Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αυξανόμενη ανησυχία σχετικά με την οπλοποίηση της δικαιοσύνης ως εργαλείου για τη άδικη στόχευση πολιτικών αντιπάλων. Το φαινόμενο αυτό περιλαμβάνει την εκμετάλλευση των νομικών συστημάτων και των δικαστικών διαδικασιών για την υπονόμευση, τη φίμωση ή τη δυσφήμιση ατόμων
ή ομάδων με διαφορετικές πολιτικές ιδεολογίες. Αυτή η απαράδεκτη οπλοποίηση της δικαιοσύνης αποτελεί
μια σημαντική απειλή για τις δημοκρατικές αρχές, το κράτος δικαίου και παράλληλα τη δίκαιη και αμερόληπτη λειτουργία των νομικών θεσμών.
Η οπλοποίηση της δικαιοσύνης λαμβάνει διάφορες μορφές που συμπεριλαμβάνει πολιτικά υποκινούμενες διώξεις, ανυπόστατες έρευνες οικιών και δικαστικές παρενοχλήσεις. Οι πολιτικοί αντίπαλοι μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με αβάσιμες κατηγορίες, μακροχρόνιες νομικές μάχες ή ακόμη και αυθαίρετη κράτηση, όλα με στόχο την καταστολή της διαφωνίας και την εδραίωση της υπάρχουσας εξουσίας. Όμως αυτή η χειραγώγηση του δικαστικού συστήματος διαβρώνει την εμπιστοσύνη του κοινού, υπονομεύει τις δημοκρατικές αξίες και παρεμποδίζει την ελευθερία
του πολιτικού λόγου.
Αναλυτικά η άκρως ανησυχητική πτυχή αυτής της τάσης είναι η κατάχρηση των νομικών μηχανισμών για τη στοχοποίηση πολιτικών αντιπάλων. Με αυτό τον τρόπο οι νόμοι και οι κανονισμοί μπορούν να εφαρμοστούν επιλεκτικά ή να τροποποιηθούν επιλεκτικά για να ποινικοποιήσουν νόμιμες πολιτικές δραστηριότητες
ή να προστατεύσουν από τη λογοδοσία όσους βρίσκονται ήδη στην εξουσία.
Επιπροσθέτως οι πολιτικά υποκινούμενες διώξεις όχι μόνο παραβιάζουν τα ατομικά δικαιώματα αλλά δημιουργούν επίσης ένα κατασταλτικό αποτέλεσμα, αποτρέποντας άλλους πολίτες από το νόμιμο δικαίωμα τους να εμπλακούν
σε αντιπολιτευτική ή κριτική δράση.
Ακόμη, ο τρόπος για να οπλοποιηθεί πολιτικά η δικαιοσύνη είναι μέσω της θέσπισης νόμων χωρίς τον κατάλληλο και απαραίτητο κοινοβουλευτικό έλεγχο. Αυτή η τακτική περιλαμβάνει την εκμετάλλευση κενών ή διατάξεων
με εσκεμμένο χαρακτηρισμό έκτακτης ανάγκης για την ταχεία έγκριση της καταχρηστικής νομοθεσίας, παρακάμπτοντας τους απαραίτητους ελέγχους και ισορροπίες που διασφαλίζουν τη λογοδοσία και τη δημόσια συμβολή στο δημοκρατικό πολίτευμα. Με την εσπευσμένη ψήφιση νέων τροπολογιών και νόμων χωρίς επαρκή συζήτηση και έλεγχο αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία μπορούν να χειραγωγήσουν το νομικό πλαίσιο προς όφελος τους, στοχεύοντας τους πολιτικούς αντιπάλους τους και καταπνίγοντας κάθε διαφωνία.
Αυτή η προσέγγιση καθαρά υπονομεύει τη δημοκρατική διαδικασία καθώς περιορίζει τη δυνατότητα διεξοδικής εξέτασης των προτεινόμενων νόμων, αγνοεί τις αρχές της διαφάνειας και της συμμετοχής του κοινού και επιτρέπει την εφαρμογή μέτρων που ενδέχεται να παραβιάζουν τα ατομικά δικαιώματα και ελευθερίες.
Η οπλοποίηση της δικαιοσύνης μέσω της ταχείας θέσπισης νομοθεσίας αποτελεί σημαντική απειλή για το κράτος δικαίου και τις αρχές της δημοκρατικής διακυβέρνησης.
Μια άλλη εκδήλωση της οπλοποίησης της δικαιοσύνης είναι η εκμετάλλευση των δικαστικών διαδικασιών
για πολιτικό όφελος. Μεροληπτικοί δικαστές, πολιτικά επηρεασμένες ετυμηγορίες ή η χειραγώγηση νομικών διαδικασιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να στοχεύσουν συγκεκριμένα άτομα ή ομάδες, αμαυρώνοντας τη φήμη τους και παρεμποδίζοντας τις πολιτικές τους δραστηριότητες. Η απλή απειλή μιας νομικής δράσης μπορεί να έχει αποτέλεσμα φίμωσης των πολιτικών αντιπάλων καταπνίγοντας την ικανότητα τους να εκφράζουν αντίθετες απόψεις ή να αμφισβητούν αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία.
Ένα εξαιρετικό παράδειγμα χρήσης της δικαιοσύνης για τη δίωξη ενός πολιτικού αντιπάλου είναι η περίπτωση του Donald Trump. Προς αυτό το εγχείρημα από τους πολιτικούς αντιπάλους του Τραμπ ακολουθεί ένας κατάλογος
των σχετικών νομικών υποθέσεων και ερευνών:
Άμεση Κατηγορία
Ο Ντόναλντ Τραμπ αντιμετώπισε δύο διαδικασίες μομφής κατά τη διάρκεια της προεδρίας του. Η πρώτη συνέβη τον Δεκέμβριο του 2019 με κατηγορίες κατάχρησης εξουσίας και παρεμπόδισης του Κογκρέσου και η δεύτερη έλαβε χώρα τον Ιανουάριο του 2021 με κατηγορίες υποκίνησης εξέγερσης μετά τα γεγονότα στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.
Έρευνα ειδικού ανακριτή
Ο ειδικός ανακριτής Ρόμπερτ Μιούλερ διεξήγαγε έρευνα σχετικά με τη ρωσική παρέμβαση στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ το 2016 και την πιθανή παρεμπόδιση της δικαιοσύνης. Ενώ η έκθεση δεν διαπίστωσε εγκληματική συνωμοσία μεταξύ της εκστρατείας του Τραμπ και της Ρωσίας δεν απάλλαξε τον Τραμπ για το ζήτημα της παρεμπόδισης της δικαιοσύνης.
Παραβιάσεις χρηματοδότησης εκστρατείας
Το 2018 ο πρώην προσωπικός δικηγόρος του Τραμπ, Μάικλ Κόεν, ομολόγησε την ενοχή του για παραβιάσεις
της χρηματοδότησης της προεκλογικής εκστρατείας που σχετίζονται με πληρωμές που έγιναν σε γυναίκες
που ισχυρίστηκαν σχέσεις με τον Τραμπ. Ο Κόεν ενέπλεξε τον Τραμπ σε αυτές τις πληρωμές, αλλά ως εν ενεργεία πρόεδρος ο Τραμπ δεν κατηγορήθηκε.
Οργανισμός Trump και φορολογικά αρχεία
Το Γραφείο του Εισαγγελέα του Μανχάταν και το Γραφείο του Γενικού Εισαγγελέα της Νέας Υόρκης διεξάγουν ξεχωριστές έρευνες για τον Οργανισμό Τραμπ εστιάζοντας σε πιθανές οικονομικές ατασθαλίες, φοροδιαφυγή
και άλλα οικονομικά εγκλήματα. Αυτές οι έρευνες περιλαμβάνουν την εξέταση των φορολογικών δηλώσεων
και των επιχειρηματικών πρακτικών του Τραμπ.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το να κατηγορηθεί ή να αντιμετωπίσει κάποιος νομικές έρευνες δεν συνεπάγεται απαραίτητα την ενοχή του και ο Τραμπ έχει αρνηθεί οποιαδήποτε αδικοπραγία σε αυτές τις παραπάνω περιπτώσεις καθώς και σε μερικές περιπτώσεις έχει απαντήσει με δικές του νομικές αγωγές.
Συμπεράσματα
Η οπλοποίηση της δικαιοσύνης εναντίον πολιτικών αντιπάλων είναι μια επικίνδυνη τάση στην παγκόσμια πολιτική σκακιέρα που υπονομεύει τις αρχές της δημοκρατίας, της δικαιοσύνης και της λογοδοσίας. Απειλεί την ακεραιότητα των νομικών συστημάτων, διαβρώνει την εμπιστοσύνη του κοινού στο αίσθημα δικαίου και μπορεί να περιορίσει
την πολιτική συμμετοχή και την ελευθερία της έκφρασης από την πλειοψηφία των πολιτών.
Η διασφάλιση της ανεξαρτησίας της δικαστικής εξουσίας, η προώθηση της διαφάνειας και η προάσπιση του κράτους δικαίου είναι ουσιαστικής σημασίας για την πρόληψη της οπλοποίησης της δικαιοσύνης και τη διασφάλιση
ενός δίκαιου και χωρίς αποκλεισμούς πολιτικού περιβάλλοντος. Ο σεβασμός των δικαιωμάτων και των ελευθεριών όλων των ατόμων, ανεξάρτητα από τις πολιτικές τους πεποιθήσεις, είναι ζωτικής σημασίας για την υγιή λειτουργία των δημοκρατικών κοινωνιών.
του Θεοδώρου Κωστή
