Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν ανακοίνωσε την Δευτέρα την έναρξη της επιχείρησης Prosperity Guardian, μιας ναυτικής επιχείρησης στην Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν, απειλώντας το Ιράν και με στόχο τους αντάρτες Χούθι στην Υεμένη. Ο Όστιν έκανε την ανακοίνωση στο Ισραήλ, υπογραμμίζοντας έτσι τον ρόλο που θα διαδραματίσουν οι ισραηλινές δυνάμεις, που τώρα εμπλέκονται σε μαζικές δολοφονίες στην Γάζα, σε οποιονδήποτε μελλοντικό πόλεμο με το Ιράν.
Ο Όστιν στην ανακοίνωσή του αναφέρει ότι «η πρόσφατη κλιμάκωση των απερίσκεπτων επιθέσεων των Χούθι που προέρχονται από την Υεμένη απειλεί την ελεύθερη ροή του εμπορίου, θέτει σε κίνδυνο αθώους ναυτικούς και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Αυτή είναι μια διεθνής πρόκληση που απαιτεί συλλογική δράση». Ο Όστιν κατέστησε σαφές ότι ο κύριος στόχος της επιχείρησης είναι το Ιράν, λέγοντας στην συνέντευξη Τύπου στο Ισραήλ: «Το Ιράν αυξάνει τις εντάσεις συνεχίζοντας να υποστηρίζει τρομοκρατικές ομάδες και κακόβουλες επιθέσεις από αυτούς τους Ιρανούς πληρεξούσιους που απειλούν την περιοχή και διακινδυνεύουν μια ευρύτερη σύγκρουση. Καλούμε επειγόντως το Ιράν να λάβει μέτρα για την αποκλιμάκωση. Η πρωτοβουλία μας ξεκινά για να αντιμετωπίσει την πρόκληση που θέτουν οι Χούθι, αυτός ο μη κρατικός παράγοντας που εκτοξεύει βαλλιστικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα σε εμπορικά πλοία από πολλά έθνη που διέρχονται νόμιμα από διεθνή ύδατα». Οι ΗΠΑ ήδη έχουν στείλει μια αρμάδα σχεδόν 20 πολεμικών πλοίων στην Μέση Ανατολή, με επικεφαλής δύο ομάδες μάχης αεροπλανοφόρων. Η νέα ναυτική επιχείρηση θα περιλαμβάνει σύμφωνα με πληροφορίες τις περισσότερες από τις μεγάλες αμερικανο-ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας.
Εν μέσω εντατικοποιημένων ναυτικών επιχειρήσεων από τις δυνάμεις της Υεμένης εναντίον πλοίων με προορισμό προς το κράτος κατοχής το Ισραήλ, αυτή η κινητοποίηση των ΗΠΑ λαμβάνει χώρα υπό το πρόσχημα της διατήρησης της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας στην Ερυθρά Θάλασσα και το Bab al-Mandab. Επισήμως η Ουάσιγκτον ισχυρίζεται ότι καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να αποτρέψει την κλιμάκωση του πολέμου του Ισραήλ σε περιφερειακή αντιπαράθεση και έχει καλέσει δημοσίως το Τελ Αβίβ να σταματήσει τις αδιάκριτες επιθέσεις του εναντίον αμάχων στην πολιορκημένη Λωρίδα της Γάζας. Όμως αντί να πιέσει το Ισραήλ να σταματήσει την βάναυση επίθεσή του στην Γάζα, η Ουάσιγκτον κινητοποιεί τώρα δυτικούς στόλους, και ίσως έναν ισραηλινό, για να προστατεύσει τα οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά συμφέροντα του Ισραήλ. Αντί να ασκήσουν πίεση στο Τελ Αβίβ για να αποτρέψουν την περιφερειακή κλιμάκωση, οι ΗΠΑ άνοιξαν μια αερογέφυρα για όπλα στο Ισραήλ που υπερβαίνει κατά πολύ την προμήθεια όπλων στην Ουκρανία και επεκτείνουν ακόμη και την στρατιωτική τους επιχείρηση στην περιοχή, αντιτιθέμενες άμεσα στους πυραύλους και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη της Υεμένης που στοχεύουν στην πόλη Umm al-Rashrash (Eilat) στο νότιο Ισραήλ. Έτσι ο Λευκός Οίκος επικεντρώνεται στην προστασία των εμπορικών συμφερόντων του Ισραήλ στην Ερυθρά Θάλασσα και εμπλέκει τις ΗΠΑ στον σχηματισμό μιας εξαιρετικά αμφιλεγόμενης ναυτικής δύναμης στην Δυτική Ασία.
Λόγω του μεγάλου αριθμού πλοίων που διασχίζουν τα ύδατα της Υεμένης από τον Κόλπο του Άντεν στο Bab al-Mandab και την Ερυθρά Θάλασσα, η ναυτική δύναμη που ανακοινώθηκε από τον Λόιντ Όστιν θα πρέπει να αποτελείται από εκατοντάδες πολεμικά πλοία. Ειδικότερα το Bab al-Mandab θεωρείται ευάλωτο σημείο, μέσω του οποίου διέρχεται το 12% του συνόλου του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου ετησίως. Αυτό εγείρει ορισμένες σημαντικές σκέψεις για τις δυνάμεις που θέλουν να περιορίσουν τις επιθετικές δυνατότητες της Υεμένης και των Χούθι στην περιοχή. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, θα αναγκαστούν να παράσχουν μεγάλο αριθμό πολεμικών πλοίων πολλαπλών χρήσεων για εκτεταμένη θαλάσσια περιοχή. Στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες τονίζουν ότι το Ισραήλ πρέπει να εκπροσωπείται στη σχεδιαζόμενη ναυτική δύναμη μαζί με την Αίγυπτο, την Σαουδική Αραβία (η οποία όμως αρνήθηκε την συμμετοχή), τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, εκτός από τις χώρες G7, οι οποίες περιλαμβάνουν τον Καναδά, την Γαλλία, την Γερμανία, την Ιταλία, την Ιαπωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η εμπλοκή μεγάλου αριθμού χωρών, ακόμη και μακρινών χωρών, σε αυτή την δύναμη θα οδηγήσει στην στρατιωτικοποίηση ολόκληρων θαλάσσιων περιοχών από την Μεσόγειο Θάλασσα έως την Διώρυγα του Σουέζ, τον Κόλπο της Άκαμπα, την Ερυθρά Θάλασσα, τον Κόλπο του Άντεν, την Αραβική Θάλασσα και τον Περσικό Κόλπο. Τουτέστιν οι ΗΠΑ, ως ανταγωνιστές της Κίνας και της Ρωσίας στην περιοχή, έχουν ως πρωταρχικό στόχο να διεκδικήσουν κυριαρχία στους διεθνείς θαλάσσιους διαδρόμους και να διαχειριστούν τις γεωπολιτικές συγκρούσεις στην Δυτική Ασία. Ωστόσο, η κλιμάκωση από τις ΗΠΑ για την προστασία των συμφερόντων του Ισραήλ εγείρει το φάσμα ενός περιφερειακού πολέμου, ο οποίος έρχεται προφανώς σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς της Ουάσιγκτον ότι θέλει να αποφύγει ένα τέτοιο σενάριο.
Οι αυξημένες εντάσεις εγείρουν επίσης φόβους για πιθανές επιθέσεις των ΗΠΑ στην Υεμένη, οι οποίες θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την εύθραυστη κατάπαυση του πυρός που τερμάτισε τον οκταετή πόλεμο που διεξαγόταν από την Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εναντίον των πολιτοφυλάκων Χούθι της Υεμένης (βλ. σχετικά ανάρτηση από Μάρτιο 2023 με τίτλο ΣΗΜΕΙΟ ΚΑΜΠΗΣ ΣΤΗΝ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ Η ΕΞΟΜΑΛΥΝΣΗ ΤΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΙΡΑΝ-ΣΑΟΥΔΙΚΗΣ ΑΡΑΒΙΑΣ). Υπάρχει επίσης κίνδυνος υπονόμευσης των προσπαθειών που καταβάλλονται με την μεσολάβηση του ΟΗΕ για την εδραίωση της κατάπαυσης του πυρός. Οι ΗΠΑ ασκούν ήδη πίεση στο Ριάντ να καθυστερήσει την υπογραφή ειρηνευτικής συμφωνίας με την Υεμένη. Αντ’ αυτού, η Ουάσιγκτον προτρέπει τους Σαουδάραβες να ανανεώσουν την αντιπαράθεσή τους με τους Χούθι συμμετέχοντας στην επιχείρηση Prosperity Guardian για την προστασία των θαλασσών.
Θυμίζουμε το αξίωμα ότι στην γεωπολιτική καμία δράση δεν υφίσταται χωρίς αντίδραση. Όποια και αν είναι τα αμερικανικά και ισραηλινά σχέδια για αντιπαράθεση με την Υεμένη και τους Χούθι, θα προκαλέσουν αντίδραση. Όμως οι ΗΠΑ είναι αναγκασμένες να κάνουν αισθητή την παρουσία τους στην περιοχή και η Υεμένη είναι ο ευκολότερος στόχος για τον εκφοβίσουν εχθρούς και συμμάχους που αποστασιοποιούνται το τελευταίο διάστημα. Ως εκ τούτου, γίνεται όλο και πιο πιθανό οι ΗΠΑ με την επιχείρηση Prosperity Guardian να πραγματοποιήσουν κάποιες συμβολικές επιθέσεις στην Υεμένη. Ωστόσο, θα έχουν μικρό αποτέλεσμα, επειδή μια χώρα με μια τόσο αποκεντρωμένη και ευρέως διασκορπισμένη στρατιωτική δομή και ιστορικού αντάρτικου όπως η Υεμένη δεν μπορεί να «παραλύσει» τόσο εύκολα μόνο από αεροπορικές επιδρομές. Εάν το σχέδιο είναι να καταστρέψει τις στρατιωτικές δυνατότητες της Υεμένης, η Σαναά θα απαντήσει σκληρά και θα μπορούσε να κλείσει την Ερυθρά Θάλασσα για χρόνια. Κατά συνέπεια, οι δυνατότητες της Ουάσιγκτον και του Τελ Αβίβ στην αντιπαράθεση με την Υεμένη φαίνεται να είναι πολύ περιορισμένες, οι ΗΠΑ για πολλοστή φορά βαδίζουν σε τεντωμένο σχοινί στην περιοχή, τα παθήματα δεν έγιναν μαθήματα.
Οι κινήσεις της Ουάσιγκτον, που παρουσιάζονται ως προσπάθειες για την προστασία της ελεύθερης ναυσιπλοΐας, εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τα πραγματικά κίνητρα για την δημιουργία μιας νέας ναυτικής δύναμης κρούσης και τον πιθανό αντίκτυπο στην σταθερότητα στην Δυτική Ασία. Οι ΗΠΑ επιδιώκοντας τους στρατηγικούς τους στόχους, προσπαθούν να αποσταθεροποιήσουν μια ήδη ασταθή γεωπολιτική κατάσταση και να φέρουν άλλες μεγάλες δυνάμεις στο παιχνίδι για να τις ενισχύσουν στην αντιπαράθεσή τους με το Ιράν, την Ρωσία και την Κίνα.
Δεδομένου ότι η σκληρή προσέγγιση δεκαετιών των ΗΠΑ εναντίον του Ιράν δεν λειτούργησε, αναζητούν απεγνωσμένα τρόπο να φανούν χρήσιμοι ή να «διατηρήσουν τον έλεγχο» της εικόνας του «αυτοκρατορικού ηγεμόνα». Οι επιθέσεις εναντίον της Υεμένης θα μπορούσαν να είναι ένας πολύ αναγκαίος τρόπος για να υπενθυμίσουν στον κόσμο την υποτιθέμενη «στρατιωτική κυριαρχία» των ΗΠΑ. Αλλά όπως διδάσκει η ιστορία, οι περιπέτειες της Ουάσιγκτον στην Ασία είναι γεμάτες ακούσιες συνέπειες που ενισχύουν τους εχθρούς της.
του Γεωργίου Λιναρδή
