Σε πρόσφατη ανάρτηση στον ιστοχώρο μας υπό τον τίτλο «Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΩΝ ΑΡΑΒΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΜΕ ΤΟΝ ΑΣΑΝΤ ΣΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ ΤΗΝ ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΩΝ ΗΠΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ» είχαμε διατυπώσει την άποψη ότι «οι ΗΠΑ αποχαιρετούν την Μέση Ανατολή, καθώς βλέπουν ότι τα γεωπολιτικά οφέλη που απορρέουν από την διατήρηση των ιστορικών στρατηγικών πυλώνων και των στόχων της πολιτικής τους στην περιοχή έναντι των κινδύνων που συνδέονται με μια τέτοια πολιτική, να μην είναι πλέον βιώσιμα.

Για τις ΗΠΑ η στρατηγική «απειλή» Ρωσίας και Κίνας, μια απειλή που περιλαμβάνει πολιτική, οικονομική, στρατιωτική και κοινωνική ατζέντα, πλήττει σοβαρά τα γεωπολιτικά τους συμφέροντα και θεωρούν ότι το πολιτικό και στρατηγικό πλεονέκτημα των δυο αυτών υπερδυνάμεων απαιτεί από τις ίδιες να κάνουν «πίσω» στην Μέση Ανατολή, η περιοχή δεν είναι πλέον στο πεδίο των προτεραιοτήτων τους».

Το επίκεντρο της παγκόσμιας διεκδίκησης της εξουσίας θα είναι στο μέλλον η περιοχή του Ειρηνικού και της Θάλασσας της Νότιας Κίνας (Σινική Θάλασσα), όπου οι ΗΠΑ θέλουν να αντιταχθούν στην Κίνα και να περικυκλώσουν την Ρωσία. Η κάποτε ακμάζουσα για τα συμφέροντα των ΗΠΑ περιοχή της Μέσης Ανατολής είναι πλέον κατεστραμμένη και αποσταθεροποιημένη από κρίσεις και πολέμους, η αναδιοργάνωση της δεν είναι στις γεωπολιτικές προτεραιότητες των ΗΠΑ.

Προκειμένου όμως να μην εγκαταλείψουν στην Μόσχα τον πλήρη έλεγχο της γεωστρατηγικά σημαντικής αυτής περιοχής, οι περιφερειακοί εταίροι των ΗΠΑ σχεδιάζουν να αναλάβουν καθήκοντα αστυνόμευσης ή τουλάχιστον να το προσπαθήσουν υπό την εποπτεία της Ουάσιγκτον.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η στενή συνεργασία του ΝΑΤΟ με το Ισραήλ για τον έλεγχο των φυσικών πόρων της Ανατολικής Μεσογείου, η εξομάλυνση των σχέσεων του Ισραήλ με τις αραβικές μοναρχίες του Κόλπου, η αποκατάσταση των σχέσεων Άσαντ με την Σαουδική Αραβία, την Ιορδανία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο κατευνασμός του Ιράν με την επιστροφή των ΗΠΑ στην πυρηνική συμφωνία P5+1 (γνωστή και ως Joint Comprehensive Plan of Action), οι πρόσφατες συνομιλίες του Ριάντ με την Τεχεράνη καθώς αυτή η προσέγγιση είναι η πλέον εφικτή και «φθηνή» επιλογή για τις ΗΠΑ, η επίλυση του Παλαιστινιακού ζητήματος με την υποστήριξη δυο κρατών (ένα ισραηλινό και ένα παλαιστινιακό).
Αυτό το πλέγμα συνεργασιών μπορεί να δώσει στις ΗΠΑ την δυνατότητα να μετατοπίσουν την στρατιωτική τους παρουσία ανατολικά προς την περιοχή του Ειρηνικού και της Σινικής Θάλασσας.

Αν και η μετατόπιση αυτή γίνεται σε συνεννόηση με τους σημαντικούς νατοϊκούς εταίρους των ΗΠΑ, δεν είναι τυχαίο ότι το τελευταίο διάστημα Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία έχουν έντονη διπλωματική δραστηριότητα στην Μέση Ανατολή, ουδόλως είναι βέβαιο ότι οι ευρωπαίοι εταίροι των ΗΠΑ θα ενταχθούν κατηγορηματικά υπέρ της Ουάσιγκτον στην αντιπαλότητα της με το Πεκίνο.

Χαρακτηριστική είναι η συνέντευξη στην εφημερίδα «Le Figaro» του αρχηγού των Ενόπλων Δυνάμεων της Γαλλίας, στρατηγού Francois Lecointre: «Οδεύουμε προς την αναδιοργάνωση της παγκόσμιας τάξης, η οποία είναι δομημένη γύρω από τον ανταγωνισμό μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Θα κληθούμε να επιλέξουμε πλευρές. Θα είναι πολύ δύσκολο, ακριβώς επειδή ούτε η Γαλλία ούτε η Ευρώπη ενδιαφέρονται γι’ αυτό. Αν και οι συμμαχικές σχέσεις μας με τις ΗΠΑ δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, κάτι που είναι απαραίτητο, δεν πρέπει να επιτρέψουμε στους εαυτούς μας να παρασυρθούμε σε μια αδιανόητη αντιπαράθεση που μπορεί να προκύψει μεταξύ της Κίνας και των ΗΠΑ. Βρισκόμαστε σε κρίσιμη καμπή, η Ευρώπη είτε θα παραμείνει εκεί που είναι σήμερα και τελικά θα εξαφανιστεί από την διεθνή σκηνή, είτε θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις προσδοκίες ασφαλείας των πολιτών της.
Η Κίνα και η Ρωσία γίνονται εξαιρετικά επικίνδυνοι ανταγωνιστές στον στρατιωτικό τομέα, ιδιαίτερα όσον αφορά τα υποβρύχια και τους βαλλιστικούς υπερ-υπερηχητικούς πυραύλους». Στο ίδιο πλαίσιο ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν δήλωσε ότι «θα ήταν αντιπαραγωγικό για την ΕΕ να συμπορευτεί με τις ΗΠΑ στον ανταγωνισμό τους με την Κίνα».

Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ «Pivot to Asia» από εποχής Ομπάμα έχει ως στόχο να περικυκλώσει και να περιορίσει την άνοδο της Κίνας και να διατηρήσει την υπεροχή στην περιοχή του Ειρηνικού και της Σινικής Θάλασσας. Ήδη από τον πόλεμο του Βιετνάμ, η μακροπρόθεσμη πολιτική των ΗΠΑ απέβλεπε στον περιορισμό της Κίνας.
Από το 1970 η Κίνα εμφανίζεται σε εμπιστευτικά έγγραφα του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ ως «μια μεγάλη δύναμη που απειλεί να υπονομεύσει την αμερικανική σημασία και αποτελεσματικότητα στον κόσμο και οργανώνει όλη την Ασία εναντίον των ΗΠΑ. Υπάρχουν τρία μέτωπα σε μια μακροχρόνια προσπάθεια περιορισμού της Κίνας: Το μέτωπο της Ιαπωνίας-Κορέας, το μέτωπο Ινδίας-Πακιστάν, το μέτωπο της Νοτιοανατολικής Ασίας».

Από το 1970 μέχρι των ημερών μας τα γεγονότα υποδεικνύουν ότι η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ για τον περιορισμό της Κίνας εξακολουθεί να ισχύει αδιαλείπτως και με αυξανόμενη γεωπολιτική ένταση.
Τούτο αποδεικνύεται από την συνεχιζόμενη στρατιωτική παρουσία τόσο στην Ιαπωνία όσο και στην Νότιο Κορέα, την επί δυο δεκαετίες αμερικανική κατοχή του Αφγανιστάν τόσο στα σύνορα με το Πακιστάν όσο και με την Κίνας, τις πραξικοπηματικές ενέργειες ανατροπής κυβερνήσεων της Νοτιοανατολικής Ασίας φιλικών προς την Κίνα, την προσπάθεια αποσταθεροποίησης του Χονγκ Κονγκ μέσω διαδηλώσεων τύπου «έγχρωμης επανάστασης», την πρόσφατη αναταραχή στην Μιανμάρ. Η αξιολόγηση της δραστηριότητας των ΗΠΑ κατά μήκος αυτών των τριών μετώπων αποκαλύπτει την πρόοδο και τις αποτυχίες που αντιμετώπισε η Ουάσιγκτον, αλλά και τους κινδύνους που θέτει η πολεμική της πολιτική για την παγκόσμια ειρήνη και την σταθερότητα.

Στην πραγματικότητα η πολιτική της Ουάσιγκτον από το 1970, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής «Pivot to Asia», αποσκοπεί να εμποδίσει την Κίνα να δημιουργήσει σφαίρες επιρροής τόσο στον οικονομικό όσο και στον στρατιωτικό τομέα, δηλαδή αποσκοπεί να περικυκλώσει την Κίνα. Η Ουάσιγκτον επιθυμεί να συνεχίσει την δική της ατιμωρησία δεκαετιών στην Νοτιοανατολική Ασία, την συνέχιση των πολέμων και των ανθρωπιστικών κρίσεων και των καταχρήσεων του διεθνούς δικαίου που προέρχονται από αυτήν.

Η κατανόηση του πλήρους εύρους του ανταγωνισμού των ΗΠΑ με την Κίνα βοηθά να ξεκλειδωθεί η σύγχυση γύρω από την εξέλιξη μεμονωμένων κρίσεων όπως π.χ. ο εμπορικός πόλεμος, ο τεχνολογικός πόλεμος σχετικά με το 5G της Huawei, η πολιτικοποίηση της λοίμωξης Covid-19, οι βομβιστικές επιθέσεις στο νοτιοδυτικό Πακιστάν, οι φοιτητικοί όχλοι στην Ταϊλάνδη, οι προσπάθειες του πολεμικού ναυτικού των ΗΠΑ να μετατραπεί η Θάλασσα της Νότιας Κίνας σε συγκρουσιακό μέτωπο.

Η κατανόηση ότι όλα αυτά τα γεγονότα συνδέονται μας δίνει την δυνατότητα να αξιολογήσουμε την απόφαση των ΗΠΑ να διεκδικήσουν με επιτυχία ή μη την παγκόσμια εξουσία στο πεδίο του Ειρηνικού και της Σινικής Θάλασσας, μας δίνει μια εικόνα της συνολικής προσπάθειας των ΗΠΑ να περικυκλώσουν την Κίνα και κατ’ επέκταση την Ρωσία. Δίνει επίσης στις κυβερνήσεις και στα περιφερειακά μπλοκ μια σαφέστερη εικόνα για το πως θα πρέπει να διαχειριστούν την εξωτερική τους πολιτική.

Μετά την αποτυχημένη πολιτική της «Αραβικής Άνοιξης», οι ΗΠΑ θεωρούν ότι μπορούν να ανταπεξέλθουν σε μια πολιτική «Ασιατικής Άνοιξης» για να ανατρέψουν τους πολυπολικούς γεωπολιτικούς συσχετισμούς που ήδη διαμορφώνονται παγκοσμίως.
Η νέα αξίωση των ΗΠΑ στην παγκόσμια εξουσία, αν και δεν έχει πλήρως ξεδιπλωθεί, ωθεί Μόσχα και Πεκίνο να ευθυγραμμιστούν στην εξωτερική και αμυντική τους πολιτική. Η πορεία αντιπαράθεσης των ΗΠΑ με τις δυο υπερδυνάμεις της Ευρασίας είναι ένα τεράστιο στρατηγικό λάθος και η «στοίχιση» του ενός εναντίον των άλλων δυο θα στοιχίσει ακριβά στις ΗΠΑ. Ακόμη και η Κίνα που έως πρόσφατα η επίσημη εξωτερική της πολιτική έφερε τον τίτλο «αδέσμευτη», τώρα πλέον υποστηρίζει ανοικτά μια ολοκληρωμένη στρατηγική συμμαχία με την Ρωσία, προβάλλοντας ότι ο κόσμος πρέπει να μετατοπισθεί από την μονοπολικότητα στην πολυπολικότητα.

Η λογική προσέγγιση της διεκδίκησης της παγκόσμιας εξουσίας με επίκεντρο τον Ειρηνικό και την Σινική Θάλασσα οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Ουάσιγκτον μη μπορώντας να αποτρέψει μια ολοκληρωμένη συμμαχία των δυο υπερδυνάμεων της Ευρασίας, θα αναγκαστεί είτε σε άτακτη υποχώρηση ή στην φυγή προς τα εμπρός, τουτέστιν την συνέχιση της αμερικανοσιωνιστικής πολιτικής με άλλα μέσα.

Γ. Λιναρδής