Η τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη έχει τριπλασιαστεί από την αρχή του έτους (από 256 ευρώ σε πάνω από 700 ανά χίλια κυβικά μέτρα), ενώ στην Ασία η τιμή του υγροποιημένου αερίου (LNG) έχει εξαπλασιαστεί την ίδια χρονική περίοδο (στοιχεία από Bloomberg). Η αύξηση των τιμών επηρεάζει την οικονομική δραστηριότητα στην Ευρώπη, oι τρέχουσες εξελίξεις δείχνουν ακόμη και στους μη επαΐοντες ότι τα επιχειρήματα κατά του NordStream 2 και η εικαζόμενη εξάρτηση από την Ρωσία είναι καθαρά ανοησίες που εκπορεύονται από συστημικά κέντρα πέραν του Ατλαντικού. Πιο αναλυτικά.
Ο σημαντικότερος παράγοντας της ανοδικής πορείας είναι η αύξηση των τιμών του LNG στην Ασία, κάτι που έχει σχέση με το ζεστό καλοκαίρι και τα κλιματιστικά, γεγονός που αυξάνει την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Ως αποτέλεσμα και σε συνάρτηση με την βιομηχανική παραγωγή που αναμένεται να αυξηθεί μακροπρόθεσμα καθώς η παγκόσμια οικονομία ανακάμπτει, τα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα συμβόλαια LNG προς Ασία είναι πολύ πιο κερδοφόρα για τους μεγάλους προμηθευτές από την Μέση Ανατολή.
Εκ παραλλήλου η ζήτηση φυσικού αερίου στην Ευρώπη αυξάνεται. Πρώτον, λόγω μείωσης της παραγωγής από τα υποθαλάσσια κοιτάσματα της Βόρειας Θάλασσας, δεύτερον και σπουδαιότερο, επειδή η σταδιακή κατάργηση του άνθρακα και της πυρηνικής ενέργειας δεν μπορεί να αντισταθμιστεί πλήρως από εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Επιπλέον, η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη θα αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, λόγω της προγραμματισμένης μετάβασης στα ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα.
Σημειώνουμε ότι η τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου που διοχετεύεται μέσω αγωγών στην Ευρώπη δεν υπάγεται σε χρηματιστηριακές διακυμάνσεις, όπως αυτές του υγροποιημένου φυσικού αερίου από Μέση Ανατολή ή από τις ΗΠΑ (σχιστολιθικό αέριο). Υπολογίζονται σύμφωνα με τις πιο μακροπρόθεσμες μέσες τιμές. Ταυτόχρονα, οι παραδόσεις μέσω αγωγών είναι πιο ευέλικτες και μπορούν να μειωθούν όταν η ζήτηση είναι απροσδόκητα χαμηλή, αλλά μπορούν επίσης να αυξηθούν εάν αυξηθεί η ζήτηση. Αυτό δεν μπορεί να γίνει με το LNG, το οποίο μεταφέρεται από τις ΗΠΑ και την Μέση Ανατολή στον αγοραστή με δεξαμενόπλοια, τα οποία παρέχουν πάντα την ίδια ποσότητα φυσικού αερίου. Η μετάβαση λοιπόν στο υγροποιημένο φυσικό αέριο σημαίνει αυτόματα όχι μόνο υψηλότερες τιμές, αλλά και μεγαλύτερες διακυμάνσεις των τιμών και, ως εκ τούτου, λιγότερη ασφάλεια σχεδιασμού. Δηλαδή, οι τιμές του φυσικού αερίου από την Ρωσία υπολογίζονται με έναν συμβατικά συμφωνημένο τύπο και οι ποσότητες παράδοσης καθορίζονται σε μακροπρόθεσμες συμβάσεις για τα επόμενα χρόνια. Στην ευρωπαϊκή αγορά οι τιμές του LNG από ΗΠΑ και Μέση Ανατολή καθορίζονται από εξωτερικούς παράγοντες, τουτέστιν από διακυμάνσεις στα χρηματιστήρια, από κερδοσκόπους και όπως συμβαίνει σήμερα, από την αυξημένη ζήτηση στην Ασία.
Ωστόσο, η ΕΕ κάνει τα πάντα για να αποτρέψει ή τουλάχιστον να μειώσει την χρήση του αγωγού φυσικού αερίου NordStream 2. Πως το κάνει αυτό; Θεσπίζοντας και επιβάλλοντας νόμους που επιτρέπουν στην ρωσική Gazprom να χρησιμοποιεί μόνο το 50% των αγωγών αερίου από την Ρωσία. Αυτό αποσκοπεί δήθεν στην ενίσχυση του ανταγωνισμού, μόνο που στην προκειμένη περίπτωση δεν υπάρχει ανταγωνισμός, διότι ένας αγωγός φυσικού αερίου από την Ρωσία μπορεί να γεμίσει μόνο με ρωσικό αέριο, οι ΗΠΑ ή η Μέση Ανατολή λόγω ανυπέρβλητων φυσικών νόμων δεν μπορούν να το κάνουν. Το υγροποιημένο αέριο θα είναι πάντα πιο ακριβό από το αέριο αγωγού, για αυτό και οι σημαντικότερες αγορές υγραερίου είναι οι περιοχές που δεν μπορούν να εφοδιαστούν με αγωγούς.
Το βέβαιο είναι ότι η ευρωπαϊκή βιομηχανία δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστική αν πρέπει να αγοράσει το φυσικό αέριο σε χρηματιστηριακές τιμές, σε ελεύθερο ανταγωνισμό με την Ανατολική Ασία (Κίνα, Ταϊβάν, Ινδία, Ιαπωνία, Κορέα). Το «κακό» ρωσικό φυσικό αέριο είναι η μόνη λύση, κάποιοι σχιζοφρενείς στην ΕΕ προτάσσουν την αντιρωσική ιδεολογία τους που εκπορεύεται από κέντρα πέραν του Ατλαντικού έναντι του οικονομικού ρεαλισμού.
Γ. Λιναρδής
