Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθούν να παρουσιάσουν ένα ηνωμένο, αρραγές μέτωπο τόσον εναντίον της Κίνας όσον και εναντίον του συγκροτήματος των εταιρειών της «Μεγάλης Τεχνολογίας» (Big Tech), των «5 Γιγάντων» (Google, Apple, Facebook, Amazon και Microsoft), όμως βασικές διαφορές μεταξύ τους σε ζητήματα όπως η προστασία των ιδιωτικών δεδομένων συνεχίζουν να περιπλέκουν τις προσπάθειες εξευρέσεως μιας ενιαίας θέσεως σε θέματα που σχετίζονται με την τεχνολογία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανεκοίνωσαν τη σύσταση του «Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας» ΗΠΑ-ΕΕ (TTC - Trade and Technology Council) στις 15 Ιουνίου για τον συντονισμό των συναφών προσπαθειών τους κατά την επίσκεψη του Προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στις Βρυξέλλες. Και οι δύο πλευρές συνεφώνησαν επίσης να καθιερώσουν διάλογο για την πολιτική ανταγωνισμού μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, διάλογο ο οποίος θα στοχεύει στον συντονισμό θεμάτων που σχετίζονται με την αντιμονοπωλιακή πολιτική και την πολιτική ανταγωνισμού.
    

        • Ούτε το TTC και ούτε ο διάλογος για τον ανταγωνισμό αναφέρουν αμέσως την Κίνα, αλλά τα άμφω         εμπλεκόμενα ιδρύματα συμφωνούν με τις πρόσφατες συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ και της G-7, όπου οι         Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες χώρες της Βορείου Αμερικής συνεφώνησαν να λάβουν αυστηροτέρα στάση         απέναντι στην Κίνα, μάλιστα με το ΝΑΤΟ να χαρακτηρίζει την Κίνα ως «συστημική πρόκληση».         

        • Το TTC θα συγκροτήσει ομάδες εργασίας για την εξασφάλιση ικανών αλύσων υλικοτεχνικού εφοδιασμού και         για τον συντονισμό προτάσεων για τεχνολογικά πρότυπα, καθώς και ομάδες που θα επικεντρώνονται         μεθοδικώς στο κλίμα και στην πράσινη τεχνολογία, αλλά και στην διαχείριση των δεδομένων και στους         ελέγχους των εξαγωγών.

        • Παρά ταύτα η κοινή δήλωση ΗΠΑ-ΕΕ δεν ανεκοίνωσε λεπτομέρειες. Πριν από την σύνοδο κορυφής, η         πανίσχυρος εταιρεία πολιτικής δημοσιογραφίας και ενημερώσεως «Politico» ανέφερε σε όλα της τα μέσα (όπου         και το ομώνυμο έγκριτο περιοδικό πολιτικής αναλύσεως) ότι η επίτευξη νέας συμφωνίας για τους κανόνες         διασυνοριακής μεταφοράς δεδομένων με την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες         της κυβερνήσεως Μπάιντεν.

Η απότοκος των ανακοινώσεων αναταραχή επήλθε εμφανεστάτη καθώς ο Πρόεδρος Μπάιντεν αποκαθιστά «πάση δυνάει» την σχέση της Ουάσινγκτον με τους συμμάχους και τους εταίρους της, εν μέρει και για να υποστηρίξει μια παγκόσμιο πίεση εναντίον της Κίνας. Στους πρώτους πέντε μήνες της θητείας του, ο Μπάιντεν έχει σαφώς δώσει προτεραιότητα στην μείωση των εντάσεων με τους συμμάχους των ΗΠΑ για διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένων των τιμολογήσεων που επέβαλε ο προκάτοχός του. Ο Μπάιντεν προσεπάθησεν επίσης να διεθνοποιήσει την εκστρατεία κατά της Κίνας και να ορίσει την διεθνοπολιτικήκαι οικονομική άνοδο της Κίνας ως θεμελιώδη απειλή για τα «Δυτικά» ιδανικά της αστικής δημοκρατίας και της ελευθέρας αγοράς. Η Ευρώπη, εν τω μεταξύ, λαμβάνει επίσης ολοέν και πλέον επιθετική δράση κατά της Κίνας.

        • Προ της συνόδου κορυφής της G-7 στις 11-13 Ιουνίου, η ομάς (Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ιαπωνία,         Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ και ΕΕ) ανεκοίνωσε ότι είχε καταλήξει σε συμφωνία για διεθνείς φορολογικές         μεταρρυθμίσεις. Αυτό στην συνέχεια ώθησε τις Ηνωμένες Πολιτείες να προτείνουν την επιβολή τιμολογήσεων         προς ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, ως αντίποινα για την από μέρους τους υιοθέτηση των φόρων ψηφιακών         υπηρεσιών. Η Ιταλία, το μόνο μέλος της G-7 που υπέγραψε μνημόνιον συμφωνίας με την Κίνα σχετικώς με την         γιγαντιαία κινεζική ανπτυξιακή και επενδυτική πρωτοβουλία «Ζώνη και Δρόμος» («Belt and Road»), ανεκοίνωσε         επίσης κατά την σύνοδο κορυφής ότι επανεξετάζει την συμφωνία.

        • Στην σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ, στις 14 Ιουνίου, η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν απήτησε σαφώς από τα         ευρωπαϊκά μέλη της Συμμαχίας να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες, όπως έκανε η κυβέρνηση Τραμπ σε         προηγούμενες συνόδους κορυφής του ΝΑΤΟ.

        • Στις 15 Ιουνίου, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξαν επίσης σε συμφωνία σχετική με τις         δασμολογικές διαφορές που αφορούν τις επιδοτήσεις των αεροπορικών κατασκευαστικών κολοσσών Airbus         και Boeing.

        • Η Ευρωπαϊκή Ένωση ηύξησε την κανονιστική της εποπτεία για να επανεξετάσει τις κινεζικές επενδύσεις των         τελευταίων ετών και τον Μάιο προέτεινε νέους κανόνες που θα επέτρεπαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να         αποκλείσει τις εξαγορές από εταιρείες που λαμβάνουν επιδοτήσεις από ξένη κυβέρνηση.

Οι πολιτικές συμφωνίες υψηλού επιπέδου σχετικώς με την Κίνα καλύπτουν μόνον τις πιθανές δύσκολες διαπραγματεύσεις μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ευρωπαϊκής Ενώσεως γύρω από τεχνολογικά ζητήματα - ιδίως όταν πρόκειται για την εφαρμογή οποιωνδήποτε συμφωνιών για την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία και την ιδιωτικότητα, οι οποίες θα εχρειάζοντο νέα εσωτερική νομοθεσία και στις δύο δικαιοδοτικές επικράτειες. Η παγκόσμιος κυριαρχία των πολυεθνικών εταιρειών τεχνολογίας των ΗΠΑ, με τις οποίες ακόμη και η Κίνα δεν ημπορεί να ανταγωνιστεί ευκόλως, ευρίσκεται «στην καρδία» πολλών από τις υφιστάμενες τεχνολογικές διαφορές μεταξύ Βρυξελλών και Ουάσινγκτον.

        • Τεχνητή νοημοσύνη: Η Ευρωπαϊκή Ένωση προέτεινε ευρείας κλίμακος κανόνες για την τεχνητή νοημοσύνη (AI         – Artificial Intelligence) τον Απρίλιο και οι διαφορετικές απόψεις του ευρωπαΊκού συγκροτήματος για τους         νέους κανόνες είναι πιθανόν να εμφανιστούν ταχέως στο TTC. Οι κανόνες της ΕΕ θα απηγόρευαν την χρήση         αλγορίθμων AI με τρόπους που θα παρεβίαζαν τον «Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων» της ΕΕ και θα         εδημιούργουν απαιτήσεις «διαφανείας» σε ευαίσθητα πεδία, συμπεριλαμβανομένης της απαιτήσεως         αναγκαστικών ειδοποιήσεων κατά την χρήση «chatbots» «δανείων συνομιλίας» (προγραμμάτων υπολογιστών         αλληλεπιδρώντων μέσω μιας διεπαφής συνομιλίας) και «deep fakes» - «βαθέων απομιμήσεων» (συνθετικά μέσα         δια των οποίων ένα άτομο σε μιαν υπάρχουσα εικόνα ή βίντεο αντικαθίσταται με κάποιο άλλο μέσω         βιομετρικής ομοιότητος). Οι αυστηροί κανόνες έρχονται σε αντίθεση με την ιστορική αβρά προσέγγιση των         ΗΠΑ στον αναδυόμενο τομέα τεχνολογίας. Ο Eric Schmidt, πρόεδρος της Επιτροπής Εθνικής Ασφαλείας των         ΗΠΑ για την Τεχνητή Νοημοσύνη, έχει ήδη επικρίνει τους κανόνες από τον Μάϊο, ως «ένα πολύ μεγάλο         μειονέκτημα για την Ευρώπη» σε σχέση με την πρόοδο και τη βελτίωση της τεχνολογίας εφ’ όσον εγκριθεί         πλήρως.

        • Μεταφορές δεδομένων: Η Ευρωπαϊκή Ένωση πιθανότατα θα συνεχίσει να έχει αυστηρότερους κανόνες για το         απόρρητο και τους περιορισμούς στην πρόσβαση της εκάστοτε κυβερνήσεως σε προσωπικά δεδομένα. Αυτό θα         ημπορούσε να θέσει κάθε νέα συμφωνία μεταφοράς δεδομένων σε άλλη ακύρωσή της από τα ευρωπαϊκά         δικαστήρια. Οι δύο τελευταίες συμφωνίες ΕΕ-ΗΠΑ κατηργήθησαν λόγω ανησυχιών σχετικώς με την πρόσβαση         της αμερικανικής κοινότητος πληροφοριών στα προσωπικά δεδομένα και στους αδυνάμους κανόνες που         περιορίζουν την πρόσβαση της κυβερνήσεως. Η Ευρωπαϊκή Ένωση διστάζει να συνάψει άλλη συμφωνία         μεταφοράς δεδομένων, λαμβάνουσα υπ όψη τις ανησυχίες της. Οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία θα εχρειάζετο         επίσης αλλαγές στην αμερικανική εποπτεία και στους εθνικούς νόμους περί ασφαλείας, οι οποίοι θα         ημπορούσαν να είναι προβληματικοί στο εσωτερικόν των Ηνωμένων Πολιτειών.

        • Φορολογία: Η συμφωνία της G-7 για την διεθνή φορολογική μεταρρύθμιση είναι μια θετική ανακοίνωση προς         μιαν ανάλογο μεταρρύθμιση στο πλαίσιον της Ομάδος G-20 και του «Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και         Αναπτύξεως» (ΟΟΣΑ), ο οποίος περιλαμβάνει περισσότερες από 130 χώρες. Ωστόσον, παραμένουν ανεπίλυτα         και «κολλώδη» ζητήματα. Οι διαπραγματεύσεις της G-7 επεκεντρώθησαν σε μεγάλον βαθμό στην επίτευξη         συναινέσως για την υποστήριξη ενός ελαχίστου φόρου εισοδήματος εταιρειών 15%, καθώς και την κατανομή         της φορολογικής αρχής σε μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες τεχνολογίας, με βάση τα κέρδη και τα έσοδα σε         διάφορες χώρες και όχι στην έδρα τους. Ωστόσον, δεν έχουν επιτευχθεί οι τελικές λεπτομέρειες σχετικώς με         την ακριβή φορολογική βάση και τον τρόπον αντιμετωπίσεως του αμερικανικού γίγαντος της λιανικής         πωλήσεως Amazon, ο οποίος συχνάκις έχει χαμηλά περιθώρια κέρδους. Οι χώρες οι οποίες κατά το παρελθόν         εβασίσθησαν σε μεγάλον βαθμό στην προσφορά ειδικών οικονομικών ζωνών χωρίς εταιρικούς φόρους για να         κερδίσουν επενδύσεις, αναμένεται πλέον να απαιτήσουν εξαργύρωση, γεγονός που θα ημπορούσε να οδηγήσει         και ευρωπαϊκούς «φορολογικούς παραδείσους» όπως η Ιρλανδία να απαιτήσουν το ίδιο. Παρ’ όλον που δεν είναι         πλέον μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Ηνωμένο Βασίλειο πιέζει επίσης για μιαν εξαίρεση στους         χρηματοπιστωτικούς τομείς.

        • Ανταγωνισμός και αντιμονοπωλιακή νομοθεσία: Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα έχει μια πλέον εκτεταμένη άποψη από         τις Ηνωμένες Πολιτείες σχετικώς με τον περιορισμόν πρακτικών από εταιρείες τεχνολογίας που θεωρεί         αντι- ανταγωνιστικές, εν μέρει λόγω του γεγονότος ότι συχνάκις οι Ευρωπαίοι ανταγωνιστές βλέπουν τις         ευκαιρίες της αγοράς τους να μειώνονται. Ο προτεινόμενος νόμος για τις ψηφιακές αγορές της Ευρωπαϊκής         Ενώσεως αυξάνει ήδη τις αντιδράσεις στην Ουάσιγκτον. Η πράξη στοχεύει στη ρύθμιση εποπτείας των         «εταιρειών πλατφόρμας» (δηλαδή εκείνων που παράγουν αξία χρησιμοποιούσες αλληλεπιδράσεις, δοσοληψίες         και συνεργικές σχέσεις). με μεγάλη βάση χρηστών, αλλά ένας κορυφαίος Ευρωπαίος νομοθέτης που συμμετείχε         στην διαδικασία συντάξεως της πράξεως είπεν ότι θα πρέπει να στοχεύει μόνο στις πέντε μεγαλύτερες         εταιρείες πλατφόρμας, οι οποίες είναι όλες αμερικανικές ! Τα σχόλια του νομοθέτη ώθησαν το Συμβούλιο         Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ να στείλει επιστολή τον Ιούνιο σε ευρωπαίους αξιωματούχους προειδοποιούν ότι         η πράξη δεν πρέπει αδίκως να στοχεύει εταιρείες των ΗΠΑ. Οι Ηνωμένες Πολιτείες προέτειναν επίσης μια         σειρά διαφορετικών αντιμονοπωλιακών μέτρων και μεταρρυθμίσεων κατά των μεγα-εταιρειών της         τεχνολογίας. Αλλά για να ευθυγραμμισθεί στενότερον η αντιμονοπωλιακή θέση των ΗΠΑ με εκείνην της         Ευρώπης, η ανάλογος ώθηση θα χρειασθεί διμερή υποστήριξη στο Κογκρέσο, (πράγμα το οποίον θα αποδειχθεί         δύσκολο, δεδομένου ότι ακόμη και οι κρατούντες Δημοκρατικοί είναι διχασμένοι σχετικώς με το πόσον         «επιθετικόν» είναι να επιδιώξουν την βαθεία αντιμονοπωλιακή μεταρρύθμιση.

Α. Κωνσταντίνου