Η «Φάρμα των Ζώων» του Τζορτζ Όργουελ είναι μια κλασική αλληγορική νουβέλα που διερευνά τους κινδύνους και τη διεφθαρμένη φύση της ανεξέλεγκτης εξουσίας. Τοποθετημένη σε ένα αγρόκτημα, η ιστορία είναι μια σατιρική αναπαράσταση της Ρωσικής Επανάστασης και των συνεπειών της ανόδου του καταπιεστικού κομμουνιστικού συστήματος.
Επιπροσθέτως τα ζώα στο αγρόκτημα, που αντιπροσωπεύουν τις μερικές χαρακτηριστικές τάξεις και πολιτικές προσωπικότητες μιας κοινωνίας, συμβολίζουν την πολυπλοκότητα της δυναμικής της ανεξέλεγκτης και ιδιοτελούς εξουσίας και τη δυνατότητα εκμετάλλευσης των μαζών με την χρήση σλόγκαν και αφηγημάτων παραπληροφόρησης που χρησιμοποιούνται ως ψυχολογικός πόλεμος.
Τα γουρούνια
Τα γουρούνια, με επικεφαλής τον πονηρό και χειριστικό Ναπολέοντα, συμβολίζουν την άρχουσα τάξη και τους ηγέτες της τότε κομμουνιστικής επανάστασης. Διαχρονικά συμβολίζουν τα κύρια πρόσωπα ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος.
Έτσι στο βιβλίο, αρχικά τα γουρούνια υποστηρίζουν την ισότητα και την απελευθέρωση, απηχώντας το πρώιμο διαφημιστικό σκέλος της Ρωσικής Επανάστασης. Ωστόσο, καθώς η ιστορία εξελίσσεται, τα γουρούνια γίνονται διεφθαρμένα, αντικατοπτρίζοντας τη μετατροπή των επαναστατών ηγετών σε καταπιεστικούς κυβερνήτες.
Κάθε γουρούνι αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη ιστορική φιγούρα, με τον Ναπολέοντα να ενσαρκώνει τον Ιωσήφ Στάλιν και τον Snowball να αντιπροσωπεύει τον Λέων Τρότσκι.
Τα άλογα
Ο πυγμάχος, ένα πιστό και εργατικό άλογο, συμβολίζει την αμόρφωτη και εκμεταλλευόμενη εργατική τάξη. Η τυφλή αφοσίωση του στα γουρούνια και η αδιαμφισβήτητη πίστη του αντιπροσωπεύουν τον τρόπο με τον οποίο το προλεταριάτο χειραγωγήθηκε από την άρχουσα τάξη.
Η τραγική μοίρα του Μπόξερ χρησιμεύει ως σχόλιο για την αναλώσιμη φύση της εργατικής τάξης απέναντι στα καταπιεστικά καθεστώτα.
Διαχρονικά συμβολίζουν την μεσαία τάξη που ο κύριος σκοπός της είναι η εξασφάλιση μια καλύτερης διαβίωσης, όμως δεν ασχολούνται όσο θα έπρεπε με τα κοινά.
Τα σκυλιά
Τα σκυλιά, που μεγάλωσε ο Ναπολέων ως ένα ιδιωτικό στρατό, συμβολίζουν τη χρήση βίας και εξαναγκασμού από εκείνους που βρίσκονται στην ανεξέλεγκτη εξουσία. Εκπαιδευμένοι να εξαλείφουν κάθε διαφωνία ή αντιπολίτευση, οι σκύλοι υπογραμμίζουν τη βαρβαρότητα και τη βία που χρησιμοποιούν τα αυταρχικά καθεστώτα για να διατηρήσουν τον έλεγχο.
Ο Όργουελ δείχνει πώς αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία συχνά βασίζονται στον φόβο και τον εκφοβισμό για να καταστείλουν τη διαφωνία και να διατηρήσουν την εξουσία τους.
Στην σημερινή εποχή αυτό το είδος χαρακτήρα του Όργουελ δεν είναι απαραίτητα μόνο αστυνομικές ή στρατιωτικές δυνάμεις αλλά και μια στρατιά αργυρώνητων δημοσιογράφων. Ειδικότερα στην Ελλάδα συνέβηκε σοβαρή παραπληροφόρηση και ψυχολογικός πόλεμος από ορισμένους δημοσιογράφους και στο θέμα της οικονομικής κρίσης και στην υπόθεση του κορονοιού.
Τα πρόβατα
Τα πρόβατα συμβολίζουν τις εύκολα χειραγωγούμενες μάζες, οι οποίες ακολουθούν τυφλά την προπαγάνδα που τους τροφοδοτεί η άρχουσα τάξη. Οι απερίσκεπτες φωνές τους με συνθήματα όπως «Τέσσερα πόδια καλά, δύο πόδια κακά» αντικατοπτρίζουν την ευπιστία του γενικού πληθυσμού και τη δύναμη της προπαγάνδας στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης.
Ανάλυση
Το βιβλίο “Φάρμα των Ζώων” έχει διαχρονική αξία. Όλα τα παραπάνω αλληγορικά στοιχεία εμφανίστηκαν και αποδείχθηκαν και στην περίοδο της οικονομικής κρίσης, όπου στην Ελλάδα καταλύθηκαν όλες οι αρχές της οικονομίας όπου με κοινό νόμισμα απαγορεύθηκε η εξαγωγή κεφαλαίων και δημοσιογράφοι παραδεχόντουσαν έπειτα ότι έλεγαν ψέματα στα δελτία ειδήσεων τους αλλά και στην περίπτωση της καραντίνας για τον κορονοιό, όπου αστυνομικοί φύλαγαν παγκάκια και αργυρώνητοι γιατροί παραπληροφορούσαν το κοινό μέσω των συστημικών δημοσιογραφικών μέσων.
Ειδικότερα η περίπτωση του ευρώ και της οικονομικής κρίσης ήταν ένα πείραμα ελέγχου του ελληνικού πληθυσμού για την ευκολία της φτωχοποίησης του και η “επιδημία” του κορονοιού ήταν ένα πείραμα για την καταστολή των προσωπικών ελευθεριών και των ελλήνων πολιτών με την χρήση του ψυχολογικού πολέμου.
Βέβαια στην δεύτερη περίπτωση της υποτιθέμενης πανδημίας ήταν πείραμα σε παγκόσμια κλίμακα, με ένδειξη στοιχείων χιούμορ από τους καταπιεστές αφού τα συστημικά κανάλια έδιναν οδηγίες ότι ο ιός κολλάει στους όρθιους αλλά όχι στους καθιστούς και ότι χρειάζονται πέντε και έξι συνεχόμενες ενέσεις εμβολίων, που πότε έπρεπε να είναι σε ψύξη και άλλοτε διατηρούνταν το ίδιο σε θερμοκρασία δωματίου.
Το λυπηρό σε αυτή την υπόθεση ήταν ότι και υπήρξαν άτομα που πίστεψαν σθεναρά σε αυτές τις χαζομάρες.
Όσο για τον ψυχολογικό πόλεμο, ένα κύριο διάνυσμα επίθεσης ήταν ο εκφοβισμός της απώλειας εργασίας σε “ανεμβολίαστους” ή στα πρόστιμα ατόμων πάνω των 60 ετών που δεν επιθυμούσαν να κάνουν το εμβόλιο. Επιπροσθέτως σε άλλες περιπτώσεις μπορούσε κάποιος να διατηρήσει την εργασία του αλλά θα έπρεπε να υποστεί το ψυχολογικό και οικονομικό μαρτύριο των τεστ για τον πανδημιοκοροδοιό κάθε δύο μέρες.
Πανδημιοκοροδοιός γιατί στο τέλος η θνησιμότητα του αποδείχθηκε ακριβώς όπως της κοινής γρίπης στις συνηθισμένες ηλικίες. Επιπροσθέτως αρκετά νοσοκομεία ανέφεραν ότι ασθενείς κατέληγαν από τον κορονοιό ενώ αυτό δεν ήταν αληθές. Επίσης σε αρκετούς συγγενείς απαγορεύθηκε να μπορέσουν να συμπαρασταθούν στις τελευταίες στιγμές των δικών τους με την πρόφαση της καραντίνας για τον κορονοιό.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της χρησιμοποίησης της γλώσσας, όπως ακριβώς προειδοποιούσε ο Όργουελ, για τον εκφοβισμό και την παραπλάνηση της κοινωνίας ήταν οι ταμπέλες “ανεβολίαστος”, αρνητής εμβολίων”, αρνητής επιστήμης”, “ψέκι” και όλα τα σχετικά μαργαριτάρια που ακούστηκαν κατά της διάρκεια αυτού του ψυχολογικού πολέμου. Αυτές οι ταμπέλες και οι δυναμικές προσπάθειες προώθησης τους στην κοινωνία ήταν σημαντικό μέρος του σχεδίου αυτού του ψυχολογικού πολέμου.
Φυσικά σε όλη αυτή την ιστορία του ψυχολογικού πολέμου της κοροιδοπανδημίας βρήκαν παράλληλα την ευκαιρία να πλουτίσουν και αρκετές φαρμακευτικές εταιρίες.
Συμπεράσματα
Η «Φάρμα των Ζώων» χρησιμεύει ως μια προειδοποιητική ιστορία για τους κινδύνους της ανεξέλεγκτης εξουσίας και της διαφθοράς που μπορεί να προκύψει από την διαφθορά της ανεξέλεγκτης εξουσίας.
Η χρήση του ζωικού συμβολισμού από τον Όργουελ επιτρέπει στους αναγνώστες να κατανοήσουν εύκολα την πολυπλοκότητα των πολιτικών συστημάτων και τις δυνατότητες εκμετάλλευσης όλων των κοινωνικών τάξεων με τη μέθοδο του εκφοβισμού, ενός κύριου διανύσματος επίθεσης του ψυχολογικού πολέμου.
Θεόδωρος Κωστής
