Για την κοινωνική σταθερότητα, ο ρόλος της καθημερινής πρόσβασης σε ένα γεύμα, δηλαδή σε τροφή και πόσιμο νερό, υπερβαίνει την έννοια της απλής διατροφής. Χρησιμεύει ως το θεμέλιο πάνω στο οποίο τίθενται τα θεμέλια της ειρήνης, της τάξης και της ενότητας των κοινωνιών και των εθνών.
Η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η απουσία μόνο τριών γευμάτων μπορεί να ωθήσει μια κοινωνία σε σοβαρές διαμαρτυρίες, η μη ύπαρξη συνεχόμενων έξι γευμάτων μπορεί να οδηγήσει σε διαχωρισμό μεταξύ της κοινωνίας και το δυσοίωνο φάντασμα της αναρχίας καραδοκεί μόλις εννέα γεύματα μακριά.
Αυτή η λεπτή αλληλεπίδραση μεταξύ της διατροφής και της συντήρησης της κοινωνικής αρμονίας είναι μια απόδειξη της σημασίας που έχει η εξασφάλιση της τροφής, γεγονός που συνδέεται άρρηκτα με τον τομέα της παραγωγής ενέργειας.
Τρία γεύματα προς την διαμαρτυρία: Μια επισφαλής ισορροπία
Το επιχείρημα ότι η κοινωνία απέχει μόνο τρία γεύματα από μια εξαιρετικά μεγάλη διαδήλωση δυσαρέσκειας υπογραμμίζει τη βαθιά σημασία της επισιτιστικής ασφάλειας στη διατήρηση της κοινωνικής τάξης. Η πλήρης απουσία τροφής για μία μόνο ημέρα μπορεί να αποτελέσει καταλύτη για σοβαρές δημόσιες διαδηλώσεις.
Επεξηγηματικά όταν τα άτομα δεν είναι σε θέση να θρέψουν τον εαυτό τους και τις οικογένειές τους, ακολουθεί απελπισία, που συχνά εκδηλώνεται είτε με ειρηνικές (πριν το όριο των τριών γευμάτων) είτε ακόμη και με βίαιες δημόσιες διαδηλώσεις που απαιτούν άμεση αποκατάσταση αυτής της δεινής κατάστασης.
Συχνά το έμφυτο ανθρώπινο ένστικτο για επιβίωση αρχικά μετατρέπεται σε συλλογική δράση από άτομα που ανήκουν στον ίδιο επαγγελματικό ή κοινωνικό κλάδο, αμφισβητώντας την εξουσία ή την κυβέρνηση που έχει δράσει ενάντια στην ομαλή διαβίωση τους.
Έξι γεύματα προς διαίρεση: Συσσώρευση θυμού σε διαφορετικές κοινωνικές ομάδες υπό διαφορετικές καταστάσεις
Καθώς η έλλειψη πόρων εντείνεται, οι πολίτες ενδέχεται να καταφύγουν σε δραστικά μέτρα για τη διατήρηση και της κατανομής και κατανάλωσης τους. Η μεταφορική αντίστροφη μέτρηση προς την αναρχία προχωρά καθώς στην χώρα προχωρεί η διχοτόμηση του κοινωνικού ιστού.
Αυτή η διαδικασία περιλαμβάνει συχνά τη χάραξη νέων συνόρων, τόσο φυσικών όσο και ιδεολογικών, για τη διατήρηση βασικών προμηθειών για επιλεγμένες περιοχές ή κοινότητες. Για παράδειγμα, στη φυσική περίπτωση, όταν το κόστος μετακίνησης είναι πολύ μεγάλο ή υπάρχει έλλειψη βενζίνης και οι πολίτες δεν μπορούν να μετακινηθούν εύκολα σε μια άλλη περιοχή, τότε μικρότερες κοινωνίες θα παραμένουν στην ίδια περιοχή και θα προσπαθήσουν να σχηματίσουν ένα νέο κράτος με μικρότερα σύνορα, νέους νόμους, νέες ιδεολογίες και προπάντων προσαρμοσμένες ηθικές αξίες.
Για παράδειγμα, στη σειρά Mad Max, υπάρχουν οχυρωμένες κοινότητες που αναζητούν τρόφιμα, νερό και πετρέλαιο, ενώ αντίπαλες συμμορίες θέλουν να καταλάβουν με τη βία τους ανθρώπους και τους πόρους τους.
Στην ιδεολογική περίπτωση, το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών μπορεί να φτάσει σε ένα σημείο όπου θα πάψει να είναι ιδεολογικό πια και θα περιστραφεί σε μια ισχυρότερη σύγκρουση που θα οδηγήσει σε θυμό. Οι διευρυνόμενες κοινωνικοοικονομικές ανισότητες μπορούν να τροφοδοτήσουν τη δυσαρέσκεια και την απογοήτευση μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών ομάδων που βρίσκονται στο ίδιο κράτος. Επιπροσθέτως αυτή η συσσώρευση θυμού συχνά θα επιδεινώνεται από την αντιληπτή αδικία, την ανισότητα και τον αγώνα για περιορισμένους πόρους.
Πια ο κοινωνικός ιστός έχει διαλυθεί πλήρως καθώς ο θυμός γίνεται κινητήρια δύναμη, ωθώντας άτομα και μικρότερες σε αριθμό κοινότητες να διασφαλίσουν τα ιδιαίτερα συμφέροντα τους, με οποιοδήποτε ηθικό κόστος επειδή η σπανιότητα των πόρων είναι πια φανερή σε πρακτικό και χειροπιαστό επίπεδο.
Σε αντίθετη περίπτωση κάθε ένδειξη συμπόνιας μπορεί να έχει ως θύμα την ζωή τους. Σε αυτή την περίπτωση ο πιο ηθικά αναίσθητος θα είναι ο νικητής της επιβίωσης για άλλη μια μέρα, αυτός που θα κρατήσει την τροφή για αυτόν και την οικογένεια του και δεν θα την δώσει σε πεινασμένο συνάνθρωπο του. Αυτός που θα πυροβολήσει χωρίς δεύτερη σκέψη είτε ένα ξένο είτε ένα γείτονα που θα πλησιάσει την οικία ή θα προσπαθήσει να μπει στο καταφύγιο του. Σε αυτό το σημείο, ενδεικτική τροφή για σκέψη είναι το επεισόδιο “The Shelter” της σειράς The Twilight Zone.
Αυτό το ενδεχόμενο συμβαίνει όταν ο πλούτος είναι μόνο εμπράγματες αξίες, όπως τροφή, νερό, ενέργεια αλλά και η ένδυση.
Ενδεικτικά μπορεί να συμβεί μετά από την ανταλλαγή πυρηνικών όπλων, όπως γλαφυρά περιγράφει η ταινία “The Day After.” Συγκεκριμένα σε αυτή την ταινία όταν ένας νόμιμος ιδιοκτήτης μιας φάρμας προσπαθεί να δείξει συμπόνια σε περιπλανώμενους ξένους που ζητούν τροφή, τότε δολοφονείται από αυτούς. Επίσης σε μια άλλη σκηνή ο νόμιμος ιδιοκτήτης μια πλήρως κατεστραμμένης οικίας προσπαθεί να διώξει κάποιον “από το σπίτι του που κάθεται στο τζάκι του.” Ο “εισβολέας” του δίνει να μοιραστεί ένα πορτοκάλι μαζί του και τότε ο ιδιοκτήτης ξεσπά σε κλάματα.
Επιπροσθέτως οι αρκετοί ρακένδυτοι χαρακτήρες που εμφανίζονται σε αυτή την ταινία, με εμφανή σημάδια ραδιενεργούς μόλυνσης, δεν ήταν τυχαία επιλογή του σκηνοθέτη.
Interlude: Πέρα από τη διαμαρτυρία και τη διχοτόμηση
Ενώ η διαμαρτυρία και η διχοτόμηση είναι αναγνωρισμένοι καταλύτες για την αναρχία, ακόμη και άλλες κοινωνικές ρωγμές μπορούν να συμβάλουν στο ξήλωμα του ιστού ενός έθνους.
Η οικονομική κατάρρευση, η πολιτική αστάθεια και οι περιβαλλοντικές καταστροφές, όπως ο εκτροχιασμός των τραίνων με χημικά στις ΗΠΑ, είναι πιθανές εναλλακτικές λύσεις που θα μπορούσαν να οδηγήσουν μια κοινωνία στο χείλος της αναρχίας. Αυτοί οι παράγοντες, σε συνδυασμό με την έλλειψη τροφίμων, σχηματίζουν έναν περίπλοκο ιστό όπου κάθε νήμα αντιπροσωπεύει μια πιθανή αιτία για εκτεταμένο χάος.
Εννέα γεύματα από την Αναρχία: Επανάσταση, Χάος ή Εμφύλιος Πόλεμος
Ο όρος “9 γεύματα από την αναρχία” επινοήθηκε με βάση μια φράση ενός Αμερικανού ερευνητή δημοσιογράφου, του Alfred Henry Lewis, όπου αρχικά το 1896 και έπειτα το 1906, σχολιάζοντας την κοινωνική αναταραχή της Progressive Era (1896-1917), επανέλαβε αυτό το συναίσθημα στο περιοδικό Cosmopolitan, δηλώνοντας ότι «υπάρχουν μόνο εννέα γεύματα μεταξύ ανθρωπότητας και αναρχίας».
Ο Lewis προσπαθούσε να τονίσει ότι σε κάθε πολιτισμένη κοινωνία, η γραμμή μεταξύ τάξης και αναρχίας είναι μόλις τρεις ημέρες, ή εννέα γεύματα, μακριά. Το κλειδί εδώ είναι ότι, σε αντίθεση με όλα τα άλλα αγαθά, η λήψη γευμάτων, δηλαδή τροφή και νερό, είναι πρωταρχική ανάγκη, δηλαδή μια προτεραιότητα που δεν μπορεί να αναβληθεί σε καθημερινό επίπεδο. Φυσικά και η έλλειψη ενέργειας είναι σημαντική, σε ατομικό επίπεδο διαβίωσης αλλά και στο θέμα της παραγωγής της τροφής και της διαχείρισης του πόσιμου ύδατος.
Τώρα η ιδέα που συμπυκνώνεται στα “9 γεύματα από την αναρχία” προυποθέτει ότι σε ένα υποθετικό σενάριο έλλειψης τροφίμων ή αδυναμίας πρόσβασης σε πρωταρχικές ανάγκες, οι κοινωνίες πιστεύεται ότι βρίσκονται στα πρόθυρα να βυθιστούν στο χάος και την αναρχία, περίπου εννέα γεύματα ή περίπου τρεις ημέρες χωρίς τροφή.
Η υποκείμενη ιδέα υποδηλώνει ότι μια παρατεταμένη περίοδος χωρίς φαγητό μπορεί να προκαλέσει την κατάρρευση της κοινωνικής τάξης, καθώς η απελπισία και τα ένστικτα επιβίωσης υπερισχύουν. Η έννοια αυτή τονίζει την κρίσιμη σημασία της επισιτιστικής ασφάλειας και υπογραμμίζει τη δυνητική ευπάθεια των κοινωνικών δομών όταν οι θεμελιώδεις ανάγκες παραμένουν ανικανοποίητες.
Η έννοια του να είσαι “9 γεύματα μακριά από την αναρχία” εκτείνεται πέρα από την έλλειψη τροφίμων για να συμπεριλάβει τη θεμελιώδη αναγκαιότητα του πόσιμου νερού. Σε αυτό το υποθετικό σενάριο, όπου η κοινωνική τάξη παραπαίει, η αντίστροφη μέτρηση υπογραμμίζει ότι η διατήρηση της ζωής απαιτεί όχι μόνο θρέψη αλλά και ενυδάτωση.
Καθώς το μεταφορικό ρολόι χτυπάει, η παροχή σε πόσιμο νερό γίνεται τόσο ζωτικής σημασίας όσο και η διαθεσιμότητα τροφίμων. Και τα δύο αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία για τη διατήρηση της ευημερίας των ατόμων και της σταθερότητας των κοινωνιών.
Με βάση τις διατροφικές ανάγκες, καθώς η αντίστροφη μέτρηση φτάνει στο δυσοίωνο ένατο γεύμα, το φάντασμα της αναρχίας καραδοκεί. Οι πολιτικές αναταραχές μπορούν να μετατραπούν σε πλήρη εμφύλιο πόλεμο, καθώς οι κοινότητες ανταγωνίζονται για φθίνοντες πόρους. Οι κυβερνήσεις μπορεί να δυσκολευτούν να διατηρήσουν τον έλεγχο και το κοινωνικό συμβόλαιο που δεσμεύει τους πολίτες με το κράτος μπορεί να ξεφτίσει ανεπανόρθωτα.
Η αναρχία, με τη συνακόλουθη βία, την ανομία και την κατάρρευση των θεσμών, γίνεται μια πανταχού παρούσα απειλή που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε εμφύλιο πόλεμο.
Πληροφοριακά η περίπτωση του εμφυλίου πολέμου παρουσιάζεται στην ταινία “Αφήστε τον κόσμο πίσω”, όπου η διακοπή του ρεύματος και των τηλεπικοινωνιών αρχίζουν να επηρεάζουν αρνητικά τις ζωές των ανθρώπων, που στο στάδιο της ταινίας οι πολίτες (πρωταγωνιστές) ακόμη εξακολουθούν να αγνοούν τις επόμενες καταλυτικά δυσμενείς καταστάσεις.
Αλλά σε αυτή την ταινία δεν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για το τι ακριβώς έχει προκαλέσει αυτό το αποτέλεσμα σε εμφύλιο πόλεμο, ούτε το σενάριο αναφέρεται ρητά σε έλλειψη πρωταρχικών αναγκών. Αντιθέτως σε αυτή την ταινία υπάρχει μια ένδειξη ότι ένας παράγοντας όπως μια σατανική μη-κυβερνητική οργάνωση (το 666 είναι παρών στην ταινία) είναι υπόλογη για την αναταραχή που έχει προκαλεστεί για δικούς της συμφεροντολογικούς λόγους.
Επιπροσθέτως ένα σημαντικό σημείο αυτής της ταινίας είναι ότι ένα πρωταγωνιστής (‘Ηθαν Χώκ) εμφανίζεται ως εξαιρετικά μη-υποψιασμένος και καλοπροαίρετος χαρακτήρας ενώ αντιθέτως η γυναίκα του, που την υποδύεται η Τζούλια Ρόμπερτς, είναι εξαιρετικά υποψιασμένη, προσεκτική και με καλά αντανακλαστικά σε γεγονότα που συμβαίνουν σε πραγματικό χρόνο.
Γαλλική Επανάσταση
Θα μπορούσε στον πραγματικό κόσμο να υποστεί μια κοινωνία μια τέτοια διάλυση των τριών σταδίων της διαμαρτυρίας, διαίρεσης και αναρχίας? Μήπως αυτό το σενάριο ανήκει μόνο σε βιβλία επιστημονικής φαντασίας και ταινίες? Σε ξεχωριστό άρθρο μας θα εφαρμόσουμε αυτά τα τρία στάδια στα εξελικτικά στάδια της Γαλλικής Επανάστασης.
Συμπεράσματα
Η σκληρή πραγματικότητα που συμπυκνώνεται στη φράση “3 γεύματα για διαμαρτυρία, 6 γεύματα προς διαίρεση, 9 γεύματα από την αναρχία” υπογραμμίζει τη λεπτή ισορροπία μεταξύ τροφής, νερού και ενεργειακής ασφάλειας στην κοινωνική σταθερότητα.
Χρησιμεύει ως μια έντονη υπενθύμιση ότι η αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της έλλειψης τροφίμων και η εφαρμογή ισχυρών συστημάτων διανομής πόρων δεν είναι μόνο ζητήματα οικονομικής πολιτικής, αλλά επιτακτική ανάγκη για τη διατήρηση της κοινωνικής τάξης. Καθώς τα έθνη παλεύουν με τις προκλήσεις του μέλλοντος, τα διδάγματα που ενσωματώνονται σε αυτή τη φράση θα πρέπει να καθοδηγούν τις προσπάθειές τους για την οικοδόμηση ανθεκτικών, δίκαιων και βιώσιμων κοινωνιών.
Οι περιπλοκές της σύγχρονης παραγωγής τροφίμων υπογραμμίζουν τη μεγάλη εξάρτησή της από τον τομέα παραγωγής ενέργειας, ιδίως τις διαδικασίες εξόρυξης υδρογονανθράκων, υδροηλεκτρικής ενέργειας, πυρηνικής ενέργειας και οικονομικής παραγωγής ενέργειας. Αυτή η συμβιωτική σχέση μεταξύ τροφής, νερού και ενέργειας είναι βαθιά εμφανής στα διάφορα στάδια των γεωργικών εργασιών και των εργασιών επεξεργασίας τροφίμων. Από τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στη φύτευση και τη συγκομιδή έως τη μεταφορά αγαθών σε τεράστιες αποστάσεις, η ενέργεια είναι ένας ακρογωνιαίος λίθος που προωθεί την αποτελεσματικότητα αυτών των δραστηριοτήτων.
Ας ελπίσουμε οι κοινωνίες στην Ευρώπη να καταλάβουν τα σχέδια που εξελίσσονται εναντίον τους από την αμερικανική ελίτ και το World Economic Forum που έχουν ως στόχο την καταστροφή της ευημερίας τους πλήττοντας και διαταράσσοντας τον διατροφικό και ενεργειακό τομέα.
Ήδη δυναμικές διαμαρτυρίες διεξάγονται από τους αγρότες στην Γερμανία με συμμετοχή από όμορα έθνη, όπως και πριν από καιρό στην Ολλανδία, εναντίον των καταστροφικών πολιτικών των κυβερνήσεων τους.
Άραγε στην Ευρώπη είμαστε προ των πυλών του πρώτου ενός τρίτου των τριών γευμάτων του πρώτου σταδίου ή ακόμη πιο πέρα?
Θεόδωρος Κωστής
