Το τουρκικό ναυτικό (TDK, Türk Deniz Kuvvetleri) μετασχηματίζεται την δεκαετία 2020-2030 στην μεγαλύτερη δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου με στόχο την επίδειξη της περιφερειακής υπεροχής της χώρας και δίνοντας στην Άγκυρα την δυνατότητα να προωθήσει τα γεωπολιτικά της συμφέροντα στην περιοχή.

Η ανάπτυξη του ναυτικού είναι εμβληματική των τουρκικών φιλοδοξιών, φιλοδοξίες οι οποίες με σαφήνεια περιγράφονται στο δόγμα «Γαλάζια Πατρίδα» (Mavi Vatan). Η Τουρκία ετοιμάζεται να επιβληθεί στην Ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία παρά τα αντιθέτως υποστηριζόμενα από το ψοφοδεές αθηναϊκό κράτος, απέχει ολίγα βήματα από το να ενταχθεί στις τάξεις των ισχυροτέρων στρατιωτικών δυνάμεων του κόσμου.

Ο μετασχηματισμός του τουρκικού ναυτικού αποτελεί ένα τρανό παράδειγμα αυτής της επίτευξης, οι υπεύθυνοι χάραξης εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής της Τουρκίας βλέπουν το παρόν και το μέλλον της χώρας, και κατ’ επέκταση το ναυτικό της, να απελευθερώνεται από την δυτική επιρροή και να χαράσσει καθοριστικό ρόλο στην λεκάνη της Μεσογείου. Στο «στρατηγικό βάθος», ο Νταβούτογλου προσδιόρισε ότι το αυτοκρατορικό παρελθόν και η γεωγραφική θέση της Τουρκίας την καθιστά αναπόφευκτα μια ναυτική δύναμη.

Η αμυντική βιομηχανία, κρατική και ιδιωτική, έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην προώθηση των φιλοδοξιών και σχεδίων της Άγκυρας, οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη αμυντικής τεχνολογίας έχουν τριπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία και αγγίζουν τα 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως. Αυτή η αύξηση επενδύσεων έχει συμβάλλει καθοριστικά στην παραγωγή εγχώριων εξοπλιστικών προγραμμάτων που αποσκοπούν κυρίως στην ενίσχυση του τουρκικού ναυτικού. (Παρενθετικά να θυμίσουμε ότι οι δαπάνες της τελευταίας εικοσαετίας του ελληνικού κράτους για την έρευνα και ανάπτυξη αμυντικών προϊόντων ήταν μηδενικές, είναι προφανές ότι η εγχώρια παραγωγή αμυντικών προϊόντων δεν επιτρέπει στους μεσάζοντες πολιτικούς, υπουργούς και κόμματα να ενθυλακώσουν τις μίζες που προσφέρονται από τους ξένους κατασκευαστές).

Απεμπολώντας τις όποιες «πατριωτικές» παρωπίδες θα πρέπει να παραδεχθούμε (μετά μεγίστης θλίψεως) ότι η Τουρκία σήμερα διαθέτει τις ισχυρότερες και τις πιο πολυάριθμες ναυτικές δυνάμεις στην Ανατολική Μεσόγειο.
Το τουρκικό ναυτικό διαθέτει περισσότερες φρεγάτες, υποβρύχια και ταχύπλοα πυραυλικά σκάφη από οποιοδήποτε άλλο ναυτικό στόλο της περιοχής, όπως το Πολεμικό μας Ναυτικό, το Αιγυπτιακό ή Ισραηλινό.
Η Τουρκία όχι μόνο έχει τα περισσότερα πολεμικά πλοία, αλλά επιπλέον όλα της τα πλοία την τελευταία δεκαετία έχουν εκσυγχρονιστεί με νέα όπλα, με ηλεκτρονικά μέσα και προηγμένα συστήματα διαχείρισης μάχης.

Την δεκαετία 2000-2010 η Τουρκία αναβάθμισε 4 από τις συνολικά 8 φρεγάτες της κλάσης Gabya (O.H.Perry).
Οι 4 φρεγάτες εκσυγχρονίστηκαν με τα συστήματα κάθετων πολλαπλών εκτοξευτών Mk41 (8 θυλάκων/σιλό), επιπλέον των εκτοξευτών Mk13 SM-1SAM που διέθεταν. Επίσης οι 4 φρεγάτες εξοπλίστηκαν με τα σύγχρονα ραντάρ Thales SMART-S Mk2 3D, που αντικατέστησαν τα παλαιότερα AN/SPS-49V4. Όλες οι φρεγάτες αυτής της κλάσης αναβαθμίστηκαν με το σύστημα διαχείρισης μάχης GENESIS και το σύστημα πλατφόρμας προσγείωσης ASIST, έτσι ώστε στις φρεγάτες αυτές να μπορούν να προσγειωθούν τα ελικόπτερα S-70.

Την ίδια δεκαετία 2 φρεγάτες της κλάσης Barbaros εκσυγχρονίστηκαν επίσης με το σύστημα πολλαπλών εκτοξευτών MK41 (8 θυλάκων), με το ραντάρ Thales SMART-S Mk2 3D και το σύστημα διαχείρισης μάχης GENESIS. Στις 2 φρεγάτες Barbaros αντικαταστάθηκαν επίσης τα πυροβόλα Oerlikon Contraves See Zenith των 25mm με τα σύγχρονα STOP των 25mm (2 ανά φρεγάτα) της τουρκικής αμυντικής εταιρίας ASELSAN. Τα δυο πλοία εξοπλίστηκαν επιπλέον με το σύστημα Phalanx CWIS της Raytheon, διαμετρήματος 20Χ102mm.

Την δεκαετία 2010-2020 εκσυγχρονίστηκαν 2 φρεγάτες της κατηγορίας Salih Reis (υποκατηγορία των Barbaros) με το ραντάρ αναζήτησης αέρα Thales SMART-S Mk2 3D, το οπλικό σύστημα Phalanx CWIS και με τα STOP της ASELSAN (2 ανά φρεγάτα). Επίσης τα υποβρύχια Doḡanay και Dolunay της κλάσης Ay (του τύπου 209/1200) εκσυγχρονίστηκαν με την εγκατάσταση νέου περισκοπίου SERO 250, με το νέο ραντάρ ARES-2 της ASELSAN και την τροποποίηση των εκτοξευτών τορπιλών έτσι ώστε να μπορούν να εκτοξεύονται οι τορπίλες Mk48 ADCP Mod6.

Τα 4 υποβρύχια της κλάσης Preveze (του τύπου 209/1400) εκσυγχρονίστηκαν με τα περισκόπια Hensoldt και με νέο σύστημα διαχείρισης μάχης τουρκικής ανάπτυξης. Επίσης αναβαθμίστηκαν τα 4 ταχύπλοα πυραυλοφόρα σκάφη της κλάσης Dogan, τα 4 της κλάσης Ruzgar και τα 9 σκάφη της κατηγορίας Kiliç I/II με ηλεκτρονικά μέσα υποστήριξης εγχώριας κατασκευής.

Η Τουρκία την ίδια δεκαετία ξεκίνησε το μεγαλεπήβολο πρόγραμμα ναυπήγησης πολλαπλών χρήσεων φρεγατών/κορβετών MILGEM (Milli Gemi/ Εθνικό Πλοίο). Μέσω αυτού του προγράμματος η Τουρκία βελτιώνει την ναυπηγική της ικανότητα, στοχεύοντας στην απεξάρτηση της από ξένους κατασκευαστές και προμηθευτές οπλικών συστημάτων, αποκτά δε ανεκτίμητη εμπειρία στον σχεδιασμό και την κατασκευή πολεμικών πλοίων.
Στο πρόγραμμα MILGEM συμμετέχουν 50 τουρκικές εταιρίες του αμυντικού κλάδου με ποσοστό εγχώριας παραγωγής 65%, συμπεριλαμβανομένων των ASELSAN, ROKETSAN, HAVELSAN, RMK Marine. Το πρόγραμμα MILGEM περιλαμβάνει 8 κορβέτες πολλαπλών χρήσεων, 4 κορβέτες αυτού του προγράμματος της κλάσης Ada ήδη έχουν τεθεί σε υπηρεσία στο τουρκικό ναυτικό. Πρόκειται για τα πλοία Kınalıada, Heybeliada, Büyükada και Burgazada.

Τα πλοία πολλαπλών χρήσεων αυτού του τύπου περιλαμβάνουν στον εξοπλισμό τους συστήματα πολλαπλών εκτοξευτών (16 θυλάκων) Mk41 για τους εξελιγμένους πυραύλους Sea Sparrow, τα συστήματα Phalanx CWIS και STOP, πυροβόλα των 25mm RWS (Remote Weapon Station), αναβαθμισμένα συστήματα διαχείρισης μάχης, συστήματα προστασίας κατά τορπιλών.

Την δεκαετία 2010-2020 το τουρκικό ναυτικό παρέλαβε 2 αρματαγωγά του τύπου LST (Landing Ship Tank), εγχώριας κατασκευής, τα οποία προορίζονται για αμφίβιες αποστολές και μεταφορά στρατιωτών και 18 αρμάτων μάχης.
Τα δυο αρματαγωγά είναι εξοπλισμένα με δυο πυροβόλα Leonardo των 40mm Fast Forty, δυο συστήματα Phalanx CIWS και δυο τηλεχειριζόμενα πολυβόλα των 12,7mm. Προστατεύονται από σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα και αισθητήρες, καθώς και από συστήματα άμυνας SSTD κατά τορπιλών. Εκτός από τα LST το τουρκικό ναυτικό παρέλαβε 8 αρματαγωγά, εγχώριας ναυπήγησης, του τύπου LCT (Landing Craft Tank) τα οποία μπορούν να μεταφέρουν 250 στρατιώτες και 320 τόνους φορτίου, εξοπλισμένα με σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα προστασίας.

Στα τουρκικά ναυπηγεία Sedef στο τελικό στάδιο ναυπήγησης και εξοπλισμού βρίσκεται το ελικοπτεροφόρο Anadolu, το οποίο αναμένεται να κάνει την εμφάνιση του στο Αιγαίο εντός του 2021 (σχετικά έχουμε αναφερθεί στον ιστότοπο μας). Το Anadolu είναι το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο του τουρκικού ναυτικού και το μεγαλύτερο στην ιστορία του, θα έχει ως αποστολή την προβολή ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο και θα είναι ένα σημαντικό βήμα για την τροποποίηση (ακόμη περισσότερο) της ναυτικής ισορροπίας στο Αιγαίο.

Την δεκαετία 2020-2030 θα κατασκευαστεί ένα ακόμη ελικοπτεροφόρο, το Trakya, ενώ θα ολοκληρωθεί και η ναυπήγηση των 4 επιπλέον φρεγατών/κορβετών του προγράμματος MILGEM. To 2015 ξεκίνησε στα τουρκικά ναυπηγεία Gölçük η κατασκευή του πρώτου υποβρυχίου τύπου 214. Θα ναυπηγηθούν συνολικά 6 υποβρύχια αυτού του τύπου, σε συνεργασία της γερμανικής Howaldtswerke-Deutsche Werft GmbH (HDW), της γερμανικής ThyssenKrupp Technologies και της βρετανικής MarineForce International LLP. Η αξία της σύμβασης ξεπερνά τα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ, στην κατασκευή των υποβρυχίων συμμετέχουν πολλές τουρκικές αμυντικές εταιρίες. Το πρώτο υποβρύχιο 214 με την ονομασία Pirireis αναμένεται να παραδοθεί στο τουρκικό ναυτικό αρχές του 2022.

Τα στοιχεία που παρατέθηκαν αφορούν κύριες μονάδες του τουρκικού ναυτικού. Πέραν αυτών η Τουρκία έχει κατασκευάσει ή σχεδιάζει να κατασκευάσει πληθώρα άλλων πολεμικών σκαφών, όπως σκάφη υλικοτεχνικής υποστήριξης, πλοίων διάσωσης και ιατρικής περίθαλψης, πλοίων ρυμούλκησης και πυρόσβεσης, ταχύπλοα περιπολικά σκάφη κ.α.

Οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις βασίζονται στην ικανότητα του ναυτικού να αναλάβει δυναμικό ρόλο στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο την δεκαετία 2020-2030. Αν αυτή η φιλοδοξία είναι εφικτή εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, κυρίως από την οικονομία η οποία πρέπει να αναπτύσσεται.
Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική αστάθεια της τουρκικής οικονομίας πιθανόν να θέσει σε κίνδυνο την ανάπτυξη του τουρκικού ναυτικού και τους σχεδιασμούς της Άγκυρας για υπεροχή στην περιοχή.

Ωστόσο πιστεύουμε ότι οι τουρκικές φιλοδοξίες για επιρροή θα αντέξουν και θα υλοποιηθούν, η Τουρκία είναι μια εν αναμονή περιφερειακή δύναμη, με ότι αυτό συνεπάγεται για την Ελλάδα. Δυστυχώς οι πόλεμοι δεν κερδίζονται με «επακουμβήσεις», τα σχέδια του αθηναϊκού κράτους για την απόκτηση και διατήρηση ισχυρού στόλου ήρθαν πολύ αργά και δεν επαρκούν για την αποτρεπτική προβολή ναυτικής ισχύος την δεκαετία που διανύουμε, καθώς το ελληνικό ναυπηγικό πρόγραμμα έπρεπε να είχε ξεκινήσει αρχές του 21ου αιώνα (too little too late).

Γ. Λιναρδής