Όπως αποκάλυψε πρόσφατη έρευνα που δημοσιεύθηκε την προηγούμενη Παρασκευή, 12 Φεβρουαρίου, σχεδόν οι μισοί πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (44 τοις εκατό) θα ήθελαν να δουν ευρύτερες μεταρρυθμίσεις στο ευρωπαϊκό συγκρότημα. 

«Η μεταρρύθμιση της ΕΕ είναι σαφώς κάτι που οι πολίτες θέλουν να δουν, και για τον λόγο αυτόν πρέπει να ξεκινήσουμε τη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης το συντομότερο δυνατόν», δήλωσε ο Ιταλός πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Νταβίντ Σασόλι.

Η ήδη κατά πολύ καθυστερημένη «Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης» (CoFoE - Conference on the Future of Europe ) θεωρείται ως εξαιρετική ευκαιρία να διεξαχθεί ουσιώδης διάλογος με τους πολίτες, χωρίς αποκλεισμούς, σχετικά με το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτή η ευκαιρία αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα μετά την αποκάλυψη ποικίλων σημαντικών λειτουργικών και δομικών αδυναμιών της Ένωσης λόγω της πανδημίας του κορωναϊού.

Ωστόσο, οι συζητήσεις μέχρι στιγμής έχουν επικεντρωθεί περισσότερο στο ποιός πρέπει να αναλάβει την ευθύνη διαχείρισης της Διάσκεψης (και βεβαίως να χρησιμοποιήσει τα εξ αυτής δικαιώματα) παρά στο πεδίο ή στο περιεχόμενο της πραγματικής εκδήλωσης.
Μετά από μήνες εσωτερικών θεσμικών συγκρούσεων, η Πορτογαλική Προεδρία έσπασε τελικά την χρονική φραγή που γενούσε το περιοριστικό «ετήσιο αδιέξοδο» στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προτείνοντας τη συμπροεδρία από τους επικεφαλής των τριών κύριων θεσμικών οργάνων της ΕΕ, αντί για μια «επιφανή ευρωπαϊκή προσωπικότητα».

Οι ευρωβουλευτές το έχουν αποδεχθεί γενικά, αλλά ορισμένοι αμφισβήτησαν τη σύνθεση της «Εκτελεστικής Επιτροπής», εκείνου του σώματος που θα καθοδηγεί την καθημερινή εργασία της CoFoE - υποστηρίζοντας ότι η πρόταση θα μπορούσε να αποκλείσει μικρότερα κόμματα. Σύμφωνα με τη θέση του συμβουλίου, τρεις εκπρόσωποι από καθένα από τα κύρια θεσμικά όργανα της ΕΕ και «παρατηρητές», όπως οι εθνικοί νομοθέτες, θα αποτελούν αυτήν την επιτροπή.

Ωστόσο, ορισμένοι ευρωβουλευτές, περιφερειακοί ηγέτες, οργανώσεις και ομάδες της κοινωνίας των πολιτών, μέσω της συμμαχίας «CIVICO Europa», κάλεσαν τους ηγέτες της ΕΕ να επιτρέψουν «στους πολίτες και στην κοινωνία των πολιτών να πάρουν τον έλεγχο της διάσκεψης» - συμμετέχοντας στο σχεδιασμό και την εφαρμογή της CoFoE. «Αυτό σημαίνει ότι η Εκτελεστική Επιτροπή θα πρέπει να περιλαμβάνει κοινωνικούς εταίρους και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, των μέσων ενημέρωσης και των ευρωπαϊκών οικονομικών, κοινωνικών και πολιτιστικών οργανώσεων, καθώς και των τοπικών και περιφερειακών αρχών, με καθεστώς πλήρους μέλους ή παρατηρητή», ανέφεραν, σε ανοικτή επιστολή τα μέλη της «CIVICO Europa».
Και κατέληξαν : «Αυτή τη στιγμή η Ένωση απαιτεί από όλους να επιφέρουμε μια βαθιά αλλαγή στο όραμα, στη δομή και στη λειτουργία της Ένωσης μας».


Ενώ η πορτογαλική πρόταση για την CoFoE αποκλείει τη δυνατότητα αλλαγής των συνθηκών, η διατήρηση της διάσκεψης ανοιχτής είναι ζωτικής σημασίας για τους νομοθέτες της ΕΕ. «Για εμάς, η φιλοδοξία της διάσκεψης δεν πρέπει να έχει ταμπού», δήλωσε ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ο Γερμανός Ευρωβουλευτής και πρόεδρος της μεγαλύτερης ομάδας στο κοινοβούλιο, του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.

Από την πλευρά του, ο Γερμανός Πράσινος Ευρωβουλευτής, πολιτικός επιστήμονας, νομικός και οικονομολόγος Ντάνιελ Φρόϋντ επεσήμανε ότι οι «Αγορές πολιτών» είναι το βασικό στοιχείο για να επιτραπεί μια «πραγματικά ευρωπαϊκή συζήτηση» που θα είναι όντως αντιπροσωπευτική των 450 εκατομμυρίων Ευρωπαίων πολιτών.
Και πρόσθεσε : «Για αυτό, η συζήτηση πρόσωπο με πρόσωπο θα είναι ζωτικής σημασίας. Αλλά, υπό αυτή την έννοια, θα συνεχίσουμε να είμαστε αποκλεισμένοι λόγω της πανδημίας για λίγο περισσότερο».

Η πρόταση της πορτογαλικής Προεδρίας υποστηρίζει ότι το αποτέλεσμα του CoFoE θα πρέπει να αντικατοπτρίζεται σε μια έκθεση προς το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2022 - ημερομηνία που ορίστηκε πριν από την πανδημία, εξαιρετικά χρήσιμη στον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουήλ Μακρόν. Η έλλειψη μιας πιο γενναιόδωρης παροχής χρόνου σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να εξηγηθεί από την πίεση της Γαλλίας να τερματίσει την CoFoE κατά τη διάρκεια της γαλλικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, αλλά και λίγο πριν από τις γαλλικές προεδρικές εκλογές - και τα δύο δρώμενα πραγματοποιούνται το 2022. Με αυτόν τον τρόπο, ο πρόεδρος Μακρόν θα ήθελε να διεκδικήσει την επιτυχία της διάσκεψης που – δεν πρέπει να ξεχνάμε - ήταν δική του ιδέα.
Με αυτόν τον τρόπο διάσκεψη θα διαρκούσε μόνον ένα χρόνο ή και ακόμη λιγότερο (λαμβάνοντας υπόψη τις διακοπές και τις αργίες), πράγμα το οποίο, για ορισμένους ευρωβουλευτές, δεν μπορεί να είναι εφαρμόσιμο ούτε βεβαίως πραγματικά αποδοτικό και χρήσιμο.

Η σοσιαλίστρια ηγέτις της Προοδευτικής Συμμαχίας Σοσιαλιστών και Δημοκρατών» στο Ευρωκοινοβούλιο και διπλωματούχος Κοινωνικής Εργασίας, Ιράτσε Γκαρθία δήλωσε: «Έχουμε πιέσει για μια διετή λύση για να διασφαλίσουμε την πραγματική συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων και των πολιτών». Και προσέθεσε : «Οι μελλοντικές προκλήσεις για την Ένωση είναι πολλές και περίπλοκες, και πρέπει να αφήσουμε χρόνο για έναν σωστό προβληματισμό στο πλαίσιο αυτής της διάσκεψης, καθώς και την κατάλληλη παρακολούθηση και από τα τρία θεσμικά όργανα της ΕΕ».

Ωστόσο, ο Φρόϋντ επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να επιτευχθούν συγκεκριμένα αποτελέσματα πριν από τις επόμενες ευρωπαϊκές εκλογές το 2024, ειδικά «μία εξεύρεση λύσης» στο λεγόμενο σύστημα «Υποψήφιος εκ των Κορυφαίων» (Spitzenkandidat), γιά εκείνους τους επικεφαλής υποψηφίους που επιδιώκουν να κατακτήσουν την θέση του προέδρου της επιτροπής.

Εν τω μεταξύ, σχεδόν εννέα στους δέκα Ευρωπαίους θέλουν να λαμβάνονται περισσότερο υπόψη οι φωνές των πολιτών για αποφάσεις σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης. Επίσης περισσότεροι από τους μισούς Ευρωπαίους (51 τοις εκατό) δεν πιστεύουν ότι «η φωνή τους μετράει στην ΕΕ». 

Α. Κωνσταντίνου