Στην δεκαετία του ’80 ο κομμουνιστής ηγέτης Νικολάι Τσαουσέσκου εφήρμοσε εξαιρετικά σκληρά οικονομικά μέτρα στην Ρουμανία για να αποπληρώσει τον εξωτερικό δανεισμό που είχε συνάψει την δεκαετία του ’70. Το αποτέλεσμα ήταν μεν η πλήρης αποπληρωμή του χρέους στους δανειστές το 1989 αλλά και η εκτέλεση του δε από τους Ρουμάνους που δεν άντεχαν πια τα δεινά της φτώχιας που είχε επιβληθεί για την αποπληρωμή αυτού του δανεισμού.
Λόγω της μη ακριβούς σύμπλευσης της πολιτικής της κομμουνιστικής Ρουμανίας με τις επιταγές της ΕΣΣΔ, στον Τσαουσέσκου η Δύση έβλεπε μια δυνατότητα σχίσματος του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Επιπροσθέτως η Δύση βολιδοσκοπούσε και την ευκαιρία για την αρπαγή της δημόσιας περιουσίας της Ρουμανίας μέσω δανεισμού πληρωτέου σε συνάλλαγμα και όχι σε ρουμάνικα λέι. Έτσι στις αρχές του 1970 το General Agreement on Tariffs and Trade ή GATT το 1971, η Παγκόσμια Τράπεζα το 1972 και το ΔΝΤ πάλι το 1972 αποφάσισαν να δανείσουν την Ρουμανία με 13δισ δολλάρια, ποσό που το 1981 ήταν στα 9δισ δολλάρια.
Θεωρητικά ο Τσαουσέσκου είχε συνάψει αυτά τα δάνεια για την προμήθεια υποδομών που θα έφερναν οικονομική ανάπτυξη μέσω της εκβιομηχανοποίησης της Ρουμανίας, όπως τεχνολογία, εξοπλισμό και πρώτες ύλες. Όμως στην πράξη, από μαρτυρίες αρκετών πηγών που γνώριζαν από πρώτο χέρι την κατάσταση, είχε γίνει κατασπατάληση αυτών των χρημάτων από τα μέλη του κομμουνιστικού κόμματος της Ρουμανίας.
Τώρα το 1982 οι δανειστές της Ρουμανίας απαίτησαν την άμεση αποπληρωμή του δανεισμού με το κομβικό σημείο της πτώσης του Τσαουσέσκου να είναι η πλήρης αποπληρωμή αυτών των δανείων το 1989. Υπάρχουν πολλές αναλύσεις σχετικά με αυτό το θέμα, αλλά η πιο λογική είναι ότι το ΔΝΤ βλέποντας την αναταραχή στην Ανατολική Ευρώπη της δεκαετίας του ’80 πίεσε τον Τσαουσέσκου να αποπληρώσει όλα τα δάνεια το συντομότερο δυνατό.
Αναλυτικά ο Τσαουσέσκου είχε τότε εφαρμόσει ένα πρόγραμμα αποπληρωμής του εξωτερικού δημόσιου χρέους μέσω αυξημένων εξαγωγών και παράλληλα με αιματηρές θυσίες του ρουμανικού λαού κάτω από την κομμουνιστική ηγεσία.
Επεξηγηματικά ενώ ο λαός σχημάτιζε τεράστιες ουρές για την προμήθεια ψωμιού, υπήρχε ζεστό νερό μια φορά την εβδομάδα μαζί με συχνές διακοπές φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού και γενικότερα υπήρχε μια βαθιά υποβάθμιση της ζωής του απλού πολίτη, οι κομισάριοι ζούσαν βασιλικά και οι εξωτερικοί δανειστές έδιναν συγχαρητήρια για την αποπληρωμή του χρέους και φυσικά των τόκων του στον Τσαουσέσκου.
Άραγε τι μαθήματα θα μπορούσαμε να πάρουμε από την οικονομική και κοινωνική καταστροφή της Ρουμανίας του Τσαουσέσκου για την Ελλάδα? Υπάρχουν κοινά στοιχεία?
Αδιαμφισβήτητα σήμερα η Ελλάδα έχει υποστεί μια καταλήστευση της δημόσιας περιουσίας της λόγω του εξωτερικού δανεισμού. Αναλυτικά ενώ το χρέος αρχικά ήταν ιδιωτικό, δηλαδή ανήκε σε γερμανικές, γαλλικές και ιταλικές τράπεζες, με την κρίση του 2010 μεταβιβάστηκε σε κρατικές οντότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Φυσικά το ΔΝΤ ήθελε να πάρει ένα κομμάτι αυτής της λείας και κανόνισε να συνάψει κι αυτό ένα δάνειο με την Ελλάδα.
Με απλά λόγια ενώ η Ελλάδα να προτάξει διάθεση πτώχευσης στους ξένους δανειστές, το εγχώριο πολιτικό κατεστημένο φρόντισε να διαθέσει την δημόσια περιουσία της Πατρίδας μας προς αρπαγή και λεηλασία. Αντιθέτως πτώχευση εκτέλεσε στους μικροομολογιούχους του ελληνικού κράτους, στα ασφαλιστικά ταμεία και στα αποθεματικά των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων.
Σε αυτό το σημείο αρχίζει να φαίνεται καθαρά ότι το σημερινό καθεστώς ενώ έχει αρκετά όμοια σημεία με την Ρουμανία του Τσαουσέσκου, καταφέρνει να επιζεί επειδή συνεχίζει τον υπερδανεισμό και το άκρατο ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας. Ας δούμε μερικά σημεία, με τη βοήθεια του παρακάτω πίνακα, μεταξύ της Ρουμανίας του 1989 και της Ελλάδας του 2021.
Επιπρόσθετα με τον παραπάνω πίνακα άλλος ένας παράγοντας είναι η άκρατη λαθρομετανάστευση και ο λαθρεποικισμός όπου προσφέρουν μεν κέρδη σε ιδιώτες και κρατικούς εμπλεκόμενους, αλλά παράλληλα δημιουργούν ένα τεράστιο πρόβλημα εσωτερικής και εθνικής ασφάλειας.
Όμως σε οικονομικούς όρους η λαθρομετανάστευση συμβάλλει στην εκτόνωση της οικονομικής ανέχειας σε μικροοικονομικό επίπεδο (δηλαδή την θεωρία της αξίας, που ασχολείται κυρίως με τις καταναλωτικές επιλογές των οικονομικών υποκειμένων και τις παραγωγικές επιλογές των επιχειρήσεων), γεγονός που ωφελεί το εγχώριο καθεστώς στην εξάλειψη κοινωνικών αντιδράσεων από μεγάλη οικονομική δυσχέρεια. Για παράδειγμα σίγουρα ωφελείται ο ξενοδόχος που νοικιάζει τα δωμάτια του σε ΜΚΟ, αλλά η σχετική κοινωνία θα υποφέρει από λαθρεπικοισμό και παραβατικές συμπεριφορές από την καθιερωμένη ελληνική πραγματικότητα.
Συμπερασματικά η Ελλάδα εδώ και αρκετά χρόνια έχει σχεδόν μετατραπεί στην Ρουμανία του Τσαουσέσκου, αλλά το κομματικό καθεστώς προσέχει να μην υπάρχει απότομη φτωχοποίηση μιας μεγάλης μερίδας του λαού. Παράλληλα με την λαθρομετανάστευση ο ελληνικός πληθυσμός αλλοιώνεται και με αυτό τον τρόπο μικραίνει η πιθανότητα για την δημιουργία έντονης δυσαρέσκειας εναντίον των καθεστωτικών κομμάτων.
Όμως πόσο θα κρατήσει η δημόσια περιουσία? Σίγουρα θα έρθει η στιγμή που τα ευρώ στην Ελλάδα θα παύσουν να έρχονται και όσα έχουν έρθει θα απαιτηθεί η επιστροφή τους όπως τότε στην Ρουμανία του Τσαουσέσκου.
Θεόδωρος Κωστής
