Στις 29 Μαρτίου 2023 το αμυντικό πόρταλ hellenicdefence.net ανέφερε ένα πολύ σημαντικό γεγονός, την πτώση ενός ουκρανικού μαχητικού αεροσκάφους Su-27 λόγω έλλειψης στήριξης ώσης (stall) καθώς κυνηγούσε να καταρρίψει ένα μη-επανδρωμένο αναλώσιμο αερόχημα (drone) τύπου Shahed 136.
Αναλυτικά οι πτητικές παράμετροι ενός drone σε σύγκριση με ένα συμβατικό μαχητικό αεροσκάφος είναι εξαιρετικά ασύμμετρες. Αυτό σημαίνει ότι οι ελιγμοί που μπορεί να εκτελέσει ένα drone είναι αρκετά απότομοι για ένα συμβατικό μαχητικό, άρα εισάγουν ένα δίλημμα στον πιλότο, δηλαδή στον ανθρώπινο παράγοντα: να κυνηγήσει το drone ακόμη και σε ακραίες αεροδυναμικές καταστάσεις για το αεροσκάφος του ή να εκτελεί ομαλούς χειρισμούς όμως με κίνδυνο να το χάνει συνέχεια από το στόχαστρο των πυροβόλων του.
Ακόμη κι αν το μαχητικό κτυπήσει το drone με το πυροβόλο του, αφού η άλλη λύση των πυραυλικών συστημάτων είναι πανάκριβη βάσει των αρχών της οικονομίας του πολέμου, συνεχίζει σε μεγάλο βαθμό να υφίσταται ο κίνδυνος της κατάρριψης του αεροσκάφους από τα θραύσματα του drone.
Σήμερα η χρήση των μη-επανδρωμένων αναλώσιμων πυρομαχικών σε χρήση εναέριας κρούσης (aerial assault drones) έχει επηρεάσει σημαντικά τις επιχειρήσεις εναέριας κρούσης. Ενδεικτικά ένα κύμα από δέκα (10) τέτοια drones μπορεί να δράσει μόνο του ως επιθετικό κύμα για την καταστροφή επίγειων στόχων μεγάλης αξίας, όπως μονάδες παραγωγής και διανομής ηλεκτρικής ενεργείας. Σε αυτή την περίπτωση ακόμη και αν ένα από αυτά τα drones δεν κατατριφθεί από την αντίπαλη αεράμυνα και μπορέσει να κτυπήσει τον στόχο του, η αξία της κατάρριψης των άλλων εννέα drones δεν αποτελεί κάποια αξία.
Σε άλλο παράδειγμα, τα δέκα αυτά drones μπορούν να δημιουργήσουν ένα πρώτο κύμα κρούσης που να έχει ως βασικό σκοπό την εξάντληση πυρομαχικών (mirrored hard kill) και την ηλεκτρονική παρεμβολή της αντίπαλης αεράμυνας (soft kill), ενώ ως δεύτερο κύμα να ακολουθούν πιο ισχυροί πύραυλοι, όπως για παράδειγμα οι υπερηχητικοί X-22 Burya (Storm) και Kh-47M2 Kinzhal (Dagger).
Σε αυτή την περίπτωση το δίλημμα που δημιουργείται στην αντίπαλη αεράμυνα είναι να αφοσιωθεί αδιάκριτα στην σειριακή κατάρριψη των εισερχόμενων απειλών ή να κρατήσει δυνάμεις για την πιθανότητα έλευσης δεύτερου κύματος από πολύ ισχυρότερους υπερηχητικούς πυραύλους. Όμως αποδεδειγμένα ακόμη και ένα drone μπορεί να προκαλέσει μεγάλες καταστροφές σε υποδομές, άρα υπάρχει ανάγκη για την αντιμετώπιση όλων των εισερχόμενων απειλών όσο δύσκολο και αν είναι αυτό.
Φυσικά η αντίθεση του παραπάνω διλήμματος είναι η απόκτηση της καταστατικής επίγνωσης (situational awareness), άρα τα δορυφορικά και μη-επανδρωμένα συστήματα ISR (Intelligence, Surveillance & and Reconnaissance) διατελούν ένα πολύ μεγάλο ρόλο στην επίλυση αυτών των διλλημάτων που δημιουργούνται από την ασύμμετρη χρήση της μη-επανδρωμένης τεχνολογίας και την ομίχλη του πολέμου. Άλλωστε γι αυτό το λόγο η Ρωσία με μαχητικά Su-27 εκδίωξε το αμερικανικό MQ-9 Reaper που διατελούσε επιχείρηση αναγνώρισης (ISR) κοντά στην Κριμαία.
Η δική μας ανάλυση δείχνει ότι το πιο αποτελεσματικό όπλο για την αντιμετώπιση των εισερχόμενων μη-επανδρωμένων αναλώσιμων πυρομαχικών θα είναι η δημιουργία ενός αντίστοιχου εξειδικευμένου καταδιωκτικού drone που θα έχει ακριβώς ως κύριο σκοπό την ανίχνευση και την εξουδετέρωση των αντίπαλων ιπτάμενων πυρομαχικών. Επιπροσθέτως η λειτουργία του θα ακολουθεί το δόγμα του δικτυοκεντρικού πολέμου, έτσι ώστε οι αισθητήρες του να προσπαθούν να δώσουν στοιχεία σε διοικητές που βρίσκονται σε σταθμούς εδάφους.
Συμπερασματικά η χρήση της μη-επανδρωμένης τεχνολογίας σε μικρές διαστάσεις, όπως το Shahed 136 που είναι 3.5 μέτρα σε μάκρος με ανάπτυξη φτερών στα 2.5 μέτρα, σε άκρως αναλώσιμες χρήσεις, όπως τα μη-επανδρωμένα πυρομαχικά, έχει φέρει ριζικές αλλαγές στην διεξαγωγή των εναέριων επιχειρήσεων κρούσης αφού μπορεί και δημιουργεί σοβαρά διλήμματα στον αντίπαλο.
Άλλο ένα συμπέρασμα είναι ότι τα μικρά αναλώσιμα drones είναι πολύ πιο αποτελεσματικά από τα πολύ μεγαλύτερα UCAV (Unmanned Combat Aerial Vehicle), όπως το TB-2, που αποδείχθηκαν αναποτελεσματικά εναντίον μιας άκρως οργανωμένης ρωσικής αεράμυνας με εξειδικευμένα αντιαεροπορικά συστήματα και πολύπλευρου δικτύου πληροφοριών για την ανακάλυψη των βάσεων τους.
του Θεοδωρου Κωστή