Στον κόσμο των διεθνών σχέσεων, οι συμμαχίες μεταξύ των εθνών θεωρούνται συχνά απαραίτητες για την αμοιβαία ασφάλεια και ευημερία. Για πολλές χώρες, η στενή ευθυγράμμιση με μια υπερδύναμη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρείται στρατηγικό πλεονέκτημα. Ωστόσο, ο πρώην πρωθυπουργός της Αυστραλίας Malcolm Fraser αμφισβητεί αυτόν τον συμμαχικό ρόλο των ΗΠΑ ως ευεργετικό για τη χώρα του στο βιβλίο του, «Dangerous Allies».
Το έργο του Fraser προκαλεί μια κριτική εξέταση της μακροχρόνιας συμμαχίας της Αυστραλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες και καλεί για την επαναξιολόγηση των κινδύνων και των υποχρεώσεων που έρχονται με μια τόσο στενή αλλά και αρκετά ιδιότυπη συνεργασία.
Ο Malcolm Fraser, εξέχουσα προσωπικότητα στην αυστραλιανή πολιτική, υπηρέτησε ως πρωθυπουργός της Αυστραλίας από το 1975 έως το 1983. Ήταν μέλος του Φιλελεύθερου Κόμματος της Αυστραλίας, ενός κεντροδεξιού πολιτικού κόμματος. Η πολιτική σταδιοδρομία του Φρέιζερ σημαδεύτηκε από την ηγεσία του σε μια περίοδο σημαντικών πολιτικών και οικονομικών προκλήσεων αφού ανέλαβε καθήκοντα μετά την αμφιλεγόμενη αποπομπή του πρωθυπουργού Gough Whitlam το 1975, μια κίνηση που οδήγησε σε ισχυρή συνταγματική κρίση.
Ως πρωθυπουργός, ο Fraser οδήγησε την Αυστραλία σε διάφορα διεθνή και εσωτερικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής μεταρρύθμισης, των προκλήσεων εξωτερικής πολιτικής και των συζητήσεων σχετικά με τον ρόλο της Αυστραλίας στον κόσμο. Η θητεία του ως πρωθυπουργός και οι επακόλουθες συνεισφορές του στον δημόσιο διάλογο, μεταξύ άλλων μέσω βιβλίων όπως το «Dangerous Allies», έχουν εδραιώσει τη θέση του ως σημαντική προσωπικότητα στην αυστραλιανή πολιτική ιστορία.
Τα επιχειρήματα υπέρ της επαναξιολόγησης της συμμαχίας με τις ΗΠΑ
Το κεντρικό επιχείρημα του Malcolm Fraser στο “Dangerous Allies” περιστρέφεται γύρω από την ιδέα ότι η αδιαμφισβήτητη υποστήριξη της Αυστραλίας προς τις Ηνωμένες Πολιτείες μπορεί να μην ευθυγραμμίζεται πάντα με τα εθνικά συμφέροντα και την ασφάλεια της. Ο Fraser επισημαίνει περιπτώσεις όπου η Αυστραλία έχει εμπλακεί σε στρατιωτικές εκστρατείες υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, όπως οι πόλεμοι στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, εγείροντας ερωτήματα σχετικά με την αυτονομία της χώρας στη λήψη αποφάσεων εξωτερικής πολιτικής. Υποστηρίζει ότι η Αυστραλία θα πρέπει να είναι έτοιμη να δράσει ανεξάρτητα και να μην δεσμεύεται από τις προτεραιότητες του ισχυρού συμμάχου της.
Το κόστος της αφοσίωσης στην συμμαχία με τις ΗΠΑ
Ο Fraser υπογραμμίζει το πιθανό κόστος της ακλόνητης πίστης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ενώ οι συμμαχίες μπορούν να παρέχουν οφέλη ασφάλειας, μπορούν επίσης να έρθουν με αρκετές και δυσάρεστες επιπλοκές. Για παράδειγμα, συμφωνίες ανταλλαγής πληροφοριών, όπως η συμμαχία Five Eyes, θα μπορούσαν να εμπλέξουν την Αυστραλία σε δραστηριότητες που μπορεί να μην ευθυγραμμίζονται απαραίτητα με τις αξίες και τα συμφέροντα της. Η ανησυχία του Fraser είναι ότι αυτές οι εμπλοκές θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την κυριαρχία της Αυστραλίας και να θέσουν σε κίνδυνο την ικανότητά της να χαράξει τη δική της πορεία στις διεθνείς υποθέσεις.
Ένα τέτοιο παράλληλο επιχείρημα μπορεί να εδραιωθεί και για την τυφλή υποστήριξη της κυβέρνησης στην Ελλάδα προς το καθεστώς Ζελένσκι, πράξη που αντιβαίνει κάθε λογική για τα εμπορικά και διπλωματικά συμφέροντα των Ελλήνων.
Το ζήτημα της αυτονομίας
Το βιβλίο του Fraser εγείρει θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με την αυτονομία της Αυστραλίας στη διαμόρφωση της εξωτερικής πολιτικής της. Πρέπει η Αυστραλία να συνεχίσει να ακολουθεί το παράδειγμα των Ηνωμένων Πολιτειών σε όλα τα θέματα ή πρέπει να διεκδικήσει μεγαλύτερη ανεξαρτησία στη λήψη αποφάσεων? Αυτό το ερώτημα είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς το παγκόσμιο τοπίο εξελίσσεται και η Αυστραλία αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις και ευκαιρίες στην περιοχή της Ασίας και του Ειρηνικού Ωκεανού.
Η σημασία της συζήτησης για την ανεξαρτησία της εξωτερικής πολιτικής
Ανεξάρτητα από την οπτική γωνία του καθενός για το θέμα, οι «Επικίνδυνοι Σύμμαχοι» συμβάλλουν σε μια απαραίτητη και ισχυρή συζήτηση σχετικά με την εξωτερική πολιτική της Αυστραλίας αλλά και κάθε χώρας συμμάχου των ΗΠΑ. Η κριτική του Fraser προκαλεί τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους πολίτες να εξετάσουν τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των επιλογών τους. Υπογραμμίζει τη σημασία των ανοιχτών συζητήσεων σχετικά με τις συμμαχίες, τα εθνικά συμφέροντα και την ισορροπία μεταξύ κυριαρχίας και ασφάλειας.
Λόγος για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου
Ο Malcolm Fraser έγραψε το “Dangerous Allies” το 2014 και οι σκέψεις του για τη συμμαχία της Αυστραλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ιδιαίτερα σημαντικές στο σημερινό πλαίσιο. Στα χρόνια που ακολούθησαν τη δημοσίευση του βιβλίου, η εξάρτηση της Αυστραλίας από τη στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ και τις στρατηγικές συνεργασίες της έχουν τεθεί υπό αυξημένο επικριτικό έλεγχο.
Το πρόσφατο σύμφωνο ασφαλείας AUKUS (Αυστραλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ηνωμένες Πολιτείες), το οποίο περιλαμβάνει σχέδια για την απόκτηση προηγμένων πυρηνοκίνητων υποβρυχίων, υπογραμμίζει τη διαρκή σημασία της συμμαχίας της Αυστραλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, η απόφαση να ακυρωθεί η σύμβαση για τα γαλλικά υποβρύχια έχει προκαλέσει διπλωματικές εντάσεις και εγείρει ερωτήματα σχετικά με τις περιπλοκές των επιλογών εξωτερικής πολιτικής της Αυστραλίας.
Οι ανησυχίες του Fraser σχετικά με την αυτονομία και την κυριαρχία της Αυστραλίας ενόψει αυτών των στρατηγικών αποφάσεων αντηχούν ισχυρώς σήμερα, καθώς η χώρα επιδιώκει να εξισορροπήσει τα συμφέροντα ασφαλείας, τους οικονομικούς δεσμούς και την περιφερειακή σταθερότητα μέσα σε ένα εξελισσόμενο γεωπολιτικό τοπίο με πρωταγωνιστή την Κίνα.
Έτσι το βιβλίο του Fraser συνεχίζει να παρέχει ένα πλαίσιο για την αξιολόγηση των κινδύνων και των οφελών των στενών συμμαχιών με τιε ΗΠΑ και της σημασίας της διατήρησης μιας κυρίαρχης και ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής σε έναν όλο και πιο περίπλοκο και άναρχο κόσμο.
Συμπεράσματα
Οι «Επικίνδυνοι Σύμμαχοι» του Malcolm Fraser προσφέρουν μια προοπτική που προκαλεί κάποιες σκέψεις για τη συμμαχία της Αυστραλίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και γενικότερα για το είδος των συμμαχιών που διατηρεί η Αμερική με όλους τους συμμάχους της, όπως την Ελλάδα και την Κύπρο.
Συμπερασματικά το σημείο βαρύτητας αυτού του βιβλίου μας υπενθυμίζει ότι οι συμμαχίες πρέπει να εξυπηρετούν τα συμφέροντα ενός έθνους και όχι να υπαγορεύουν ενέργειες που μπορεί να βαίνουν εξαιρετικά εις βάρος του.
Πηγές
The Liberal Party of Australia is a centre-right political party in Australia.[22] The party is one of the two major parties in Australian politics, the other being the Australian Labor Party. The Liberal Party was founded in 1944 as the successor to the United Australia Party,[23] and has since become one of the most successful political parties in Australia’s history.
https://en.wikipedia.org/wiki/Liberal_Party_of_Australia
Dangerous Allies – A Conversation with Malcolm Fraser
https://www.youtube.com/watch?v=llHAAogh2Zs
του Θεοδώρου Κωστή
