Η Ρωσία εκσυγχρονίζει την αεροπορική βάση Χμεϊμίμ της δυτικής Συρίας, στα περίχωρα της μεσογειακής πόλης Λατάκια (Λαοδίκεια), έτσι ώστε να είναι δυνατή η στρατοπέδευση των στρατηγικών υπερηχητικών βομβαρδιστικών Tu-160. Το Σώμα Μηχανικού των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων ανακατασκευάζει τον διάδρομο και τις εγκαταστάσεις για να είναι εφικτή η προσγείωση στρατηγικών βομβαρδιστικών μεγάλης εμβέλειας, ικανά να μεταφέρουν συμβατικά και πυρηνικά όπλα και τα οποία θα είναι σε θέση να υποστηρίξουν την ρωσική παρουσία στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Το γεγονός της στρατοπέδευσης υπερηχητικών στρατηγικών βομβαρδιστικών στην Ανατολική Μεσόγειο προφανώς και αλλάζει προς όφελος της Ρωσίας την γεωπολιτική ισορροπία στην περιοχή.
Η αεροπορική βάση Χμεϊμίμ είναι μαζί με την ναυτική βάση Ταρτούς ένα σημαντικό εργαλείο για την ρωσική παρουσία στην Συρία, με τις δυο αυτές βάσεις η Ρωσία επεκτείνει την γεωπολιτική και στρατιωτική επιρροή της σε ολόκληρη την Μεσόγειο, Βόρεια Αφρική και Μέση Ανατολή. Η στρατοπέδευση των στρατηγικών υπερηχητικών βομβαρδιστικών Tu-160 στην δυτική Συρία θέτει σε κίνδυνο νατοϊκούς στόχους στην Ευρώπη σε περίπτωση σύγκρουσης, τα Tu-160 είναι σε θέση να ανταποκριθούν πολύ αποτελεσματικά σε κρίσεις και απροσδόκητες καταστάσεις.
Το Tupolev-160, νατοϊκή κωδική ονομασία «Blackjack», είναι ένα υπερηχητικό βομβαρδιστικό μακράς ακτίνας δράσης, διηπειρωτικό βομβαρδιστικό, στο οποίο οι πιλότοι των πολεμικών αεροποριών έχουν δώσει το παρωνύμιο «άσπρος κύκνος», εξ αιτίας του εξωτερικού σχήματος του.
Το Tu-160 είναι το βαρύτερο βομβαρδιστικό αεροσκάφος που έχει ποτέ κατασκευαστεί. Σε αντίθεση με το αμερικανικό Β-1Β, το Tu-160 έχει την ικανότητα να διεισδύει με υπερηχητική ταχύτητα τόσο σε χαμηλά υψομετρικά επίπεδα, όσο και σε υψηλά. Το βάρος (άνευ φορτίου) του αεροσκάφους είναι 118 τόνοι, ενώ το μέγιστο βάρος απογείωσης ανέρχεται σε 275 τόνους. Η μέγιστη ταχύτητα που αναπτύσσει είναι 2.220 χλμ /ώρα (1,9 Mach) και η μέγιστη του εμβέλεια ανέρχεται στα 12.300 χλμ (ακτίνα μάχης περίπου 6.000 χλμ).
Ο εξοπλισμός των Tu-160 περιλαμβάνει 12 πυραύλους cruise Raduga Kh-55 ή Kh-55 SM (κωδικός κατά ΝΑΤΟ AS-15B Kent), που είναι επιχειρησιακά αντίστοιχοι των αμερικανικών Tomahawk.
Επίσης το Tupolev φέρει 24 πυραύλους stand-off (αυτόνομοι πύραυλοι αέρος-εδάφους που εκτοξεύονται προς τον στόχο, ενώ το αεροσκάφος βρίσκεται εκτός εμβέλειας αναχαίτισης) Raduga Kh-15 (κατά ΝΑΤΟ AS-16 Kickback) και πυρηνικές βόμβες ελεύθερης πτώσης βάρους 40 τόνων (ή αντίστοιχα βόμβες με συμβατική γόμωση).
Η Ρωσική βάση Χμεϊμίμ επεκτείνεται κατόπιν της συμφωνίας που υπεγράφη μεταξύ των δυο χωρών την 21η Ιουλίου 2020, η συμφωνία αφορά περιοχή ξηράς και θάλασσας στην επαρχία Λατάκια όπου βρίσκεται η αεροπορική βάση.
Η Ρωσία υποστηρίζει την νόμιμη κυβέρνηση της Συρίας από το 2011, την εποχή που άρχισαν οι εχθροπραξίες των συριακών ενόπλων δυνάμεων με τους μισθοφόρους τζιχαντιστές του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ.
Τον Σεπτέμβριο του 2015 η Ρωσία ενεπλάκη άμεσα στις εχθροπραξίες βομβαρδίζοντας στόχους τζιχαντιστών, με αποτέλεσμα την μετατόπιση των ισορροπιών υπέρ του καθεστώτος Άσαντ, το οποίο έκτοτε κατάφερε να ανακτήσει ένα μεγάλο μέρος των εδαφικών απωλειών του.
Η Μόσχα με την παρουσία της στην Συρία εγκολπώνεται παγκόσμια επιρροή, καθώς με αυτή την παρουσία ενόπλων δυνάμεων που ενσωματώνουν υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα μοχλεύεται όλη η περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Η Τουρκία, το Ιράν, η Αίγυπτος, η Ιορδανία, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία και τα Εμιράτα του Κόλπου δεν μπορούν πλέον να σχεδιάσουν την γεωπολιτική τους ατζέντα χωρίς να λάβουν υπόψη τους την Ρωσία.
Ο βαθμός επιρροής που έχει δημιουργηθεί από την επιτυχημένη επέμβαση της Ρωσίας το 2015 στην Συρία είναι αναμφίβολα μεγάλος και αυξάνεται συνεχώς. Η παρουσία στην αεροπορική βάση του Χμεϊμίμ και στην ναυτική βάση Ταρτούς συμβάλλει συν τοις άλλοις στην υπεράσπιση της ίδιας της Ρωσίας.
Ακολούθως αναλύουμε τους λόγους.
Από την εποχή των Τσάρων η Ρωσία επεδίωξε να δημιουργήσει αμυντικές ζώνες ασφαλείας (buffer zones) μεταξύ της ρωσικής επικράτειας και των δυνητικών της αντιπάλων.
Στην σοβιετική περίοδο αυτό τον σκοπό στην Ανατολική Ευρώπη εξυπηρετούσαν τα κράτη του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Όμως ζώνες ασφαλείας η Ρωσία έχει επιδιώξει να δημιουργήσει και στην θάλασσα, ιστορικά η Ανατολική Μεσόγειος εξυπηρετούσε πάντα αυτό τον σκοπό. Το τσαρικό πολεμικό ναυτικό ήθελε να σταθμεύει τα πλοία του στην Ανατολική Μεσόγειο για να προστατεύει τα Στενά του Βοσπόρου, την πιο ζωτική στρατηγική αρτηρία της Ρωσίας.
Το σοβιετικό ναυτικό διατήρησε την ίδια τακτική δημιουργώντας έναν ισχυρό μεσογειακό στόλο και χρησιμοποιώντας λιμενικές εγκαταστάσεις στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και στην Ταρτούς της Συρίας.
Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1990, η στρατιωτικά αδύναμη τότε Ρωσία δεν ήταν σε θέση να διατηρήσει την παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο. Η κατάσταση αυτή άλλαξε το 2015 με την Μόσχα να επιστρέφει στην Ταρτούς και στο έδαφος της Συρίας, κατόπιν αμυντικής συμφωνίας που υπέγραψε με την κυβέρνηση του Άσαντ, μια συμφωνία που έχει διάρκεια 50 ετών και που συμπεριλαμβάνει την χρήση της αεροπορικής βάσης Χμεϊμίμ στην Λατάκια.
Ο Ρωσικός στόλος της Ανατολικής Μεσογείου αποτελείται από φρεγάτες, κορβέτες και υποβρύχια (σε σύνολο περίπου 15 πλοία). Όμως η πραγματική δύναμη πυρός αυτών των πλοίων δεν έγκειται στον αριθμό τους, αλλά στα υπερσύγχρονα οπλικά συστήματα που ενσωματώνουν, όπως οι πύραυλοι cruise Kalibr και Zirkon 3M22.
Ο «μικρός» Ρωσικός στόλος της Ανατολικής Μεσογείου μπορεί με αυτούς τους υπερσύγχρονους πυραύλους να πλήξει τους στρατηγικούς νατοϊκούς στόχους στην νοτιοανατολική Ευρώπη και να ανταπεξέλθει έχοντας σημαντικότατο αποτρεπτικό δυναμικό σε οποιαδήποτε σύγκρουση με τον αμερικανικό-νατοϊκό στόλο της Μεσογείου.
Ο Ρωσικός στόλος καλύπτεται από τα αντιαεροπορικά-αντιβαλλιστικά συστήματα S-300 και S-400 των ρωσικών δυνάμεων στο έδαφος της Συρίας, οι ικανότητες των S-300 και S-400 δεν επιτρέπουν στα νατοϊκά αεροσκάφη να αγνοήσουν τις εμβέλειες αυτών των συστημάτων που κυμαίνονται από 200 έως 400 χιλιόμετρα.
Η κάλυψη που έχει ο ρωσικός στόλος από τους S-300 και S-400 ενισχύει σημαντικότατα την επιχειρησιακή του ικανότητα, καθώς και την στρατηγική αποτρεπτική του ιδιότητα. Πέραν αυτών των συστημάτων, στο έδαφος της Συρίας έχουν εγκατασταθεί και τα πυραυλικά συστήματα Iskander-M και Bastion-P, ενώ στην βάση Χμεϊμίμ η ρωσική πολεμική αεροπορία από το 2015 έχει μετασταθμεύσει τα παλαιού τύπου μαχητικά Su-24 και Su-25 καθώς και τα σύγχρονα Su-27SM3, Su-30SM, Su-34, Su-35S και Mig-29SMT (33 αεροσκάφη η συνολική δύναμη). Η δύναμη αυτή θα αυξηθεί με την έλευση των Tu-160.
Οι Iskander-M ανήκουν στην κατηγορία των αυτοκινούμενων πυραυλικών συστημάτων TBM (Theater Ballistic Missile), είναι στρατηγικοί βαλλιστικοί πύραυλοι βεληνεκούς 500 χλμ που χρησιμοποιούνται εναντίον στόχων «in-Theater», δηλαδή στόχων που βρίσκονται σε στρατηγικά σημεία-περιοχές όπου πραγματοποιούνται πολεμικές επιχειρήσεις. Μπορεί να χρησιμοποιηθούν π.χ. εναντίον κέντρων διοίκησης και ελέγχου, αεροδρομίων, συστοιχιών αντιαεροπορικής άμυνας, συστοιχιών πυραύλων εδάφους-εδάφους, ραντάρ, μηχανοκίνητων και άλλων σχηματισμών. Ο βασικός ρόλος των αυτοκινούμενων συστημάτων Bastion-P είναι αντιπλοϊκός, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και εναντίον στόχων εδάφους. Οι πύραυλοι cruise Bastion-P έχουν βεληνεκές 300 χλμ, με πολύ χαμηλή τροχιά (5 μέτρα). Το βλήμα cruise χρησιμοποιεί στερεά καύσιμα για την αρχική επιτάχυνση και πορεία, και υγρά καύσιμα στην τελική υπερηχητική προσέγγιση προς τον στόχο. Η αποστολή των Bastion-P είναι προφανώς τα πολεμικά πλοία του ΝΑΤΟ και η προστασία των ρωσικών σκαφών από την θάλασσα, ενώ η αποστολή των Iskander-M είναι οι βάσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Μεσόγειο (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας).
Επομένως ο ρόλος της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στην Συρία και κατ’ επέκταση στην Ανατολική Μεσόγειο συμβάλλει και στην προστασία της ίδιας της Ρωσίας.
Πέραν του αμυντικού χαρακτήρα αυτής της στρατιωτικής παρουσίας, σαφέστατα και υφίσταται ως «στρατηγικό δίλημμα» το επιθετικό πλεονέκτημα των Ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στην περιοχή.
Γ. Λιναρδής
