Το 1986, ο τότε γερουσιαστής Τζο Μπάιντεν είχε κάνει έναν τολμηρό ισχυρισμό, υποστηρίζοντας ότι δεν υπήρχε λόγος να ζητήσει συγγνώμη για τη σταθερή υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ισραήλ. Αναλυτικά είχε δηλώσει ότι ήταν μια από τις καλύτερες επενδύσεις ύψους 3 δισεκατομμυρίων δολαρίων που είχαν κάνει ποτέ οι ΗΠΑ. Αυτή η αμετανόητη στάση, είχε υποστηρίξει, βασιζόταν στην επιδίωξη του προσωπικού συμφέροντος των ΗΠΑ στο ταραχώδες τοπίο της Μέσης Ανατολής.
Επιπροσθέτως ο Μπάιντεν είχε φτάσει τότε στο σημείο να προτείνει ότι αν το Ισραήλ δεν υπήρχε, οι ΗΠΑ ίσως θα χρειαζόταν να το εφεύρουν.
Ιστορικό υπόβαθρο
Η σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ είναι ένα πολύπλοκο μωσαϊκό υφασμένο από αρκετές ιστορικές, οικονομικές και πολιτικές ψηφίδες. Για να καταλάβουμε γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι ένθερμοι υποστηρικτές του Ισραήλ, είναι απαραίτητο να εντοπίσουμε την ίδρυση του.
Η δημιουργία του Ισραήλ είναι ένα περίπλοκο και αμφιλεγόμενο θέμα που συζητείται εδώ και δεκαετίες. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι το αρχικό δημόσιο βήμα προς αυτή τη δημιουργία χρονολογείται από τη Διακήρυξη Balfour, μια δήλωση που εκδόθηκε από τη βρετανική κυβέρνηση το 1917 προς τη Σιωνιστική Ομοσπονδία. Αυτή η δημόσια επιστολή συντάχθηκε κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και ανακοίνωνε επίσημα την υποστήριξη της κυβέρνησης της Αυτού Μεγαλειότητας του Γεωργίου Ε ́ για τη δημιουργία ενός «εθνικού σπιτιού για τον εβραϊκό λαό» στην Παλαιστίνη, τότε μια οθωμανική περιοχή με πολύ μικρό μειονοτικό εβραϊκό πληθυσμό.
Η απελευθέρωση της Παλαιστίνης από την οθωμανική καταπίεση αποδίδεται κυρίως στις επιχειρήσεις πληροφοριών του Thomas Edward Lawrence, γνωστότερου ως «Lawrence of Arabia», ο οποίος ήταν Βρετανός αρχαιολόγος, αξιωματικός του στρατού, διπλωμάτης, συγγραφέας και προφανώς πολύ καλός πράκτορας πληροφοριών. Επεξηγηματικά έγινε γνωστός για το ρόλο του στην Αραβική Εξέγερση (1916-1918) και στην Εκστρατεία του Σινά και της Παλαιστίνης (1915-1918) εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.
Μετά την εκδίωξη των Οθωμανών από την περιοχή, ο βρετανικός και ο γαλλικός στρατός διεκδίκησαν τεράστιες περιοχές στη Μέση Ανατολή με βάση τη μυστική συμφωνία Sykes-Picot, που συντάχθηκε ένα χρόνο πριν από το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Στη συνέχεια, στις 14 Μαΐου 1948, την ημέρα κατά την οποία έληξε η βρετανική εντολή (British Mandate) για την Παλαιστίνη, το Εβραϊκό Λαϊκό Συμβούλιο συγκεντρώθηκε στο Μουσείο του Τελ Αβίβ και ενέκρινε μια διακήρυξη που δήλωνε την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Μετά από αυτή την πράξη, το Ηνωμένο Βασίλειο αναγνώρισε το Ισραήλ de facto στις 13 Μαΐου 1949 και de jure στις 28 Απριλίου 1950.
Πολιτική επιρροή
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ υπήρξε ισχυρός υποστηρικτής του Ισραήλ από τη δεκαετία του 1960 και η συνολική εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό από τη σχέση της με τα ισραηλινά λόμπι. Η ετοιμότητα των Ηνωμένων Πολιτειών να σταθούν στο πλευρό του Ισραήλ έχει συνδεθεί με την επιρροή των φιλο-ισραηλινών λόμπι στην πολιτική των ΗΠΑ, κυρίως της Αμερικανο-Ισραηλινής Επιτροπής Δημοσίων Υποθέσεων (AIPAC), που ιδρύθηκε στις 3 Ιανουαρίου 1963.
Ωστόσο, υπήρξαν περιπτώσεις όπου η σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ έχoυν εμπλακεί σε διαμάχη. Ένα αξιοσημείωτο περιστατικό ήταν η απροθυμία του προέδρου Τζον Φ. Κέννεντυ να υποκύψει στις απαιτήσεις του Ισραήλ να μην επιθεωρηθούν διεξοδικά οι πυρηνικές εγκαταστάσεις της Ντιμόνα, που είχε οδηγήσει σε αυτό που μερικές φορές αναφέρεται ως «Μάχη των Γραμμάτων» με τον Νταβίντ Μπεν-Γκουριόν και τον Λεβί Εσκόλ. Συμπτωματικά ο Κέννεντυ δολοφονήθηκε οκτώ μήνες αργότερα, στις 22 Νοεμβρίου 1963, γεγονός που μαγνητίζει κάποια εικασία με τη στάση του Κέννεντυ σχετικά με τις εγκαταστάσεις της Dimona.
Σε αυτό το σημείο άξιο αναφοράς είναι και το περιστατικό με το κατασκοπευτικό αμερικανικό πλοίο USS Liberty, το 1967 στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, όπου είχε δεχθεί την ανελέητη επίθεση των ισραηλινών ενώ ήταν σε διεθνή ύδατα έξω από τις ακτές της Αιγύπτου. Σε αυτό το γεγονός η εικασία ήταν είτε ότι οι ισραηλινοί ήθελαν να δείξουν κάποια υπεροχή ενάντια των αμερικανών είτε ότι οι ισραηλινοί δεν ήθελαν να μπορούν να συλλέγουν οι αμερικανοί πληροφορίες με δικά τους μέσα για την εμπόλεμη κατάσταση.
Σε πιο πολιτικό πεδίο, σε συνέντευξή του το 1976, ο Σάχης του Ιράν Mohammad Reza Pahlavi, ο οποίος κυβέρνησε το Ιράν από το 1941 έως το 1979, είχε τονίσει την εβραϊκή επιρροή στην αμερικανική πολιτική και συγκεκριμένα στην εξωτερική πολιτική. Τότε ο Σάχης είχε εξηγήσει ότι το εβραϊκό λόμπι άσκουσε σημαντική πίεση σε διάφορους ανθρώπους εντός και εκτός της κυβέρνησης των ΗΠΑ, λόγω του ελέγχου πολλών εφημερίδων, μέσων ενημέρωσης, τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.
Στρατηγικά ζητήματα
Η υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών προς το Ισραήλ δεν καθοδηγείται αποκλειστικά από εγγενείς επιταγές ασφαλείας. Αντ ‘αυτού, η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ διαμορφώνεται κυρίως από την επιδίωξη των αντιληπτών στρατηγικών συμφερόντων όπου επηρεάζονται από διάφορα στοιχεία εντός του αμερικανικού πολιτικού τοπίου, συμπεριλαμβανομένων των μελών της εβραϊκής κοινότητας που κατέχουν θέσεις στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, που περιλαμβάνουν το Κογκρέσο, το διπλωματικό σώμα και ορισμένους τομείς δημόσιων υπηρεσιών, που συνήθως αναφέρονται ως «Βαθύ Κράτος».
Μέσα σε αυτό το στρατηγικό πλαίσιο, το Ισραήλ παρουσιάζεται από αξιωματούχους των ΗΠΑ ως σημαντικός σύμμαχος, ένας χαρακτηρισμός που επισημοποιείται μέσω του καθεστώτος του ως σημαντικού συμμάχου εκτός ΝΑΤΟ. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ισραήλ κέρδισε αυτή τη διάκριση ως μία από τις αρχικές χώρες, μαζί με την Αίγυπτο, που έλαβε αυτό το καθεστώς μη συμμάχου του ΝΑΤΟ το 1987.
Στρατηγική Γεωπολιτική Σημασία
Εξετάζοντας το γεωπολιτικό τοπίο της Μέσης Ανατολής, γίνεται προφανές ότι το Ισραήλ κατέχει έναν μοναδικό και ζωτικό ρόλο στη διασφάλιση των συμφερόντων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Το Ισραήλ, πέρα από την κυρίαρχη ταυτότητα του, χρησιμεύει ως στρατηγική στρατιωτική βάση, επιτρέποντας στις Ηνωμένες Πολιτείες να ασκούν έλεγχο σε κρίσιμες εμπορικές οδούς και ανεκτίμητους πόρους στην περιοχή, κυρίως πετρέλαιο και άλλα στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία.
Η οικονομική υποστήριξη που παρέχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες στο Ισραήλ έχει τις ρίζες της σε έναν ευρύτερο στρατηγικό στόχο, που είναι η διεκδίκηση επιρροής, η εδραίωση παρουσίας και η άσκηση ελέγχου στη Μέση Ανατολή. Αυτή η προσέγγιση δεν είναι αποκλειστική για το Ισραήλ, αλλά αποτελεί μέρος ενός ιστορικού μοτίβου σύμφωνα με το οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν δημιουργήσει στρατιωτικές βάσεις σε διάφορα ξένα εδάφη, συμπεριλαμβανομένων αξιοσημείωτων περιπτώσεων όπως η Χαβάη, το Γκουάμ και την Κούβα. Το Ισραήλ, σε αυτό το πλαίσιο, ευθυγραμμίζεται με αυτό το ιστορικό πρότυπο και χρησιμεύει ως σημαντική συνιστώσα της περιφερειακής στρατηγικής των Ηνωμένων Πολιτειών.
Οικονομικά συμφέροντα
Ενώ το Ισραήλ αποτελεί μόνο το 3% του πληθυσμού της Μέσης Ανατολής, ξεχωρίζει σημαντικά ως αποδέκτης του 25% όλων των εξαγωγών των ΗΠΑ στην περιοχή το 2011. Αυτό το εντυπωσιακό στατιστικό στοιχείο υπογραμμίζει την ισχυρή οικονομική σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ.
Επεξηγηματικά τα δύο έθνη διατηρούν ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς, τοποθετώντας το ένα το άλλο ως κύριους εμπορικούς εταίρους τους. Το ετήσιο διμερές εμπόριό τους, που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα αγαθών και υπηρεσιών, φτάνει το εντυπωσιακό ποσό των σχεδόν 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Στρατηγικές Εξελίξεις στη Γεωπολιτική Σκηνή
Πριν από λίγες εβδομάδες, λίγο πριν από το περιστατικό στη Γάζα, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Benjamin Netanyahu έκανε μια σημαντική παρουσίαση στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Κρατούσε έναν χάρτη του Ισραήλ από το 1948 μαζί με έναν νέο χάρτη με τίτλο «Η Νέα Μέση Ανατολή», περιγράφοντας το όραμα του για το μέλλον της περιοχής της Μέσης Ανατολής.
Αναλυτικά αυτό αυτό που περιέγραφε ο Νετανιάχου ήταν ένας φιλόδοξος οικονομικός διάδρομος που ονομάζεται Οικονομικός Διάδρομος Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC) που εκτείνεται από την Ινδία στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, εκτείνεται μέσω της Σαουδικής Αραβίας, της Ιορδανίας, του Ισραήλ και τελικά φτάνει σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Το σημαντικό αυτής της ανακοίνωσης είναι ότι με την ολοκλήρωση του αυτός ο οικονομικός διάδρομος θα σηματοδοτεί μια στρατηγική μετατόπιση στην περιοχή ως ανταγωνιστής του κινεζικού Silk Road.
Είναι προφανές ότι μια τέτοια ανακοίνωση θα είχε την σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ μιας και στην σημερινή συγκυρία, οι Ηνωμένες Πολιτείες γίνονται μάρτυρες μιας μεταμόρφωσης της παγκόσμιας θέσης τους, με τη διάβρωση της επιρροής τους και την επανεξέταση του ρόλου του δολαρίου ΗΠΑ, ειδικά μετά το επίμαχο επεισόδιο που αφορoύσε την ιδιοποίηση 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων από τη Ρωσία.
Κατά συνέπεια, σίγουρα θα υπήρξε μια αναταραχή δραστηριοτήτων της κοινότητας των μυστικών υπηρεσιών (intelligence community) στην Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ, καθώς οι στρατηγικοί αναλυτές τους θα επιδίωκαν να αντιμετωπίσουν την επιρροή των αναδυόμενων παγκόσμιων παικτών, όπως τα έθνη BRICS και την πρωτοβουλία της Κίνας για τον Νέο Δρόμο του Μεταξιού.
Άρα σίγουρα ο οικονομικός διάδρομος που πρότεινε ο Νετανιάχου μπορεί να θεωρηθεί ως αντίπαλος του Νέου Δρόμου του Μεταξιού (China’s Belt and Road Initiative – BRI), ένα έργο που παραπέμπει στον ιστορικό Δρόμο του Μεταξιού, έναν από τους σημαντικότερους εμπορικούς δρόμους στην ανθρώπινη ιστορία.
Ο Νέος Δρόμος του Μεταξιού, που εκτείνεται από την Κίνα μέχρι βόρεια της Συρίας και τη Μεσόγειο Θάλασσα, έχει τεράστια οικονομική, εμπορική και πολιτική σημασία. Αναγνωρίζοντας τη σημασία του, η κινεζική κυβέρνηση δεσμεύεται για την αναβίωσή του, αναμένοντας ότι θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο του μελλοντικού παγκόσμιου εμπορίου και πολιτικής.
Σε διάστημα μόλις λίγων εβδομάδων, έχουν ξεδιπλωθεί αξιοσημείωτες εξελίξεις. Το Ιράν και το Ιράκ υπέγραψαν μια κρίσιμη σιδηροδρομική συμφωνία, δημιουργώντας μια σιδηροδρομική σύνδεση που ενσωματώνεται στον Νέο Δρόμο του Μεταξιού. Επιπλέον, ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ, μια προσωπικότητα που οι δυτικές δυνάμεις προσπάθησαν να απομονώσουν για πάνω από μια δεκαετία, ξεκίνησε πρόσφατα μια ιστορική επίσκεψη στην Κίνα, τη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου. Αυτή η επίσκεψη οδήγησε στην υπογραφή μιας στρατηγικής εταιρικής σχέσης, σηματοδοτώντας μια καθοριστική αλλαγή στις συμμαχίες. Άλλωστε ήδη από το 2019 ο Al-Assad έχει προτείνει στην Κίνα τουλάχιστον έξι έργα πιθανής υλοποίησης ενώ η Συρία δεν είχε συμπεριληφθεί στην αρχική σχεδίαση.
Ως αποτέλεσμα, ο Νέος Δρόμος του Μεταξιού διαθέτει πλέον όχι μόνο χερσαίες οδούς αλλά και θαλάσσια πρόσβαση, με το συριακό λιμάνι στη Λατάκια να προσφέρει μια πύλη προς τη Μεσόγειο Θάλασσα.
Οι εξελίξεις αυτές υπογραμμίζουν την πολυδιάστατη σημασία του εξελισσόμενου γεωπολιτικού τοπίου, όπου οι οικονομικές, εμπορικές και στρατηγικές εκτιμήσεις είναι αλληλένδετες.
Φυσικό αέριο και πετρέλαιο: Ποιός θα είναι ο προμηθευτής?
Το πραξικόπημα του Μαϊντάν το 2014, το οποίο υποκινήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν καθοδηγήθηκε αποκλειστικά από τον στόχο της επέκτασης του ΝΑΤΟ και της περικύκλωσης της Ρωσίας. Περιλάμβανε μια ευρύτερη στρατηγική με στόχο την περικύκλωση, τον έλεγχο και τη διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Εξάλλου, η Ρωσία κατέχει τη διάκριση ότι διαθέτει τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου στον κόσμο.
Ασκώντας επιρροή στην Ουκρανία, έναν κρίσιμο αγωγό για τους αγωγούς που μεταφέρουν ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη, κάποιος αποκτά αποτελεσματικά τον έλεγχο των ζωτικών γραμμών ενεργειακού εφοδιασμού που έχουν στηρίξει την Ευρώπη εδώ και δεκαετίες.
Τρομοκρατικές ενέργειες στον αγωγό Nordstream
Τα τελευταία χρόνια, υπήρξε μια συνεπής στάση από τους πολιτικούς των ΗΠΑ, που υποστηριζόταν τόσο από τις Ρεπουμπλικανικές όσο και από τις Δημοκρατικές διοικήσεις και διατυπωμένη σαφώς και εξακολουθητικά σε δημόσιες δηλώσεις παγκόσμιου βεληνεκούς. Αυτό το ηχηρό μήνυμα που μεταφερόταν στην παγκόσμια πολιτική σκηνή ήταν η έντονη αντίθεση των ΗΠΑ στα έργα του αγωγού Nord Stream, ιδιαίτερα στον Nord Stream 2, με έμφαση στην ανάσχεση της προόδου ή ακόμα και της διακοπής της λειτουργίας του.
Παράλληλα, υπήρξε έκκληση για εναλλακτικές διαδρομές αγωγών που παρακάμπτουν την Ουκρανία και γενικά σταματούν τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους από τη Ρωσία στη Γερμανία και την Ευρώπη. Παράλληλα για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι προσπάθειες των ΗΠΑ είχαν επικεντρωθεί στην ενθάρρυνση του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για τη διερεύνηση διαφορετικών επιλογών αγωγών ή προμήθειας LNG από τις ΗΠΑ μέσω της ναυτιλιακής οδού .
Επεξηγηματικά ο βασικός στόχος ήταν να προωθηθεί η μεγαλύτερη εξάρτηση από τον ενεργειακό τομέα της Βόρειας Αμερικής. Σήμερα, τα έργα Nord Stream 1 και 2 έχουν ουσιαστικά διακοπεί από μια αδιαμφισβήτητη τρομοκρατική δραστηριότητα. Συγκεκριμένα, η αναστολή του Nord Stream 2 σηματοδοτεί ένα κρίσιμο επεισόδιο στις ευρωπαϊκές υποδομές, που θεωρείται από ορισμένους ως μία από τις πιο σημαντικές τρομοκρατικές ενέργειες στην πρόσφατη ιστορία.
Αναλυτικά, το σαμποτάζ του Nord Stream, μπορεί να θεωρηθεί ως πράξη διατάραξης του αγωγού για πολιτικά κίνητρα, οπότε μπορεί να χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική ενέργεια σύμφωνα με τον ορισμό της τρομοκρατίας, ο οποίος δηλώνει ότι περιλαμβάνει «την παράνομη χρήση βίας και εκφοβισμού, ειδικά εναντίον αμάχων, για την επιδίωξη πολιτικών στόχων». Η στόχευση υποδομών ζωτικής σημασίας, όπως ένας αγωγός φυσικού αερίου, μπορεί να έχει εκτεταμένες συνέπειες, επηρεάζοντας δυνητικά όχι μόνο τους πολιτικούς στόχους αλλά και τη ζωή και την ευημερία των ευρωπαίων πολιτών που βασίζονται στην ενέργεια που παρέχεται μέσω τέτοιων αγωγών για τις καθημερινές τους ανάγκες.
Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι η ενορχήστρωση μιας τέτοιας παύσης αυτών των έργων, που θεωρείται σοβαρό πλήγμα για τις ευρωπαϊκές ενεργειακές υποδομές, είναι μια πολυσύνθετη και εξειδικευμένη προσπάθεια. Μόνο λίγα επιλεγμένα έθνη έχουν την ικανότητα να εκτελέσουν τέτοιες ενέργειες, κυρίως η Ρωσία, η Βρετανία και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Σε αυτό το πλαίσιο, γίνεται προφανές ότι η απόδοση της ευθύνης στη Ρωσία θα ήταν αντιπαραγωγική και αντιφατική.
Η πολύπλοκη γεωπολιτική της προμήθειας φυσικού αερίου: Ο αναδυόμενος ρόλος του Ισραήλ στην Ευρώπη
Στον κόσμο της γεωπολιτικής οι ενεργειακοί πόροι, ειδικά το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο, διαδραματίζουν συχνά σημαντικό ρόλο και μια περιοχή όπου αυτό είναι εμφανές είναι η Μέση Ανατολή. Με την πάροδο των ετών, διάφορα γεγονότα και εξελίξεις έχουν αναδιαμορφώσει το τοπίο του εφοδιασμού με φυσικό αέριο, αφήνοντας ένα περίπλοκο πλέγμα επιπτώσεων τόσο για αυτήν την περιοχή όσο και για την Ευρώπη.
Ένας από τους βασικούς παράγοντες αυτής της εξίσωσης είναι ο αντίκτυπος των οικονομικών κυρώσεων, ειδικά εκείνων που στοχεύουν τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου της Ρωσίας. Η Ευρώπη, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη ρωσική ενέργεια, βρέθηκε αντιμέτωπη με τις συνέπειες αυτών των κυρώσεων. Το ρωσικό φυσικό αέριο, κάποτε σημαντικός παράγοντας στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας, ξαφνικά βγήκε από την εξίσωση.
Σε απάντηση, η Ρωσία αναζήτησε εναλλακτικές αγορές για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της. Συγκεκριμένα, η Ρωσία αναπροσανατόλισε τις εξαγωγές πετρελαίου της στην Ινδία μέσω ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών. Αυτή η κίνηση επέτρεψε στη Ρωσία να μεταφέρει το πετρέλαιο μέσω ελληνικών δεξαμενόπλοιων στην Ινδία και στη συνέχεια με διαφορετική αποστολή στην Ευρώπη, όπου βρήκε μια πολύ φιλόξενη αγορά. Αυτός ο ελιγμός πρόσθεσε ένα άλλο επίπεδο πολυπλοκότητας στην ήδη περίπλοκη γεωπολιτική του ενεργειακού εφοδιασμού.
Τώρα στην εξίσωση βάσει των πρόσφατων δηλώσεων του Νετανιάχου θέλει να εισέλθει το Ισραήλ, ένα έθνος που έχει αθόρυβα τοποθετηθεί ως λύση στις ελλείψεις φυσικού αερίου της Ευρώπης. Το κοίτασμα φυσικού αερίου Λεβιάθαν του Ισραήλ, που ανακαλύφθηκε στη Μεσόγειο Θάλασσα, έχει τη δυνατότητα να αλλάξει την ενεργειακή δυναμική στην περιοχή. Ωστόσο, αυτή η ανακάλυψη δεν είναι χωρίς επιπλοκές, καθώς βρίσκεται κοντά στις ακτές χωρών όπως η Παλαιστίνη, ο Λίβανος και η Συρία.
Η ιστορία παίρνει μια ενδιαφέρουσα τροπή όταν εξετάζουμε την συγκεκριμένη γεωπολιτική κατάσταση. Η Συρία αρχικά απέρριψε προσφορές σχετικά με τα αποθέματα φυσικού αερίου της και αρνήθηκε ακόμη και να συμμετάσχει σε έργο αγωγών για τη μεταφορά φυσικού αερίου του Κατάρ. Λίγο αργότερα, μια σοβαρή και εκτεταμένη ένοπλη σύγκρουση ξέσπασε στη Συρία, προσελκύοντας διάφορους φανερούς και σκοτεινούς συμμετέχοντες.
Φυσικά σε αυτό τον πόλεμο εκ αντιπροσώπων η συμμετοχή του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν ολοφάνερη με ξεκάθαρους βομβαρδισμούς και άλλες πιο πλάγιες ενέργειες χρηματοδότησης και υποστήριξης προσπαθειών αποσταθεροποίησης της Συριακής κυβέρνησης του Άσσαντ.
Προς απόδειξη, σήμερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες ελέγχουν ένα σημαντικό μέρος της Συρίας, συμπεριλαμβανομένων όλων των πετρελαιοπηγών της, ενώ το Ισραήλ διεξάγει συχνά αεροπορικές επιδρομές στα κρίσιμα αεροδρόμια και λιμάνια της Συρίας, διαταράσσοντας περαιτέρω τις αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές φορτίων.
Η κατάσταση γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη αν συνυπολογίσουμε την έκρηξη του 2020 στο λιμάνι της Βηρυτού, μια άλλη κρίσιμη τοποθεσία για το θαλάσσιο εμπόριο στην Ανατολική Μεσόγειο Θάλασσα.
Αδιαμφισβήτητα η πρόταση του Ισραήλ ως λύση στις ελλείψεις φυσικού αερίου της Ευρώπης εξαρτάται από την ικανότητα του να εξάγει φυσικό αέριο από διάφορα πεδία, συμπεριλαμβανομένου του πεδίου φυσικού αερίου Λεβιάθαν που εκτείνεται και στα ύδατα του Λιβάνου.
Αναλυτικά μετά τον προσδιορισμό του κοιτάσματος φυσικού αερίου Λεβιάθαν το 2010, ο Λίβανος υποστήριξε τον ισχυρισμό του ότι ο εν λόγω ταμιευτήρας φυσικού αερίου εκτεινόταν σε ύδατα εντός της δικαιοδοσίας του. Επιπροσθέτως ο πρόεδρος του κοινοβουλίου του Λιβάνου Nabi Berri τόνισε την αδιαφορία του Ισραήλ για τα σχετικά χαρτογραφικά δεδομένα, υπογραμμίζοντας την παρουσία κοιτασμάτων του Λεβιάθαν σε περιοχές που αναγνωρίζονται ως μέρος των χωρικών υδάτων του Λιβάνου.
Επιπλέον, η κατάσταση στη Γάζα, με το ανεξερεύνητο κοίτασμα φυσικού αερίου, είναι αρκετά περίπλοκη. Η Γάζα, που συχνά αναφέρεται ως στρατόπεδο συγκέντρωσης υπό ισραηλινό έλεγχο, βρίσκεται υπό ναυτικό αποκλεισμό και πολιορκία από το 2007, καθιστώντας την εξόρυξη φυσικού αερίου και οποιαδήποτε θαλάσσια δραστηριότητα σχεδόν αδύνατη.
Μήπως οι πρόσφατες ενέργειες άκρατου βομβαρδισμού εναντίον των αμάχων στην Γάζα, κάτω από την δικαιολογία της επιθέσεων της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου αποκαλύπτει μια προσπάθεια εκκαθάρισης αυτής της Παλαιστινιακής πόλης με εξαιρετική προκατάληψη? Με την εξάλειψη του αραβικού πληθυσμού η διεκδίκηση και διαχείριση του Λεβιάθαν θα είναι πολύ πιο εύκολη.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να εισαχθεί ο ισχυρισμός ότι το Ισραήλ γνώριζε για την επικειμένη επίθεση της Χαμάς και αποφάσισε να δημιουργήσει την δική του 9/11 έτσι ώστε μετά να μπορέσει να επιτεθεί αδιάκριτα στην Λωρίδα της Γάζας. Άλλωστε η διεθνής κοινότητα παραμένει σχετικά αδιάφορη και το σπουδαιότερο τα αραβικά κράτη δεν κινητοποιούνται δυναμικά εναντίον του Ισραήλ. Αυτές είναι παράμετροι που σίγουρα οι μυστικές υπηρεσίες του Ισραήλ θα έχουν λάβει υπ όψιν τους.
Συμπεράσματα
Συνοπτικά, η μακροχρόνια υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών προς το Ισραήλ είναι μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση ιστορικών, οικονομικών και πολιτικών παραγόντων με εκτεταμένες επιπτώσεις στη γεωπολιτική και ενεργειακή δυναμική της Μέσης Ανατολής.
Επί του παρόντος, το παλαιστινιακό ζήτημα παραμένει ένα τρέχων ζήτημα και οποιεσδήποτε πιθανές λύσεις που σχετίζονται με τις εμπορικές οδούς και τους ενεργειακούς πόρους συνδέονται περίπλοκα με την επίλυση του.
Καθώς πλοηγούμαστε σε αυτό το περίπλοκο δίκτυο διεθνών σχέσεων, είναι προφανές ότι το μέλλον των παγκόσμιων ενεργειακών πόρων και της ευρύτερης γεωπολιτικής κατάστασης θα διαμορφωθεί μόνο από τους πιο ισχυρούς παράγοντες και όχι από εκείνους που μπορούν να βρουν μια ισορροπημένη και δίκαιη πορεία προς τα εμπρός.
του Θεοδώρου Κωστή
