Κατά τη διάρκεια των Θερινών Ολυμπιακών Αγώνων του 2024, το Παρίσι πιθανότατα θα αντιμετωπίσει αυξημένες απειλές από την τρομοκρατία και από τις κακόβουλες δραστηριότητες στον κυβερνοχώρο. Μια εύλογη αντισταθμιστική ισχυρή παρουσία ασφαλείας θα μειώσει μεν αυτούς τους κινδύνους, όμως θα προκαλέσει επίσης τοπικές διακοπές μεταφορών. Οι Θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες του 2024 θα πραγματοποιηθούν στο Παρίσι από τις 26 Ιουλίου έως τις 11 Αυγούστου, προσελκύοντες εκατομμύρια επισκέπτες στη γαλλική πρωτεύουσα. Αυτή η εκδήλωση «υψηλού προφίλ» θα αποτελέσει έναν εξόχως δελεαστικό στόχο για ποικίλους εξτρεμιστές και για ομάδες εγκλήματος στον κυβερνοχώρο, ιδιαίτερα εν μέσω υψηλών προειδοποιήσεων για τρομοκρατική απειλή και διαχύτων ανησυχιών για την ασφάλεια σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, εν μέσω των παγκοσμίως αυξανομένων γεωπολιτικών εντάσεων. O διευθυντής ασφαλείας της οργανωτικής επιτροπής των αγώνων «Παρίσι 2024», απόστρατος Στρατηγός, Μπρούνο Λε Ρέι, τέως στρατιωτικός διοικητής του Παρισιού, δήλωσε ξεκάθαρα ότι η τρομοκρατία και οι κυβερνοεπιθέσεις θα είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις ασφαλείας του Παρισιού κατά την περίοδο της Ολυμπιάδας, προσθέτοντας επεξηγητικά ότι ο πολυδάπανος προϋπολογισμός για την ασφάλεια των Αγώνων παραμένει στα 320 εκατ. ευρώ, όπως είχε προβλεφθεί από την αρχή της σχεδίασης,
Προφανώς οι κίνδυνοι ασφαλείας θα είναι υψηλότεροι κατά τη διάρκεια των πλέον ορατών και προβεβλημένων εκδηλώσεων, ειδικά κατά τη διάρκεια της τελετής ενάρξεως. Για να αντιμετωπίσει αυτές τις απειλές, η Γαλλία κινητοποιεί μιαν άνευ προηγουμένου επιχείρηση ασφαλείας, η οποία θα μειώσει στο ελάχιστο εφικτό τους προαναφερθέντες κινδύνους και θα βοηθήσει να γίνουν απίθανα ή αδύνατα τα ενδεχόμενα συναφή σημαντικά περιστατικά. Ωστόσο, οι ταξιδιώτες και όσοι έχουν επιχειρηματικές δραστηριότητες μέσα και γύρω από το Παρίσι, θα πρέπει να έχουν επίγνωση των πιθανών απειλών και των συνεπειών τους, λόγω των πιθανών διαταραχών στις μεταφορές, καθώς και σε ζητήματα υλικοτεχνικής υποστήριξης που σχετίζονται με τις προεξαγγελθείσες αυξημένες λειτουργίες ασφαλείας.
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις, οι Γάλλοι έχουν στραφεί αναφανδόν στη συνδρομή των ιδιωτικών εταιρειών ασφαλείας. Υπολογίζεται ότι ένας αριθμός από το προσωπικό τους μεταξύ 17.000 και 22.000 θα επιστρατευθεί σε καθημερινή βάση, ενώ ειδικότερα για την τελετή έναρξης της Ολυμπιάδας, εκτιμάται πως πέραν των 30.000 αστυνομικών και στρατιωτών θα χρησιμοποιηθούν επιπλέον περίπου 2.000 ειδικοί υπάλληλοι ιδιωτικών εταιρειών. Η φαντασμαγορική εκδήλωση την οποία οι διοργανωτές ετοιμάζουν δίπλα στο Σηκουάνα, αναμένονταν να συγκεντρώσει έως 600.000 θεατές, αλλά την Τρίτη 05/03, ο Γάλλος υπουργός Εσωτερικών Ζεράλ Νταρμανέν ανακοίνωσε ότι εν τέλει περίπου 326.000 άνθρωποι θα μπορούν να παρακολουθήσουν την τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 στο Παρίσι στο ανάχωμα του Σηκουάνα. Αυτός είναι σχεδόν ο μισός από τον αρχικά προγραμματισμένο αριθμό θεατών. Ο ίδιος υπουργός, τον Οκτώβριο του 2022, είχε αναφερθεί στην πιθανότητα 600.000 ατόμων. Η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2024 προγραμματίζεται για τις 26 Ιουλίου και εύλογα τα μέτρα ασφαλείας θα είναι πολύ πιο απαιτητικά, σε σχέση με μιαν ανάλογη «κλασική» τελετή έναρξης εντός του «Ολυμπιακού Σταδίου»
Το μέγεθος, το κόστος και η πολυεπίπεδη πολυπλοκότητα των δομών και λειτουργιών ασφαλείας σε μια Ολυμπιάδα, εκφεύγει από την εμπειρία και την αντίληψη του μέσου πολίτη μιας χώρας, όπως και τα ιδιαιτέρως πολυποίκιλα ενδεχόμενα προβλήματα που αφορούν στο πολυσύνθετο μορφολειτουργικό πλαίσιο της οργάνωσης και διεξαγωγής των Αγώνων. Αναφέρω την ανωτέρω διαπίστωση μετά λόγου γνώσεως, από την άμεση εμπειρία της συμμετοχής μου ως διοικητή της Διακλαδικής Μονάδας ΠΒΧ Άμυνας – Υγειονομικής Υποστήριξης, στην ασφάλεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004 εκ μέρους των Ενόπλων Δυνάμεων, σε συνεργασία με πολυάριθμους κρατικούς και δημόσιους φορείς.
Σαφέστατα οι πιθανές επιθέσεις μικρής κλίμακας από μικρούς εξτρεμιστικούς πυρήνες και μοναχικούς δράστες παραμένουν ουσιώδης απειλή για τους Αγώνες του Παρισιού, δεδομένης της μακροχρόνιας εχθρότητας των ισλαμιστών εξτρεμιστών προς τη Γαλλία, ειδικά εν μέσω εντάσεων που προέρχονται από τον εν εξελίξει πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς. Αν και καμία τρομοκρατική ομάδα δεν έχει ανακοινώσει δημοσίως ή δεν έχει δηλώσει εμμέσως κάποια συγκεκριμένη πρόθεσή της να στοχεύσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού, η εκδήλωση παραμένει ένας δυνητικά ελκυστικός στόχος για βίαιες εξτρεμιστικές ομάδες, σε σημείο που οι γαλλικές αρχές είπαν ότι θεωρούν ένα τέτοιο ενδεχόμενο μείζονα προτεραιότητα.
Τα αντιτρομοκρατικά μέτρα που εισήχθησαν στον απόηχο των τρομοκρατικών επιθέσεων της τελευταίας δεκαετίας ενίσχυσαν τις δυνατότητες των γαλλικών υπηρεσιών πληροφοριών και των δυνάμεων ασφαλείας, ενώ απέτρεψαν την επανάληψη μεγάλων τρομοκρατικών επιθέσεων που κατευθύνονται από το εξωτερικό στη Γαλλία μετά τις θανατηφόρες επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους τον Νοέμβριο του 2015 στην γαλλική πρωτεύουσα. Η ισχυρή παρουσία ασφαλείας στο Παρίσι (και γενικά σε όλη τη Γαλλία) κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, καθώς και οι σημαντικά υποβαθμισμένες τρομοκρατικές δυνατότητες στα τελευταία χρόνια, πιθανότατα θα περιορίσουν περαιτέρω τη δυνατότητα τέτοιων εξελιγμένων επιθέσεων με μαζικές απώλειες στην περίοδο γύρω από τους Αγώνες, ή τουλάχιστον θα μειώσουν σημαντικά τις πιθανότητες επιτυχίας τους.
Βεβαίως η Γαλλία συνεχίζει να αντιμετωπίζει σποραδικές, μικρότερης κλίμακας (αλλά ακόμα θανατηφόρες) επιθέσεις εξτρεμιστικών μικρών ομάδων και μοναχικών δραστών (κατηγορίες τις οποίες οι αρχές δυσκολεύονται περισσότερο να παρακολουθήσουν και να αντιμετωπίσουν), η δε συνεχιζόμενη από τις δυνάμεις ασφαλείας διακοπή τρομοκρατικών σχεδίων με στόχο διάφορες πόλεις υπογραμμίζει περαιτέρω τους επίμονους κινδύνους της ριζοσπαστικοποίησης και των επιθέσεων.
Και ενώ οι ισλαμιστές εξτρεμιστές έχουν βάλει στο στόχαστρο εδώ και καιρό τη Γαλλία (η οποία και θεωρείται σύμβολο του δυτικού κοσμικού φιλελευθερισμού στην Ευρώπη), ο συνεχιζόμενος πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς έχει «πυροδοτήσει» και πολλαπλασιάσει σημαντικά τα παράπονα μεταξύ των μουσουλμάνων της χώρας, εκλύοντας οργή για την απάντηση των γαλλικών και άλλων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στη σύγκρουση, καθώς επίσης και τροφοδοτώντας τον ανανεωμένο αντισημιτισμό. Ο πόλεμος αυτός αποτελεί ένα επι πλέον ισχυρό έναυσμα για νέες διαδικτυακές κινητοποιήσεις στην λεγομένη «ισλαμόσφαιρα» του παγκοσμίου ιστού.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι κίνδυνοι πιθανών επιθέσεων μικρής κλίμακας θα αυξηθούν κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων, ειδικά δεδομένου του χαρακτήρα υψηλής προβολής της εκδήλωσης και λόγω του πολύ μεγάλου αριθμού ξένων επισκεπτών που αναμένεται στο Παρίσι. Οι επιθέσεις τα τελευταία χρόνια υποδηλώνουν ότι οι βίαιοι εξτρεμιστές πιθανότατα θα επιχειρούσαν απλές επιθέσεις, όπως μαχαιρώματα ή εμβολισμούς οχημάτων εναντίον «μαλακών στόχων» και πολυσύχναστων σημείων, όπως εμπορικά κέντρα, τουριστικοί χώροι, σημαντικοί κόμβοι δημοσίων συγκοινωνιών και χώροι λατρείας. Επιπλέον, δεδομένου ότι η Γαλλία φιλοξενεί τις μεγαλύτερες εβραϊκές και μουσουλμανικές κοινότητες της Ευρώπης, τα παράπονα που σχετίζονται με τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς μπορεί επίσης να οδηγήσουν σε στοχευμένες επιθέσεις εναντίον εβραίων ή μουσουλμάνων, εναντίον ατόμων ή τοποθεσιών, ειδικά εάν η σύγκρουση στη Γάζα ενταθεί περισσότερο έως τότε ή προκαλέσει με άλλο τρόπο αμφιλεγόμενες εξελίξεις. Συνεπώς αυτό σημαίνει ότι οι ταξιδιώτες θα πρέπει να παραμένουν εναργείς και ενήμεροι για πιθανές ειδοποιήσεις από τις αρχές σχετικά με την τρομοκρατία και για γεγονότα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν σχετικούς κινδύνους, καθώς και να επαγρυπνούν κατά τη διάρκεια της παραμονής τους στο Παρίσι, παρόλο που δεν έχει αναφερθεί συγκεκριμένη δεδηλωμένη τρομοκρατική απειλή κατά των Αγώνων.
- Η Γαλλία ευρίσκεται σε συναγερμό για τρομοκρατική απειλή σταδίου «Επείγουσα Επίθεση» (Urgence Attentat) – από τις 13 Οκτωβρίου 2023, όταν ένας Γάλλος κάτοικος Τσετσενικής καταγωγής, με αναφερόμενες σχέσεις με τον ισλαμιστικό εξτρεμισμό εφόνευσε έναν Γάλλο δάσκαλο και τραυμάτισε άλλα τρία άτομα στην πόλη Arras. Αν και το κίνητρο της επιθέσεως αυτής δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί σαφώς, διενεργήθηκε την ημέρα που ο πρώην ηγέτης της Χαμάς, Χάλεντ Μασάαλ, εκάλεσε για δράσεις αλληλεγγύης των Παλαιστινίων σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο, αλλα και ολίγες μέρες μετά την επίθεση της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, στις 7 Οκτωβρίου 2023.
- Η πλέον πρόσφατη επίθεση που σημειώθηκε στο Παρίσι ήταν η επίθεση με μαχαίρι και σφυρί στις 2 Δεκεμβρίου 2023, από έναν Γαλλο-Ιρανό στο 15ο διαμέρισμα του Παρισιού, δίπλα στον ποταμό Σηκουάνα κοντά στον Πύργο του Άιφελ, στο κέντρο της πόλης. Ο δράστης, ο οποίος εφόνευσε ένα άτομο και τραυμάτισε άλλα δύο, είχε συλληφθεί προηγουμένως το 2016 για μια αποτυχημένη επίθεση με μαχαίρι στην περιοχή La Defense του Παρισιού και έκτοτε παρέμενε σε ….. λίστα παρακολούθησης τρομοκρατών !
- Ενώ η απειλή για πιο εξελιγμένες επιθέσεις είναι συγκριτικά περιορισμένη, οι αρχές σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν διακόψει τους τελευταίους μήνες αρκετά αναφερόμενα τρομοκρατικά σχέδια, πολλά από τα οποία συνδέθηκαν με τη «θυγατρική» ομάδα του Ισλαμικού Κράτους η οποία εδρεύει στο Αφγανιστάν και με άλλες ξένες μαχητικές ομάδες. Αυτές οι αντιτρομοκρατικές δράσεις περιλαμβάνουν και μια διασυνοριακή αστυνομική επιχείρηση στη Δανία, στη Γερμανία και στην Ολλανδία τον Δεκέμβριο του 2023, η οποία οδήγησε στη σύλληψη επτά ατόμων με ύποπτες διασυνδέσεις με τη Χαμάς. Αυτά τα άτομα φέρεται να είχαν σχεδιάσει επιθέσεις εναντίον εβραϊκών στόχων σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Αυτή η δραστηριότητα δείχνει ότι ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις συνεχίζουν να σχεδιάζουν επιθέσεις με στόχο την Ευρώπη, οπότε τέτοιοι κίνδυνοι είναι πολύ πιθανό να τροφοδοτούνται περαιτέρω από αιτιάσεις που σχετίζονται με τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.
Τα κοινωνικά δίκτυα και η τεράστια δυνατότητά τους να κινητοποιούν τάχιστα πολυάριθμα άτομα μέσω και της παραπληροφόρησης, μπορούν να διαρρήξουν το κοινωνικό περιβάλλον αίροντας ριζικά τις αναστολές στην ανθρώπινη συμπεριφορά, λόγω μιας σύγχρονης διάχυτης μόνιμης σύγχυσης μεταξύ του εικονικού κόσμου και της πραγματικότητας.
Με βάση δεδομένα και παρατηρήσεις από τους προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες, αναμένεται να αυξηθεί ένα ευρύ φάσμα κακόβουλων δραστηριοτήτων στον κυβερνοχώρο κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης στοχεύοντας άμεσα την εκδήλωση, ενώ οι τρέχουσες γεωπολιτικές εντάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε ιδιαίτερα ανατρεπτικές μορφές κυβερνοεπιθέσεων από κρατικούς φορείς και ομάδες «χακτιβιστών» (δηλαδή «δικτυοπειρατών εισβολέων» – hackers, που προωθούν και υποστηρίζουν πολιτικά ή κοινωνικά αιτήματα και πρότυπα), ειδικά κατά την τελετή έναρξης. Η κλίμακα και η προβολή των Ολυμπιακών Αγώνων θα καταστήσει την εκδήλωση πρωταρχικό στόχο για μια ποικιλία κακόβουλων παραγόντων του κυβερνοχώρου, που κυμαίνονται από εγκληματίες του κυβερνοχώρου έως «χακτιβιστές» αλλά και κρατικούς υποστηρικτές. Αυτή η ποικιλόμορφη και εκτεταμένη σειρά παραγόντων πιθανότατα θα επιδιώξει να στοχεύσει την ψηφιακή υποδομή και την διαδικτυακά συνδεδεμένη (online) παρουσία των Αγώνων, καθώς και τα πληροφοριακά συστήματα που εμπλέκονται στη διαχείριση των φυσικών υποδομών της, με στόχο να διαταράξουν τις λειτουργίες, να κλέψουν ευαίσθητα δεδομένα ή να προκαλέσουν δυσφήμηση των αγώνων.
Η κακόβουλη δραστηριότητα στον κυβερνοχώρο που παρατηρήθηκε σε προηγούμενους Ολυμπιακούς αγώνες υποδηλώνει ότι οι επιθέσεις με οικονομικά κίνητρα, όπως το «phishing» [ηλεκτρονικό «ψάρεμα», μια μορφή επίθεσης «κοινωνικής μηχανικής», στην οποία ο εγκληματίας μιμείται μιαν αξιόπιστη οντότητα, ζητώντας από το θύμα του να αποκαλύψει ευαίσθητες πληροφορίες] και άλλες απάτες κοινωνικής μηχανικής (ιδιαίτερα επικίνδυνες διότι βασίζονται στο ανθρώπινο λάθος και όχι σε τρωτά σημεία του λογισμικού και των λειτουργικών συστημάτων), οι οποίες στοχεύουν παρευρισκόμενους και συμμετέχοντες, καθώς και η κλοπή δεδομένων και ο εκβιασμός μέσω «ransomware» / «λυτρισμικού» (είδος κακόβουλου λογισμικού που απειλεί να δημοσιοποιήσει τα προσωπικά δεδομένα του θύματος ή να διακόψει την πρόσβασή του θύματος σε αυτά, μέχρι να δοθούν λύτρα από το θύμα), αποτελούν την πιθανότερη απειλή.
[«Κοινωνική μηχανική» (social engineering) είναι η πράξη της χειραγώγησης ατόμων με την πειθώ του λόγου, που έχει σκοπό την απόσπαση πληροφοριών. Αν και είναι παρόμοια με το τέχνασμα ή την απλή απάτη, ο όρος είναι συνδεδεμένος κυρίως με την εξαπάτηση ατόμων με σκοπό την απόσπαση εμπιστευτικών πληροφοριών, οι οποίες είναι απαραίτητες για την πρόσβαση σε κάποιο υπολογιστικό σύστημα. Συνήθως αυτός που την εφαρμόζει δεν συναντάται ποτέ αμέσως με το άτομο που εξαπατά ή παραπλανά. Παρ΄όλο που ο όρος δεν είναι απόλυτα ακριβής ή επιτυχημένος, έχει πλέον καθιερωθεί παγκοσμίως μετά την διάδοση που έλαβε στον χώρο της κυβερνοασφαλείας από τον διάσημο αμερικανό hacker Κέβιν Μίτνικ (1963 – 2023)].
Αν και είναι επιζήμιες για τα θύματά τους, αυτές οι απόπειρες εισβολής τείνουν να είναι σχετικά χαμηλής πολυπλοκότητας, υποδηλώνοντας ότι τέτοιες επιθέσεις θα αποτελούσαν περιορισμένες ευρύτερες επιχειρησιακές απειλές για την ίδια την εκδήλωση. Η δεύτερη πιο πιθανή απειλή στον κυβερνοχώρο για τους Αγώνες προέρχεται από επιθέσεις που στοχεύουν στην πρόκληση διαταραχών, οι οποίες θα μπορούσαν να προκύψουν ως αποτέλεσμα χακτιβιστικών ή κρατικά χρηματοδοτούμενων δραστηριοτήτων, που στοχεύουν στην ψηφιακή υποδομή, όπως μέσω επιθέσεων «κατανεμημένης άρνησης υπηρεσίας» – DDoS (Distributed Denial-of-Service), ή κακόβουλου λογισμικού «καθαρισμού δεδομένων».
Ομάδες που χρηματοδοτούνται από κράτη στοχεύουν συχνά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, δεδομένης της παγκόσμιας σημασίας του γεγονότος, τόσο για τη συλλογή πληροφοριών όσο και, ανάλογα με τη σχέση τους με τη χώρα υποδοχής, για να τους διαταράξουν και να προκαλέσουν δυσφήμηση ή και οικονομική ζημιά. Το ίδιο ισχύει και για τους μη κρατικούς φορείς με πολιτικά κίνητρα, με τις εκστρατείες χακτιβισμού να αντιπροσωπεύουν μιαν αυξανόμενη απειλή για τους διαδοχικούς Ολυμπιακούς Αγώνες. Η τελετή έναρξης, η εκδήλωση των Αγώνων με τις περισσότερες προβολές, είναι συνήθως ο κύριος στόχος αυτού του είδους των επιθέσεων, τόσο από κρατικούς όσο και από μη κρατικούς δράστες.
Το τρέχον γεωπολιτικό πλαίσιο, που χαρακτηρίζεται από αυξανόμενες παγκόσμιες εντάσεις και συνεχιζόμενες ανοιχτές συγκρούσεις, όπως οι πόλεμοι Ρωσίας-Ουκρανίας και Ισραήλ-Χαμάς, θα αυξήσει περαιτέρω την πιθανότητα για τέτοιου είδους επιθέσεις. Οι ρωσικές κρατικές ομάδες και οι ομάδες χακτιβιστών είναι πολύ πιθανό να στοχεύουν τους Αγώνες του Παρισιού και πιθανώς, τους διαφόρους χορηγούς τους πριν και κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης. Όπως φάνηκε σε προηγούμενες περιπτώσεις Ολυμπιακών Αγώνων, θα μπορούσαν να αναπτύξουν ένα καταστροφικό κακόβουλο λογισμικό κατά των συστημάτων τεχνολογίας πληροφοριών της εκδήλωσης για να διαταράξουν την τελετή έναρξης, επιθέσεις phishing που στοχεύουν στους χορηγούς και συμμετέχοντες, καθώς και επιθέσεις DDoS κατά των διοργανωτών και κατά των ιστοσελίδων των εταιρικών χορηγών, προκαλώντας προσωρινές διακοπές λειτουργίας.
Επιπλέον, ανάλογα με την κατάσταση του πολέμου στη Γάζα μέχρι την έναρξη των Αγώνων, καθώς και με την επίσημη διπλωματική στάση της Γαλλίας για τη σύγκρουση, πολιτικά υποκινούμενες ανατρεπτικές επιθέσεις στον κυβερνοχώρο από φιλοπαλαιστίνιους χακτιβιστές, καθώς και από ομάδες χωρών που υποστηρίζονται από το κράτος είναι επίσης δυνατή η ευθυγράμμιση με τους Παλαιστίνιους (όπως π.χ. το Ιράν). Τέλος, οι Αγώνες θα προσφέρουν την ευκαιρία στις ξένες υπηρεσίες πληροφοριών να ενισχύσουν τις δραστηριότητες κυβερνοκατασκοπείας και παρακολούθησης της εκδήλωσης και των συμμετεχόντων.
Ενώ τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας της Γαλλίας θα περιορίσουν τους περισσότερους από τους κινδύνους που συζητήθηκαν θα συμβάλουν επίσης και σε τοπικές διακοπές των ταξιδιών. Τα μέτρα ασφαλείας της Γαλλίας περιλαμβάνουν την ανάπτυξη χιλιάδων αστυνομικών, στρατιωτικού προσωπικού, αλλά και ιδιωτικών φρουρών ασφαλείας σε όλο το Παρίσι, αυξημένη ανταλλαγή πληροφοριών με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αποκατάσταση των συνοριακών ελέγχων κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης και τέλος τη χρήση προηγμένων τεχνολογιών επιτήρησης.
Παρά τους αυξημένους κινδύνους, οι γαλλικές αρχές δεν έχουν προειδοποιήσει μέχρι στιγμής για συγκεκριμένες και αξιόπιστες απειλές κατά της πόλης ή κατά των Αγώνων. Επιπλέον, τα λίαν εκτεταμένα μέτρα ασφαλείας (συμπεριλαμβανομένης της παρουσίας δεκάδων χιλιάδων αστυνομικών και στρατιωτικού προσωπικού, καθώς και της ανάπτυξης τεχνολογιών επιτήρησης μεγάλης κλίμακας, όπως η αλγοριθμική βιντεοπαρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο), θα περιορίσουν σημαντικά τις αυξημένες απειλές γύρω από τους Αγώνες.
Ωστόσο, τα ενισχυμένα μέτρα ασφαλείας, όπως οι κυκλοφοριακοί περιορισμοί και οι κλοιοί ασφαλείας, σε συνδυασμό με την περίπλοκη επιμελητεία της εκδήλωσης και τη μαζική εισροή επισκεπτών που αναμένεται στο Παρίσι, πιθανότατα θα οδηγήσουν επίσης σε τοπικές διακοπές ταξιδιών. Τέτοια μέτρα και οι συνακόλουθες διακοπές ταξιδιών θα είναι πιθανότατα πιο σοβαρές στο κέντρο της πόλης : Στους μείζονες κόμβους δημόσιων συγκοινωνιών όπως οι κομβικοί σιδηροδρομικοί σταθμοί Saint-Lazare και Gare du Nord, αλλά και σε βασικές τοποθεσίες για αθλητικές εκδηλώσεις, όπως οι Jardins du Trocadero, το Stade de France και ο ποταμός Σηκουάνας.
Ο αυξημένος έλεγχος των αφίξεων στην πόλη από τις αρχές μπορεί επίσης να προκαλέσει περιορισμένη συμφόρηση και καθυστερήσεις στη διεκπεραίωση σε σιδηροδρόμους, αεροδρόμια και συνοριακά περάσματα. Οι ενισχυμένες διαδικασίες ασφαλείας σε στάδια και σε άλλους αθλητικούς χώρους που συνδέονται με τους αγώνες, θα αυξήσουν πιθανότατα τα σημεία «συμφόρησης» του πλήθους των φιλάθλων και συνακόλουθα θα επιμηκύνουν τους χρόνους αναμονής για πρόσβαση σε αυτές τις τοποθεσίες.
Σαν επιμύθιο παρατίθεται ακολούθως μια ενδεικτική σειρά από ποικίλου τύπου «Κυβερνοαπειλές», οι οποίες θα μπορούσαν να στοχεύσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2024 στο Παρίσι:
- Κυβερνοεπιθέσεις στην Υποδομή Πληροφορικής: Τα συστήματα πληροφορικής των Αγώνων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων των συστημάτων που χειρίζονται την έκδοση εισιτηρίων, τις λειτουργίες του τύπου, τους ελέγχους εισόδου στα γήπεδα και τη μετάδοση των γεγονότων, είναι πιθανοί στόχοι. Οι επιθέσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεγάλες αναστατώσεις, σε καταστροφή κρίσιμων δεδομένων και καθυστερήσεις ή και σε διακοπές στις ίδιες τις διαδικασίες των Αγώνων.
- «Λογισμικό Λϋτρων» ή «Λυτρισμικό» / Ransomware: Το λυτρισμικό πιθανότατα θα στοχεύει διάφορους ενδιαφερόμενους φορείς των Ολυμπιακών Αγώνων. Η μείζων σημασία της εκδήλωσης και η πίεση στους διοργανωτές να διασφαλίσουν την ομαλή διεξαγωγή των Αγώνων (συμπεριλαμβανομένης της λειτουργικής συνέχειας της υπηρεσίας και της διαθεσιμότητας του συστήματος πληροφοριών) μπορεί να αυξήσει την προθυμία των θυμάτων να πληρώσουν αιτήματα για λύτρα και, με τη σειρά τους, να δώσουν κίνητρα σε πλέον εκτεταμένες εκστρατείες ransomware.
- «Smishing» και «Social Engineering»: Οι εφαρμοστές των απειλών μπορεί να επιχειρήσουν να εξαπατήσουν αθλητές, προσωπικό ή θεατές ώστε να αποκαλύψουν προσωπικές ή οικονομικές πληροφορίες μέσω παραπλανητικών email, μηνυμάτων ή ψεύτικων ιστοτόπων και ψεύτικων κωδικών QR (quick-response), που περιέχουν δελεαστικές πληροφορίες περί του θέματος ή τίτλους που σχετίζονται με τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
[Το Smishing είναι μια επίθεση κοινωνικής μηχανικής που χρησιμοποιεί ψεύτικα μηνύματα κειμένου για να εξαπατήσει τους ανθρώπους στη λήψη κακόβουλου λογισμικού, στην ανταλλαγή ευαίσθητων πληροφοριών ή στην αποστολή χρημάτων σε εγκληματίες στον κυβερνοχώρο. Ο όρος «smishing» είναι ένας συνδυασμός του αρκτικόλεξου «SMS» – ή «σύντομη υπηρεσία μηνυμάτων», της τεχνολογίας πίσω από τα μηνύματα κειμένου – και του προαναφερθέντος «phishing».]
- Επιθέσεις DDoS και παραβιάσεις ιστοτόπων: Αυτές οι επιθέσεις θα έχουν ως στόχο να καταβάλλουν ή τουλάχιστον να «βανδαλίσουν» τις ιστοσελίδες των Αγώνων ή των χορηγών τους, καθιστώντας τις μη διαθέσιμες στους χρήστες και παρεμποδίζοντας δυνητικά τις διαδικτυακές δραστηριότητες εγγραφής.
- Εκστρατείες Παραπληροφόρησης: Έχει ήδη παρατηρηθεί να διαδίδουν παραπληροφόρηση Ρώσοι δράστες με στόχο τη διακοπή ή παρενόχληση των Αγώνων, όπως η αφήγηση περί μιας δήθεν τεράστιας «εισβολής κοριών» στο Παρίσι, που αποκαλύφθηκε τον Οκτώβριο του 2023.
- Κυβερνοκατασκοπεία και Επιτήρηση: Αντιπροσωπείες με άτομα «υψηλού κύρους» (π.χ. πολιτικοί ηγέτες, διπλωμάτες και στελέχη επιχειρήσεων) που θα μπορούσαν να αντιπροσωπεύουν πιθανό στόχο για ξένες υπηρεσίες πληροφοριών θα παραστούν στην εκδήλωση. Οι φορείς των συναφών απειλών μπορεί να στοχεύουν επίσης στη συλλογή πληροφοριών σχετικά με τις ρυθμίσεις ασφαλείας ή και σε άλλες ευαίσθητες πληροφορίες που σχετίζονται με τους ίδιους τους Αγώνες. Αυτό το είδος «κυβερνοεκστρατείας» μπορεί να προκύψει μέσω συνδυασμένων στοχευμένων εκστρατειών κοινωνικής μηχανικής ή διατάραξης της αλύσου εφοδιασμού με τη χρήση πιο περίπλοκων λογισμικών.
Για να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες ανησυχίες για τις κυβερνοεπιθέσεις, οι γαλλικές αρχές λαμβάνουν συντονισμένα μέτρα για την ασφάλεια των Αγώνων. Συγκεκριμένα, η υπηρεσία κυβερνοασφαλείας «Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας Συστημάτων Πληροφοριών» – ANSSI («Agence Nationale de la Sécurité des Systèmes d’ Information») συνεργάζεται με την ιαπωνική ομόλογό της NISC («Εθνικό Κέντρο Ετοιμότητας Συμβάντων και Στρατηγικής για την Κυβερνοασφάλεια»). Αυτή η συνεργασία προωθεί τον επιχειρησιακό διάλογο και την ανταλλαγή πληροφοριών για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, αντλώντας από εμπειρίες σε άλλα σημαντικά αθλητικά γεγονότα.
Επίσης η «Οργανωτική Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων» – COJO (Comité d’ Organization des Jeux Olympiques) έχει αναπτύξει μια στρατηγική κυβερνοασφαλείας που βασίζεται σε τέσσερις πυλώνες: εκπαίδευση, κατάρτιση, πρόβλεψη και συντονισμό.
Βεβαίως το πλαίσιο κυβερνοασφαλείας για το «Παρίσι 2024» δεν αφορά μόνο στη διαφύλαξη της πληροφορικής υποδομής και λειτουργίας. Έχει να κάνει με την προστασία της ίδιας της ουσίας του Ολυμπιακού πνεύματος «ευ αγωνίζεσθαι, τιμή και παγκόσμια ενότητα». Οι κυβερνοαπειλές όχι μόνο θέτουν σε κίνδυνο τις λειτουργικές πτυχές των Αγώνων, αλλά απειλούν επίσης την ασφάλεια και την ιδιωτική ζωή των συμμετεχόντων και των θεατών.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Παρισιού 2024 παρουσιάζουν ένα μοναδικό σύνολο προκλήσεων και ευκαιριών στον τομέα της κυβερνοασφαλείας. Καθώς πλησιάζουμε σε αυτό το διεθνές θέαμα, οι επικεφαλής ασφαλείας και οι οργανώσεις των Αγώνων θα συνεχίσουν να αντλούν τα διδάγματα από τους προηγούμενους Ολυμπιακούς Αγώνες και να προετοιμάζονται τόσο για ευκαιριακές όσο και για προκεχωρημένες επίμονες – πάγιες απειλές.
Αθανάσιος Κωνσταντίνου
