Τον Φεβρουάριο, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν παραδέχτηκε ότι «η Ρωσία έχει την ικανότητα να εκτοξεύσει ένα σύστημα πυρηνικών όπλων στο διάστημα», συμπληρώνοντας προς καθησυχασμό των συμμάχων ότι αυτή η ενέργεια «δεν θα αποτελούσε πυρηνική απειλή για την Γη και μπορεί να μην προχωρήσει ποτέ».
Ο αμερικανός Πρόεδρος αμέλησε να διευκρινίσει ότι σύμφωνα με στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες, προς το παρόν οι ΗΠΑ δεν έχουν αντίρροπη δύναμη κατά των τροχιακών πυρηνικών όπλων και την δυνατότητα να υπερασπιστούν τους δορυφόρους τους όταν αυτά τεθούν σε λειτουργία. Είναι γεγονός ότι οι ΗΠΑ εξαρτώνται περισσότερο από το διάστημα από οποιαδήποτε άλλη χώρα, καθώς έχουν σε τροχιά εκατοντάδες δορυφόρους στρατιωτικής και πολιτικής χρήσης (247 δορυφόροι στρατιωτικής χρήσης).
Είναι αντιληπτό ότι η ανάπτυξη ενός πυρηνικού όπλου στο διάστημα θα ήταν μια σημαντική πρόοδος για την ρωσική στρατιωτική τεχνολογία και θα επέφερε μια δυνητικά δραματική κλιμάκωση στις σχέσεις ΗΠΑ-Ρωσίας. Η «Συνθήκη για το Εξωτερικό Διάστημα» του 1967 (Outer Space Treaty) απαγορεύει τα πυρηνικά όπλα στο διάστημα, αλλά η Ρωσία έχει ήδη καταγγείλει πολλές συνθήκες ελέγχου των όπλων του Ψυχρού Πολέμου, θεωρώντας αυτές ως περιορισμό σημαντικής πηγής στρατιωτικής ισχύος της, ανταποδίδοντας στα ίσα αντίστοιχες ενέργειες των ΗΠΑ. Λόγω της εγγενώς συνδεδεμένης φύσης των διαστημικών, των στρατιωτικών και γεωπολιτικών συστημάτων που χρονολογούνται από τον Ψυχρό Πόλεμο και επειδή η ανάπτυξη πυρηνικών όπλων στο διάστημα θα μπορούσε να επιφέρει σημαντική αλλαγή στην ισορροπία αυτών των συστημάτων στο άμεσο μέλλον, θα αναλύσουμε την σημασία των πυρηνικών όπλων σε γήινη τροχιά, την δυναμική ενός νέου διαστημικού αγώνα και τις πιθανές συνέπειες.
Για τους σύγχρονους στρατούς, τα διαστημικά μέσα είναι απαραίτητα. Επιτρέπουν την ακριβή πλοήγηση, επικοινωνία και αναγνώριση/επιτήρηση της Γης. Τα λειτουργικά και καλά αποδοτικά διαστημικά συστήματα δίνουν στους στρατούς το «πλεονέκτημα απόφασης», ήτοι την ικανότητα να ενεργούν βάσει αξιόπιστων και έγκαιρων πληροφοριών που συλλέγονται από δορυφόρους, είτε πρόκειται για κινήσεις εχθρικών στρατευμάτων και επικοινωνίες, είτε για καιρικές συνθήκες για αεροπορικές και θαλάσσιες επιχειρήσεις, ακόμη και για να ανιχνεύουν εκτοξεύσεις πυραύλων. Όλα αυτά τα δεδομένα που συλλέγονται στηρίζουν σήμερα τις περισσότερες από τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτελεί απτό παράδειγμα.
Αν και οι λεπτομέρειες σχετικά με την ακριβή φύση του πυρηνικού διαστημικού όπλου της Ρωσίας δεν είναι γνωστές, σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές αυτό το πυρηνοκίνητο όπλο θα μπορούσε να εκπέμψει έναν ηλεκτρομαγνητικό παλμό που θα απενεργοποιούσε έναν τεράστιο αριθμό δορυφόρων σε τροχιά, ενδεχομένως τους περισσότερους ή όλους από αυτούς.
Η καταστροφή και η απενεργοποίηση των δορυφόρων είναι μια ευθεία βολή στα ζωτικά μέρη οποιασδήποτε χώρας τους χρησιμοποιεί, τόσο για την στρατιωτική όσο και για την πολιτική οικονομία, η οποία χρησιμοποιεί δορυφόρους καθημερινά. Ένα μόνο παράδειγμα θα ήταν να φανταστούμε τι θα συνέβαινε εάν η Ρωσία μπορούσε να καταστρέψει τους δορυφόρους GPS, τους οποίους χρησιμοποιεί καθημερινά όλο το ΝΑΤΟ και φυσικά εκατομμύρια πολίτες. Είναι προφανές ότι μια πυρηνική έκρηξη στο διάστημα θα έβλαπτε δυσανάλογα τις ΗΠΑ ως τον μεγαλύτερο μεμονωμένο επενδυτή σε διαστημικές δυνατότητες. Σημειώνουμε ότι οι ΗΠΑ κερδίζουν σχεδόν 200 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως από τα διαστημικά περιουσιακά τους στοιχεία.
Τα αντιδορυφορικά οπλικά συστήματα μπορούν δυνητικά να χρησιμοποιηθούν σε μια ποικιλία πυρηνικών αποστολών, συμπεριλαμβανομένων ως «πολλαπλασιαστών δύναμης» για ένα πυρηνικό πρώτο χτύπημα ή ως αντίμετρο κατά των συστημάτων αντιβαλλιστικής πυραυλικής άμυνας, ήτοι το νέο όπλο της Ρωσίας μπορεί να είναι ικανό να τοποθετήσει πυρηνικές κεφαλές σε χαμηλή τροχιά γύρω από την Γη, οι οποίες στην συνέχεια θα μπορούσαν να εκτοξευθούν εναντίον οποιασδήποτε θέσης στην επιφάνεια της Γης, καθώς τα όπλα από το διάστημα θα μπορούσαν να αποφύγουν τα ραντάρ έγκαιρης ανίχνευσης και τις πυραυλικές άμυνες.
Η τοποθέτηση όπλων στο διάστημα για να χτυπήσουν στόχους στην Γη μπορεί να έχει αμυντικά ή επιθετικά κίνητρα. Τα όπλα που αποφεύγουν την πυραυλική άμυνα θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν πυρηνική αποτροπή. Αυτή είναι μια αμυντική στρατηγική που αποσκοπεί στην πρόληψη της επιθετικότητας εναντίον του κράτους που τους τοποθέτησε στο διάστημα. Εναλλακτικά, αυτά τα όπλα μπορούν να βοηθήσουν μια χώρα να επιτύχει μια ικανότητα πρώτου χτυπήματος. Ένα πρώτο χτύπημα απαιτεί την ικανότητα να καταστρέψει αρκετά από τα πυρηνικά όπλα ενός αντιπάλου ή τα πυρηνικά συστήματα διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνιών που είναι απαραίτητα για τη διαχείρισή τους, ώστε να αποτρέψει πυρηνικά αντίποινα.
Ακόμη και χωρίς πυρηνική κεφαλή που στοχοποιεί θέσεις του αντιπάλου στην Γη, ένα πυρηνοκίνητο αντιδορυφορικό όπλο στο διάστημα δημιουργεί μια νέα απειλή. Μια τέτοια συσκευή θα έχει μεγαλύτερο βεληνεκές από τα αντιδορυφορικά όπλα στο έδαφος (κυρίως λέιζερ) και θα μπορούσε να εκτελέσει την αποστολή της για μεγάλο χρονικό διάστημα. Και οι δύο παράγοντες θα αυξήσουν τον αριθμό των δορυφόρων που θα μπορούσαν να βλάψουν ή να καταστρέψουν, καθώς πολλοί από τους δορυφόρους που μια χώρα μπορεί να θέλει να εξουδετερώσει βρίσκονται σε υψηλότερες τροχιές πέρα από την εμβέλεια των επίγειων συστημάτων. Αυτό ισχύει για πολλά από τα συστήματα των ΗΠΑ που ενδεχομένως θέλει να στοχεύσει η Ρωσία.
Η τοποθέτηση πυρηνικών όπλων στο διάστημα προφανώς θα προκαλέσει μια νέα κούρσα εξοπλισμών. Οι κλιμακούμενες πιέσεις και η απειλή μιας κούρσας εξοπλισμών υπάρχουν ακόμη και αν αυτός που μετακινεί πρώτος αυτά τα όπλα στο διάστημα τα τοποθετεί αμυντικά. Η εισαγωγή διαστημικών όπλων θα μπορούσε να δημιουργήσει αυτό που οι μελετητές των διεθνών σχέσεων αποκαλούν «δίλημμα ασφαλείας», δηλαδή ενέργειες που ενισχύουν την ασφάλεια μιας χώρας, αλλά καθιστούν μια άλλη ανασφαλή.
Θυμίζουμε ότι πρώτες οι ΗΠΑ ήταν αυτές που προσπάθησαν να στρατιωτικοποιήσουν το διάστημα, όταν το 1983 ο τότε πρόεδρος Ρέιγκαν κήρυξε την έναρξη της λεγόμενης Πρωτοβουλίας Στρατηγικής ‘Άμυνας (Star Wars) και υποσχέθηκε να τοποθετήσει λέιζερ στο διάστημα. Σαράντα χρόνια αργότερα τα αμερικανικά διαστημικά όπλα, συμπεριλαμβανομένων βαλλιστικών πυραύλων με βάση το διάστημα και των όπλων κατευθυνόμενης ενέργειας (DEW, Directed Energy Weapon) παραμένουν ένα μακρινό όνειρο.
Το ενδιαφέρον της Μόσχας για τα διαστημικά όπλα είναι μια προσπάθεια να μειωθεί η ικανότητα των ΗΠΑ να διεξάγει έναν πόλεμο, να απειλήσει τα πυρηνικά συστήματα διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνιών ή να αντισταθμίσει τα υπερσύγχρονα ρωσικά υπερ-υπερηχητικά οπλικά συστήματα. Εναλλακτικά, η ρωσική αμυντική βιομηχανία οδηγείται σε σημαντικότατη ανάπτυξη του διαστημικού της τομέα και διατηρεί πλεονέκτημα έναντι των αντιπάλων της στην Δύση.
του Γεωργίου Λιναρδή
