Στο κείμενο που παραθέτουμε, θα δείτε όλο το οδοιπορικό των πρώτων ωρών του πολέμου, μέσα από τις επίσημες διαταγές (αρχείο ΓΕΣ) που εξέδωσαν οι επικεφαλής των συνοριακών στρατευμάτων και οι αξιωματικοί που αντιμετώπισαν την αρχική εισβολή. Είναι θαυμαστό το θάρρος και το σθένος του Στρατού αλλά και όλων των Ελλήνων, που αντιμετώπισαν Ιταλούς Αλβανούς και αργότερα και Γερμανούς και Βουλγάρους, με το χαμόγελο στα χείλη:
Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού Αντισυνταγματάρχης Αθανάσιος Κορόζης εξέδωσε σειρά
διαταγών προς τους διοικητές των ελληνικών δυνάμεων, οι οποίες διαβιβάστηκαν τηλεφωνικά
στις 05.00 και τηλεγραφικά γύρω στις 07.00.
Η πρώτη από αυτές ανέφερε:
«Ἀπό ἕκτης πρωϊνῆς ὥρας σήμερον περιερχόμεθα ἐμπόλεμον κατάστασιν πρός Ἰταλίαν. Στόπ. Ἄμυνα ἐθνικοῦ ἐδάφους διεξαχθῇ βάσει διαταγῶν ἅς ἔχητε. Στόπ. Ἐφαρμόσατε σχέδιον Ἐπιστρατεύσεως.-»
Ο διοικητής της VIII Μεραρχίας Πεζικού στην Ήπειρο, Υποστράτηγος Χαράλαμπος Κατσιμήτρος, μετέφερε στα τμήματά του τις εντολές του Γενικού Επιτελείου τηλεφωνικά και με ειδικό αγγελιαφόρο:
«Ὁ Ἰταλός Πρέσβυς ἐζήτησεν ἀπό τήν Κυβέρνησιν νά διέλθουν σήμερον τήν 6ην πρωϊνήν ὥραν ἰταλικά στρατεύματα διά τοῦ ἐδάφους μας. Ἡ Κυβέρνησις ἀπέρριψε τήν αἴτησιν ταύτην καί διέταξεν ἀντίστασιν μέχρις ἐσχάτων. Ἐφαρμόσατε σχέδιον ἐνεργείας καί λάβατε μέτρα πρός ἀποφυγήν ἁρπαγῆς φυλακείων. Ἰωάννινα τῇ 28ῃ Όκτωβρίου 1940».
Στις 05:00, εξέδωσε ημερήσια διαταγή προς τους αξιωματικούς και οπλίτες της μεραρχίας, καλώντας τους να αγωνιστούν σύμφωνα με τις διαταγές της κυβέρνησης:
«…ἀμυνθῆτε τοῦ Ἱεροῦ Πατρίου ἐδάφους μετά φανατισμοῦ ἐναντίον τοῦ ἐπιδρομέως ὅστις θέλει νά προσβάλῃ ἥμᾶς ὑπούλως καί ἀνάνδρως. Ἀναμνησθῆτε τῶν ἐνδόξων παραδόσεων τοῦ Ἔθνους μας καί πολεμήσατε μετά λύσσης κατά τοῦ ἀνάνδρου ἐχθροῦ […] Δείξατε εἰς αὐτόν ὅτι εἴμεθα εἰς θέσιν νά δώσωμεν τήν δέουσαν ἀπάντησιν, ὅπως ἔδωσαν καί οἱ Πρόγονοί μας εἰς τούς ἐπιδρομεῖς Πέρσας. Ο Θεός ἅς βοηθήσει τον Τίμιον υπέρ Πατρίδος αγώνα μας και ἅς ευλογήσει τα όπλα μας διότι θα αγωνισθώμεν υπέρ βωμῶν και εστιῶν και υπέρ τῇς ελευθερίας μας. Με τήν πεποίθησιν ἀκράδαντον υπέρ τῇς νίκης ἀναφωνῶ μεθ΄υμῶν: ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ, ΖΗΤΩ Η ΠΑΤΡΙΣ, ΖΗΤΩ Ο ΣΤΡΑΤΟΣ».
Στις 05.00 ενημερώθηκε για τις εξελίξεις και ο διοικητής του Αποσπάσματος Πίνδου, Συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Δαβάκης, από τον διοικητή του Τμήματος Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας Αντιστράτηγο Ιωάννη Πιτσίκα. Την ένταση της στιγμής μεταφέρει στην έκθεσή του ο Ανθυπασπιστής Π. Χανδρινός:
«Δέν παρῆλθεν οὔτε ἡμίσεια ὥρα ἀπό τῆς κατακλίσεώς μας καί ἠκούετο τό σάλπισμα τῆς γενικῆς συναθροίσεως (συναγερμός). Ἄπαντες ἠγέρθημεν καί ἐσπεύσαμεν ἐν τάχει νά παρουσιασθῶμεν ἐνώπιον τοῦ Διοικητοῦ μας, ὅν εὕρομεν ἐντός τοῦ τηλεφωνικοῦ θαλάμου κρατοῦντα τό ἀκουστικόν τοῦ τηλεφώνου καί ἀναμένομεν διαταγάς. Μᾶς λέγει:
Ἡ Ἰταλία μᾶς ἐκήρυξε τόν πόλεμον. Τά ἰταλικά στρατεύματα ἐπιτίθενται κατά τῶν φυλακίων μας. Θάρρος, ψυχραιμία καί ἀφοσίωσις εἰς τό καθῆκον σας. Θά τούς νικήσωμεν».
Στις 05.30 ο Συνταγματάρχης Δαβάκης διέταξε λακωνικά όλα τα τμήματά του:
«Ἅμα λήψη παρούσης τεθῆτε εἰς συναγερμόν»
και στις 06.40 εξέδωσε διαταγή προς όλους τους αξιωματικούς και στρατιώτες του Αποσπάσματος Πίνδου:
«Ὁ ὕπουλος γείτων μας αἰφνιδιαστικῶς μᾶς ἐπετέθη. Στόπ. Ἡ Ἑλλάς ἀναμένει ἀπό ἕνα ἕκαστον ἡμῶν νά προστατεύσωμεν τά σύνορά της καί τήν τιμήν της καί νά δώσωμεν ἕνα καλό μάθημα εἰς τόν εἰσβολέα. Στόπ. Φανῆτε Ἑλληνες καί κρατήσατε γερά τά ὅπλα μέ πίστιν εἰς τόν Θεόν καί τόν ἑαυτόν σας καί τούς Διοικητάς σας. Στόπ. Πειθαρχία, καρτερία και θάρρος. Στόπ. Ζήτω ἡ Ἑλλάς».
Από τη στιγμή που έγινε γνωστή η είδηση του πολέμου και παρά τον αρχικό αιφνιδιασμό που προκάλεσε, η αντίδραση του ελληνικού λαού ήταν εξίσου απρόσμενη. Δεν υπήρχε φόβος, ταραχή ή αγωνία, παρά μόνο «μιὰ διάθεση εὐφορίας, κέφι ἀνάλαφρο, ἀλλόκοτο», όπως παρατηρεί ο Άγγελος Τερζάκης περιγράφοντας την ατμόσφαιρα στην Αθήνα εκείνο το πρωί:
«Στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἀντικρύζονταν, ἔφεγγε ἕνα χαρούμενο ξάφνιασμα, σάμπως ὅλος αὐτὸς ὁ κόσμος, ὁ ἴσαμε χτὲς βουτηγμένος στὴν καθημερινότητα καὶ στὴ βιοπάλη, νὰ μάθαινε ξαφνικὰ πὼς ἔχει μέσα του κρυμμένα νιάτα. Γιατὶ τὸ πρωΐ τῆς 28ης Ὀκτωβρίου 1940 γινόταν πραγματικὰ μιὰ ἀποκάλυψη: Διαφορετικὸ εἶχε πέσει νὰ κοιμηθεῖ τὸ ἔθνος τὴ νύχτα ποὺ πέρασε, διαφορετικὸ ξυπνοῦσε τώρα. Ἡ εἴδηση ποὺ ἔτρεχε ἀπὸ στόμα σὲ στόμα “Πόλεμος! οἱ Ἰταλοὶ εἰσβάλλουν”, εἴτανε σὰ γενικὴ πρόσκληση σὲ ξεφάντωμα.
Περηφάνεια, φιλότιμο καὶ λεβεντιὰ φούσκωναν τὰ στήθη».
