῏Ω παῖδες ῾Ελλήνων, ἴτε,
ἐλευθεροῦτε πατρίδ’, ἐλευθεροῦτε δὲ
παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τε πατρῴων ἕδη,
θήκας τε προγόνων, νῦν ὑπὲρ πάντων ἀγών.
Νικηφόροι ἀεί ποτε καὶ ἐς ἀεί.
Στενά Σαλαμίνας, 29 Σεπτεμβρίου 480 πΧ. Ο Ελληνικός Στόλος κατατροπώνει τον τουλάχιστον τετραπλάσιο σε δύναμη Περσικό Στόλο στην ομώνυμη ναυμαχία, με την νίκη των Ελλήνων να βασίζεται στην τακτική της πλευρικής επίθεσης (flanking tactics) και στην αξιοποίηση της γεωγραφικής φύσης του συγκεκριμένου ναυτικού θεάτρου επιχειρήσεων. Ήταν όμως αυτή η νίκη απόρροια μόνο ενός τακτικού ελιγμού και της σωστής επιλογής του τόπου της ναυμαχίας?
1. Πόλεμος Ελιγμών – Maneuver Warfare
Σε αυτό το άρθρο υποστηρίζουμε ότι η νίκη στην Ναυμαχία της Σαλαμίνας προήλθε από την σωστή εφαρμογή των κανόνων του Πολέμου Ελιγμών (Maneuver Warfare), δηλαδή στην χρήση της πρωτοβουλίας, της πρωτοτυπίας και του απροσδόκητου, σε συνδυασμό με μια αδίστακτη αποφασιστικότητα για επιτυχία, έτσι ώστε να ξεγελαστεί ο εχθρός και να μην μπορέσει να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τις δυνάμεις του στην επερχόμενη αναμέτρηση.
Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται η μέγιστη αξιοποίηση της αδυναμίας του εχθρού που έχει δημιουργηθεί ακριβώς πριν από την διαδικασία της πραγματικής αψιμαχίας μέσω του καθορισμού του ορθού τρόπου δράσης. Στην συγκεκριμένη περίπτωση η Μάχη της Σαλαμίνας είναι ένα ενδεικτικό παράδειγμα επειδή ο Θεμιστοκλής οδήγησε τους Πέρσες στην καταστροφή όχι μόνο με ανώτερα τακτικά μέσα αλλά με την πλήρη φαρέτρα των ενεργειών που υποστηρίζουν όλο το φάσμα του Πολέμου Ελιγμών.
Αναλυτικά η Ναυμαχία της Σαλαμίνας εμπίπτει στην κατηγορία του Πολέμου Ελιγμών επειδή δεν χρησιμοποιήθηκε μόνο η τακτική της πλευρικής επίθεσης από τα βορειοδυτικά, ούτε μόνο η σωστή επιλογή του τόπου των εχθροπραξιών στα στενά της Σαλαμίνας. Σημαντικό στοιχείο στην νίκη των Ελλήνων ήταν η συζήτηση πριν την μάχη, όπου υπήρξε μια θερμή ανταλλαγή απόψεων για την λήψη των τελικών αποφάσεων για την επερχόμενη αναμέτρηση.
Η ιστορία αφηγείται ότι δεν υπήρξε εύκολη σύμπνοια και ο Θεμιστοκλής απέστειλε τον δάσκαλο των παιδιών του, Σίκινο που καταγόταν από τη Μικρά Ασία και μιλούσε περσικά, στο στρατόπεδο των Περσών έτσι ώστε να ανακρινόμενος να πει στους Πέρσες ότι οι Έλληνες φοβούνται τον υπέρμετρο εχθρό, δεν συμφωνούν για την τοποθεσία της μάχης και επιθυμούν να φύγουν επειδή σε περίπτωση που η επίθεση του περσικού στόλου γίνει στα στενά της Σαλαμίνας η νίκη του θα είναι βέβαιη. Με αυτό τον τρόπο οι Πέρσες πήραν την απόφαση να αποκλείσουν την Σαλαμίνα και να εξαναγκάσουν τον Ελληνικό Στόλο να ναυμαχήσει εκεί ακριβώς που ήταν η πιο ευνοϊκότερη θέση για τις τριήρεις του.
Πίσω στο σήμερα, ο Πόλεμος Ελιγμών (Maneuver Warfare) είναι πια μια ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη προσέγγιση για τη διεξαγωγή στρατιωτικών επιχειρήσεων που δίνει έμφαση στην λήψη των σωστών αποφάσεων πριν και κατά την διεξαγωγή μιας μάχης.
Συχνά υπάρχει η λανθασμένη ανάγνωση ότι ο Πόλεμος Ελιγμών είναι μόνο οι τακτικοί ελιγμοί που μπορεί να κάνει ένα στράτευμα. Αντιθέτως θα πρέπει σε αυτό το σημείο να τονιστεί ότι ο Πόλεμος Ελιγμών προσφέρει μια βάση για την ορθή χρησιμοποίηση της αποφασιστικότητας για τη νίκη μέσω κρίσιμων αποφάσεων που θα πρέπει να ληφθούν με τη σωστή σειρά και τη σωστή χρονική στιγμή πριν και κατά μια αψιμαχία.
Επεξηγηματικά ο Πόλεμος Ελιγμών ενεργοποιεί την σκέψη του πολιτικού και στρατιωτικού προσωπικού για την μέγιστη συμβολή της ταχύτητας, την ευκινησίας και την ικανότητας για την κατάκτηση της υπεροχής έναντι του εχθρού μέσω του πλεονεκτήματος των σωστών αποφάσεων τόσο πριν όσο και κατά την μάχη.
1.1 Ανάλυση των αρχών του Πολέμου Ελιγμών
Μια ανάλυση των βασικών στοιχείων του πολέμου ελιγμών με βάση την υπάρχουσα στρατιωτική βιβλιογραφία, με έμφαση στο έργο του ισραηλινού στρατιωτικού αναλυτή Martin van Creveld, αναλύεται παρακάτω:
1.1.1 Tempo – Ρυθμός
Στον πόλεμο ελιγμών, ο ρυθμός αντιπροσωπεύει ένα κρίσιμο στοιχείο για την απόκτηση πρωτοβουλίας και τη διατήρηση ενός πλεονεκτήματος έναντι του εχθρού. Ο van Creveld παρομοιάζει το ρυθμό με ένα παιχνίδι σκάκι όπου ο ένας παίκτης μπορεί να διαθέτει δύο κινήσεις προς την μία του αντιπάλου του. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται ένα ξεχωριστό πλεονέκτημα που δεν έχει σχέση με την ταχύτητα αλλά με τον ρυθμό της διεξαγωγής των στρατιωτικών αντιπαραθέσεων. Ειδικότερα στον πεδίο του decision centric warfare ο ρυθμός σημαίνει την λήψη κρίσιμων αποφάσεων στην σωστή στιγμή καθώς και την απόδοση μεγάλης ευελιξίας δράσεως στους υπεύθυνους για την εκτέλεση αυτών των αποφάσεων.
Αυτή η ιδέα είναι συνδεδεμένη με τον βρόχο του John Boyd OODA Loop – Observe, Orient, Decide, Act (Παρατήρηση, Προσανατολισμός, Απόφαση, Δράση). Ειδικότερα στην περίπτωση του Πολέμου Ελιγμών τονίζεται η ανάγκη να ολοκληρώνεται το κάθε ένα από αυτά τα στάδια του OODA γρηγορότερα από τον αντίπαλο. Δηλαδή ξεπερνώντας συνεχώς τον εχθρό σε αυτόν τον βρόχο, οι φίλιες στρατιωτικές δυνάμεις μπορούν να διαταράξουν τα σχέδια του αντιπάλου, αναγκάζοντας τον να αντιδράσει στις μεταβαλλόμενες συνθήκες αντί να εκτελέσει τις δικές του επιδιωκόμενες ενέργειες.
Επεξηγηματικά ο ρυθμός στον Πόλεμο Ελιγμών όχι μόνο κρατά τον αντίπαλο εκτός ισορροπίας αλλά επιτρέπει επίσης στην πλευρά με τον ανώτερο ρυθμό να υπαγορεύσει τη ροή των εμπλοκών, να διαμορφώσει το πεδίο της μάχης και τελικά να επιτύχει τη νίκη μέσω στρατηγικού ελέγχου και αποφασιστικότητας.
1.1.2 Schwerpunkt – Κέντρο Βάρους
Στον Πόλεμο Ελιγμών, η έννοια του “κέντρου βάρους”, όπως διατυπώθηκε από τον Clausewitz, είναι μια στρατηγική αρχή που περιλαμβάνει τον εντοπισμό και τη στόχευση των βασικών στοιχείων της δύναμης ενός εχθρού που, εάν εξουδετερωθούν, θα μπορούσαν να υπονομεύσουν ολόκληρη την επιχειρησιακή του ικανότητα.
Αυτά τα κέντρα βάρους είναι μεν σημεία ζωτικής σημασίας αλλά, για παράδειγμα λόγω της τοποθεσίας τους, προστατεύονται ασθενώς και άρα παρουσιάζουν μια ευκαιρία για την ανατροπή της ισορροπίας δυνάμεων προς όφελος των φίλιων δυνάμεων. Εδώ η βασική στρατηγική είναι να εφαρμοστεί επαρκής αλλά όχι συντριπτική δύναμη σε αυτά τα κρίσιμα σημεία, χρησιμοποιώντας μια εστιασμένη προσπάθεια για να διαταραχθεί η συνοχή και η αποτελεσματικότητα του εχθρού.
Παραδείγματα κέντρων βάρους μπορεί να περιλαμβάνουν γεωγραφικά σημεία όπως οι στενωποί (choke points), γέφυρες, κρίσιμες γραμμές τροφοδοσίας, γέφυρες, φράγματα, διυλιστήρια ή ακόμα και βασικοί στρατιωτικοί κόμβοι εντολών και ελέγχου. Επικεντρώνοντας τις προσπάθειες σε αυτά τα επιλεγμένα τρωτά σημεία, οι φίλιες στρατιωτικές δυνάμεις στοχεύουν να διαταράξουν την ισορροπία του εχθρού και να εκμεταλλευτούν τις αδυναμίες του, επιτυγχάνοντας τελικά μια νίκη μέσω στρατηγικής στόχευσης και συνετής κατανομής πόρων.
1.1.3 Deception & Surprise – Εξαπάτηση & Έκπληξη
Στον Πόλεμο Ελιγμών, η τέχνη του αιφνιδιασμού μέσω της εξαπάτησης κατέχει κεντρικό ρόλο στην επίτευξη στρατηγικών πλεονεκτημάτων. Η ιδέα περιλαμβάνει μια διπλή προσέγγιση: αποκάλυψη των προθέσεων του εχθρού με παράλληλη συγκάλυψη των προθέσεων των φίλιων δυνάμεων.
Συγκεντρώνοντας επιδέξια πληροφορίες και κατανοώντας την πιθανή πορεία δράσης του αντιπάλου, οι στρατιωτικές δυνάμεις μπορούν να προβλέψουν και να προετοιμαστούν για τις πιθανές απειλές. Ταυτόχρονα, η χρησιμοποίηση πράξεων εξαπάτησης, όπως η διάδοση ψευδών πληροφοριών και η δημιουργία επιχειρήσεων παραπλάνησης, αναγκάζει τον εχθρό να ενεργήσει με βάση εσφαλμένες υποθέσεις και ημιτελείς πληροφορίες (imperfect information).
Αυτό αναγκάζει τον αντίπαλο να δεσμεύσει πόρους, να λάβει αποφάσεις και να αναλάβει ενέργειες που τελικά θα λειτουργήσουν εις βάρος του. Η εξαπάτηση στον Πόλεμο Ελιγμών μοιάζει με την ενορχήστρωση μιας στρατηγικής συμφωνίας, χρησιμοποιώντας παραπληροφόρηση (disinformation) και έξυπνα τεχνάσματα για να παρασύρει τον εχθρό, να διαταράξει τα σχέδια του και να δημιουργήσει ευκαιρίες για μια έγκαιρη και αποφασιστική αντεπίθεση.
Η συναρπαστική ιστορία της κατάληψης του Βελιγραδίου απεικονίζει με γλαφυρό τρόπο τη στρατηγική ανδρεία του Πόλεμου Ελιγμών, υποδεικνύοντας τη βασική αρχή του για προσεγγίσεις με επίκεντρο τις σωστές αποφάσεις την σωστή στιγμή. Με επικεφαλής τον λοχαγό των Waffen SS Das Reich Fritz Klingenberg, αυτή η επιχείρηση απέδειξε την ουσία της υπεροχής της απόφασης στον πόλεμο.
Αναγνωρίζοντας το χάος που προκλήθηκε από προηγούμενους βομβαρδισμούς και διαισθανόμενος μια ευκαιρία, ο Klingenberg παράκουσε τις εντολές του και κάνοντας μια τολμηρή κίνηση που αψηφούσε τα συμβατικά σχέδια προχώρησε προς το Βελιγράδι. Με μόνο έξι άνδρες και μια έντονη αίσθηση θράσους κατόρθωσε να πείσει την δήμαρχο του Βελιγραδίου ότι η ομάδα του ήταν η αναγνωριστική μονάδα μιας εξαιρετικά μεγαλύτερης δύναμης τεθωρακισμένων και πεζικού και σε λίγο θα υπήρχε μια επίθεση από το γερμανικό πυροβολικό και την Luftwaffe αν δεν γινόταν πρώτα η παράδοση του Βελιγραδίου.
Η ανορθόδοξη νίκη του Klingenberg στο Βελιγράδι έδειξε την ικανότητα του να ανακαλύπτει τα τρωτά σημεία και να εκμεταλλεύεται σωστά και γρήγορα τις αναδυόμενες ευκαιρίες. Εκμεταλλευόμενος τη σύγχυση που δημιουργήθηκε από τους βομβαρδισμούς και την χαλαρή ασφάλεια της πόλης, κατανίκησε την αντίπαλη πλευρά χωρίς να ρίξει ούτε μια βολή.
Αυτό το περιστατικό υπογραμμίζει πώς ο Πόλεμος Ελιγμών εξαρτάται από την αποφασιστικότητα του διοικητή για την εκμετάλλευση των ευνοϊκών συνθηκών και την ικανότητα του να ενεργεί με μη συμβατικούς τρόπους προς την επίτευξη στρατηγικών στόχων. Η ταχεία λήψη αποφάσεων και οι τολμηρές ενέργειες του Klingenberg αποτελούν χαρακτηριστική απόδειξη της δύναμης του Πόλεμου Ελιγμών και της σημασίας των προσεγγίσεων με επίκεντρο τις αποφάσεις για την επίτευξη επιτυχίας στο πεδίο της μάχης.
1.1.4 Συνδυασμένα Όπλα – Combined Arms
Στον Πόλεμο Ελιγμών, η αρχή των συνδυασμένων όπλων αναδεικνύεται ως θεμελιώδης τακτική για την αξιοποίηση του συνδυασμού των δυνατοτήτων των διαφορετικών όπλων, αξιοποιώντας παράλληλα στο έπακρο τις αδυναμίες του αντιπάλου. Με την έντεχνη συναρμολόγηση μιας δύναμης κρούσης διαφορετικών όπλων, όπως πεζικό, τεθωρακισμένα, πυροβολικό, αεροπορία, ναυτικό και άλλα αντίστοιχα με την περίπτωση, δημιουργείται ένα συνεργατικό αποτέλεσμα που μεγιστοποιεί τον αντίκτυπο στον εχθρό. Αυτή η προσέγγιση αποφεύγει μια μονοδιάστατη αντιπαράθεση και αντ’ αυτού επιδιώκει να ενισχύσει την επίθεση στα τρωτά σημεία του εχθρού χρησιμοποιώντας ποικίλα μέσα επίθεσης σωστά συνδυασμένα.
Για παράδειγμα, η χρήση μαχητικών αεροσκαφών δεν συνεπάγεται απαραίτητα μια εναέρια εμπλοκή. Αντιθέτως η χρήση της πολεμικής αεροπορίας στον Πόλεμο Ελιγμών είναι το χτύπημα για την καταστροφή των εχθρικών αεροσκαφών στο έδαφος, των βάσεων ραντάρ, των αποθεμάτων καυσίμων και των εγκαταστάσεων συντήρησης της αντίπαλης πολεμικής αεροπορίας. Με αυτό τον τρόπο η θέληση του εχθρού κάμπτεται μιας και ζωτικά σημεία της υποδομής του αντιπάλου θα έχουν καταστραφεί.
1.1.4.1 Ομόκεντρη Επίθεση
Η ιδέα της ομόκεντρης επίθεσης ευθυγραμμίζεται με την στρατηγική του Πολέμου Ελιγμών. Ενορχηστρώνοντας μια συγχρονισμένη επίθεση από πολλαπλές κατευθύνσεις, οι στρατιωτικές δυνάμεις εκμεταλλεύονται τα κενά και τα τρωτά σημεία στην άμυνα του εχθρού, επιτυγχάνοντας ένα αποτέλεσμα περικύκλωσης, πνιγμού και καταστροφής. Αυτά τα κενά γίνονται ευκαιρίες για μια αποφασιστική επίθεση, επιτρέποντας στις φίλιες δυνάμεις να περικυκλώσουν και να συντρίψουν τον εχθρό, εξασφαλίζοντας τελικά τη νίκη μέσω της προσεκτικής ενορχήστρωσης των συνδυασμένων όπλων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα σε αυτή την περίπτωση είναι η γερμανική εισβολή στη Γαλλία το 1940 κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που αποτελεί ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα Πολέμου Ελιγμών που βασίζεται στη λήψη ορθών στρατηγικών αποφάσεων πριν και κατά την διεξαγωγή των επιχειρήσεων. Αυτή η εκστρατεία, γνωστή ως Μάχη της Γαλλίας ή Πτώση της Γαλλίας, παρουσίασε την αποτελεσματικότητα της γερμανικής ιδέας του “Blitzkrieg” που έδινε έμφαση στην ταχεία κίνηση, τον αιφνιδιασμό και την περικύκλωση.
Οι γερμανικές δυνάμεις, υπό τη διοίκηση του Στρατηγού Gerd von Rundstedt και του Στρατηγού Heinz Guderian, πραγματοποίησαν μια σειρά συντονισμένων ελιγμών που προήλθαν από την λήψη σωστών αποφάσεων. Η στρατηγική τους περιελάμβανε παράκαμψη πολύ οχυρωμένων θέσεων, χρήση τεθωρακισμένων και μηχανοποιημένου πεζικού για να διεισδύσουν βαθιά στο γαλλικό έδαφος και στη συνέχεια να περικυκλώσουν και να απομονώσουν τις εχθρικές δυνάμεις.
Μία από τις βασικές στιγμές αυτής της εκστρατείας ήταν η Μάχη του Σεντάν (Battle of Sedan) τον Μάιο του 1940. Βάσει του επιχειρησιακού σχεδίου “Fall Gelb” το XIX Σώμα Panzer του Στρατηγού Guderian, αποτελούμενο από ταχέως κινούμενα τεθωρακισμένα, κατάφερε να διαπεράσει το δάσος των Αρδεννών, μια περιοχή που θεωρείτο αδιάβατη για μεγάλες μηχανοποιημένες δυνάμεις. Αυτή η απροσδόκητη κίνηση εξέπληξε τις γαλλικές και βρετανικές δυνάμεις, επιτρέποντας στα γερμανικά τανκς να διασχίσουν τον ποταμό Meuse και να δημιουργήσουν ένα προγεφύρωμα στην άλλη πλευρά.
Η απόφαση του Guderian να προχωρήσει γρήγορα, ακόμη και ενάντια στην αρχική δυναμική αντίσταση, απέδειξε τις σωστές ιδέες και αρχές του Πολέμου Ελιγμών.
Οι γερμανοί στρατηγοί παρέκαμψαν ισχυρά σημεία και οχυρώσεις, δημιουργώντας σύγχυση και εμπόδισαν τους Γάλλους να δημιουργήσουν μια συνεκτική άμυνα. Οι Γερμανοί στη συνέχεια εκμεταλλεύτηκαν τα κενά που προέκυψαν στις εχθρικές γραμμές στέλνοντας τα άρματα μάχης και το πεζικό τους βαθιά στις γαλλικές περιοχές του μακρινού πεδίου (rear field). Αυτός ο ελιγμός ουσιαστικά περικύκλωσε μεγάλες ομάδες του γαλλικού και του βρετανικού στρατού, οδηγώντας τες στην απομόνωση και στη συνέχεια στην παράδοση τους ή την διαφυγή τους προς την Δουνκέρκη.
Η Μάχη της Γαλλίας υπογράμμισε πώς οι σωστές αποφάσεις, οι γρήγορες προσαρμογές και η εκμετάλλευση των ευκαιριών μέσω του Πολέμου Ελιγμών θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ταχεία ήττα ενός αριθμητικά ανώτερου εχθρού. Η εστίαση των Γερμανών στην υπεροχή των αποφάσεων, σε συνδυασμό με την ενσωμάτωση διαφόρων στρατιωτικών στοιχείων τακτικής και διοικητικής μέριμνας, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην επιτυχία τους κατά τη διάρκεια αυτής της εκστρατείας.
1.1.5 Flexibility – Προσαρμοστικότητα
Εδώ θα εξετάσουμε την έννοια της ευελιξίας στον Πόλεμο Ελιγμών όπως έχει αναλυθεί από τον στρατιωτικό ιστορικό και θεωρητικό Martin van Creveld. Ο Martin van Creveld είναι γνωστός για το έργο του σχετικά με τη στρατιωτική στρατηγική και την ιστορία και έχει συμβάλει στην κατανόηση του σύγχρονου πολέμου και των αρχών που τον στηρίζουν.
Ο Van Creveld τονίζει τη σημασία της ευελιξίας στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Υποστηρίζει ότι στον σύγχρονο πόλεμο, οι άκαμπτες στρατηγικές μπορούν να οδηγήσουν σε αποτυχία, καθώς δεν μπορούν να προσαρμοστούν στη δυναμική και απρόβλεπτη φύση του πεδίου της μάχης. Αντίθετα, προτείνει ότι οι εκάστοτε στρατηγικές πρέπει να είναι ευέλικτες, ικανές να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και έτοιμες να ανταποκρίνονται σε απροσδόκητες εξελίξεις.
Η ευελιξία, κατά την άποψη του Van Creveld, σχετίζεται στενά με την έννοια του Πολέμου Ελιγμών. Περιλαμβάνει την ικανότητα γρήγορης εναλλαγής δυνάμεων, αλλαγής σχεδίων και προσαρμογής τακτικών με βάση την εξελισσόμενη κατάσταση. Αυτή η ευελιξία επιτρέπει στους στρατιωτικούς διοικητές να εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες, να αντιδρούν στις εχθρικές ενέργειες και να διατηρούν ένα στοιχείο αιφνιδιασμού.
Συνολικά, η έννοια της ευελιξίας του Van Creveld ευθυγραμμίζεται με τις ευρύτερες αρχές του Πολέμου Ελιγμών, όπου η λήψη αποφάσεων, η προσαρμοστικότητα και η ικανότητα αξιοποίησης των ευκαιριών είναι κρίσιμα συστατικά για την επιτυχία στις σύγχρονες συγκρούσεις.
1.1.6 Decentralized Command – Αποκεντρωμένη Διοίκηση
Η αποκεντρωμένη διοίκηση στον Πόλεμο Ελιγμών είναι μια κρίσιμη παράμετρος και συνδέεται στενά με τις αρχές της ευελιξίας, της προσαρμοστικότητας και της λήψης αποφάσεων στις σύγχρονες συγκρούσεις.
Στο πλαίσιο του Πολέμου Ελιγμών, η αποκεντρωμένη διοίκηση αναφέρεται στην πρακτική της παροχής μεγαλύτερης αυτονομίας και εξουσίας στους αξιωματικούς πεδίου έτσι ώστε να μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις στο πεδίο της μάχης.
Αντί να βασίζεται αποκλειστικά σε οδηγίες από πάνω προς τα κάτω και με αυστηρό ιεραρχικό έλεγχο, η αποκεντρωμένη διοίκηση εξουσιοδοτεί τους διοικητές σε διάφορα επίπεδα να αξιολογούν την κατάσταση, να λαμβάνουν γρήγορες αποφάσεις και να εκτελούν ενέργειες με βάση την κατανόηση της κατάστασης σε πραγματικό χρόνο.
Ο Van Creveld τονίζει ότι στον δυναμικό και απρόβλεπτο σύγχρονο πόλεμο, η συγκέντρωση της λήψης αποφάσεων στην κορυφή μπορεί να οδηγήσει σε καθυστερήσεις και χαμένες ευκαιρίες. Με την αποκέντρωση της διοίκησης, οι στρατιωτικές μονάδες μπορούν να ανταποκριθούν πιο γρήγορα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες, να εκμεταλλευτούν τις αδυναμίες του εχθρού και να προσαρμόσουν τις τακτικές τους εν κινήσει. Αυτή η προσέγγιση βασίζεται στην εμπιστοσύνη, την εκπαίδευση και την κοινή κατανόηση της συνολικής αποστολής και των στόχων. Την ίδια προσέγγιση βρίσκουμε και στις ενέργειες του ήρωα των ηρώων Ταγματάρχη Ιωάννη Βελισσαρίου, αν και η τότε ελληνική κεντρική διοίκηση δεν τον είχε εξουσιοδοτήσει για τις δράσεις του.
Η αποκεντρωμένη διοίκηση ευθυγραμμίζεται με την έννοια του “Auftragstaktik”, που είναι ένας γερμανικός όρος που σημαίνει “διοίκηση αποστολής”. Επεξηγηματικά το Auftragstaktik δίνει στους υφιστάμενους διοικητές μια σαφή αποστολή ή ένα στόχο και τους επιτρέπει να καθορίσουν τον καλύτερο τρόπο για να το επιτύχουν, με βάση τη δική τους εκτίμηση της κατάστασης.
Συνολικά, η έννοια της αποκεντρωμένης διοίκησης στον Πόλεμο Ελιγμών τονίζει τη σημασία της ενδυνάμωσης και της εμπιστοσύνης στους διοικητές στο πεδίο της μάχης για τη λήψη αποφάσεων που συμβάλλουν στην επιτυχία της συνολικής αποστολής.
1.2 Σύγκριση με τον Πόλεμο Φθοράς
Ο Πόλεμος Ελιγμών και ο Πόλεμος Φθοράς είναι δύο ξεχωριστές στρατηγικές προσεγγίσεις στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, η καθεμία με τις δικές της αρχές και προτεραιότητες. Ας συγκρίνουμε:
1.2.1 Πόλεμος Ελιγμών
Συνοπτικά, ο πόλεμος ελιγμών χαρακτηρίζεται από την εστίαση του στην ταχεία λήψη αποφάσεων, την προσαρμοστικότητα και την επίτευξη στόχων μέσω της ευελιξίας και της αποκεντρωμένης διοίκησης. Επιδιώκει να δημιουργήσει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα μέσω έξυπνων και δυναμικών ενεργειών.
1.2.2 Εστίαση στην προσέγγιση με επίκεντρο την απόφαση
Ο Πόλεμος Ελιγμών δίνει μεγάλη έμφαση στη λήψη αποφάσεων και στην προσαρμοστικότητα. Οι διοικητές έχουν την εξουσία να λαμβάνουν γρήγορες και τεκμηριωμένες αποφάσεις με βάση την κατανόησή τους για την κατάσταση.
1.2.3 Ευελιξία
Ο Πόλεμος Ελιγμών δίνει έμφαση στην ευελιξία και στην ικανότητα γρήγορης προσαρμογής τακτικών και στρατηγικών ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες συνθήκες στο πεδίο της μάχης.
1.2.4 Αποκεντρωμένη Διοίκηση
Παραχωρείται στους υφιστάμενους διοικητές σημαντική αυτονομία στη λήψη αποφάσεων. Αυτό τους δίνει τη δυνατότητα να εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες και να προσαρμόζονται στην εξελισσόμενη κατάσταση χωρίς να περιμένουν εντολές από ανώτερα στελέχη.
1.2.5 Αντικειμενικός προσανατολισμός
Ο Πόλεμος Ελιγμών δίνει προτεραιότητα στην επίτευξη βασικών στόχων που επιφέρουν την κατανίκηση νευραλγικών σημείων των εχθρικών δυνάμεων με την ελάχιστη δυνατή επιθετική δύναμη. Ο στόχος είναι συχνά η επίτευξη της νίκης επηρεάζοντας το ηθικό και τη διαδικασία λήψης αποφάσεων του εχθρού μέσω κομβικών χτυπημάτων που επιφέρουν αντίκτυπο μεγαλύτερο από την στρατηγική ή τακτική τους σημασία. Με αυτό τον τρόπο υπονομεύεται η ικανότητα του εχθρού να πολεμήσει αποτελεσματικά ή να θελήσει να συνεχίσει να πολεμά.
1.2.6 Οικονομική χρήση δύναμης
Αυτή η προσέγγιση επιδιώκει την επίτευξη στρατιωτικών στόχων με ελάχιστους πόρους και απώλειες. Ο πόλεμος ελιγμών στοχεύει στη δημιουργία δυσανάλογου αντίκτυπου με έγκαιρες και ακριβείς ενέργειες.
1.2.7 Πόλεμος φθοράς
Στον “Πόλεμο Φθοράς – Attrition Warfare” οι δύο πλευρές εμπλέκονται σε παρατεταμένη μάχη με την ελπίδα η μια να κατανικήσει την άλλη. Αυτή η στρατηγική μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες και στις δύο πλευρές. Επιπροσθέτως η πλευρά με τις περισσότερες δυνάμεις, εφεδρείες και βιομηχανική βάση έχει περισσότερες πιθανότητες να βγει νικητήρια από αυτή την αναμέτρηση.
O Πόλεμος Φθοράς βασίζεται στη σταδιακή αποδυνάμωση του εχθρού με την πάροδο του χρόνου, συχνά μέσω επαναλαμβανόμενων εμπλοκών και μετωπικών επιθέσεων.
1.2 7.1 Εστίαση στην εξουθένωση του εχθρού (Wearing Down the Enemy)
Ο Πόλεμος Φθοράς επικεντρώνεται γύρω από τη σταδιακή διάβρωση της δύναμης του εχθρού μέσω συνεχούς εμπλοκής. Ο στόχος είναι να προκληθούν θύματα, να αποδυναμωθούν οι εχθρικές δυνάμεις και να εξαντληθούν οι πόροι τους με την πάροδο του χρόνου.
1.2.7.2 Μετωπικές επιθέσεις
Ο πόλεμος φθοράς συχνά περιλαμβάνει άμεσες και μετωπικές επιθέσεις εναντίον καλά αμυνόμενων εχθρικών θέσεων. Μπορεί να χαρακτηριστεί από επαναλαμβανόμενες επιθέσεις για την εξάντληση του ανθρώπινου δυναμικού και των πόρων του εχθρού.
1.2.7.3 Κεντρικός έλεγχος
Ο πόλεμος φθοράς μπορεί να περιλαμβάνει πιο κεντρικές δομές διοίκησης και ελέγχου, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονται συχνά σε υψηλότερα επίπεδα και αναμεταδίδονται στην αλυσίδα διοίκησης.
1.2.7.4 Ένταση πόρων
Ο Πόλεμος Φθοράς είναι ένα δόγμα που απαιτεί μεγάλη επάρκεια πόρων, μεγάλο αριθμό στρατευμάτων, εξοπλισμού και προμηθειών για τη διατήρηση παρατεταμένων εμπλοκών.
2. Πλεονεκτήματα & Μειονεκτήματα του Πολέμου Ελιγμών
Σε αυτό το σημείο ας αναφέρουμε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του Πολέμου Ελιγμών.
2.1 Πλεονεκτήματα του Πολέμου Ελιγμών:
2.1.1. Ταχύτητα και Πρωτοβουλία
Ο Πόλεμος Ελιγμών επιτρέπει στις στρατιωτικές δυνάμεις να διατηρούν υψηλό ρυθμό επιχειρήσεων, καθιστώντας δύσκολη την αποτελεσματική απάντηση του εχθρού. Δίνει τη δυνατότητα στις δυνάμεις να εκμεταλλεύονται τις ευκαιρίες γρήγορα και αποφασιστικά.
2.1.2 Ευελιξία και προσαρμοστικότητα
Ο Πόλεμος Ελιγμών δίνει έμφαση στην αποκεντρωμένη λήψη αποφάσεων, δίνοντας τη δυνατότητα στους αξιωματικούς πεδίου να κάνουν ανεξάρτητες επιλογές με βάση την κατάσταση. Αυτή η ευελιξία επιτρέπει στις δυνάμεις να προσαρμοστούν γρήγορα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
2.1.3 Εκμετάλλευση αδυναμιών
Ο Πόλεμος Ελιγμών επιδιώκει να εντοπίσει και να εκμεταλλευτεί τις αδυναμίες στην άμυνα του εχθρού, όπως τα κενά στις γραμμές του ή ευάλωτα πλευρά. Εστιάζοντας σε αυτά τα τρωτά σημεία, μπορεί να οδηγήσει σε ανακάλυψη κενών και πιθανή κατάρρευση της αντίστασης του εχθρού.
2.1.4 Ψυχολογικός αντίκτυπος
Η ταχεία και επιθετική φύση του Πολέμου Ελιγμών μπορεί να έχει βαθιές ψυχολογικές επιπτώσεις στον εχθρό, υπονομεύοντας το ηθικό και τη συνοχή του.
2.2 Μειονεκτήματα του Πολέμου Ελιγμών:
2.2.1 Πολυπλοκότητα και Κίνδυνος
Ο Πόλεμος Ελιγμών απαιτεί άριστα εκπαιδευμένες και ικανές δυνάμεις, καθώς και σχολαστικό σχεδιασμό και συντονισμό. Η εγγενής πολυπλοκότητα αυξάνει τον κίνδυνο υλικοτεχνικών προκλήσεων, διαταραχών επικοινωνίας και σφαλμάτων συντονισμού.
2.2.2 Ευπάθεια στα Αντίμετρα
Ενώ ο πόλεμος ελιγμών στοχεύει στην εκμετάλλευση των αδυναμιών, ο εχθρός μπορεί επίσης να προσαρμοστεί και να αναπτύξει αντίμετρα. Οι αποτελεσματικές άμυνες, όπως καλά προετοιμασμένες θέσεις ή πολυ-επίπεδες άμυνες, μπορούν να μετριάσουν τα πλεονεκτήματα του Πολέμου Ελιγμών.
2.2.3 Προκλήσεις Military Logistics
Η ταχεία μετακίνηση και εκμετάλλευση καταστάσεων θέτουν σημαντικές απαιτήσεις στις δυνατότητες επιμελητείας και διατήρησης των στρατιωτικών δυνάμεων (Military Logistics). Οι γραμμές ανεφοδιασμού μπορεί να επεκταθούν αρκετά, καθιστώντας δύσκολη τη διατήρηση υψηλού ρυθμού τροφοδοσίας.
2.2.4 Περιβαλλοντικοί Παράγοντες
Ο Πόλεμος Ελιγμών μπορεί να επηρεαστεί από περιβαλλοντικούς παράγοντες όπως το έδαφος, ο καιρός και η ορατότητα. Ορισμένες απρόβλεπτες συνθήκες μπορεί να περιορίσουν την κινητικότητα ή την ορατότητα, επηρεάζοντας την αποτελεσματικότητα των δυνάμεων για την ολοκλήρωση του σχεδίου.
3. Ο τορπιλισμός του Belgrano ως χαρακτηριστικό παράδειγμα του Πολέμου Ελιγμών
Η βύθιση του αργεντίνικου καταδρομικού ARA General Belgrano κατά τη διάρκεια του πολέμου των Φώκλαντ αποτελούσε χαρακτηριστικό παράδειγμα των αρχών του Πολέμου Ελιγμών, οι οποίες εξαρτώνται από την απόκτηση του πλεονεκτήματος μέσω της υπεροχής αποφάσεων (decision superiority). Το περιστατικό υπογράμμισε την πολυπλοκότητα της λήψης αποφάσεων στον πυρετό της μάχης και τον βαθύ αντίκτυπο της υπεροχής αποφάσεων σε μια ένοπλη σύγκρουση.
Η βύθιση του General Belgrano στις 2 Μαΐου 1982, σηματοδότησε ένα σημαντικό σημείο καμπής στον πόλεμο των Φώκλαντ. Η βρετανική απόφαση να εξουδετερώσει αυτή την απειλή έστειλε ένα σαφές μήνυμα στις δυνάμεις της Αργεντινής και άλλαξε σημαντικά το στρατηγικό τοπίο της σύγκρουσης. Το περιστατικό επιτάχυνε την παράδοση της Αργεντινής και το τέλος των εχθροπραξιών.
Επιπροσθέτως η απόφαση να βυθιστεί το Μπελγκράνο ήταν κομβική από τη Βρετανίδα πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ και τους στρατιωτικούς της συμβούλους. Στο πλαίσιο του Πολέμου Ελιγμών, η υπεροχή των αποφάσεων (decision superiority) αφορά την ικανότητα λήψης γρήγορων και αποτελεσματικών κρίσιμων θέσεων που επηρεάζουν στον μέγιστο βαθμό και διαμορφώνουν ριζικά την πορεία της σύγκρουσης πάντοτε στα σωστά χρονικά περιθώρια.
Σε αυτή την περίπτωση, η βρετανική κυβέρνηση και διοικητές του Βρετανικού Στρατού αναγνώρισαν ότι η εξάλειψη του Στρατηγού Belgrano, ενός σημαντικού πλεονεκτήματος του στόλου της Αργεντινής, θα έτρεπε υπέρ τους την ισορροπία δυνάμεων. Αυτή ήταν μια σημαντική επιλογή, καθώς σήμαινε ότι η Βρετανία θα κέρδιζε το πάνω χέρι στη μάχη για τον έλεγχο των Νήσων Φώκλαντ μιας και η Αργεντινή θα έπρεπε να δράσει βάσει της νέας δυσμενούς για αυτή κατάστασης που θα είχε δημιουργηθεί.
Η ιδέα του Πολέμου Ελιγμών δίνει έμφαση στην εκμετάλλευση ευκαιριών για την επίτευξη αποφασιστικού αντίκτυπου στον αντίπαλο. Στοχεύοντας το καταδρομικό Μπελγκράνο, οι Βρετανοί επέδειξαν την ανωτερότητα των αποφάσεων και την προθυμία τους να δράσουν αποφασιστικά. Αυτή η ενέργεια έβαλε τον στρατό της Αργεντινής σε άμυνα, αλλοιώνοντας τη δυναμική της σύγκρουσης και αποδυναμώνοντας τη στρατηγική του θέση.
Η βύθιση του Στρατηγού Belgrano όχι μόνο έδειξε την αποτελεσματικότητα των αρχών του Πολέμου Ελιγμών, αλλά τόνισε επίσης τη σημασία της λήψης τολμηρών αποφάσεων για την εξασφάλιση της ευνοϊκής έκβασης στον πόλεμο.
Λίγο περισσότερο από ένα μήνα μετά τη βύθιση του Στρατηγού Belgrano, στις 14 Ιουνίου 1982, ο πόλεμος των Φώκλαντ έφτασε στο τέλος του, με τις βρετανικές δυνάμεις να ανακτούν επιτυχώς τα νησιά. Αυτή η γρήγορη εξέλιξη κατέδειξε τη δύναμη του Πολέμου Ελιγμών, την υπεροχή των αποφάσεων (decision superiority) και τον κρίσιμο ρόλο των ορθών στρατηγικών επιλογών στη διαμόρφωση της πορείας των ένοπλων συγκρούσεων.
4. Αρχιπελαγικό A2/AD, OA/A2 & Πόλεμος Ελιγμών με μη-επανδρωμένα συστήματα
Τα μη-επανδρωμένα συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των οχημάτων εδάφους καθώς και εναέριων, πλοίων επιφανείας και υποβρυχίων συστημάτων και όλων των υβριδικών εκδόσεων πολλαπλών τομέων τους (μη-επανδρωμένα οχήματα που μπορούν να κινηθούν τουλάχιστον σε δύο περιβάλλοντα, για παράδειγμα στον αέρα και στην θάλασσα) μπορούν να ενισχύσουν σημαντικά τον Πόλεμο Ελιγμών παρέχοντας μοναδικές δυνατότητες και αυξάνοντας την αποτελεσματικότητα των γρήγορων και απροσδόκητων κινήσεων στο πεδίο της μάχης.
Αναλυτικά τα μη-επανδρωμένα συστήματα μπορούν να βελτιώσουν αρκετές και διάφορες πτυχές του Πολέμου Ελιγμών:
4.1 Ταχύτητα και Πρωτοβουλία
Τα μη-επανδρωμένα εναέρια οχήματα (UAV) μπορούν να αναπτυχθούν για αναγνώριση και επιτήρηση, παρέχοντας πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για τις θέσεις και τις κινήσεις του εχθρού. Αυτή η βελτιωμένη επίγνωση της κατάστασης επιτρέπει στους διοικητές να λαμβάνουν ταχύτερες και πιο ενημερωμένες αποφάσεις, διατηρώντας υψηλό ρυθμό (tempo) επιχειρήσεων και εκμεταλλευόμενοι τις ευκαιρίες σε άμεσο χρόνο.
4.2 Ευελιξία και προσαρμοστικότητα
Τα μη-επανδρωμένα συστήματα συμβάλλουν στην ευελιξία και την προσαρμοστικότητα λειτουργώντας ως πολλαπλασιαστές δύναμης. Τα UAV και τα μη επανδρωμένα οχήματα εδάφους (UGV) μπορούν να χρησιμεύσουν ως ανιχνευτές και να επεκτείνουν την εμβέλεια των ανθρώπινων δυνάμεων χωρίς να τις εκθέτουν σε περιττούς κινδύνους. Αυτά τα συστήματα μπορούν να λειτουργούν σε διαφορετικά περιβάλλοντα, παρέχοντας στους διοικητές πρόσθετες επιλογές για να ανταποκρίνονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
4.3 Εκμετάλλευση αδυναμιών
Τα μη-επανδρωμένα συστήματα είναι καθοριστικά για τον εντοπισμό και την εκμετάλλευση των αδυναμιών στην άμυνα του εχθρού. Μπορούν να πραγματοποιήσουν αναγνώριση στα πλευρά του εχθρού, να εντοπίσουν κενά στις γραμμές του ή να αξιολογήσουν τα τρωτά σημεία στις θέσεις του. Αυτές οι πληροφορίες επιτρέπουν την εξαπόλυση στοχευόμενων επιθέσεων με μεγάλο αντίκτυπο για τον αντίπαλο.
4.4 Ψυχολογικός αντίκτυπος
Η χρήση μη-επανδρωμένων συστημάτων στον Πόλεμο Ελιγμών μπορεί να δημιουργήσει βαρύ ψυχολογικό αντίκτυπο στον εχθρό. Τα μη-επανδρωμένα οχήματα κάθε τύπου μπορούν να διεξάγουν ανατρεπτικές και απρόβλεπτες ενέργειες, όπως η διεξαγωγή προσποιήσεων ή η προσομοίωση επιθέσεων με αποτέλεσμα την σύγχυση του εχθρού και την υπονόμευση του ηθικού και της συνοχής του. Προφανώς σε ένα αρχιπελαγικό θέατρο επιχειρήσεων που δεν υπάρχει γεωγραφική συνοχή αυτός ο ψυχολογικός αντίκτυπος μπορεί να είναι πιο δυνατός.
Επιπλέον, τα drones μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παροχή λειτουργιών ψυχολογικού πολέμου, όπως το περιστατικό ενός τουρκικού drone που έριξε κόκκινη μπογιά στην Ελληνική Σημαία ζωγραφισμένη σε έναν τεράστιο βράχο ακριβώς δίπλα στο λιμάνι του Καστελλόριζου.
4.5 Πολυπλοκότητα και κίνδυνος
Ενώ ο κλασσικός Πόλεμος Ελιγμών συνήθως εμπεριέχει αρκετό ρίσκο για το ανθρώπινο δυναμικό των φίλιων δυνάμεων, τα μη-επανδρωμένα συστήματα μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση αυτών των κινδύνων σε πολλές καταστάσεις. Για παράδειγμα, τα μη-επανδρωμένα οχήματα εδάφους (UGV) μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραβίαση ναρκοπεδίων ή ανίχνευσης επικίνδυνων περιοχών, ελαχιστοποιώντας τον κίνδυνο για τα στρατεύματα και αυξάνοντας τη συνολική επιτυχία της αποστολής.
4.6 Ευπάθεια στα Αντίμετρα
Τα μη-επανδρωμένα συστήματα μπορούν να προσαρμοστούν σε αντίμετρα και προκλήσεις που θέτει ο εχθρός. Για παράδειγμα, τα μη-επανδρωμένα εναέρια οχήματα μπορούν να χρησιμοποιήσουν τεχνολογία stealth (μιας και έχουν μικρές φυσικές διαστάσεις και είναι κατασκευασμένα από υλικά με χαμηλή ανάκλαση προς τα αντίπαλα ραντάρ) και ηλεκτρονικά αντίμετρα για να μειώσουν την ευπάθεια τους στην εχθρική αεράμυνα. Επιπλέον, η χρήση τακτικών σμήνους με drones μπορεί να καταλύσει την ικανότητα του εχθρού να αμύνεται έναντι πολλαπλών στόχων από μια ομόκεντρη επίθεση.
Βέβαια, όπως άλλωστε έχουν καταδείξει και τα γεγονότα στην ειδική στρατιωτική επιχείρηση της Ρωσίας, τα ρωσικά ηλεκτρονικά αντίμετρα είναι αρκετά αποτελεσματικά ενάντια σε μη-επανδρωμένες πλατφόρμες.
4.7 Προκλήσεις Διοικητικής Μέριμνας (Military Logistics)
Τα μη-επανδρωμένα συστήματα μπορούν να υποστηρίξουν την επιμελητεία και τη διατήρηση του ρυθμού στον Πόλεμο Ελιγμών. Στο αρχιπελαγικό θέατρο επιχειρήσεων αρκετά UAV μπορούν να μεταφέρουν ωφέλιμα φορτία, συμπεριλαμβανομένων ιατρικών προμηθειών ή κρίσιμου εξοπλισμού, σε στρατεύματα σε απομακρυσμένες ή δυσπρόσιτες τοποθεσίες, μειώνοντας τις υλικοτεχνικές προκλήσεις και βελτιώνοντας την ανταπόκριση της υποστήριξης.
Επιπροσθέτως η στρατιωτική επιμελητεία της επιτυχούς διεξαγωγής μιας επιθετικής εκστρατείας στο θέατρο των επιχειρήσεων στη Μικρά Ασία, βάσει των αρχών του Operational Access/Assured Access (OA/A2), φαίνεται πιο υλοποιήσιμη με τη χρήση εναέριων και ναυτικών μη-επανδρωμένων συστημάτων. Προφανώς το θέμα δεν είναι η διεξαγωγή μιας επίθεσης αλλά η δυνατότητα διατήρησης της.
4.8 Επιρροή Περιβαλλοντικών Παραγόντων
Τα μη-επανδρωμένα συστήματα μπορούν να λειτουργούν σε διάφορες περιβαλλοντικές συνθήκες, συμπεριλαμβανομένων των δυσμενών καιρικών συνθηκών και των δύσκολων εδαφών σε ένα αρχιπέλαγος. Τα στρατιωτικών προδιαγραφών προηγμένα μη-επανδρωμένα συστήματα όλων των τομέων έχουν σχεδιαστεί για να αντέχουν σε απαιτητικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, επιτρέποντας τους να διατηρήσουν την αποτελεσματικότητα τους σε διάφορα επιχειρησιακά σενάρια.
4.9 Δυνατότητες πολλαπλών τομέων
Σε ένα θέατρο στρατιωτικών επιχειρήσεων αρχιπελάγους, οι μη-επανδρωμένες πλατφόρμες με δυνατότητα δράσεων σε πολλαπλούς τομείς, όπως ξηρά, αέρα και θάλασσα, αντιπροσωπεύουν ένα κρίσιμο πλεονέκτημα για την ενίσχυση της επιχειρησιακής αποτελεσματικότητας και της ευελιξίας των επιχειρησιακών σχεδίων.
Αναλυτικά οι μη-επανδρωμένες πλατφόρμες με την ικανότητα να πετούν, να προσθαλασσώνονται στην επιφάνεια της θάλασσας, να πλέουν, να βυθίζονται, να αναδύονται ξανά στην επιφάνεια και έπειτα να πετούν προσφέρουν απαράμιλλη ευελιξία και προσαρμοστικότητα στο θέατρο επιχειρήσεων ενός αρχιπελάγους.
Αυτές οι δυνατότητες επιτρέπουν απρόσκοπτες μεταβάσεις μεταξύ εναέριων, θαλάσσιων και υποβρύχιων περιοχών, παρέχοντας στις στρατιωτικές δυνάμεις ένα μοναδικό πλεονέκτημα στην περίπλοκη και κερματισμένη γεωγραφία ενός αρχιπελάγους.
Αυτά τα προηγμένα drones μπορούν να διεξάγουν επιχειρήσεις αναγνώρισης, επιτήρησης και χτυπήματος με ακρίβεια, ενώ η ευελιξία τους τους επιτρέπει να επιχειρούν σε παράκτια ύδατα, παράκτιες ζώνες και ανοιχτές θάλασσες, παρέχοντας επίγνωση κρίσιμων καταστάσεων και δυνατότητες ταχείας απόκρισης.
Ως εκ τούτου, αυτές οι μη επανδρωμένες πλατφόρμες πολλαπλών τομέων διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη μεγιστοποίηση της επιχειρησιακής εμβέλειας και της αποτελεσματικότητας, διασφαλίζοντας στρατηγική κυριαρχία και ενισχύοντας τη συνολική επιτυχία της αποστολής στο δυναμικό και προκλητικό θέατρο στρατιωτικών επιχειρήσεων σε ένα αρχιπέλαγος.
4.10 Προσαρμογή συμπεριφορών μη-επανδρωμένων πλατφορμών
Οι συμπεριφορές προσαρμογής των μη-επανδρωμένων πλατφορμών σε απάντηση στις τρέχουσες καταστάσεις μάχης αναμφίβολα θα ανεβάσουν την πολεμική ισχύ του αντίστοιχου στρατού σε πρωτοφανή επίπεδα.
Η ανάπτυξη αυτο-μεταβαλλόμενων ναρκοπεδίων, τορπίλων μεταμφιεσμένων σε βράχους ή σε θαλάσσια ζωή και παρόμοια παραδείγματα όπλων που μπορούν είτε να αλλάξουν προσαρμοστικά τον σχηματισμό τους είτε να αλλάξουν την εμφάνιση τους για να μιμηθούν μη-στρατιωτικά αντικείμενα αντιπροσωπεύουν μια επαναστατική αλλαγή παραδείγματος (paradigm shift) στις πολεμικές πρακτικές.
Αυτές οι τεχνολογίες αιχμής επιτρέπουν στις στρατιωτικές δυνάμεις να χρησιμοποιούν παραπλανητικές τακτικές και να ενισχύουν την ικανότητα τους να αιφνιδιάζουν και να ξεπερνούν τους αντιπάλους τους. Με την ανάμειξη με το περιβάλλον, αυτές οι μη-επανδρωμένες πλατφόρμες δημιουργούν ένα στοιχείο αιφνιδιασμού και αβεβαιότητας για τον εχθρό, καθιστώντας τες τρομερά πλεονεκτήματα στο πεδίο της μάχης.
Τέτοιες καινοτομίες όχι μόνο προσφέρουν ένα αποφασιστικό πλεονέκτημα στον τύπο των στρατιωτικών επιχειρήσεων μιας αρχιπελαγικής γεωγραφικής δομής, αλλά έχουν επίσης τη δυνατότητα να μεταμορφώσουν θεμελιωδώς τη δυναμική του σύγχρονου πολέμου, διασφαλίζοντας ότι οι στρατοί θα διαθέτουν την ευελιξία και την εφευρετικότητα που χρειάζονται για να επιτύχουν σε ένα συνεχώς εξελισσόμενο και πολύπλοκο επιχειρησιακό πεδίο.
Συμπεράσματα
Συνοπτικά, τα μη-επανδρωμένα συστήματα παρέχουν ένα ευρύ φάσμα πλεονεκτημάτων στον Πόλεμο Ελιγμών ιδιαίτερα για ένα Αρχιπελαγικό Θέατρο Επιχειρήσεων . Η ικανότητα τους να επεκτείνουν την επίγνωση κατάστασης, να υποστηρίζουν την ευελιξία και την προσαρμοστικότητα των επιχειρησιακών σχεδίων, καθώς και η δυνατότητα τους να λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές ισχύος και να μειώνουν τους κινδύνους για τα ανθρώπινα στρατεύματα, τα καθιστούν πολύτιμα πλεονεκτήματα στο σύγχρονο πεδίο μάχης και ιδιαίτερα στις στρατιωτικές επιχειρήσεις ενός αρχιπελάγους.
Καθώς η τεχνολογία συνεχίζει να προοδεύει, τα μη-επανδρωμένα συστήματα αναμένεται να διαδραματίζουν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των αρχών του Πολέμου Ελιγμών προσφέροντας ένα καθαρό στρατηγικό πλεονέκτημα (strategic edge).
Τελικώς αυτό το κείμενο λειτουργεί και ως αφύπνιση μιας και οι τούρκοι ετοιμάζονται πυρετωδώς για ένα ακριβώς τέτοιο είδος πολέμου.
του Θεοδώρου Κωστή
