Το περασμένο Σάββατο ο μέσος Έλληνας τηλεθεατής για πολλοστή φορά έπεσε θύμα παραπληροφόρησης από τα συστημικά μέσα ενημέρωσης, στην καθομιλουμένη γνωστά και ως «βοθροκάναλα», για το γεγονός της ανταρσίας του Γεβγκένι Πριγκόζιν και της μισθοφορικής του ομάδας Wagner. Ρεμπεσκέδες απόστρατοι, γνωστοί και ως μαϊντανοί των τηλεπαραθύρων, με περισπούδαστο ύφος ανέλυαν την «επέλαση» του Πριγκόζιν με δήθεν 25.000 στασιαστές στην Μόσχα (ειρήσθω εν παρόδω η συνολική δύναμη της Wagner στο μέτωπο της Ουκρανίας δεν υπερβαίνει τους 10.000 μισθοφόρους), μια πόλη 12 εκατομμυρίων κατοίκων προστατευόμενη από ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις. Ακούγοντας τις αναλύσεις των ρεμπεσκέδων δημιουργείτο η εντύπωση στον μέσο τηλεθεατή ότι ο Πριγκόζιν ήταν έτοιμος να καταλάβει την ρωσική πρωτεύουσα, έχοντας μάλιστα περισσότερη τύχη και στρατιωτική ισχύ από τον Ναπολέοντα ή τον Χίτλερ.
Ας αναλύσουμε όμως για αυτούς που διαθέτουν πέντε δράμια μυαλό τι συνέβη στην πραγματικότητα, χωρίς να λαμβάνουμε βέβαια υπόψη τα non paper της πρεσβείας (μια είναι η πρεσβεία) που είχαν σταλεί αφειδώς το πρωί του Σαββάτου προς όλα τα βοθροκάναλα.
Όταν, στις 24 Ιουνίου, οι φάλαγγες των οχημάτων της Wagner και των μισθοφόρων κατευθύνονταν προς την Μόσχα, προφανώς ανεμπόδιστα, ο Πούτιν έκανε ένα σύντομο διάγγελμα στο οποίο αποκάλεσε αυτή την εξέγερση «προδοσία» και «πισώπλατη μαχαιριά» και υποσχέθηκε να την συντρίψει και να τιμωρήσει τους δράστες.
Στο διάγγελμά του ο Πούτιν έκανε έναν παραλληλισμό με την εξέγερση στην Πετρούπολη τον Φεβρουάριο του 1917, η οποία οδήγησε στην Μπολσεβίκικη Επανάσταση και σε έναν παρατεταμένο εμφύλιο πόλεμο με μαζική δυτική στρατιωτική επέμβαση, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, λέγοντας ότι «κάθε είδους πολιτικοί τυχοδιώκτες και ξένες δυνάμεις επωφελήθηκαν από εκείνη την κατάσταση διαλύοντας την χώρα για να την διαιρέσουν». Σύμφωνα με τον Πούτιν, η «προδοσία» του επικεφαλής του ομίλου Wagner «χρησιμεύει για να υπονομεύσει την μεγάλη νίκη του ρωσικού στρατού αποκρούοντας και ματαιώνοντας την ουκρανική αντεπίθεση που ήλπιζαν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ», μια αποτυχία που ο Ζελένσκι παραδέχτηκε και απέδωσε την «βραδύτητα» της επιχείρησης στην αποτυχία της Δύσης να παράσχει στην Ουκρανία επαρκή προηγμένο στρατιωτικό εξοπλισμό.
Ο Πριγκόζιν το μεσημέρι του Σαββάτου πέρασε την τελευταία κόκκινη γραμμή της ρωσικής ηγεσίας όταν κάλεσε τους αξιωματικούς και τους στρατιώτες του ρωσικού στρατού να στασιάσουν και να βαδίσουν μαζί στην Μόσχα. Αυτό σήμαινε και το τέλος του, η μόνη διέξοδος που του απέμενε για να σωθεί ήταν η φυγή του στην Λευκορωσία, μια διευκόλυνση που του παρείχε λόγων παλαιοτέρων φιλικών δεσμών ο ηγέτης αυτής της χώρας και σύμμαχος του Πούτιν.
Παραμένει προς ώρας ανεξήγητο γιατί η ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών GU (πρώην GRU) δεν κατάφερε να αποκαλύψει αυτή την απόπειρα πραξικοπήματος και τις προθέσεις των δραστών της σε πρώιμο στάδιο, αντί να εξαπατηθεί από τις πολυδιαφημισμένες επιτυχίες τους στην ανατολική Ουκρανία, ειδικά στο Μπαχμούτ, με το σκεπτικό ότι ο Wagner είναι ένας μισθοφορικός στρατός του οποίου ο ηγέτης και οι οπαδοί του έχουν κίνητρο τα χρήματα και τον πλούτο, όπως εξ άλλου όλοι οι μισθοφορικοί στρατοί. Η αφοσίωσή τους ανήκει σε αυτόν που πληρώνει τα περισσότερα. Πρόκειται για μια σοβαρή αποτυχία της κοινότητας των υπηρεσιών πληροφοριών που σίγουρα θα διερευνηθεί και οι υπεύθυνοι προφανώς θα λογοδοτήσουν, ανεξάρτητα από το πόσο κοντά βρίσκονται στον Πούτιν. Δεν είναι λιγότερο σοβαρή η ευκολία και η ταχύτητα με την οποία επετράπη στους μαχητές της Wagner να προχωρήσουν, καταλαμβάνοντας το στρατιωτικό αρχηγείο και την αεροπορική βάση στην πόλη Rostov-on-Don χωρίς να συναντήσουν αντίσταση, και στην συνέχεια προχωρώντας προς την Μόσχα χωρίς να τους σταματήσει η ρωσική πολεμική αεροπορία. Σύμφωνα με Ρώσους αναλυτές οι αεροπορικές επιδρομές δεν έγιναν για να αποφευχθεί η αιματοχυσία, καθώς οι μαχητές της Wagner απολαμβάνουν ιδιαίτερης εκτίμησης από τον ρωσικό λαό.
Δεν είναι απίθανο οι ΗΠΑ και άλλες χώρες του ΝΑΤΟ να ενεπλάκησαν σε αυτή την σημαντική στρατιωτική και μυστική εξέγερση. Μπορεί ακόμη και να ήταν το αποτέλεσμα ενός προσεκτικά κατασκευασμένου μυστικού σχεδίου. Από την πρώτη ημέρα που ο ρωσικός στρατός εισέβαλε στην Ουκρανία, αμερικανικά και ευρωπαϊκά μέσα ενημέρωσης μίλησαν για την πιθανότητα στρατιωτικού πραξικοπήματος και την απομάκρυνση του Πούτιν λόγω διαφωνιών εντός του στρατού και της αντίθεσης ανώτερων αξιωματικών στον πόλεμο. Είναι πιθανό αυτές οι ιστορίες να κυκλοφόρησαν ως κάλυψη για μια μυστική επιχείρηση στρατολόγησης της ομάδας Wagner και του αφεντικού της για να πραγματοποιήσουν την κίνησή τους.
Είναι βέβαιο ότι το ρωσικό κυβερνητικό σύστημα υποβλήθηκε το περασμένο Σάββατο σε μια απροσδόκητη δοκιμή σύγκρουσης και τις επόμενες ημέρες αναμένεται να γίνει έρευνα με τα ακόλουθα αρχικά ερωτήματα-συμπεράσματα: Πρώτον, ποιοι από την ελίτ των επιχειρηματιών και κυβερνητικών αξιωματούχων εγκατέλειψαν την Ρωσία ή δεν επέστρεψαν και για ποιους λόγους. Δεύτερον, ποιοι αξιωματούχοι από το κράτος και την πολιτική υποστήριξαν ή δεν υποστήριξαν δημόσια την ομιλία του προέδρου Πούτιν, που αποκάλεσε τον Πριγκόζιν προδότη. Τρίτον, ποιοι από τους κυβερνητικούς αξιωματούχους δεν ενήργησαν σωστά και γρήγορα όσον αφορά τα πρωτόκολλα ασφαλείας του κράτους. Οι ευθύνες και παραλήψεις σίγουρα θα αποδοθούν σύμφωνα με την γερμανική ρήση «Jedem das Seine» (στον καθένα ότι του αξίζει).
Η «οπερετική» εξέγερση δείχνει επίσης ότι ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού είχε δίκιο όταν αντιστάθηκε στην πίεση του Πριγκόζιν να εξοπλίσει τους μισθοφόρους του με βαρύ οπλισμό, έχοντας συμβάλει αποτελεσματικά στις μάχες για την κατάληψη του Μπαχμούτ. Ήταν η απόφασή του, υποστηριζόμενη από τον Πούτιν, να θέσει όλες τις ιδιωτικές στρατιωτικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Wagner, υπό τον έλεγχο του στρατού και του Υπουργείου Άμυνας από την 1η Ιουλίου, η αιτία που πυροδότησε την κρίση. Ο Σοϊγκού πρέπει να είχε αμφιβολίες για τις προθέσεις αυτών των ομάδων ή ορισμένων από αυτές και μπορεί να είχε πληροφορίες σχετικά με την πιθανότητα οι δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών να είχαν διεισδύσει σε αυτές.
Ο Πριγκόζιν, ένας άνθρωπος ταπεινής καταγωγής, ήταν ένα είδος πρωτοπόρου που εισήλθε στο εξαιρετικά προσοδοφόρο επάγγελμα του διευθυντή μιας οιονεί κρατικής εταιρείας μισθοφόρων που εκπαιδεύονται και εξοπλίζονται για να ενεργούν ως στρατιωτικοί εργολάβοι σε καυτά σημεία στο εξωτερικό, σε χώρες όπου η Ρωσία έχει σημαντικά οικονομικά, πολιτικά ή στρατιωτικά συμφέροντα. Η Μόσχα μη όντας πλέον σε θέση να προωθήσει εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, όπως στην σοβιετική εποχή, αλλά και θέλοντας να είναι αδιαπέραστη από τις αλλαγές καθεστώτος που οι κύριοι δυτικοί αντίπαλοι της Ρωσίας προωθούν συνήθως για να εξυπηρετήσουν τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα στον λεγόμενο Παγκόσμιο Νότο (ή στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες), βρήκε έναν έξυπνο «τρίτο δρόμο» δημιουργώντας μια στρατιωτική πτέρυγα που θυμίζει κάπως την περιβόητη «Λεγεώνα των Ξένων». Η ομάδα Wagner έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αποτελεσματική στην ζώνη Σαχέλ και αλλού στην Αφρική ως εγγυητής της ασφάλειας για τις καθιερωμένες, νόμιμες κυβερνήσεις. Λόγω της Wagner οι πρώην αποικιακές δυνάμεις δεν μπορούν πλέον εύκολα να υπαγορεύουν τους όρους τους στις αφρικανικές κυβερνήσεις.
Η Wagner αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματική και στις μάχες στην Ουκρανία, γεγονός που ο Πριγκόζιν εκμεταλλεύτηκε γινόμενος ολοένα και πιο προκλητικός στις δημόσιες εμφανίσεις του και σοβαρός αντιπερισπασμός για την στρατιωτική ηγεσία της Ρωσίας. Μια πιθανότητα είναι ότι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες του έδωσαν ένα μακρύ λουρί για να κρεμαστεί. Είναι όμως βέβαιο ότι ο Πούτιν θα προτιμούσε να τον κατευνάσει και να τον κερδίσει στην πολεμική προσπάθεια, παρά τελικά να τον εξοβελίσει στην Λευκορωσία ως «προδότη από υπερβολική φιλοδοξία και προσωπικά συμφέροντα».
Τελικά, αυτή η μακάβρια προσπάθεια ανταρσίας που έλαβε χώρα στην μέση της ουκρανικής αντεπίθεσης και ενώ ο πόλεμος στρέφεται σαφώς υπέρ της Ρωσίας, δεν λειτούργησε. Οποιαδήποτε δυτική ελπίδα για εξέγερση στην Ρωσία και αλλαγή καθεστώτος υπό την σημαία ενός «Πριγκόζιν» είναι, για να το θέσουμε ήπια, μια παράλογη ιδέα. Βραχυπρόθεσμα, ωστόσο, απαιτείται μια συστημική προσέγγιση για την ενσωμάτωση της ομάδας Wagner, η οποία τελικά απέδειξε την αξία της στον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά και στην Αφρική.
Όσον αφορά την Δύση, καλά θα κάνει να αποσυρθεί από την Ουκρανία στην οποία δεν έχει καμία δικαιολογημένη δουλειά, αν θέλει πραγματικά ειρήνη, κάτι για το οποίο αμφιβάλλουμε.
Η βάση της ειρήνης είναι η κατανόηση ότι η Δυτική Ευρώπη τελειώνει στην Γραμμή Κάρζον (Curzon Line).
Τώρα και για πάντα.
του Γεωργίου Λιναρδή
