Κάθε επιστημονική ανακάλυψη, διέπεται αφενός από τις καλές προθέσεις επιστημόνων που διψούν για πρόοδο και για να βοηθήσουν την ανθρωπότητα και αφετέρου χρηματοδοτείται από οργανισμούς και funds που έχουν την ακριβώς αντίθετη πρόθεση: να αυξήσουν τον έλεγχο.
Για να μιλήσω με όρους marketing, να αυξήσουν τις πωλήσεις και τον λόγο τιμή/απόδοση. Και ναι, για όσους δεν το έχουν αντιληφθεί στις σύγχρονες κοινωνίες, οι πολίτες είμαστε εμπόρευμα. Άρα πρέπει να είναι ελεγχόμενη η γραμμή παραγωγής και το δίκτυο πωλήσεών μας.

Ως τεχνολογία, η τεχνητή νοημοσύνη έχει χαρακτηριστεί σαν η «ασημένια σφαίρα» για πολλά προβλήματα. Έχει ιατρικές εφαρμογές, (καρκίνο, εγχειρήσεις, εμβόλια), έχει μετεωρολογικές εφαρμογές, έχει εφαρμογές στην ανάλυση δεδομένων (επεξεργασία στοιχείων, μελέτη αποδόσεων τακτικών στον αθλητισμό κλπ.) μπορεί να αυτοματοποιήσει ανιαρές εργασίες όπως η οδήγηση και η διοικητική γραφειοκρατία.

Και φυσικά, χρησιμοποιείται ιδανικά, για κάθε είδους, παρακολούθηση !
Υπάρχει ένα χαρακτηριστικό της Τ.Ν. που πρέπει να γίνει αντιληπτό: δεν υπάρχει Τ.Ν. χωρίς παρακολούθηση.
Οι εφαρμογές της, βασίζονται σε τεράστιους όγκους δεδομένων για την εκπαίδευση αλγορίθμων, με σκοπό την υλοποίηση προτύπων και τη λήψη αποφάσεων.

Μεγάλο μέρος των δεδομένων, συλλέγεται από τους καταναλωτές χωρίς να το γνωρίζουν. Οι εταιρείες διαδικτύου ιχνηλατούν τα clicks, για να ταυτοποιήσουν τις προτιμήσεις μας για τα πάντα (τρόπος ζωής, ενδιαφέροντα, πολιτικές προτιμήσεις, σεξουαλικές διαθέσεις, υπηρεσίες, προϊόντα, άρθρα, ειδήσεις και διαφημίσεις).

Για παράδειγμα, γνωρίζετε άραγε ότι η «Clearview AI» εταιρεία αναγνώρισης προσώπου, παίρνει εικόνες από το Facebook και το YouTube για να εκπαιδεύσει το μοντέλο της; Γνωρίζετε ακόμη ότι, το Facebook ανακοίνωσε πρόσφατα πως θα ξεκινήσει να «εκπαιδεύει μοντέλα τεχνητής εικόνας» με δημόσια βίντεο που έχετε όλοι ανεβάσει ως χρήστες στις σελίδες σας; Δεν είναι τυχαίο ότι το Facebook, έχει βραβευθεί από την CIA…

Η πανδημία του κορωνοϊού εισήγαγε την ανάγκη για αστραπιαίες πληροφορίες για τη δημόσια υγεία και άνοιξε έτσι την πόρτα, ή καλύτερα την κερκόπορτα, συλλογής και παρακολούθησης δεδομένων σε τόσο ευρεία κλίμακα, που θα ήταν αδιανόητη πριν την πανδημία, με δικαιολογία την προστασία της δημόσιας υγείας.

Οι κυβερνήσεις χρησιμοποίησαν τα «έξυπνα κινητά» για να παρακολουθούν τις μετακινήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και φυσικά σε πολλές άλλες χώρες. Εταιρείες και κυβερνήσεις, έχουν εγκαταστήσει κάμερες που χρησιμοποιούν λογισμικά Τ.Ν. για να ελέγχουν εάν οι εργαζόμενοι και οι πελάτες συμμορφώνονται με τους κανόνες κοινωνικής αποστασιοποίησης. Στην Γαλλία έχουν ενσωματώσει τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου στα μέσα μαζικής μεταφοράς για την παρακολούθηση της χρήσης μάσκας.

Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Fabio Chiusi, επικεφαλής του “AlgorithmWatch” (μιας οργάνωσης που εποπτεύει αυτές τις τεχνολογίες και παρακολουθεί την αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων:
"Η ομαλοποίηση της βιομετρικής επιτήρησης είναι αρκετά εμφανής με (τον) COVID-19".

Φυσικά η χρήση της Τ.Ν. δεν ξεκίνησε τώρα, αλλά προηγείται του κορωνοϊού. Σε όλα τα Ευρωπαϊκά κράτη, εκτός Λουξεμβούργου, χρησιμοποιούνται κάποια λογισμικά τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου. Και ναι, και στην Ελλάδα. (Δείτε την λίστα)
Η ολλανδική αστυνομία τα χρησιμοποιεί στην ταυτοποίηση υπόπτων με μια βάση δεδομένων εγκληματιών.
Στην Βρετανία η Αστυνομία του Λονδίνου χρησιμοποιεί ζωντανή αναγνώριση προσώπου για να ταιριάξει πρόσωπα με εγκληματίες. Η γαλλική κυβέρνηση είναι θετική στην χρήση τεχνητής αναγνώρισης προσώπου για την επόπτευση "ύποπτης συμπεριφοράς".

Η διεισδυτική ενσωμάτωση τέτοιων τεχνολογιών επιτήρησης εγείρει ερωτήματα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο πλήττουν τις αξίες μιας κοινωνίας. Πιο συγκεκριμένα, η αναγνώριση προσώπου δοκιμάζει τα όρια ανάμεσα στην προστασία της ιδιωτικής ζωής και των νόμιμων αναγκών εντοπισμού και ιχνηλάτησης.

Οι οπαδοί της Τ.Ν. προβάλλουν το επιχείρημα ότι είναι ένα ισχυρό εργαλείο που μπορεί να βοηθήσει τις υπηρεσίες μετανάστευσης να «σαρώνουν» τους εισερχόμενους στα σύνορα και να βοηθούν την αστυνομία να βρίσκει εγκληματίες. Αφού δηλαδή δημιούργησαν το πρόβλημα της αθρόας ανεξέλεγκτης μετανάστευσης, τώρα θα ελέγχουν εμάς, για να το ραφινάρουν…

Στις ΗΠΑ, οι αντιστάσεις είναι ισχυρές. Πολιτείες όπως το Πόρτλαντ έχει επιβάλλει γενική απαγόρευση στη χρήση τεχνολογίας αναγνώρισης προσώπου για την πόλη, καθώς και για καταστήματα, εστιατόρια και ξενοδοχεία. Η Νέα Υόρκη έχει απαγορεύσει την αναγνώριση προσώπου στα σχολεία και οργανώσεις πολιτών, ζητούν την επέκταση της απαγόρευσης και στους δρόμους της πόλης.

Η Ε.Ε. προς το παρόν συζητά το θέμα και δεν έχει πάρει συγκεκριμένες αποφάσεις αλλά μιλάει με προτάσεις. Συζητήσεις γίνονται αλλά υπάρχουν και αντιρρήσεις, συμπεριλαμβανομένου του "επόπτη προστασίας δεδομένων της Ευρώπης", που φοβούνται ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε μαζική παρακολούθηση.

Τον Απρίλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε πρόταση για την «ρύθμιση των επικίνδυνης χρήσεων της τεχνητής νοημοσύνης». Η πρόταση απαγορεύει την απομακρυσμένη αναγνώριση προσώπου σε δημόσιους χώρους για την επιβολή του νόμου "καταρχήν", αλλά αφήνει περιθώρια στις εθνικές υπηρεσίες να χρησιμοποιούν την ζωντανή τεχνολογία αναγνώρισης προσώπου.

Μια από τις σοβαρές παρανοήσεις για την Τ.Ν. νοημοσύνη είναι πως, είναι ένα αντικειμενικό και ουδέτερο εργαλείο. Αυτό είναι ψέμα. Οι αλγόριθμοι και τα λογισμικά αναπτύσσονται πάντα, κατά παραγγελία και με προδιαγραφές που ορίζουν οι δημιουργοί, βασιζόμενοι στις προκαταλήψεις, στις προτεραιότητες και στην ηθική τους.

Παραμένει το γνωστό ερώτημα: ποιος θα ελέγχει τους ελέγχοντες;
Αλλά και επίσης, ποιος θα πάρει τέτοιες αποφάσεις και γιατί δεν ζητείται η γνώμη των άμεσα ενδιαφερόμενων, δηλαδή των πολιτών.
Τα πολιτειακά συστήματα διακυβέρνησης της λεγόμενης Δύσης (τουλάχιστον) υποτίθεται ότι προστατεύουν βασικές αξίες της κοινωνίας και την ατομική ελευθερία των πολιτών. Μήπως όμως τελικά, μόνον «υποτίθεται»;

Κρίτωνας