2013. Στην πόλη Μπαγιόν της Γαλλίας, στα Πυρηναία, από την μεριά του Ατλαντικού, ξεκίνησε μια επανάσταση. Το αποτέλεσμά της δεν το γνωρίζουμε, ούτε και θα πρέπει να μας ενδιαφέρει. Η κατάληξη των ανθρώπινων ενεργειών είναι απογοητευτική, όταν, όπως συμβαίνει συχνά, χάνουν την πυξίδα τους. Αυτό που έχει σημασία είναι:
α. η διαπίστωση του προβλήματος,
β. η στάση ενός εκάστου και της κοινωνίας απέναντί του,
γ. η πρόθεση για την επίλυση του προβλήματος,
δ. τα πρακτικά βήματα,
ε. η εφαρμογή,
στ. η απήχηση, και
ζ. τα αποτελέσματα (τελευταία, πολύ δε περισσότερο τα μακροχρόνια).

Η Μπαγιόν είναι μαζί με το διάσημο Μπιαρίτζ, μέρος της γαλλικής χώρας των Βάσκων, κάποτε προπύργιο των Άγγλων, του Ριχάρδου του Λεοντόκαρδου και της Ελεονώρας της Ακιταίνης. Σήμερα, η βασκική αυτονομιστική καρδιά από την μεριά της Γαλλίας, χτυπάει επαναστατικά αλλά όχι με τον ίδιο τρόπο, όπως η άλλη μισή της ισπανική, η οποία, με προπύργιο το Μπιλμπάο, αιματοκύλισε την Ισπανία με το αυτονομιστικό κίνημα της ΕΤΑ (ακρωνύμιο του «Βασκική Γη και Ελευθερία»), από το 1959 μέχρι και την παύση της δράσης της το 2011.
Οι Βάσκοι είναι η ζωντανή απόδειξη της δυναμικής μιας φυλετικής ομάδας, η οποία, έχοντας στον σκληρό πυρήνα της την συνείδηση της ετερότητάς της, κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να επιβάλει τον σεβασμό της ταυτότητάς της. Η καταστολή του καθεστώτος Φράνκο στην Ισπανία, επί παραδείγματι, δεν μπόρεσε να αποσπάσει τους Βάσκους από την χρήση της μητρικής τους προ-Ινδο-Ευρωπαϊκής γλώσσας.
Όπως όμως κάθε συνειδητός και επιτυχημένος άνθρωπος της δράσης γνωρίζει, οι μάχες είναι πολλών ειδών και δεν πρέπει να δίνονται μονοδιάστατα, αλλά να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις και στα καλέσματα της εποχής. Οι Βάσκοι της Γαλλίας επέλεξαν να δώσουν την νέα τους μάχη στον τομέα της Οικονομίας, γύρω από την οποία περιστρέφεται το παγκόσμιο σύστημα.
Λίγο μετά από την ηχηρή κατάρρευση της Λήμαν Μπράδερς, και ενώ η Ελλάδα είχε γίνει το παράδειγμα προς αποφυγήν της Υφηλίου, ως το πειραματόζωο των διεθνοποιητικών οικονομικών οργανισμών, δυο ομάδες Βάσκων αποφασίζουν να κυκλοφορήσουν το δικό τους τοπικό νόμισμα.
Η AMBES πρώτα, το 2011, και η Euskal Moneta, το 2013, δημιουργούν μια ένωση μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με σκοπό την δημιουργία ενός νομίσματος Βασκικού, οικολογικού και συνεταιριστικού.
Σήμερα, πάνω από 3800 ιδιώτες και 1000 επιχειρήσεις χρησιμοποιούν το eusko στις συναλλαγές τους.

Η αφορμή
Η κρίση των ετών 2007-2010, η διάλυση της φούσκας των δανείων και των σουάπς στις ΗΠΑ και η χιονοστιβάδα που παρέσυρε την παγκόσμια οικονομία και την Ελληνική, ξεγύμνωσε τον καπιταλισμό και έδειξε το παραπλανητικό και έωλο της ισχύος του.
Έγινε κατανοητό σε όσους είχαν τα μάτια τους ανοιχτά, ότι οι περίπλοκες διαδρομές του, δεν δημιουργήθηκαν για την διασφάλιση του συμφέροντος των πολιτών, όπως διατείνεται, αλλά για το όφελος του Μεγάλου Κεφαλαίου.
Αυτή η ξένη γλώσσα της Οικονομίας, φάνηκε πως δεν έχει καμία επαφή με την πραγματική οικονομία.
Για ορισμένους οξύνοες και αποφασιστικούς ανθρώπους, είχε έρθει η ώρα να επανασυνδεθεί το χρήμα με την παραγωγή.

Πώς λειτουργεί
Η χρήση του eusko εγκρίθηκε με νόμο στις 31 Ιουλίου 2014. Είναι, ως είναι αναμενόμενο, συνδεδεμένο με το ευρώ. Το ποσοστό που χρεώνεται για την ανταλλαγή του είναι 5%, αλλά δεν μπορούν να το ανταλλάξουν παρά μόνο οι επαγγελματίες και η συνεταιριστική τράπεζα την οποίαν έχουν δημιουργήσει, και η οποία, από τα έσοδα αυτά χορηγεί στους συμμετέχοντες άτοκα μικροδάνεια. Οι συμμετέχοντες μπορούν να πληρώνουν τους υπαλλήλους τους με eusko. Και όχι μόνον αυτοί, αλλά και ο δήμος της Μπαγιόν, μετά από δικαστική απόφαση του 2017.

Τοπικό-η απάντηση στο παγκόσμιο
Η γαλλο-βασκική πρωτοβουλία, δεν είναι η μόνη η οποία προωθεί την χρήση ενός τοπικού νομίσματος, αν και το eusko είναι μακράν το πιο επιτυχημένο στην Ευρώπη, ξεπερνώντας το συμβολικό φράγμα του ενός εκατομμυρίου, και έχοντας φθάσει τα 2,4 εκατ. σε κυκλοφορία, τον Νοέμβριο του 2020. Από το Στρασβούργο ως την Προβηγκία και την Βρετάνη, στην Γαλλία κυκλοφορούν σήμερα 82 τοπικά νομίσματα και άλλα 50 αναμένουν έγκριση.
Στην Τουλούζη, η χρήση του τοπικού νομίσματος sol επιδοτείται με 5% στην ανταλλαγή του με ευρώ.
Η διάδοση του bitcoin και η ιδιωτικοποίηση του χρηματοοικονομικού συστήματος που εξαγγέλλει, δεν είναι η μόνη ένδειξη ότι τα παράλληλα μέσα συναλλαγής αποτελούν επιτακτική ανάγκη απέναντι στο ανθρωποφάγο πλέγμα της διεθνοποιημένης οικονομίας.
Η Ινδία ετοιμάζεται να εισάγει το δικό της επίσημο ψηφιακό νόμισμα μέσω της κεντρικής της τράπεζας.
Ακόμη, η παγκόσμια υγειονομική κρίση, από τη μια ενεθάρρυνε την χρήση του διαδικτύου αποφέροντας τεράστια κέρδη στους εμπορικούς κολοσσούς, έδειξε όμως (και θα δείξει, εκτιμούμε, ακόμη περισσότερο στο προσεχές διάστημα) ότι ο αληθινός (και όχι ψηφιακός) άνθρωπος χρειάζεται τον αληθινό άνθρωπο, αυτόν στον οποίο μπορεί πραγματικά να στηριχθεί στην ανάγκη του.
Οι δραματικές επιπτώσεις του αχαλίνωτου παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, επαναφέρουν προς συζήτηση, κάποιες μέχρι πρότινος περιθωριακές πρωτοβουλίες για μια ανταλλακτική κοινωνίας σε ανθρώπινα μέτρα.

Τι επιτυγχάνεται
Τα οφέλη της χρήσης του τοπικού νομίσματος διαβάζονται σε δυο επίπεδα. Στο πρακτικό-οικονομικό και στο πρακτικό-ηθικό.
Η χρήση του τοπικού νομίσματος
-επιτρέπει την αγορά προϊόντων και υπηρεσιών από μικρές επιχειρήσεις, δυναμώνοντας την τοπική οικονομία, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές και στις κωμοπόλεις, οι οποίες επλήγησαν από τις εισαγωγές και την δημιουργία μιας παγκόσμιας οικονομίας, ήδη από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
-ξαναφέρνει την οικονομία στο πραγματικό της μέγεθος, αυτό που απευθύνεται στα ανθρώπινα μεγέθη.
-ενθαρρύνει τους επαγγελματίες να αναζητούν τοπικούς συνεργάτες ώστε, για παράδειγμα, ο εστιάτορας να αγοράζει από τον τοπικό παραγωγό, αγρότη, κτηνοτρόφο, επαγγελματία, και να ξοδεύει το κέρδος τους σε εμπορικά καταστήματα της περιοχής του και όχι στα πολυεθνικά μεγαθήρια ή στα απρόσωπα διαδικτυακά πολυκαταστήματα.
-τίθεται σε αμφισβήτηση το μονοπώλιο των τραπεζών στην έκδοση χρήματος και στην επιβολή τόκων.
-αναβιώνει τέχνες και επαγγέλματα τα οποία είχαν παρακαμφθεί ή και σβήσει
Επιπλέον, το τοπικό νόμισμα
-καλλιεργεί το πνεύμα της κοινότητας και της αλληλεγγύης.
-ενθαρρύνει μια βιώσιμη οικονομία με ηθική, η οποία υπηρετεί τον πολίτη, μια οικονομία η οποία είναι κάτω από την ηθική και την πολιτική, και δεν υπαγορεύει πολιτική και ηθική όπως συμβαίνει σήμερα.
-επιτυγχάνει άμεσα, πρακτικά και παρακάμπτοντας τις πολυέξοδες, δήθεν πρωτοβουλίες των διεθνιστικών οργανισμών, την μείωση του διοξειδίου του άνθρακα και την «πράσινη οικονομία».
-μειώνει τον όγκο των απορριμμάτων τοπικά, εθνικά και διεθνώς
-δίνει ξανά πρόσωπο στην παραγωγή και στον παραγωγό, κάνοντάς τον υπερήφανο για τον κόπο και το δημιούργημά του
-ενθαρρύνει τις διαπροσωπικές σχέσεις
-μειώνει την επιδημία της μοναξιάς και της κατάθλιψης των Δυτικών κοινωνιών
-διασώζει γνώσεις και δεξιότητες που είχαν μπει στο ράφι των αναμνήσεων
-μειώνει τον ατομικισμό και ενθαρρύνει τις σχέσεις μεταξύ πραγματικών ανθρώπων, αντί της παρακμιακής ψευδούς επαφής μέσω αποδεδειγμένα αμφίβολης αξιοπιστίας μέσων κοινωνικής δικτύωσης
-συνδέει τον άνθρωπο με τον τόπο του, ενθαρρύνοντας την τοπική και εθνική ταυτότητα και υπερηφάνεια,
-επανασυστήνει κοινότητες με βάση τους δεσμούς αίματος και τους δεσμούς με την γη.

Μια πατριωτική οπτική
Οι οικονομικές αυτές πρωτοβουλίες ξεκίνησαν από αντικαπιταλιστές οι οποίοι βρίσκονται ενταγμένοι ιδεολογικά στον χώρο της Αριστεράς. Το όραμά τους είναι βεβαίως εξίσου διεθνιστικό με αυτό των Καπιταλιστών. Όμως, οι πατριώτες πρέπει να αντιληφθούν ότι, όπως με τον συνδικαλισμό και την οικολογία, τα κινήματα αυτά δεν πρέπει να παραμείνουν αποκλειστικά όπλα στην χρήση της Αριστεράς, όχι για λόγους πολιτικούς, αλλά κυρίως γιατί η υπεράσπιση του συμπατριώτη εργάτη απέναντι στον ανάλγητο εργοδότη, η διαφύλαξη της Φύσης ως κυρίαρχου συστατικού της Πατρίδας, και η πρόταξη της εθνικής παραγωγής απέναντι στην διεθνοποιημένη μαζική κατανάλωση, είναι ιδεολογικά ζητήματα τα οποία θέτει η Πατριωτική πτέρυγα. Εάν καταφέρει να κατέβει από τα σύννεφα της αμπελοφιλοσοφίας και να σηκώσει τα μανίκια της πρακτικής εφαρμογής δίπλα στον άνθρωπο για τον οποίο ενδιαφέρεται μένει να διερευνηθεί. 

Μελιτίνη Δοντά