Στο βιβλίο της Δ/ρος Elliott η συγγραφέας περιλαμβάνει την εξής διήγηση μιας κοπέλας, πού άκουσε σε ένα άσυλο στην Τουρκία, του οποίου είχε τη διεύθυνση:
«Ήμουν δώδεκα ετών, ήμουν μαζί με τη μητέρα μου. Μας ανάγκαζαν να περπατούμε με μαστίγια και δεν είχαμε νερό. Ήταν τρομερή ζέστη και πολλοί από μας πέθαιναν απ’ τη δίψα. Μας χτυπούσαν με τα μαστίγια για να μας κάνουν να βαδίζουμε δεν ξέρω πόσες μέρες και νύχτες και βδομάδες, ωσότου φθάσαμε στην έρημο της Αραβίας.
Οι αδελφές μου και το μωρό μας πέθαναν στο δρόμο. Πήγαμε σε μια πόλη, δεν ξέρω το όνομα της.
Οι δρόμοι ήταν γεμάτοι από νεκρούς πού ήταν όλοι κομματιασμένοι. Μας ανάγκασαν να βαδίζουμε επάνω τους.
Για πολύν καιρό το έβλεπα αυτό στα όνειρα μου.
Φτάσαμε σε ένα σημείο της ερήμου, ένα κοίλωμα μέσα στην άμμο με λόφους γύρω γύρω.
Υπήρχαν χιλιάδες από μάς εκεί, πολλές πολλές χιλιάδες, όλο γυναίκες, κορίτσια και παιδιά.
Μας χώρισαν όλους με τη βία μέσα στο κοίλωμα σαν πρόβατα. Ύστερα ήρθε το σκοτάδι και ακούσαμε πυροβολισμούς πού έπεφταν ολόγυρα. Είπαμε: «Άρχισαν να μας σκοτώνουν». Όλη νύχτα τους περιμέναμε η μητέρα μου κι εγώ, τους περιμέναμε να μας χτυπήσουν. Δεν ήρθαν όμως και το άλλο πρωί όταν είδαμε γύρω μας, κανένας δεν ήταν σκοτωμένος. Κανένας δεν είχε σκοτωθεί. Δεν μας εσκότωναν. Είχαν ειδοποιήσει τις άγριες φυλές ότι είχαμε φτάσει. Οι Κούρδοι ήρθαν αργότερα, το πρωί, μόλις ξημέρωσε. Οι Κούρδοι και πολλοί άλλοι παράξενοι άνθρωποι από την έρημο• ήρθαν επάνω απ’ τους λόφους, κατέβηκαν απ’ τ’ άλογα τους και άρχισαν να μας σκοτώνουν. Όλη μέρα εσκότωναν είμαστε, βλέπετε, τόσο πολλοί. Κανένας δεν μπορούσε να νομίσει ότι θ’ αποτύχαινε το βόλι, διαρκώς σκοτώνανε. Εξακολούθησαν να σκοτώνουν όλη τη νύχτα και το πρωί-πρωί σκότωσαν τη μητέρα μου».
Η παράθεση της ανωτέρω διηγήσεως έγινε εδώ διότι αποτελεί με λίγα ζωντανά και πειστικά λόγια την σαφέστερη περιγραφή απ’ όλες πού έχουν δημοσιευτεί οπουδήποτε για τον χαρακτήρα των Τουρκικών «εκτοπίσεων» των Αρμενίων.
Όλα τα επίσημα στοιχεία και η μαρτυρία ενός πλήθους Αμερικανών, Γερμανών και άλλων αυτόπτων μαρτύρων επιβεβαιώνουν την ακρίβεια της περιγραφής αυτής. Μέσα στην έκθεση της Στρατιωτικής Αποστολής στην Αρμενία πού είναι κοινώς γνωστή ως «Αποστολή Harbort» και πού δημοσιεύθηκε απ’ την Αμερικανική Εταιρία Διεθνούς συμφιλιώσεως τον Ιούνιο του 1920, μπορεί να βρει κανείς την εξής περικοπή:
«Εν τω μεταξύ οργανώθηκαν επίσημες σφαγές των Αρμενίων πού διατάσσονταν κάθε λίγα χρόνια αφότου ο Αβδούλ Χαμίτ ανέβηκε στο θρόνο. Στα 1895 εξοντώθηκαν εκατό χιλιάδες. Στα 1908 στο Βαν και στα 1909 στα Άδανα και σε άλλα μέρη της Κιλικίας εφονεύθηκαν πάνω από τριάντα χιλιάδες. Η τελευταία και μεγαλύτερη απ’ όλες αυτές τις τραγωδίες έλαβε χώρα στα 1915. Σφαγές και εκτοπίσεις είχαν οργανωθεί την άνοιξη του 1915 βάσει ενός καθορισμένου σχεδίου. Οι στρατιώτες πήγαιναν από πόλη σε πόλη. Στην αρχή συγκεντρώνονταν σε κάθε χωριό οι νέοι στο Διοικητήριο και υστέρα τους οδηγούσαν έξω απ’ τα χωριά σε πορεία και τους εσκότωναν.
Οι γυναίκες, οι γέροι και τα παιδιά εκτοπίζονταν υστέρα από λίγες μέρες στις «Αγροτικές Αποικίες», όπως τις ωνόμασε ο Ταλαάτ Πασάς, δηλ. απ’ τα υψηλά οροπέδια της Αρμενίας πού σαρώνονται διαρκώς από τον άνεμο στις έλονοσιακές πεδιάδες του Ευφράτου και τις φλογερές αμμώδεις έρημους της Αραβίας και Συρίας. Οι νεκροί απ’ την ολοκληρωτική αυτή γενοκτονία υπολογίζονται από πεντακόσιες χιλιάδες μέχρι ένα εκατομμύριο, και ο πραγματικός αριθμός ανέρχεται σε οκτακόσιες χιλιάδες περίπου. Αναγκασμένοι να βαδίζουν πεζή κάτω από ένα καυτερό ήλιο, απογυμνωμένοι απ’ τα ρούχα τους και άλλα ασήμαντα είδη πού είχαν μαζί τους, λογχιζόμενοι με τις μπαγιονέτες όταν βραδυπορούσαν και δεκατιζόμενοι από την πείνα, τον τύφο και την δυσεντερία, άφηναν χιλιάδες νεκρούς στην άκρη του δρόμου κλπ. κλπ.».
Έχω στην κατοχή μου και μιαν άλλη έκθεση ενός αξιόπιστου Ευρωπαίου πού υπήρξε μάρτυρας της καταστροφής των Αρμενίων στο Χαλέπι και άλλου, η οποία δίνει λεπτομέρειες παρόμοιες με κείνες πού περιέχονται στο υπόμνημα του κ. Geddes, αλλ’ αποφεύγω να τις παραθέσω εδώ, φοβούμενος μήπως κουράσω τους αναγνώστες.
Έχοντας υπ’ όψη τη δυσκολία να προσκομίσει κανείς την μαρτυρία αυτόπτων μαρτύρων και επειδή η παραπάνω έκθεση δεν έχει δημοσιευθεί ως τώρα, είναι ένα πολύτιμο ιστορικό ντοκουμέντο. Έχουν πάντως λεχθεί αρκετά ώστε να πεισθεί ο αναγνώστης ότι η εξόντωση των Χριστιανών της Τουρκίας ήταν μια οργανωμένη σφαγή, πού διενεργήθηκε σε μεγάλη κλίμακα και είχε ετοιμαστεί εντελώς προτού να σταλούν οι Έλληνες στη Σμύρνη.
Τη σφαγή αυτή την είδαμε να «τίθεται εις ενέργειαν» την εποχή του Αβδούλ Χαμίτ, του «σφαγέως», την είδαμε ν’ αναπτύσσεται πλήρως και να οργανώνεται καλύτερα όταν ήταν στην εξουσία ο Ταλαάτ και ο Εμβέρ, οι πολιτικοί του «Συντάγματος»• θα την παρακολουθήσωμε να διεξάγεται μέχρι της τρομερής αποπερατώσεώς της απ’ τον Μουσταφά Κεμάλ τον «George Washington» της Τουρκίας.
Το μέρος αυτό της διηγήσεως μου δεν θα ήταν πλήρες, αν αποσιωπούσα τη συστηματική εξόντωση και τον κορεσμό των πειό ταπεινότερων παθών του ανθρώπου η του κτήνους πού χαρακτηρίζει τις σφαγές των Τούρκων εις βάρος των Ελλήνων και Αρμενίων του Πόντου. Έχουν δοθεί κατά καιρούς περιγραφές σχετικά με τη συγκέντρωση ομάδων των αξιοθρήνητων αυτών ανθρώπων σε διάφορα σημεία των ακτών της Μαύρης Θάλασσας, όπου είχαν φτάσει υστέρα από μακρές οδοιπορίες και απερίγραπτες ταλαιπωρίες και σχετικά με τη βοήθεια πού τους δόθηκε από Αμερικανικές Οργανώσεις.
Συχνά αξιωματούχοι των οργανώσεων αυτών η Αμερικανοί ιεραπόστολοι έβγαλαν κραυγές διαμαρτυρίας οι όποιες προς στιγμήν προκάλεσαν αισθήματα εκπλήξεως στις διάνοιες του Αμερικάνικου λάου η πέρασαν απαρατήρητες.
Εν τούτοις η συστηματική σφαγή, οι εκτοπίσεις, οι λεηλασίες και οι βιασμοί πού διαπράχθηκαν ανάμεσα στους Χριστιανούς της κάποτε ευημερούσης περιοχής του Πόντου, είναι μια απ’ τις πιο ειδεχθείς και σκοτεινές σελίδες και της Τουρκικής ακόμα ιστορίας. Οι ακμάζουσες κοινότητες Αμασείας, Καισαρείας, Τραπεζούντος, Χαλδείας, Ροδοπόλεως και Κολωνίας, πού ήταν επί πολλούς αιώνες κέντρα Ελληνικού πολιτισμού εξοντώθηκαν κυριολεκτικά με μια διαρκή εκστρατεία σφαγών, απαγχονισμών, εκτοπίσεων, εμπρησμών και βιασμών.
Τα θύματα ανέρχονται σε εκατοντάδες χιλιάδων, και ανεβάζουν τον ολικό αριθμό των εξοντωθέντων Αρμενίων και Ελλήνων σε ολόκληρη την παλαιά Ρωμαϊκή Επαρχία της Ασίας στον συνολικό αριθμό του ενός εκατομμυρίου και πεντακοσίων χιλιάδων. Έτσι δημιουργήθηκε η «αναγεννημένη» Τουρκία πού συγκρίθηκε σε μερικά μέρη του κόσμου με την Ελβετία και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
ΠΗΓΗ: mnimes.org (Αλησμόνητες πατρίδες)
