Μπροστά στον κίνδυνο το Ιράν να συνεχίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου και να εξελιχθεί σε πυρηνική δύναμη, οι ΗΠΑ αίρουν τις οικονομικές κυρώσεις κατά της Τεχεράνης και επανέρχονται στην συμφωνία P5+1, γνωστή και ως JCPOA (Joint Comprehensive Plan of Action). Τον Μάιο του 2018 ο πρόεδρος Τραμπ είχε αποσύρει μονομερώς τις ΗΠΑ από την εν λόγω συμφωνία που είχε επιτευχθεί μεταξύ των χωρών ΗΠΑ, Βρετανία, Ρωσία, Γαλλία, Κίνα, Γερμανία και Ιράν το 2015.

Στο πλαίσιο της JCPOA, το Ιράν είχε συμφωνήσει να εξαλείψει το απόθεμα μεσαίου ουρανίου, να μειώσει το απόθεμα ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού κατά 98% και να μειώσει κατά περίπου δύο τρίτα τον αριθμό των φυγοκεντρητών αερίου για 13 χρόνια.
Για τα επόμενα 15 χρόνια, το Ιράν θα εμπλούτιζε ουράνιο μόνο έως και 3,67%. Το Ιράν συμφώνησε επίσης να μην κατασκευάσει νέες εγκαταστάσεις βαρέων υδάτων για το ίδιο χρονικό διάστημα. Οι δραστηριότητες εμπλουτισμού ουρανίου θα περιορίζονταν σε μία μόνο εγκατάσταση που θα χρησιμοποιούσε φυγοκεντρητές πρώτης γενιάς για 10 έτη. Άλλες εγκαταστάσεις θα μετατρέπονταν για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι διάδοσης.
Για την παρακολούθηση και την επαλήθευση της συμμόρφωσης του Ιράν με τη συμφωνία, ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) θα είχε τακτική πρόσβαση σε όλες τις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Η συμφωνία προέβλεπε ότι σε αντάλλαγμα για την επαληθεύσιμη τήρηση των δεσμεύσεων του, θα ήροντο οι οικονομικές κυρώσεις των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για τα πυρηνικά.

Η απόφαση για άρση των κυρώσεων από τον Μπάιντεν, που επί του πρακτέου σημαίνει και επιστροφή των ΗΠΑ στην συμφωνία P5+1, θα έχει ως αποτέλεσμα να τερματιστούν σχεδόν όλες οι σημαντικότερες κυρώσεις που είχαν «πνίξει» το Ιράν, τουτέστιν αυτές που εμποδίζουν τις οικονομικές συναλλαγές του, καθώς και εκείνες κατά του ενεργειακού τομέα.

Θυμίζουμε ότι στις 6 Απριλίου είχαν ξεκινήσει στην Βιέννη έμμεσες διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, με την μεσολάβηση των χωρών που συμμετέχουν στην συμφωνία P5+1. Την Τετάρτη 21 Απριλίου στην Βιέννη διπλωματικοί αντιπρόσωποι των χωρών της συμφωνίας P5+1 δήλωσαν σε δημοσιογράφους ότι οι συνομιλίες που διεξήχθησαν είχαν θετικό αποτέλεσμα για την ανανέωση της συμφωνίας.

Θα πρέπει να τονισθεί ότι ο Μπάιντεν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του είχε εκφράσει την επιθυμία για επιστροφή των ΗΠΑ στην JCPOA, αλλά με την προϋπόθεση ότι το Ιράν να είναι το πρώτο που θα συμμορφωθεί πλήρως πριν οι ΗΠΑ άρουν τις κυρώσεις. Η Τεχεράνη είχε υιοθετήσει την αντίθετη άποψη, σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ έπρεπε να άρουν όλες τις κυρώσεις κατά του Ιράν που επιβλήθηκαν κατά την διάρκεια θητείας του Τραμπ.

Η άρση των κυρώσεων κατά του Ιράν υποδηλώνει την αδυναμία των ΗΠΑ και των συμμάχων τους να χρησιμοποιήσουν στρατιωτική βία εναντίον της Τεχεράνης.
Μελέτες που έγιναν από think tanks της αμερικανικής κυβέρνησης κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μια συμφωνία με το Ιράν είναι πιο επωφελής για τις ΗΠΑ από τις συνέπειες μιας στρατιωτικής επίθεσης. Η στρατιωτική επιλογή θα είχε τεράστιες επιπτώσεις για την Ουάσιγκτον και δεν θα σταματούσε το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν.
Ο βομβαρδισμός των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, ακόμη και αν το εγχείρημα ήταν επιτυχές, δεν θα είχε κανένα αποτέλεσμα χωρίς «boots on the ground», κάτι που θα μπορούσε να είναι μοιραίο για τους επιτιθέμενους.

Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ προσπάθησαν στο πρόσφατο παρελθόν να υπονομεύσουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν με άλλους τρόπους και να διαταράξουν την πρόοδο των ειρηνικών δραστηριοτήτων αυτού του προγράμματος. Δολοφόνησαν πολλούς Ιρανούς πυρηνικούς επιστήμονες και επιτέθηκαν στα ηλεκτρονικά συστήματα των πυρηνικών εγκαταστάσεων, εισάγοντας τον καταστροφικό ιό Stuxnet στους υπολογιστές και βάσεις δεδομένων αυτών των εγκαταστάσεων. Οι προσπάθειες αυτές όμως δεν είχαν επαρκή αποτελέσματα και έτσι η Ουάσιγκτον σύρθηκε και πάλι στην διπλωματική λύση, αγνοώντας το Ισραήλ το οποίο επιμένει στην στρατιωτική λύση.

Το Ιράν αμφισβήτησε με επιτυχία τις ΗΠΑ και κέρδισε τον «πόλεμο» για το πυρηνικό του πρόγραμμα χωρίς στρατιωτική αντιπαράθεση. Για την Ουάσιγκτον και τις ηγεμονικές της βλέψεις αυτό προφανώς είναι εξ ίσου απαράδεκτο, όσο ανέφικτη θα ήταν και μια στρατιωτική αντιπαράθεση με την Τεχεράνη.

Γ. Λιναρδής