Στην πρόσφατη Διεθνή Έκθεση Αεροδιαστημικής του Βερολίνου (Internationale Luftfahrt Ausstellung, ILA) παρουσιάστηκε το πρωτότυπο Wingman της Airbus σε συνεργασία με την Diehl και άλλων γερμανικών και ισπανικών αμυντικών εταιριών. Το αυτόνομο drone μάχης Wingman που θα έχει stealth χαρακτηριστικά θεωρείται ως «γέφυρα» προς το μεγαλεπήβολο σχέδιο νέας γενιάς οπλικών συστημάτων FCAS (Future Air Combat Systems) των ευρωπαϊκών εταιριών Airbus, Dassault και Indra (βλ. ανάρτηση Δεκεμβρίου 2020 με τίτλο Ο ΓΑΛΛΟΓΕΡΜΑΝΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΕΞΟΠΛΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΜΕΝΗΣ ΕΙΚΟΣΑΕΤΙΑΣ).
Το Wingman έχει μήκος περίπου 15.5 μέτρα, άνοιγμα πτερυγίων 12 μέτρα και μόνο 2,5 μέτρα ύψος, χωρίς κάθετο σταθεροποιητή. Το drone λέγεται ότι έχει δυνατότητες stealth. Για να έχει χαρακτηριστικά χαμηλής παρατηρησιμότητας, διαθέτει εσωτερικούς κόλπους όπλων στους οποίους μπορούν επίσης να μεταφερθούν μικρότερα τηλεχειριζόμενα (RC) οπλικά συστήματα. Τα δεδομένα σχετικά με το ωφέλιμο φορτίο του Wingman δεν μπόρεσαν ακόμη να βρεθούν, το μέγιστο βάρος απογείωσης λέγεται ότι είναι 10 τόνοι, όπου η τιμή πρέπει να αναφέρεται στην διαμόρφωση με κάθετο σταθεροποιητή και εξωτερικό ωφέλιμο φορτίο / οπλισμό. Το drone πρόκειται να λειτουργήσει ως «πολλαπλασιαστής ισχύος» μαζί με τα επανδρωμένα μαχητικά αεροσκάφη, στην λεγόμενη «ομαδοποίηση» Manned-Unmanned Teaming (MUM-T). Το Wingman θα είναι σε θέση να διαταράσσει την επικοινωνία του εχθρού και τα συστήματα ραντάρ στο ηλεκτρομαγνητικό φάσμα και με τα πυρομαχικά που μεταφέρει θα είναι δυνατές αποστολές μάχης εναντίον στόχων στο έδαφος και στον αέρα. Ούτως θα μπορεί να αναλάβει επικίνδυνα καθήκοντα αποστολής, έτσι ώστε το «ομαδοποιημένο» επανδρωμένο αεροσκάφος να μπορεί να παραμείνει σε απόσταση.
Οι δυνατότητες του Wingman αναπτύσσονται επίσης ως μέρος του οπλικού συστήματος επόμενης γενιάς (Next Generation Weapon System, NGWS), το οποίο πρόκειται να γίνει ο πυρήνας του FCAS. Το NGWS αναπτύσσεται από κοινού από την Γαλλία, την Γερμανία και την Ισπανία (από το 2025 επίσης το Βέλγιο), αλλά μάλλον θα αργήσει πολύ. Το δίκτυο συστημάτων αποτελείται από ένα μαχητικό αεροσκάφος 6ης γενιάς, το οποίο συνοδεύεται από αρκετά μη επανδρωμένα συστήματα remote carriers και ένα data cloud (Air Combat Cloud), το οποίο συνδυάζει δεδομένα αισθητήρων από τα διάφορα οπλικά συστήματα καθώς και από άλλες πηγές και προορίζεται να «υποστηρίξει» τον σχεδιασμό και την υλοποίηση της αποστολής. Αρχικά, η ολοκλήρωση είχε προγραμματιστεί για το 2040, αλλά αναμένεται ήδη σημαντική καθυστέρηση.
Η γερμανική πολεμική αεροπορία και μάλλον αυτές των συμβαλλόμενων μερών προφανώς δεν θέλουν να περιμένουν τόσο πολύ, για αυτό το Wingman προορίζεται να πετάξει δίπλα-δίπλα με το Eurofighter, αν είναι δυνατόν στις αρχές της δεκαετίας του 2030, με το σκεπτικό ότι «ο πόλεμος δεν θα περιμένει έως ότου να καταφέρεις να πετάξει 6ης γενιάς αεροσκάφος». Η Airbus αναμένει να είναι σε θέση να προσφέρει το Wingman στο ένα τρίτο της τιμής των επανδρωμένων μαχητικών αεροσκαφών, αν και παραμένει εντελώς ασαφές σε ποιο συγκεκριμένο μαχητικό αεροσκάφος αναφέρεται αυτός ο υπολογισμός, γεγονός που αφήνει επίσης νεφελώδες το πλαίσιο τιμών για το Wingman. Η Airbus προωθεί την συνεργασία με τους ισπανικούς βιομηχανικούς εταίρους και θέλει να κερδίσει την Γερμανία και την Ισπανία ως πελάτες. Λίγο μετά την παρουσίαση του Wingman, μια παρόμοια ιδέα σχεδιάζεται από την Dassault στην βάση του μαχητικού drone nEYROn με μια κοινοπραξία ευρωπαϊκών αμυντικών εταιριών, που θα είναι συμπληρωματικό του κοινού FCAS (περιττό να τονίσουμε ότι από όλες αυτές τις ευρωπαϊκές αεροδιαστημικές κοινοπραξίες απούσα είναι η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία ΕΑΒ ή άλλες ελληνικές αμυντικές εταιρίες).
Το NGWS στο σύνολό του, αλλά και οι μη επανδρωμένες συνιστώσες του συστήματος, όπως το Wingman, βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη, όχι μόνο στον έλεγχο και την παρακολούθηση των λειτουργιών, καθώς και στην συγχώνευση και ανάλυση των ροών δεδομένων, αλλά και στις λεγόμενες κρίσιμες λειτουργίες, δηλαδή την αναζήτηση, την παρακολούθηση και την καταστροφή στόχων. Επομένως, η επιχείρηση στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην αυτονομία των οπλικών συστημάτων, η οποία είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη για διάφορους λόγους. Η Airbus τονίζει ότι οι πιλότοι στα μαχητικά αεροσκάφη έχουν πάντα τον έλεγχο της αποστολής και «πάντα την τελική αρχή λήψης αποφάσεων». Ωστόσο, πολλά ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα.
Παρατηρήσεις που πρέπει να επισημανθούν με εφαλτήριο την παρουσίαση του Wingman:
Λόγω του τρέχοντος μαζικού επανεξοπλισμού της Δύσης, ο οποίος οδηγείται από τις στρατιωτικές επιτυχίες της Ρωσίας στον πόλεμο της Ουκρανίας, και της απαίτησης του ΝΑΤΟ ότι η Δύση πρέπει να γίνει έτοιμη για πόλεμο, οπλικά συστήματα όπως το Wingman και το FCAS θα πρέπει να ήταν διαθέσιμα το συντομότερο δυνατό. Προφανώς η πολεμική βιομηχανία της Ρωσίας δεν θα μείνει στάσιμη έως το 2030 ή το 2040, ο πόλεμος στην Ουκρανία της έδωσε την ευκαιρία να δοκιμάσει σύγχρονα οπλικά συστήματα τα οποία αποδείχτηκαν εφάμιλλα ή κατά πολλούς αναλυτές καλύτερα από αυτά της Δύσης, όπως π.χ. οι υπερ-υπερηχητικοί πύραυλοι.
Ο πόλεμος της Ουκρανίας επέτρεψε στην ρωσική πολεμική βιομηχανία να ενημερωθεί για νέες έννοιες λειτουργίας της στρατιωτικής σκέψης γύρω από τον μελλοντικό πόλεμο. Η ανάπτυξη οπλικών συστημάτων που ονομάζονται «υπερόπλα» (Zirkon, Burevestnik, Kinzhal, Poseidon) σηματοδοτούν την πρόθεση της Ρωσίας να καινοτομήσει στον αμυντικό-βιομηχανικό τομέα για να αντιμετωπίσει τις ανταγωνιστικές στρατιωτικές τεχνολογίες των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ, που όμως θα είναι επιχειρησιακά λειτουργικές την επόμενη δεκαετία. Δεν υποτιμούμε δυτικά οπλικά συστήματα όπως το Wingman ή το FCAS. Θυμίζουμε όμως τις υποτιμητικές έως περιφρονητικές δυτικές αντιδράσεις στην εμφάνιση νέων ρωσικών «υπερόπλων». Το Burevestnik και το Poseidon, για παράδειγμα, έχουν περιγραφεί από δυτικούς αναλυτές είτε ως τεχνικά ανέφικτα είτε στρατιωτικά «γελοία».
Προφανώς τα νέα ρωσικά «υπερόπλα» είναι απίθανο να ανατρέψουν εντελώς τα υπάρχοντα δυτικά στρατιωτικά σχέδια, ούτε αλλάζουν ριζικά την φύση της στρατηγικής πυρηνικής ικανότητας της Ρωσίας. Εξάλλου, το γεγονός ότι η βαλλιστική πυραυλική άμυνα της Δύσης δεν έχει σχεδιαστεί για να αντιμετωπίσει το υπερσύγχρονο ρωσικό οπλοστάσιο σημαίνει ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει θεμελιωδώς στην φύση της στρατηγικής πυρηνικής ισορροπίας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Και οι δύο πλευρές είναι εξίσου ικανές να καταστρέψουν η μία την άλλη.
Εκεί που ίσως παρατηρηθούν οι μεγαλύτερες αλλαγές είναι στις υποστρατηγικές συμβατικές και πυρηνικές δυνατότητες της Ρωσίας. Από αυτή την άποψη, ο Zirkon και ο Kinzhal π.χ. προσθέτουν μια πραγματικά νέα χορδή στο ρωσικό τόξο. Οι ρωσικές πρόοδοι στον τομέα των «υπερόπλων» δεν πρέπει να υποτιμηθούν, εξακολουθεί να ισχύει ότι υπάρχουν σημαντικά κενά δυνατοτήτων στην Δύση που σημαίνει ότι τα νέα ρωσικά όπλα μπορεί τελικά να έχουν την χρησιμότητα που φοβούνται πολλοί νατοϊκοί αναλυτές.
του Γεωργίου Λιναρδή
