Μια εβδομάδα έχει περάσει από την απαρχή των εχθροπραξιών μεταξύ Αρμένιων και Αζέρων για την διαφιλονικούμενη περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, αυτό το Σαββατοκύριακο οι συγκρούσεις κλιμακώθηκαν καθώς και οι δύο πλευρές βομβάρδισαν πόλεις του αντιπάλου. Οι εχθροπραξίες μεταξύ των δυο πρώην Σοβιετικών δημοκρατιών για τον έλεγχο του θύλακα Ναγκόρνο Καραμπάχ θυμίζουν τον πόλεμο που είχε ξεσπάσει αρχές της δεκαετίας 1990 στην ίδια περιοχή μετά την διάλυση του κομμουνιστικού μορφώματος ΕΣΣΔ. Οι εχθροπραξίες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν απειλούν να εμπλέξουν τους κύριους υποστηρικτές των δυο χωρών, την Ρωσία που υποστηρίζει την Αρμενία και Τουρκία, η οποία υποστηρίζει το Αζερμπαϊτζάν, απειλούν όμως να εντείνουν και τις διχογνωμίες στο ΝΑΤΟ καθώς η μεν Γερμανία υποστηρίζει τους Αζέρους, ενώ η Γαλλία τάσσεται στο πλευρό των Αρμενίων.

Μέχρι στιγμής η Τουρκία έχει επωφεληθεί ιδιαίτερα από τις εχθροπραξίες. Η Άγκυρα τα τελευταία χρόνια έχει αυξήσει σημαντικά το πολιτικό της βάρος έναντι των δυνάμεων της Δύσης, ενώ στρατιωτικά οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις λειτουργούν στην Συρία, στο βόρειο Ιράκ και στην Λιβύη και ταυτόχρονα προκαλούν την Ελλάδα και την Κύπρο στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι επιτυχίες αυτές της Άγκυρας σε μεγάλο ποσοστό οφείλονται στην πολιτική του ΝΑΤΟ και κυρίως στο μέλος αυτής της Συμμαχίας, την Γερμανία. Η αιτία της υποστήριξης της Γερμανίας προς την Τουρκία είναι από την μία πλευρά ότι η χώρα εξακολουθεί να θεωρείται από την γερμανική εξωτερική πολιτική ως γέφυρα προς την Εγγύς και Μέση Ανατολή. Από την άλλη πλευρά, οι ενεργειακοί αγωγοί που διασχίζουν την τουρκική επικράτεια είναι οι μόνοι που μπορούν να μεταφέρουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τον Καύκασο και την Κεντρική Ασία στην ΕΕ, παρακάμπτοντας την Ρωσία.

Στις συγκρούσεις μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, η Τουρκία κατάφερε να επεκτείνει για μια ακόμη φορά την στρατιωτική σφαίρα επιρροής της. Τούρκοι αξιωματικοί ήδη από την δεκαετία του 1990 άρχισαν να εκπαιδεύουν τις ένοπλες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν, ως γνωστόν εθνο-φυλετικά οι Αζέροι έχουν βαθμό πρώτης συγγένειας με τους Τούρκους, οι σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών μπορούν να περιγραφούν ως «ένα έθνος-δυο κράτη».
Το 2010 μεταξύ των δυο κρατών υπογράφηκε συμφωνία για μια «στρατηγική εταιρική σχέση», η οποία προβλέπει αμοιβαία συνδρομή σε περίπτωση που μια από τις δυο χώρες δεχθεί επίθεση από τρίτο μέρος. Έκτοτε Τουρκία και Αζερμπαϊτζάν εντείνουν σταθερά τις στρατιωτικές τους σχέσεις, οι ένοπλες δυνάμεις των δυο χωρών τα τελευταία χρόνια έχουν πραγματοποιήσει μεγάλες κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, μάλιστα στα σκαριά βρίσκεται η κατασκευή τουρκικής στρατιωτικής βάσης στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν. Επιπλέον, το Αζερμπαϊτζάν έχει εξελιχθεί σε σημαντικό πελάτη τουρκικών οπλικών συστημάτων, μετά το Ισραήλ η Τουρκία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής των ενόπλων δυνάμεων των Αζέρων.

Η συνεργασία Τουρκίας Αζερμπαϊτζάν είναι προς το συμφέρον της Γερμανίας. Κυρίαρχος λόγος είναι ότι το Αζερμπαϊτζάν διαθέτει μεγάλα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου τα οποία προμηθεύεται η Γερμανία.
Το Αζερμπαϊτζάν είναι ο 5ος μεγαλύτερος ενεργειακός προμηθευτής της Γερμανίας, o πρόσφατα κατασκευασθείς αγωγός TANAP (Trans Anatolian Pipeline) που λειτουργεί από τις εταιρίες SOCAR (Αζερμπαϊτζάν), Botaş (Τουρκία) και BP αποτελεί την κορωνίδα αυτού του κυρίαρχου λόγου. Η γερμανική ενεργειακή εταιρία Uniper συμφώνησε με την SOCAR να εισάγει έως 1,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν ετησίως έως το 2045.

Εκτός της ενεργειακής συνεργασίας υπάρχουν και άλλοι δεσμοί μεταξύ Γερμανίας και Αζερμπαϊτζάν. Ο κολοσσός της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας Rheinmetall ετοιμάζεται να υπογράψει μεγάλη συμφωνία με την κυβέρνηση του Μπακού που θα αφορά «επενδυτικά σχέδια» στην περιοχή, εξ άλλου εδώ και χρόνια οι ένοπλες δυνάμεις των Αζέρων χρησιμοποιούν αποκλειστικά φορτηγά της Mercedes Benz.

Γερμανία, Γαλλία, Ρωσία και ΗΠΑ, η κάθε χώρα για δικούς της λόγους, δεν επιθυμούν την κλιμάκωση στην περιοχή του Νότιου Καυκάσου και κάνουν έκκληση για κατάπαυση του πυρός και για μια διαδικασία που θα επιτρέψει τις διαπραγματεύσεις. Η Άγκυρα ανακοίνωσε ότι δεν επιθυμεί την κατάπαυση των συγκρούσεων και συνεχίζει να υποστηρίζει τους ανιστόρητους ισχυρισμούς των Αζέρων για την περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ, ο δε Ερντογάν δήλωσε ότι η τουρκική υποστήριξη στο Μπακού είναι μέρος της ευρύτερης υπεράσπισης των «καταπιεσμένων» μουσουλμάνων στον Καύκασο.

Δεδομένου ότι η Τουρκία υποστηρίζει ανοικτά το Αζερμπαϊτζάν, η σύγκρουση θα μπορούσε να κλιμακωθεί λόγω των στενών σχέσεων Αρμενίας-Ρωσίας σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Από την άλλη πλευρά Τουρκία και Ρωσία εξαρτώνται η μια από την άλλη σε πολλά έργα και συμφωνίες, καμία πλευρά δεν ενδιαφέρεται για μια σύγκρουση. Ωστόσο ο Ερντογάν παίζει με την φωτιά, έχοντας ανοίξει πολλά μέτωπα στο τραπέζι του γεωπολιτικού πόκερ.
Το ΝΑΤΟ στην περίπτωση Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι και πάλι διαιρεμένο, με την Γερμανία και Γαλλία να έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα.

Η Ρωσία, εφόσον ο εταίρος της Αρμενία κινδυνεύσει, θα μπορούσε να επέμβει κάνοντας χρήση της ισλαμικής τρομοκρατικής απειλής στο υπογάστριο της που είναι ο Νότιος Καύκασος (κατά το πρότυπο επέμβασης στην Συρία το 2015). Ως γνωστόν υπάρχουν αναφορές ότι η Τουρκία μεταφέρει ισλαμιστές μισθοφόρους στην περιοχή, κάτι που δύναται να θεωρηθεί τεράστια απειλή για τα συμφέροντα της Ρωσίας, καθώς ο δρόμος από το Ναγκόρνο Καραμπάχ προς την ρωσική επικράτεια δεν είναι και πολύ μακρύς, σίγουρα είναι πιο σύντομος από αυτόν της Συρίας.

Γ. Λιναρδής