Η ορκωμοσία του προέδρου Πούτιν σηματοδοτεί ένα νέο στάδιο στην ιστορία της Ρωσίας. Ορισμένες γραμμές από προηγούμενες περιόδους θα συνεχιστούν σίγουρα. Κάποιες θα φτάσουν σε ένα κρίσιμο κατώφλι. Κάποιες θα περιοριστούν. Αλλά πρέπει επίσης να αναδυθεί και κάτι νέο.
Θα ήθελα να επιστήσω την προσοχή στην ιδεολογική πτυχή, η οποία θα μπορούσε να αποτελέσει θεμελιώδη φορέα για την περαιτέρω ανάπτυξη της Ρωσίας στο διεθνές πλαίσιο.
Στην άγρια αντιπαράθεσή μας με τη Δύση, που ακροβατεί στο χείλος της πυρηνικής σύγκρουσης και ενός τρίτου παγκόσμιου πολέμου, το πρόβλημα των αξιών γίνεται όλο και πιο εμφανές. Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν είναι απλώς μια σύγκρουση κρατών με τα απολύτως ορθολογικά εθνικά τους συμφέροντα, αλλά μια σύγκρουση πολιτισμών, με όλους να υπερασπίζονται σθεναρά τα αξιακά τους συστήματα.
Σήμερα, είναι ήδη σαφές ότι η Ρωσία έχει αποφασιστικά δεσμευτεί να υπερασπιστεί τις παραδοσιακές αξίες και τις θεωρεί αναπόσπαστο μέρος των θεμελιωδών διαδικασιών ενίσχυσης της πολιτισμικής της ταυτότητας και της γεωπολιτικής της κυριαρχίας. Δεν πρόκειται απλώς για τα διάφορα συμφέροντα των επιμέρους υποκειμένων εντός του ίδιου – δυτικού – πολιτισμού, όπως θα μπορούσε να ερμηνευθεί μέχρι πρόσφατα η κλιμακούμενη σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της συλλογικής Δύσης. Είναι πλέον προφανές ότι συγκρούονται δύο συστήματα αξιών.
Η σύγχρονη συλλογική Δύση υπερασπίζεται σταθερά:
- Τον απόλυτο ατομικισμό,
- Το ΛΟΑΤ και την πολιτική των φύλων,
- Τον κοσμοπολιτισμό,
- Την κουλτούρας της ακύρωσης,
- Τον μετα-ανθρωπισμό,
- Την ανεμπόδιστη μετανάστευση,
- Την καταστροφή όλων των μορφών ταυτότητας,
- Την κριτική φυλετική θεωρία (σύμφωνα με την οποία οι προηγουμένως καταπιεσμένοι λαοί έχουν κάθε δικαίωμα να καταπιέζουν με τη σειρά τους τους πρώην καταπιεστές τους),
- Την σχετικιστική και μηδενιστική μεταμοντέρνα φιλοσοφία.
Η Δύση λογοκρίνει ανελέητα την ίδια της την ιστορία, απαγορεύει βιβλία και έργα τέχνης, ενώ το Κογκρέσο των ΗΠΑ ετοιμάζεται να αφαιρέσει ολόκληρα χωρία από την Αγία Γραφή, που υποτίθεται ότι προσβάλλουν ορισμένες ομάδες ανθρώπων με βάση την εθνικότητα και τη θρησκεία. Επιπλέον, η ανάπτυξη των ψηφιακών τεχνολογιών και των νευρωνικών δικτύων έθεσε το ζήτημα της μεταφοράς της παγκόσμιας διακυβέρνησης από την ανθρωπότητα στην τεχνητή νοημοσύνη – και αρκετοί δυτικοί συγγραφείς το χαιρετίζουν ήδη σαν μια απίστευτη επιτυχία και την πολυαναμενόμενη άφιξη της μοναδικότητας.
Σε αντίθεση με όλα αυτά, η Ρωσία του Πούτιν προσφέρει ένα εντελώς διαφορετικό σύνολο αξιών, πολλές από τις οποίες κατοχυρώνονται νομικά στο διάταγμα αριθ. 809 της 9ης Νοεμβρίου 2022.
Η Ρωσία υπερασπίζεται σταθερά:
- Την συλλογική ταυτότητα έναντι του ατομικισμού,
- Τον πατριωτισμό έναντι του κοσμοπολιτισμού,
- Tην υγιή οικογένεια έναντι της νομιμοποίησης των διαστροφών,
- Την θρησκεία ενάντια στον μηδενισμό, τον υλισμό και τον σχετικισμό,
- Την ανθρωπότητα ενάντια στα μετα-ανθρωπιστικά πειράματα,
- Την οργανική ταυτότητα ενάντια στην αποσύνθεση της,
- Την ιστορική αλήθεια ενάντια στην κουλτούρα της ακύρωσης.
Υπάρχουν δύο αντίθετοι προσανατολισμοί, εξάλλου – δύο ανταγωνιστικές ιδεολογίες και κοσμοθεωρίες. Η Ρωσία επιλέγει την παράδοση – η Δύση, αντίθετα, όλα τα μη παραδοσιακά και ακόμη και τα αντιπαραδοσιακά.
Αυτό καθιστά τη σύγκρουση στην Ουκρανία, όπου αυτοί οι δύο πολιτισμοί συγκρούστηκαν σε μια σκληρή αποφασιστική μάχη, πολύ περισσότερο από μια συνηθισμένη σύγκρουση συμφερόντων. Υπάρχει πράγματι σύγκρουση συμφερόντων, αλλά δεν είναι αυτό το κύριο σημείο. Το κύριο σημείο είναι ότι δύο μοντέλα περαιτέρω ανάπτυξης της ανθρωπότητας έχουν εισέλθει σε αντιπαράθεση – η φιλελεύθερη, παγκοσμιοποιημένη, αντιπαραδοσιακή πορεία της σύγχρονης Δύσης ή η εναλλακτική, πολυπολική, πολυκεντρική πορεία διατήρησης της παράδοσης και των παραδοσιακών αξιών, για την οποία αγωνίζεται η Ρωσία.
Είναι καιρός να σημειώσουμε ότι ένας πολυπολικός κόσμος, στον οποίο η Ρωσία δήλωσε την πίστη της κατά το προηγούμενο στάδιο της διακυβέρνησης Πούτιν, έχει νόημα μόνο αν αναγνωρίσουμε κάθε πόλο. Κάθε πολιτισμός (όπως εκπροσωπείται σήμερα στους BRICS) έχει δικαίωμα στην ταυτότητά του, στην παράδοσή του και στο σύστημα αξιών του. Η πολυπολικότητα αποκτά νόημα και δικαιολογείται εάν προχωρήσουμε από την πολλαπλότητα των υπαρχόντων πολιτισμών και αναγνωρίσουμε το δικαίωμά τους να διατηρήσουν την ταυτότητά τους και να αναπτυχθούν με βάση εσωτερικές αρχές. Αυτό σημαίνει ότι οι πόλοι του πολυπολικού κόσμου, σε αντίθεση με το παγκοσμιοποιητικό μονοπολικό μοντέλο, όπου οι δυτικές αξίες κυριαρχούν ως καθολικές εξ ορισμού, ακολουθούν σε κάποιο βαθμό την πορεία της Ρωσίας, αξιοποιώντας όμως τις δικές τους -διαφορετικές ο καθένας- παραδοσιακές αξίες.
Αυτό το βλέπουμε ξεκάθαρα στη σύγχρονη Κίνα. Όχι μόνο απορρίπτει την παγκοσμιοποίηση, τον φιλελευθερισμό και τον παγκόσμιο καπιταλισμό ως δόγμα, διατηρώντας πολλά χαρακτηριστικά του σοσιαλιστικού συστήματος, αλλά στρέφεται όλο και περισσότερο στις αιώνιες αξίες του κινεζικού πολιτισμού, αναβιώνοντας την πολιτική και κοινωνική ηθική του Κομφούκιου, που ενέπνευσε και οργάνωσε την κοινωνία για χιλιάδες χρόνια. Δεν είναι τυχαίο ότι μια από τις κορυφαίες θεωρίες των διεθνών σχέσεων στη σύγχρονη Κίνα είναι η αρχαία ιδέα της Tianxia, όπου η Κίνα θεωρείται το κέντρο του παγκόσμιου συστήματος, με όλα τα άλλα έθνη που περιβάλλουν το Μέσο Βασίλειο στην περιφέρεια. Η Κίνα είναι το δικό της απόλυτο κέντρο, ανοιχτό στον κόσμο, αλλά διαφυλάττει αυστηρά την κυριαρχία, τη μοναδικότητα και την πρωτοτυπία της.
Η σύγχρονη Ινδία (Bharat) κινείται προς την ίδια κατεύθυνση, ιδίως υπό την διακυβέρνηση του Narendra Modi. Και εδώ κυριαρχεί η βαθιά ταυτότητα, η Χιντούτβα, που αναβιώνει τα θεμέλια του αρχαίου βεδικού πολιτισμού, της θρησκείας, της φιλοσοφίας και της κοινωνικής δομής.
Ο ισλαμικός κόσμος απορρίπτει ακόμη πιο κατηγορηματικά το σύστημα αξιών της συλλογικής Δύσης, το οποίο δεν είναι σε καμία περίπτωση συμβατό με τους ισλαμικούς νόμους, κανόνες και διατάξεις. Στην περίπτωση αυτή, η έμφαση δίνεται στην παράδοση.
Τα αφρικανικά έθνη κινούνται επίσης προς αυτή την κατεύθυνση, εισερχόμενα σε έναν νέο γύρο αποαποικιοποίησης – αυτή τη φορά της συνείδησης, της κουλτούρας και της νοοτροπίας. Όλο και περισσότεροι Αφρικανοί στοχαστές, πολιτικοί και δημόσια πρόσωπα στρέφονται στις ρίζες των αυτόχθονων πολιτισμών τους.
Η Λατινική Αμερική, επίσης, ανακαλύπτει σταδιακά αυτούς τους νέους ορίζοντες της Παραδοσιοκρατίας, της θρησκείας και των πολιτιστικών ριζών, ερχόμενη όλο και περισσότερο σε άμεση σύγκρουση με τις αμερικανικές και συλλογικές δυτικές πολιτικές. Η ιδιαιτερότητα της Λατινικής Αμερικής είναι ότι ο αντιαποικιακός αγώνας διεξήχθη επί μακρόν κυρίως με αριστερά συνθήματα. Η κατάσταση τώρα αλλάζει: η αριστερά ανακαλύπτει τις παραδοσιακές και συντηρητικές ρίζες του αγώνα της (για παράδειγμα, στη θεολογία της απελευθέρωσης, όπου κυριαρχεί ο καθολικός παράγοντας), και το συντηρητικό αντιαποικιακό μέτωπο αναπτύσσεται (για παράδειγμα, η θεολογία του λαού).
Αλλά μέχρι στιγμής κανένας από τους πολιτισμούς που προσανατολίζονται προς την πολυπολικότητα και προτιμούν την παράδοση δεν έχει έρθει σε άμεση ένοπλη σύγκρουση με τη Δύση, εκτός από τη Ρωσία. Πολλοί διστάζουν, περιμένοντας την έκβαση αυτής της δραματικής αντιπαράθεσης. Αν και το μεγαλύτερο μέρος της ανθρωπότητας απορρίπτει δυνητικά την ηγεμονία της Δύσης και τα συστήματα αξιών της, κανείς εκτός από εμάς δεν είναι έτοιμος να μπει σε άμεση αντιπαράθεση μαζί της ακόμη.
Αυτό δίνει στη Ρωσία μια μοναδική ευκαιρία να ηγηθεί της παγκόσμιας συντηρητικής στροφής. Ήρθε η ώρα να δηλώσουμε ανοιχτά ότι η Ρωσία μάχεται ενάντια στην αξίωση του δυτικού πολιτισμού για την οικουμενικότητα των αξιών του και υπερασπίζεται πλήρως και ολοκληρωτικά την παράδοση, τόσο τη δική της (ρωσική και ορθόδοξη) όσο και όλες τις άλλες. Γιατί και αυτές αντιμετωπίζουν την αναπόφευκτη καταστροφή αν θριαμβεύσει η παγκοσμιοποίηση και επιμείνει η δυτική ηγεμονία.
Όλοι οι πολιτισμοί του κόσμου είναι συντηρητικοί – αυτό αποτελεί την ταυτότητά τους. Και το συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο. Μόνο η μεταμοντέρνα Δύση έχει αποφασίσει να έρθει σε ριζική ρήξη με τις κλασικές χριστιανικές της ρίζες και έχει αρχίσει να οικοδομεί μια κουλτούρα εκφυλισμού, διαστροφής, παθολογίας και τεχνικής αντικατάστασης των ανθρώπων με μετα-ανθρώπινους οργανισμούς (από την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι τα cyborgs, τις χίμαιρες και τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα). Ακόμα και μέσα στη Δύση, ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας απορρίπτει αυτή την πορεία και αντιτίθεται όλο και πιο έντονα στην πορεία των κυρίαρχων μεταμοντέρνων φιλελεύθερων ελίτ προς την οριστική κατάργηση της πολιτισμικής-ιστορικής ταυτότητας των ίδιων των δυτικών κοινωνιών.
Στη νέα προεδρική θητεία του Πούτιν, θα ήταν απολύτως λογικό να ανακηρύξει την προστασία της παράδοσης – στη Ρωσία και παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένης της Δύσης – ως την κύρια ιδεολογική του αποστολή. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν θεωρείται ήδη από την ανθρωπότητα ως ένας μεγάλος ηγέτης που παίζει αυτόν τον ρόλο, αντιστεκόμενος ηρωικά στη δυτική ηγεμονία. Τώρα είναι η ώρα να διακηρύξει την παγκόσμια αποστολή της Ρωσίας, που συνίσταται στην προστασία των πολιτισμών και των παραδοσιακών αξιών τους. Αρκετά με το να παίζουμε μαζί με τη Δύση και να χρησιμοποιούμε τις στρατηγικές, τους όρους, τα πρωτόκολλα και τα κριτήριά της. Η κυριαρχία των πολιτισμών συνίσταται στο ότι κάθε έθνος έχει το πλήρες δικαίωμα να δέχεται και να απορρίπτει οποιεσδήποτε εξωτερικές οδηγίες και να αναπτύσσεται με τον δικό του μοναδικό τρόπο, ανεξάρτητα από τη δυσαρέσκεια κάποιου άλλου.
Πρόσφατα, στις 7 Μαΐου, η βρετανική εφημερίδα The Mirror χαρακτήρισε δέκα λέξεις από την ομιλία του προέδρου Πούτιν κατά την ορκωμοσία του ως “ανατριχιαστική απειλή για τη Δύση”. Οι λέξεις αυτές ήταν: “Ο Πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας θα πρέπει να είναι σε θέση να καταθέσει τις απόψεις του: “Το πεπρωμένο της Ρωσίας θα καθοριστεί μόνο από εμάς τους ίδιους”. Κάθε νύξη για κυριαρχία εκλαμβάνεται από τη Δύση ως κήρυξη πολέμου. Η Ρωσία το έχει αγκαλιάσει αυτό και είναι έτοιμη να υποστηρίξει όλους εκείνους που θα υπερασπιστούν τόσο αποφασιστικά την κυριαρχία τους όσο και αυτή.
Φυσικά, κάθε πολιτισμός έχει τις δικές του παραδοσιακές αξίες. Αλλά σήμερα, όλες τους δέχονται επίθεση από έναν επιθετικό, μισαλλόδοξο, δόλιο και διεστραμμένο πολιτισμό, ο οποίος διεξάγει έναν ανελέητο πόλεμο εναντίον κάθε παράδοσης – εναντίον της παράδοσης ως τέτοιας. Σε μια τέτοια κατάσταση, η Ρωσία του Πούτιν μπορεί να δηλώσει ανοιχτά ότι είναι φορέας της αντίθετης αποστολής – να γίνει ο υπερασπιστής της παράδοσης και της κανονικότητας, της συνέχειας και της ταυτότητας.
Τον 20ό αιώνα, η επιρροή της Ρωσίας στον κόσμο βασίστηκε κυρίως στο αριστερό κίνημα. Αλλά σήμερα, έχει σταδιακά εξασθενίσει – είτε απορροφηθεί από τον φιλελευθερισμό είτε εξαντληθεί (με σπάνιες εξαιρέσεις, συχνά συμμαχώντας με αντιαποικιακές συντηρητικές τάσεις). Τώρα ήρθε η ώρα να ποντάρουμε στους συντηρητικούς και στους υποστηρικτές των πολιτισμικών ταυτοτήτων. Και έτσι, ένα νέο σύνθημα γεννιέται: Παραδοσιακοί όλων των χωρών, ενωθείτε!
Δεν πρέπει να είμαστε ντροπαλοί, να ντρεπόμαστε ή να το κρύβουμε. Όσο με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση ξεκινήσουμε αυτόν τον δρόμο, τόσο πιο γρήγορα και πιο αξιόπιστα θα αυξηθεί η επιρροή μας στον κόσμο. Έχοντας επιλέξει έναν προσανατολισμό προς την πολυπολικότητα, πρέπει να είμαστε συνεπείς σε αυτό.
Όλοι ήδη θεωρούν τον Πούτιν ως μια βασική φιγούρα της συντηρητικής αναγέννησης. Είναι καιρός να το διακηρύξουμε αυτό ανοιχτά. Η κριτική από τη Δύση είναι ούτως ή άλλως αναπόφευκτη, αλλά τώρα οι καθοριστικοί παράγοντες στις σχέσεις μαζί της είναι εντελώς διαφορετικοί. Και οι σύμμαχοί μας – πραγματικοί και δυνητικοί – θα υποστηρίξουν τη Ρωσία με νέο σθένος. Θα κατανοήσουν σαφώς τους μακρόπνοους στόχους και τις επιδιώξεις μας. Θα μας εμπιστευθούν και, χωρίς καμία αμφιβολία ή δισταγμό, θα αρχίσουν να οικοδομούν μαζί μας έναν δίκαιο και ισορροπημένο κόσμο προς το συμφέρον της ευρύτερης ανθρωπότητας.