Στις 8 Ιουλίου 2023 οι New York Times ανέφεραν ότι μια ημέρα πριν είχε ξεσπάσει πολιτική κρίση στην Ολλανδία, με τον πρωθυπουργό Mark Rutte να υποβάλλει την παραίτηση της κυβέρνησης του στον βασιλιά, πράγμα που σημαίνει ότι θα υπάρξουν νέες εκλογές το φθινόπωρο.
Ο λόγος ήταν ότι τα κόμματα συνασπισμού που αποτελούσαν την κυβέρνηση στην Ολλανδία δεν μπορούσαν να καταλήξουν σε συμφωνία για τη μεταναστευτική πολιτική της χώρας. Ως εκ τούτου, σε αυτό το άρθρο θα εξετάσουμε ακριβώς ποια ήταν η φύση αυτής της διαφωνίας και θα κάνουμε εικασίες για το μέλλον των μεταναστευτικών πολιτικών για τις Κάτω Χώρες.
1. Εξήγηση πολιτικής κατάστασης
Ανίκανος να πείσει τα πιο κεντρώα μέλη του τετρακομματικού κυβερνητικού συνασπισμού (Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (Volkspartij voor Vrijheid en Democratie), D66, CDA και το CU) να υποστηρίξουν πιο περιοριστικές μεταναστευτικές πολιτικές, ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, υπέβαλε γραπτώς την παραίτηση του στον βασιλιά Γουλιέλμο-Αλέξανδρο την Παρασκευή 7 Ιουλίου 2023 το βράδυ και μίλησε προσωπικά στον βασιλιά την επόμενη μέρα στη Χάγη.
Άρα από τα παραπάνω γεγονότα είναι αυταπόδεικτο ότι αυτή η πολιτική κατάρρευση υπογραμμίζει την ισχύ της μετανάστευσης πολιτικής ως ένα μέγιστο παράγοντα διαιτησίας της ευρύτερης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπογραμμίζει την αυξανόμενη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι κατεστημένοι κεντρώοι και αριστεροί πολιτικοί συνδυασμοί για να “αποτρέψουν την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων που επιδιώκουν να κεφαλαιοποιήσουν τις ανησυχίες του κοινού γύρω από τη μετανάστευση”.
Φυσικά, το παραπάνω άκρως προπαγανδιστικό επιχείρημα των κατεστημένων πολιτικών συνδυασμών σε όλη την Ευρώπη καθώς επίσης και στην Ελλάδα σχετικά με την “κεφαλαιοποίηση από την ακροδεξιά των δημόσιων ανησυχιών του λαού γύρω από τη μετανάστευση” είναι απλώς μια κραυγαλέα προσπάθεια φίμωσης των πολιτικών κομμάτων που εκπροσωπούν τα πραγματικά συμφέροντα του λαού της χώρας. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε ότι οι νομοταγείς πολίτες έχουν πραγματικές ανησυχίες σχετικά με τις επιπτώσεις στην οικονομία και την εσωτερική ασφάλεια που συνδέονται με την ανεξέλεγκτη μετανάστευση και θα πρέπει να μπορούν ελεύθερα να ψηφίζουν τα κόμματα που αντιπροσωπεύουν την πολιτική τους βούληση.
Με την κυβέρνηση του να αισθάνεται πιεσμένη στο μεταναστευτικό ζήτημα από τα πιο συντηρητικά κόμματα, ο Ρούτε μιλούσε εδώ και μήνες με τους εταίρους του συνασπισμού για τον περαιτέρω έλεγχο του αριθμού των προσφύγων που εισέρχονται στη χώρα. Όμως την Παρασκευή το βράδυ, τα κεντροαριστερά κόμματα αποφάσισαν ότι δεν μπορούσαν να καταλήξουν σε συμβιβασμό και επέλεξαν να διαλύσουν τον συνασπισμό, βυθίζοντας τη χώρα σε πολιτική αβεβαιότητα.



(1) https://ec.europa.eu/migrant-integration/news/netherlands-what-do-political-parties-promise-relation-migrant-integration_en
(2) https://assets.volteuropa.org/migration (Volt Malta Manifesto 2022 Migration Policy pdf)
(3) https://ja21.nl
(4) https://www.euractiv.com/section/politics/news/dutch-agrarian-party-leader-calls-for-realism-in-migration-debate/
(5) https://bij1.org/en/programma/asylum-and-migration/
2. Ποιες ήταν οι προτεινόμενες πολιτικές που οδήγησαν στη διάλυση?
Η κυβέρνηση συζητούσε τους όρους της οικογενειακής επανένωσης για τους πρόσφυγες και επίσης για το αν θα δημιουργήσει δύο κατηγορίες ασύλου: μια προσωρινή για αυτούς που διατείνονται ότι προσπαθούν να ξεφύγουν από συγκρούσεις και μια μόνιμη για αυτούς που διατείνονται ότι προσπαθούν να ξεφύγουν από διώξεις.
Ο στόχος και των δύο προτάσεων ήταν να μειωθεί ο αριθμός των προσφύγων, καθώς ο Ρούτε ανησυχούσε ότι τα συντηρητικά κόμματα εκτός του συνασπισμού θα έβλεπαν πολιτικά οφέλη απευθυνόμενα στις αυξανόμενες ανησυχίες των ψηφοφόρων στην Ολλανδία σχετικά με τη αθρόα μετανάστευση.
Πέρυσι, περισσότεροι από 21 χιλιάδες μετανάστες από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης ζήτησαν άσυλο στην Ολλανδία, σύμφωνα με την ολλανδική κυβέρνηση και περισσότεροι από 400 χιλιάδες άτομα μετανάστευσαν στην Ολλανδία συνολικά το 2022, μια αύξηση από το προηγούμενο έτος. Επιπροσθέτως ο μεγάλος αριθμός αφίξεων έχει επιβαρύνει την ικανότητα στέγασης της Ολλανδίας, η οποία ήδη υποφέρει από έλλειψη για τους περισσότερους από 17 εκατομμύρια ανθρώπους της χώρας.
Ενώ τα άλλα κόμματα του συνασπισμού ήταν έτοιμα να συμφωνήσουν με το σύστημα ασύλου δύο ταχυτήτων, δεν θα συμφωνούσαν να υποστηρίξουν την πρόταση του Ρούτε για μια διετή περίοδο αναμονής πριν οι πρόσφυγες που ζουν ήδη στην Ολλανδία θα μπορούσαν να ενωθούν με τις οικογένειες τους.
Εκτιμήσεις για την τωρινή κατάσταση
Αν και παραιτήθηκε από πρωθυπουργός, ο Ρούτε θα παραμείνει επικεφαλής μιας υπηρεσιακής κυβέρνησης μέχρι τη διεξαγωγή γενικών εκλογών. Οι Ολλανδοί ψηφοφόροι θα προσέλθουν στις κάλπες το φθινόπωρο, πιθανότατα τον Νοέμβριο. Δεν είναι σαφές εάν ο Ρούτε θα παραμείνει ως ηγέτης του Λαϊκού Κόμματος για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία, αλλά δήλωσε την Παρασκευή το βράδυ ότι θα είναι ανοιχτός σε αυτή την πιθανότητα και τα ολλανδικά μέσα ενημέρωσης εικάζουν ότι κρατηθεί στην θέση του.
Ποιος είναι ο Μαρκ Ρούτε και τι επιφυλάσσει το μέλλον του?
Ο Ρούτε έχει ξεπεράσει πολλές πολιτικές θύελλες στο παρελθόν. Είναι ο μακροβιότερος πρωθυπουργός της Ολλανδίας, που ανέλαβε την εξουσία το 2010. Για να επιβιώσει από τουλάχιστον μία ακόμη κατάρρευση της κυβέρνησης και πολλά άλλα πολιτικά εμπόδια, έχει κερδίσει το παρατσούκλι “Teflon Mark”. Ωστόσο, Ολλανδοί πολιτικοί από άλλα κόμματα έχουν πει ότι είναι καιρός για έναν νέο πρωθυπουργό.
Η Caroline van der Plas, ηγέτης του Κινήματος Αγροτών-Πολιτών, ενός κόμματος υπέρ των αγροτών που σάρωσε τις τοπικές εκλογές στην Ολλανδία φέτος, δήλωσε ότι ήθελε έναν νέο ηγέτη και καλωσόρισε την ευκαιρία για τους ψηφοφόρους να πάνε στις κάλπες αυτό το φθινόπωρο, δύο χρόνια νωρίτερα από το αναμενόμενο.
Αναλυτές στην Ολλανδία αναμένουν ότι το Κίνημα Αγροτών-Πολιτών, το οποίο έχει σήμερα μία έδρα στο 150μελές Κοινοβούλιο, θα τα πάει καλά στις επόμενες εκλογές. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι θα μπορούσαν να έρθουν ως το δεύτερο μεγαλύτερο κόμμα της χώρας. Οι Ολλανδοί αγρότες είναι θυμωμένοι με την κυβέρνηση του Ρούτε για την ανακοίνωση μείωσης της ρύπανσης από άζωτο για τη διατήρηση προστατευόμενων φυσικών καταφυγίων, μια πολιτική που οι αγρότες πιστεύουν ότι τους στοχεύει άδικα και έχει δυνατή οσμή ατζέντας του World Economic Forum.
Οι επερχόμενες γενικές εκλογές θα καθορίσουν την μελλοντική κατεύθυνση της Ολλανδίας, διαμορφώνοντας την προσέγγιση της στη μετανάστευση και θέτοντας τον τόνο για ευρύτερες συζητήσεις σχετικά με το θέμα εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα αποτελέσματα θα έχουν εκτεταμένες συνέπειες, όχι μόνο για τον ολλανδικό λαό αλλά και για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η πρόσφατη στροφή του Mark Rutte προς την υποστήριξη αυστηρότερων μεταναστευτικών πολιτικών στην Ολλανδία μπορεί να θεωρηθεί ως μια υπολογισμένη προσπάθεια να εξασφαλίσει την πολιτική του εξουσία εν μέσω αυξανόμενων ανησυχιών του κοινού για την αύξηση της μετανάστευσης. Δεν είναι μυστικό ότι η στάση του Rutte για τη μετανάστευση προσπαθεί να προσαρμοστεί στην κατακραυγή της κοινής γνώμης για την αύξηση των προσφυγών, μια πολιτική θέση που έρχεται σε προσωρινή αντίθεση με τις άκρως φιλομεταναστευτικές θέσεις του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ.
Αυτός ο πολιτικός ελιγμός, που συχνά αναφέρεται ως «στρατηγική τραμπάλας – seesaw strategy», περιλαμβάνει ένα κόμμα που προσωρινά αποκλίνει από την καθιερωμένη του ατζέντα για να κατευνάσει μια ευρύτερη δεξαμενή ψηφοφόρων, μόνο για να επιστρέψει στις βασικές αρχές του μόλις ανακτηθεί η χαμένη πολιτική εξουσία. Οι ενέργειες του Rutte μπορούν να ερμηνευτούν ως μια προσπάθεια πολιτικών ελιγμών στη λεπτή ισορροπία μεταξύ της διατήρησης της πολιτικής του θέσης και της αντιμετώπισης των γνήσιων ανησυχιών του ολλανδικού λαού για την μετανάστευση.
Συμπεράσματα
Καθώς ο λαός της Ολλανδίας γίνεται μάρτυρας των προκλήσεων και των αναταραχών που προκαλούνται από την εισροή μεταναστών στη γειτονική Γαλλία, είναι φυσικό να λάβουν υπόψη αυτά τα γεγονότα όταν θα ψηφίσουν στις επερχόμενες εκλογές αυτό το φθινόπωρο. Οι ανησυχίες γύρω από τη μετανάστευση, ο αντίκτυπος της στην κοινωνική συνοχή και η διατήρηση της εθνικής ασφάλειας κυριαρχούν στο μυαλό πολλών ολλανδών πολιτών.
Δεδομένου αυτού του πλαισίου, αναμένεται ότι μπορεί να υπάρξει μια στροφή προς άκρως συντηρητικά κόμματα που δίνουν προτεραιότητα σε αυστηρότερες μεταναστευτικές πολιτικές και υποστηρίζουν τη διαφύλαξη της πολιτιστικής ταυτότητας του ολλανδικού έθνους. Η επιθυμία για σταθερότητα, τάξη και αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης θα επηρεάσει αναμφίβολα τις εκλογικές επιλογές του ολλανδικού λαού, σηματοδοτώντας μια πιθανή αύξηση της υποστήριξης των κομμάτων που ευθυγραμμίζονται με αυτές τις αρχές.