Πριν τον Β’ ΠΠ στον πλανήτη δεν υπήρχαν κυρίαρχες πολικότητες. Υπήρχαν μεγάλες ζώνες επιρροής, αλλά όχι ξεκάθαρα και οχυρωμένα στρατόπεδα και οπωσδήποτε ήταν περισσότερες από μία ή δυο.
Ο αμερικανικός αετός μετά την εμπλοκή του στον Α’ ΠΠ είχε καρφώσει το πεινασμένο μάτι του στην Ευρώπη,
αλλά ακόμη δεν είχε σχέδιο και τρόπο. Εξάλλου αφιέρωνε την περισσότερη ενέργειά του προς την μεριά του Ειρηνικού Ωκεανού και στην οργανωμένη προσπάθεια να εξαφανίσει από το Ασιατικό ρινγκ την Ιαπωνική Αυτοκρατορία, ώστε ο Ειρηνικός να γίνει αμερικανική λίμνη και οι πλουτοπαραγωγικές πηγές να του ανήκουν.
Για την Κίνα οι πολιτικές δυνάμεις στις ΗΠΑ αλληθώριζαν και οι μόνοι που ανησυχούσαν ήταν κάποιοι αναλυτές σε κλιμάκια μυστικών υπηρεσιών.
Για την Σοβιετική Ένωση, στις ΗΠΑ είχαν (ορθώς) εκτιμήσει πως είχε αυτοεγκλωβιστεί σε μιαν καταστροφική Σταλινική παράνοια και δεν την αντιμετώπιζαν σαν κίνδυνο πρώτης γραμμής, χωρίς βεβαίως να την αγνοούν.
Οι πραγματικοί ηγέτες των ΗΠΑ, εκείνοι του σκληρού καπιταλισμού, ήθελαν πάρα πολύ να «γίνουν χαλίφηδες στην θέση του χαλίφη», της Ευρώπης δηλαδή, αλλά οι οικονομικοί δεσμοί, τα κοινά συμφέροντα και οι ιστορικές συμμαχίες, δεν τους έδιναν την ευκαιρία.
Μετά τον Β’ ΠΠ όλα άλλαξαν. Ο κόσμος περιχαρακώθηκε σε έναν διπολικό πλανήτη, με κυρίαρχες συγκρουόμενες δυνάμεις τον κομμουνισμό και τον καπιταλισμό ή αλλιώς την «Δύση».
Η αμερικανική γεωπολιτική μηχανή αντελήφθη νωρίς πως, αν επικρατούσε ο Γερμανικός Εθνικοσοσιαλισμός δεν θα μπορούσε ποτέ να απλώσει τα νύχια της στην Ευρώπη και στις σφαίρες επιρροής της. Έτσι όχι μόνο υπεστήριξε υλικοτεχνικά και οικονομικά τους Ευρωπαίους αντιπάλους της Γερμανίας πολύ πριν εισέλθουν στον πόλεμο και οι ίδιες οι ΗΠΑ, αλλά και την Σοβιετική Ένωση.
Ουσιαστικά η επιτυχία του Σοβιετικού στρατού οφείλεται στην κάθετη υποστήριξη αμερικανών στρατιωτικών συνδέσμων, όπλων, τροφίμων, φαρμάκων και πληροφορίες δυτικών μυστικών υπηρεσιών που πλημμύρισαν την Σοβιετία και της έδωσαν το φιλί της ζωής.
Μετά τον Β’ ΠΠ το τοπίο περιελάμβανε την σοβαρότατα εξασθενημένη Ευρώπη, που χρειαζόταν αμερικανικά χρήματα ακόμη και για φαγητό, το φάντασμα της πάλαι ποτέ Βρετανικής Αυτοκρατορίας, την ισοπεδωμένη Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας και μια Πανίσχυρη Σοβιετική Ένωση, που οι ηγέτες της δεν θα μπορούσαν να φανταστούν, ούτε στα πιο μεθυσμένα με βότκα όνειρά τους το 1940.
Έτσι το αμερικανικό γεωπολιτικό σχέδιο πέτυχε. Δεν έβαλε απλώς στο χέρι τις πλουτοπαραγωγικές ευρωπαϊκές δυνάμεις, αλλά «αγόρασε» την Βρετανία, την Γερμανία, την Ιταλία σχεδόν την Γαλλία και φυσικά όλους τους φτωχούς συγγενείς της ευρύτερης περιοχής. Ταυτόχρονα χρησιμοποίησε την Σοβιετική Ένωση ως φόβητρο, για να δημιουργήσει ένα «δίχτυ ασφαλείας» για τους συμμάχους της, ώστε να μην χρειαστεί να «πολεμήσει ξανά για τρίτη φορά ο αμερικάνος πολίτης στην Ευρώπη».
Με αυτό το πρόσχημα και με εργαλείο την «οικονομική ανάπτυξη» δημιούργησε έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω από τις πολιτικές ελευθερίες, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις επενδύσεις στην Ευρώπη που έκαναν την ανεξάρτητη πολιτική διακυβέρνηση των Ευρωπαϊκών λαών, θολή θύμηση κάποιου παλαιού ένδοξου παρελθόντος.
Οι ΗΠΑ αισθάνθηκαν παντοδύναμες και προσπάθησαν να χτυπήσουν και τον Κινεζικό Κομμουνισμό, με τον πόλεμο της Κορέας. Όμως, η εκεί αποτυχία του σκληρότερου και πιο ανελέητου στρατηγού τους, του Μακ Άρθουρ, έκανε τις ψυχραιμότερες φωνές να επιβληθούν και να σταματήσουν να ενοχλούν τον κινέζικο κομμουνιστικό γίγαντα.
Όταν έφτασε η ώρα της ολικής κατάρρευσης του Σοβιετικού μπλοκ, τότε οι ΗΠΑ πίστεψαν πως έμειναν μόνοι σερίφηδες στον πλανήτη. Κάτι που δεν ήταν και τόσο μακριά από την πραγματικότητα. Όμως για να «πουλάς» νόμο και τάξη, πρέπει να έχεις υψηλότατο ηθικό ανάστημα και οι ΗΠΑ είχαν πάψει από πολλές δεκαετίες να διεκδικούν τον ρόλο του ηθικού καθεστώτος.
Έτσι η μονοπολικότητα της Pax Americana μετά το 1990, οδήγησε σε εκτρωματικές αποτυχίες τις κοινωνίες που διαφέντευε και έφτασε στο σημείο τις ΗΠΑ, να γίνουν το μισητότερο σημείο αναφοράς στον πλανήτη.
Όμως ένα σάπιο καθεστώς μπορεί να κάνει τα λεπτομερέστατα σχέδια, αλλά η διαφθορά του οργανισμού του,
δεν θα αφήσει να εξελιχθούν όπως σχεδιάζει.
Σήμερα, ο μονοπολικός κόσμος των ΗΠΑ καταρρέει. Σε μόλις τριάντα χρόνια μετά την πτώση των Σοβιέτ, οι μέχρι τότε καταπιεσμένες δυνάμεις που ανέλαβαν τις τύχες του κράτους, κατάφεραν και η Ρωσική Ομοσπονδία έχει εξελιχθεί σε μιαν υπερδύναμη.
Ταυτόχρονα, η ουσιαστικά μετακομμουνιστική Κίνα έχει προοδεύσει σε ένα σημαντικότατο παγκόσμιο παίκτη, αφήνοντας οριστικά πίσω το προφίλ της κλειστής και απομονωμένης κοιμώμενης δύναμης. Και οι δυο χώρες, αντιστέκονται σθεναρά στο νέο αμερικανικό όνειρο, εκείνο του εξευτελισμού των ανθρώπων.
Το παράδειγμά τους έχει δημιουργήσει ισχυρές συμμαχίες τόσο στην Ασία όσο και στην Αφρική.
Οι ΗΠΑ στην πραγματικότητα έχουν απομείνει να ασκούν επιρροή στην Ε.Ε. στην Βρετανική κοινοπολιτεία και στην Ιαπωνία. Εφόσον αυτές οι χώρες λειτουργούσαν υπό κανονικές συνθήκες, η ισχύς τους θα ήταν σημαντική.
Όμως εδώ και πολλές δεκαετίες λειτουργούν ως δουλοπάροικοι των ΗΠΑ και για να επιτευχθεί αυτό, η ισχύς τους έχει αποδυναμωθεί και οι κοινωνίες τους έχουν διαφθαρεί. Όλα αυτά έχουν αποδειχθεί στην Ουκρανία, όπου όλο αυτό το μπλοκ ενωμένο, αδυνατεί να κάμψει την Ρωσσία.
Ο κόσμος, ειδικά ο Ευρωπαϊκός κόσμος, πρέπει να εμπνευσθεί από την επερχόμενη αποκαθήλωση του πλανητικού σερίφη.
Οι μακριά από τον αμερικανικό ζυγό αναπτυσσόμενες κι επανιδρυθείσες χώρες, είναι πράγματι η νέα πηγή οικονομικής, πολιτιστικής και στρατιωτικής ισχύος παγκοσμίως. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο ρόλος αυτών των χωρών από όλες τις ηπείρους, είναι εξαιρετικά σημαντικός για το μέλλον.
Χρειάζεται όμως προσοχή. Ο πολυπολικός κόσμος που θα αναδυθεί, πρέπει να μάθει από τα σφάλματα του παρελθόντος. Μια τέτοια «νέα τάξη» θα είναι βιώσιμη μόνον βασιζόμενη σε κώδικες και αληθινούς θεσμούς. Πρέπει να εφαρμοσθούν μηχανισμοί ελέγχου και αυτοσυγκράτησης.
Το ζητούμενο περιβάλλον διεθνούς ασφάλειας, δεν μπορεί να καθορίζεται από την απλή βία. Πρέπει να δημιουργηθούν θεσμοί και δεσμοί, συνεργασίας και αλληλοσεβασμού, ώστε να ξεφύγουμε από το σημερινό δυσλειτουργικό σύστημα. Κάτι τέτοιο δεν θα είναι δυνατό όσο η «Δύση» συνεχίζει να θεωρεί εαυτόν αυτόκλητο σερίφη και να αντιμετωπίζει τους υπόλοιπους λαούς με υπερφίαλο αυταρχισμό.
Οι «δυτικές ελίτ» πρέπει να ηττηθούν και να αποστραγγιστεί η δύναμή τους, αφού απέδειξαν ότι ποτέ δεν την χρησιμοποίησαν με σύνεση για το ευρύτερο καλό.
Ένα νέο Συμβούλιο Ασφαλείας ενός καινούργιου οργανισμού συνεργασίας των Εθνών είναι απαραίτητο. Ο ΟΗΕ έχει απωλέσει δύναμη, κύρος και σκοπό. Έχει απομειωθεί σε ένα σκύβαλο των ΗΠΑ.
Και τέλος ο νέος πολυπολικός κόσμος πρέπει να σεβαστεί τουλάχιστον τέσσερις βασικές αξίες:
Οριστικό τέλος στην ατζέντα της Νέας Τάξης Πραγμάτων, σχετικά με την ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση
Καμία ανάμειξη στις εσωτερικές υποθέσεις κυρίαρχων κρατών σε θέματα κοινωνικοπολιτικής και οικονομίας
Ελαχιστοποίηση των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων σε κυρίαρχα κράτη και σε ζώνες μεταξύ κρατών και διεθνή ύδατα.
Δημιουργία ενός νέου οργανισμού συνεργασίας στον τομέα της διεθνούς ασφάλειας, βασισμένου στην αρχή της ισότητας των κυρίαρχων κρατών.
Όταν αυτές οι αρχές εφαρμοσθούν, ο κόσμος θα γίνει ασφαλέστερος και οι δυνατότητες ενίσχυσης της ειρηνικής συνεργασίας μεταξύ των κρατών θα αυξηθούν.
Η Αμερικανική ισχύς, βουτηγμένη στην ασυδοσία, την εμπάθεια, την λατρεία του Μολώχ, κατέστρεψε μιαν αυτοκρατορία. Την δική της. Η ιστορία κάνει κύκλους δεν είναι γραμμική.
Το ίδιο είχε πάθει και ο Κροίσος, ο βασιλιάς της Λυδίας, που ρώτησε την Πυθία αν έπρεπε να επιτεθεί στους Πέρσες κι εκείνη του απάντησε: «Αν διαβείς τον ποταμό, μια μεγάλη αυτοκρατορία θα καταστραφεί». Εκείνος το θεώρησε καλό οιωνό και πραγματοποίησε την εισβολή. Η μεγάλη αυτοκρατορία που καταστράφηκε ήταν τελικά η δική του.
Η Pax Americana έχει αποτύχει, έχει ναυαγήσει, έχει καταντήσει μια ημίτρελη κτηνώδης μάζα αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων της οποίας ανατροφοδοτείται η ζόμπι ύπαρξή της από την δυστυχία των λαών.
Είναι ώρα να οραματιστούμε αλλά και να απαιτήσουμε έναν καινούργιο κόσμο, λογικό και όμορφο.
του Αχιλλέως Ξανθάκη
