Η σύγκρουση μεταξύ της χριστιανικής Αρμενίας και του μουσουλμανικού Αζερμπαϊτζάν έχει ρίζες στην σταλινική Σοβιετική Ένωση, όταν δημιουργήθηκαν τεχνητά οι δυο ομώνυμες σοβιετικές δημοκρατίες.
Ο Στάλιν για να αντισταθμίσει πιθανές εθνοτικές εξεγέρσεις από Αρμένιους και Αζέρους σχεδίασε τα σύνορα των δυο δημοκρατιών έτσι ώστε να συμπεριλαμβάνεται ένα μίγμα κοινοτήτων και στις δυο δημοκρατίες, κάνοντας χρήση του γνωστού δόγματος «διαίρει και βασίλευε».

Μετά την σοβιετική κατάρρευση και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας των δυο πρώην σοβιετικών δημοκρατιών το 1991, το Ναγκόρνο Καραμπάχ (Αχτσάρ) βρέθηκε ως αρμενικός θύλακας στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, ενώ ο αζέρικος θύλακας Ναχτσιβάν βρέθηκε στο έδαφος της Αρμενίας.

Το Ισραήλ εδώ και τρεις δεκαετίες καλλιεργεί στενότατες σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν, οι σχέσεις αυτές έχουν ως ένα σκέλος την προμήθεια του Ισραήλ με αζέρικο πετρέλαιο μέσω του λιμανιού Τσεϊχάν στα νότια παράλια της Τουρκίας, ως δεύτερο σκέλος την προμήθεια των ενόπλων δυνάμεων του Αζερμπαϊτζάν με ισραηλινά οπλικά συστήματα, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη και βόμβες διασποράς τις οποίες χρησιμοποιούν σήμερα οι Αζέροι εναντίον κατοικημένων περιοχών της πόλης Στεπανακέρτ του Αχτσάρ.

To Αζερμπαϊτζάν τα τελευταία χρόνια υπήρξε ένας αξιόπιστος προμηθευτής των ισραηλινών διυλιστηρίων στην Χάιφα και στο Άσντοντ. Παρά την βιτριολική ρητορική του Ερντογάν προς το Τελ Αβίβ, η Άγκυρα δεν προτίθεται να διακόψει την ροή πετρελαίου από το τουρκικό λιμάνι προς τα ισραηλινά διυλιστήρια, ροή η οποία της προσφέρει πολλαπλά οικονομικά οφέλη τόσο για τον αγωγό Μπακού-Τσεϊχάν όσο και για την τουρκική ναυτιλία.

Εδώ και 15 ημέρες περίπου με καθημερινές πτήσεις μεταγωγικά αεροσκάφη μεταφέρουν οπλισμό από το Ισραήλ στο Αζερμπαϊτζάν, η Αρμενία έχοντας υπόψη αυτές τις ενέργειες ζήτησε από το Τελ Αβίβ να σταματήσουν οι πτήσεις.
Ο πρόεδρος της Αρμενίας Αρμέν Σαρκισιάν τηλεφώνησε στον ισραηλινό ομόλογο του Ρεουβέν Ριβλίν κάνοντας αυτό το αίτημα, ο Ριβλίν αρνήθηκε να το ικανοποιήσει, τονίζοντας ότι οι ισραηλινές σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν «δεν στοχεύουν σε καμία πλευρά».

Προφανώς όμως στοχεύουν αφού οι ισραηλινές βόμβες διασποράς, που ειρήσθω εν παρόδω είναι απαγορευμένες από διεθνείς συνθήκες, σκοτώνουν αμάχους στις πόλεις του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Το Ισραήλ στο ζήτημα της σύγκρουσης για το Αχτσάρ (Ναγκόρνο Καραμπάχ) δεν πρόκειται να θέσει σε κίνδυνο τις στενές του σχέσεις με το Αζερμπαϊτζάν, αλλά (και αυτό είναι σημαντικό) δεν θέλει να διακινδυνεύσει και τους ακόμη εν ισχύ σημαντικούς εμπορικούς και άλλους δεσμούς του με την Τουρκία.

Γ. Λιναρδής