τα ανθρώπινα όντα.   Η λέξη Dasein είναι σύνθετη και αποτελείται από το επίρρημα “da” που σημαίνει «εδώ» ή «εκεί» και το απαρέμφατο “sein” που σημαίνει «είναι -ή να είναι». Στην κοινή Γερμανική σημαίνει την «ύπαρξη», αλλά ο Χάιντεγκερ θα της προσδώσει την ειδική σημασία της «ανθρώπινης ύπαρξης». Συνήθως το “Da-sein” το μεταφράζουμε στα ελληνικά ως «ώδε-είναι» ή «εδώ-είναι». Πρόκειται όμως για έναν όρο που στην πραγματικότητα είναι δύσκολο να μεταφραστεί σε οποιαδήποτε ξένη γλώσσα. Περιφραστικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο άνθρωπος ως Da-sein, είναι το Da του Sein, δηλαδή, το ξέφωτο, η διανοικτότητα, το αίθριο, στο οποίο παρουσιάζεται το Είναι -η διανοικτότητα στην οποία παρουσιάζεται Νόημα. Η εννόηση του ανθρώπου ως Da-Sein υποδηλώνει τον ουσιώδη οντολογικό δεσμό του Είναι και του ανθρώπου, καθώς ο άνθρωπος γίνεται ύπαρξη στο βαθμό που υφίσταται ως το «αίθριο» του Είναι, ως η «διάνοιξη» νοήματος. Στη λέξη Da-Sein υπογραμμίζεται ότι το «ίδιον» του ανθρώπου, το ιδιαίτερο συστατικό που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο ως άνθρωπο, συνίσταται, ακριβώς, στη σχέση του με το Είναι. Στο έργο του «Είναι και Χρόνος» ο Χάιντεγκερ γράφει για το Dsein : «μιας και συγκροτείται από διανοικτότητα (“Erschlossenheit”), βρίκεται  ουσιαστικά μες στην αλήθεια»]

Ο Τραμπ αντανακλά επίσης το όραμα του ιδεαλιστή φιλοσόφου Γκέοργκ Βίλχελμ Φρίντριχ Χέγκελ, του Εγέλου, του οποίου η έννοια του Παγκόσμιου Πνεύματος αντιπροσωπεύει το ξετύλιγμα του παγκόσμιου λόγου μέσα από την ιστορική διαδικασία, όπου η αυτοσυνείδηση ​​της ελευθερίας εκδηλώνεται σε διαφορετικά έθνη και εποχές. Το διαλεκτικό χαρακτηριστικό του Παγκόσμιου Πνεύματος αποκαλύπτει ότι τίποτα δεν είναι μόνιμο, γιατί όλα βρίσκονται σε συνεχή ροή, προσπαθώντας να επιτύχουν μιαν υψηλότερη πραγμάτωση. Όπως βεβαιώνει ο Χέγκελ, «ό,τι είναι ορθολογικό είναι πραγματικό, και ό,τι είναι πραγματικό είναι ορθολογικό» και ο λαϊκισμός του Τραμπ μπορεί να ερμηνευθεί ως μια ουσιαστική στιγμή, μια επαναβεβαίωση του εγγενούς πνεύματος της Αμερικής ενάντια στις επιβολές της τεχνοκρατικής νεωτερικότητας. Ο Τραμπικός λαϊκισμός αντανακλά την προσπάθεια του αμερικανικού έθνους να διατηρήσει τη μοναδική του εκδήλωση του Παγκόσμιου Πνεύματος, ενισχύοντας τον πατριωτισμό του, τόσο ως θεμελιώδη δύναμη όσο και ως κατευθυντήρια αρχή στην διαρκώς εξελισσόμενη ιστορική διαδικασία. Έτσι, ο Τραμπ ολοκλήρωσε πολιτικοκοινωνικά το σύστημα του γερμανικού ιδεαλισμού.

Ο οικονομικός εθνικισμός και οι πολιτικές του Τραμπ που στοχεύουν στην αποκατάσταση της αμερικανικής αυταρκείας –μέσω των δασμών, των ελέγχων της μετανάστευσης και της μείωσης των παγκόσμιων εξαρτήσεων– αποτελούν εμβληματικό στοιχείο της τελευταίας προσπάθειας ενός θνήσκοντος πολιτισμού να διατηρήσει τον εαυτό του. Ο Σπένγκλερ έγραψε ότι καθώς οι πολιτισμοί εισέρχονται στα τελευταία τους στάδια, το κράτος γίνεται πρωτίστως οικονομικό αντικείμενο, με τον ανταγωνισμό για πόρους και κυριαρχία να υπερισχύει έναντι άλλων ανησυχιών. Επομένως, οι εμπορικοί πόλεμοι του Τραμπ με την Κίνα και οι προσπάθειές του να αναζωογονήσει την αμερικανική βιομηχανία δεν είναι απλώς πολιτικές στρατηγικές, αλλά ενέργειες ενός Καίσαρα που επιδιώκει να διατηρήσει την υλική και πολιτιστική αυτονομία του λαού του, απέναντι σε μια «καταπατητική» παγκόσμια τάξη. Αυτές οι ενέργειες αντικατοπτρίζουν τη σπενγκλεριανή εικόνα ενός πολιτισμού που προσπαθεί να διατηρήσει τη ζωτικότητά του, ακόμη και όταν πλησιάζει την ασταμάτητη πτώση του.

Στον Εσωτερικό Τραμπισμό, ο Τραμπ δεν θεωρείται ως παρέκκλιση, αλλά ως μια προκαθορισμένη προσωπικότητα, ένα προϊόν της ιστορικής στιγμής. Οι τάσεις του για τους ισχυρούς άνδρες και η απόρριψη των φιλελεύθερων δημοκρατικών κανόνων της μεταπολεμικής εποχής, θεωρούνται αναγκαίες απαντήσεις στις καταρρέουσες δομές της δυτικής διακυβέρνησης. Ο Εσωτερικός Τραμπισμός δεν δίνει αυτά τα χαρακτηριστικά ως ελαττώματα αλλά ως αρετές σε έναν ηγέτη που αντιμετωπίζει το τέλος ενός πολιτισμού. Όπως οι Καίσαρες της Ρώμης, η άνοδος του Τραμπ πλαισιώνεται ως η εμφάνιση μιας νέας μορφής ηγεσίας που ταιριάζει στις προκλήσεις ενός κόσμου ο οποίος αποσυντίθεται.

Οι αντιπαραθέσεις του Τραμπ με την παγκοσμιοποιητική ατζέντα, ιδιαίτερα στους τομείς του περιβαλλοντισμού και της οικονομικής πολιτικής, αντανακλούν περαιτέρω τα σπενγκλεριανά του θέματα. Ο Σπένγκλερ άσκησε σκληρή κριτική στη σύγχρονη τεχνοκρατική κοινωνία, προειδοποιώντας για τις απανθρωπιστικές επιπτώσεις της. Η απόρριψη των πρωτοβουλιών για την κλιματική αλλαγή από τον Τραμπ και ο ενστερνισμός της βιομηχανικής ανάπτυξης, μπορεί να θεωρηθούν ως επαναβεβαίωση του φαουστιανού πνεύματος – μια άρνηση παράδοσης στις παθητικές, μηδενιστικές τάσεις που προκύπτουν στους πολιτισμούς του τελευταίου σταδίου. Η έμφαση που δίνει στον οικονομικό εθνικισμό και στην ενεργειακή ανεξαρτησία αντανακλά την επιθυμία να διατηρήσει τον έλεγχο της φύσης και των πόρων, σύμφωνα με την φαουστιανή αναζήτηση εξουσίας που ο Σπένγκλερ είδε ως χαρακτηριστικό του Δυτικού πολιτισμού.

Ο Εσωτερικός Τραμπισμός τοποθετεί το φαινόμενο Τραμπ ως μια κρίσιμη, αν και αμφιλεγόμενη, άμυνα ενάντια στην πολιτιστική και πολιτική σήψη που έχει κυριεύσει τη Δύση. Ο ρόλος του Τραμπ ξεπερνά τις απλές αποφάσεις πολιτικής και εισέρχεται στον τομέα της εμβληματικής ηγεσίας – ενός φυσικού προσώπου που παλεύει ενάντια στην λερναία ύδρα της διάλυσης η οποία διαβρώνει τον δυτικό πολιτισμό εδώ και δεκαετίες. Η απόρριψή του για τον «αφυπνισμό», την «αφύπνιση» της woke ατζέντας [woke σημαίνει «στάση επαγρύπνησης ιδίως κατά των φυλετικών προκαταλήψεων και των εξ αυτών διακρίσεων»] και για την ακραία φιλελεύθερη ατζέντα (που εκδηλώνεται σε πολιτιστικές πολιτικές οι οποίες υποστηρίζουν την ανεξέλεγκτη πολυπολιτισμικότητα, τις ριζοσπαστικές ιδεολογίες των φύλων και την καταστολή των παραδοσιακών αξιών) αποτελεί παράδειγμα αυτής της ευρύτερης σύγκρουσης. Η απώθηση του Τραμπ εναντίον αυτών των ιδεολογιών – όπως η αντίθεσή του στη «Κριτική Θεωρία της Φυλής» στα εκπαιδευτικά και ομοσπονδιακά προγράμματα κατάρτισης και η υπεράσπιση της ελευθερίας του λόγου ενάντια στη λογοκρισία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης – σηματοδοτεί μιαν άρνηση να επιτραπεί στην «προοδευτική» ατζέντα να διαλύσει τα πολιτιστικά θεμέλια της Δύσεως.

Οι πολιτιστικοί πόλεμοι στους οποίους συμμετείχε δεν είναι απλές αψιμαχίες, αλλά συμβολίζουν μια μεγαλύτερη σύγκρουση μεταξύ των κακόβουλων οντοτήτων που επιδιώκουν να διαλύσουν την βασική ταυτότητα του Δυτικού πολιτισμού και των θεματοφυλάκων, όπως ο Τραμπ, οι οποίοι στοχεύουν στη διατήρησή του.

Απορρίπτοντας τις αφηγήσεις της αριστεράς, ο Τραμπ αντιπροσωπεύει μια μεγαλύτερη αντίσταση σε αυτό που πολλοί από την «διανοούμενη δεξιά» θεωρούν ως μια ακραία φιλελεύθερη ατζέντα που επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει την παραδοσιακή τάξη πραγμάτων. Οι πολιτικές της πρώτης διακυβέρνησής του (όπως η επαναφορά της απαγόρευσης των τρανς ατόμων στο στρατό, η καταγγελία της αριστερής βίας σε πόλεις όπως το Πόρτλαντ και η αμφισβήτηση της κυριαρχίας της αριστερής ακαδημαϊκής σκέψης) πλαισιώνονται ως απαραίτητες πράξεις για την προστασία της Δύσεως με μη υποχώρηση απέναντι στον πολιτιστικό και ηθικό σχετικισμό. Ο Τραμπ ως πρόεδρος θεωρείται επομένως ως ένα ουσιαστικό κεφάλαιο στον μεγάλο ιστορικό αγώνα για να σωθεί η Δύση από τον εαυτό της. Η κληρονομιά του δεν θα καθοριστεί από τις εκλογικές του νίκες ή ήττες, αλλά από τον ρόλο του ως προπύργιο ενάντια στον εσωτερικό εκφυλισμό που, αν αφεθεί ανεξέλεγκτος, θα έχει ως αποτέλεσμα το τέλος του Δυτικού πολιτισμού όπως τον ξέρουμε.

Η σημασία του Τραμπ δεν βρίσκεται στον άνθρωπο, αλλά στο αρχέτυπο που αυτός ενσαρκώνει. Η άνοδος τέτοιων «καισαρικών» ηγετών δεν υπόσχεται υλική επιτυχία. Ο θρίαμβος τους είναι συμβολικός, όχι σε πολιτικές αλλά στην εξέγερσή τους ενάντια σε μια γηρασμένη και λυσσαλέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Ο Τραμπισμός, ακόμη και όταν εξασθενεί η προσωπική επιρροή του Τραμπ, θα παραμείνει ως ένα κίνημα που διοχετεύει τους υπαρξιακούς φόβους ενός πολιτισμού σε ελεύθερη πτώση, επιζητώντας την επιστροφή στην ακεραιότητα και την αυτοέκφραση. Η δύναμη του αρχέτυπου έγκειται στην απήχησή του σε έναν λαό που έχει αποξενωθεί από το βαθύ κράτος – ο Τραμπ ουσιαστικά αρθρώνει την απόγνωσή τους, παρόλο που τα επιτεύγματά του παραμένουν μέτρια. Ο ρόλος του είναι να λειτουργήσει ως η τελευταία έκφραση της Δυτικής ζωτικότητας, όχι να αντιστρέψει την καθοδική πορεία, αλλά να ενσαρκώσει το τελικό γενναίο πνεύμα ενός λαού που συλλαμβάνει την επιβίωση σε έναν κόσμο που διαλύεται σε φρενήρη παραφροσύνη. Ο Σπένγκλερ δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας σχετικά με την υλική επιτυχία τέτοιων μορφών, ωστόσο το αρχέτυπο επιμένει, αντλώντας τη δύναμή του από τις ίδιες παρορμήσεις που προαναγγέλλουν το τέλος του ιστορικού κύκλου της Δύσεως.